Ik ben moe van de Nederlandse cultuurbijlagen. Late to the party misschien, maar ik geloof dat ik dat vage gevoel van irritatie nu pas onder woorden kan brengen. Steeds vaker lees ik essays, analyses of columns en denk ik: dit blijft me geen seconde langer bij dan de paar minuten die ik er net aan heb besteed. Meestal komt dat door een gebrek aan originaliteit.
Eind vorige maand bijvoorbeeld las ik in een landelijke krant een column over influencer Jessie Jazz Vuijk, die het op haar Instagramaccount heeft over de termen ‘feminiene’ en ‘masculiene energie’. Zo „stromen oerconservatieve ideeën de mainstream in,” was het commentaar. Ik dacht aan de talloze andere recente artikelen over influencers. Over hoe ze praten over zonnebrand (dom), over de pil (dom) of over de helende werking van stenen (dom). Nee, dacht ik, influencers zijn meestal geen artsen en genieën – volgens mij hebben alle krantenlezers het nu wel begrepen.
De eindeloze reeks stukken over influencers en, in het verlengde daarvan, het verband tussen yogamoeders en extreemrechts (‘wellness-rechts’, ook zo’n terugkerende term) is maar één voorbeeld. Waar we ook maar geen genoeg van lijken te krijgen: tradwives – traditional wives, moet ik het er nog bij zeggen? Het begon zoals wel vaker in de Engelse media. Die pikten een TikTok-hit op: jonge vrouwen met jaren 50-kapsels en -jurken die in video’s lieten zien hoe hun leven als thuisblijfmoeder eruitzag. Eigenlijk leek het vooral om één vrouw te gaan: Estee Williams, een Amerikaanse met op dat moment 33.000 volgers. ‘“Trad wives” are using social media to romanticize a return to “traditional values”’, schreef Business Insider op 7 november 2022. CNN volgde een maand later: „‘Tradwives’ promoot een leefstijl die aan de jaren vijftig doet denken. Maar hun nostalgie is controversieel.”
En Nederland? Nederland liep er een halfjaar later weer eens als het zwakzinnige broertje achteraan. NRC, 24 mei 2023: ‘Als de #tradwife haar gelakte nagels in je heeft geslagen, laat ze je niet meer gaan’. De Volkskrant, 3 augustus 2023: ‘Op TikTok bereiken de filmpjes van ultraconservatieve huisvrouwen miljoenen kijkers’. De Volkskrant, 8 augustus 2023: ‘De moderne ‘tradwife’ is anti-woke, anti-feministisch en anti-carrière’. Trouw, 17 september 2023: ‘Lang leve de keuzevrijheid, maar met tradwives heb ik toch heel veel moeite’. Trouw, 7 januari 2024: ‘“Tradwives” overtuigen gen Z dat vrouwen niet horen te werken’. In vrijwel al deze stukken gaat het over diezelfde Estee Williams.
Dat napraten van de Engelstalige media gebeurt natuurlijk wel vaker. Ruim een jaar geleden maakte New York Magazine een themanummer over nepobaby’s. Wat waren nepobaby’s, waarom zat de hele showbizz er vol mee en wat ervan te denken? Een leuk en origineel onderwerp, dat vonden we hier in Nederland ook – alleen jammer dat het niet meer zo origineel was toen alle Nederlandse opiniemakers erover gingen schrijven. Vaak werd New York Magazine netjes genoemd, dat was het probleem niet, het was meer dat je als lezer dacht: jongens, verzin nou zelf toch eens wat.
Ook vermoeiend: de eindeloze berichtgeving over het reilen en zeilen van de randstedelijke millennials. Waarom zijn ze bereid vijf euro te betalen voor een koffie (havermelk! havermelk!) en tien euro voor een glas natuurwijn. Zijn ze lui of zijn ze niet lui. Zijn ze hypocriet of niet. Die stukken proberen mee te liften op het succes van het Instagramaccount @havermelkelite. Geen ramp, maar op een bepaald moment (sneller dan de cultuurcriticus denkt) ga je wel verlangen naar iets originelers.
Natuurlijk hoeft niet elk artikel een eyeopener te zijn. Sommige dingen moeten gewoon worden gezegd en op sommige zaken moet worden blijven gehamerd, verfrissend of niet, maar de verhouding tussen herkauwde ideeën en scherp geluid is wel wat scheef. Het goede nieuws: daar is best iets aan te doen, als die cultuurcritici en krantenredacties maar wat verder kijken dan hun neus lang is. Bijvoorbeeld door, op de dag dat een of andere momfluencer verkondigt dat baby’s acute kanker krijgen van Nutrilon Opvolgmelk (en die dag zal aanbreken), te zeggen: kom, laten we daar nou eens níét over schrijven.
Tessa Sparreboom is neerlandicus en oud-redacteur van Propria Cures.
