Schade beperken is een kunst. Eerste les, tegen consultancy-adviezen in: blijven bewegen terwijl je wordt geschoren. Maar wel één kant op, als het even kan. Nederlandse universiteiten en hogescholen, klem tussen het aambeeld van neutraal onderwijs en de hamer van ‘rivier-tot-zee-vrij Palestina’ of, anderzijds, samenwerking met pro-Israëlische partners, hebben het er duidelijk moeilijk mee.
In Utrecht probeerde de leiding van de Hogeschool daar tegen de klippen op de indruk te vermijden dat een lezingencyclus over de Holocaust en antisemitisme, in samenwerking met het CIDI, zou worden aangepast of zelfs geschrapt na pressie van een lokale, pro-Palestijnse actiegroep.
En aan de Leidse universiteit zag de rector zich genoodzaakt nog maar eens het vanzelfsprekende – of niet? – uit te spreken, namelijk dat aan die instelling geen plek is voor antisemitisme. Dit nadat ze had staan hakkelen op tv, geconfronteerd met wat later een oud filmpje bleek van een docent (toen student) die bij een protest scandeerde over beschieten van Tel Aviv. Betrokkene had beterschap beloofd.
Is er iets onverkwikkelijker dan rond de Holocaust-herdenking steggelen over antisemitisme? Maar in een Nederland dat in de touwen hangt door burgerlijk ongenoegen, buitenlandse oorlogen en de organisatie van haat als publieke pose en verdienmodel, kan alles.
Het mistroostige is dat alle partijen in zulke ophef (of ‘fophef’, voor wie het afdoet als agitatie) iets onwaarachtigs krijgen. Eerst de steekvlam, dan mobiliseren, het vuurtje opstoken of juist doen of er niks aanbrandt.
Gevolg: verwarring alom. Een relatie tussen de lezingencyclus en de actualiteit van Gaza werd ontkend, maar de aankondiging legde dat verband nu juist wel. De hogeschool klungelde met halfslachtige uitleg: de cyclus was uitgesteld om „de gebeurtenissen van 7 oktober en daarna in breder perspectief te plaatsen met uiteenlopende meningen en overtuigingen”, zei een woordvoerder eerst – waarna de woede over de kade klotste. Toen was het: nee, er was geen sprake van uitstel of aanpassing van de inhoud, alleen moest de veiligheid nog worden geregeld. Al treurig genoeg.
Op hun beurt bezworen leden van de actiegroep dat het hen niet ging om de inhoud – zij zijn ook heus tegen antisemitisme – maar om de deelname van het CIDI. Tja, je kunt je best afvragen waarom een hogeschool zo’n cyclus niet alleen kan organiseren; maar een boycotactie van ‘Joodse’ instellingen is ook niet iets om trots op te zijn.
Juist het hoger onderwijs moet zich in zulke strijd niet gek laten maken. Het zou onzindelijk zijn om de horror in Gaza nu in mindering te brengen op de historische ballast van het Europese – en Nederlandse – antisemitisme.
Sjoerd de Jong schrijft elke donderdag op deze plek een -column.
