In het Westen gold Israël decennia als een westers land dat toevallig wat ver naar het oosten ligt. Jaren geleden is zelfs wel eens hardop gefilosofeerd over een EU-lidmaatschap. Israël was immers een stabiele democratie, een lid van de op regels gebaseerde internationale orde, al zorgde de steeds weer oplaaiende strijd met de Palestijnen wereldwijd voor tweespalt.
In zijn ijver de vijanden van Israël te verslaan, tart de regering-Netanyahu al weer een jaar lang dagelijks die internationale orde, haar principes en haar organisaties. Is Israël nog steeds ‘one of us’?
Zuid-Afrika daagde Israël voor het Internationaal Gerechtshof op verdenking van schending van het Genocideverdrag. Israël vond de aantijging absurd: het was er niet op uit Palestijnen systematisch te vermoorden, maar wil Hamas onschadelijk maken na een terreuraanval. Een tussenvonnis droeg Israël op alles te doen om genocide te voorkomen.
Het Hof keek ook naar het gedrag van Israël in de Palestijnse gebieden die het sinds 1967 bezet houdt. Zo’n beetje alles wat Israël in de bezette gebieden heeft gedaan, is in strijd met internationaal recht. De Israëlische aanwezigheid was onrechtmatig en moet zo snel mogelijk beëindigd worden. Israël, oordeelde het Hof, respecteert het Palestijnse recht op zelfbeschikking niet. Dat verbaast misschien niet, maar het staat nu wel zwart op wit.
Na Gaza en de Westelijke Jordaanoever richt de aandacht zich nu op Libanon, waar Israël jacht maakt op Hezbollah, een bondgenoot van Hamas die Israël met raketten bestookte. Vijf militairen van VN-vredesmacht UNIFIL raakten gewond door Israëlische beschietingen. Premier Netanyahu eiste vervolgens op hoge toon het vertrek van de 10.000 vredeshandhavers die er zijn gestationeerd door de Verenigde Naties.
Genocideverdenking, lak aan het recht op zelfbeschikking, geen respect voor UNIFIL. De lijst wordt steeds langer. Het feit dat secretaris-generaal van de VN, António Guterres, persona non grata werd verklaard omdat hij de Iraanse raketaanval op Israël niet hard genoeg veroordeeld zou hebben, is het summum van dedain voor de VN en alles waar ze voor staat. Het is gedrag dat je verwacht van een outcast als Noord-Korea.
Het aanzien van Israël krijgt tik na tik en de internationale gemeenschap ziet toe, zonder al te veel invloed. Het geweld wordt veroordeeld, er wordt gebedeld meer humanitaire hulp toe te laten tot Gaza, een handvol extremistische kolonisten kwam op een sanctielijst. De roep om een staakt-het-vuren heeft inmiddels al zo vaak geklonken dat het een treurige evergreen is geworden.
De afgelopen dagen verhardde de toon enigszins. De VS stelden Israël een ultimatum. Als er niet binnen dertig dagen meer hulp Gaza binnenkomt, kan dat gevolgen hebben voor wapenleveringen. De Britse regering overweegt twee Israëlische ministers op een sanctielijst te zetten omdat ze geweld tegen Palestijnen verheerlijkten. En Ierland wil de handel met Israël opschorten wat betreft goederen afkomstig uit de bezette gebieden.
Europese regeringsleiders haalden fel uit als het gaat om Libanon. De Italiaanse premier Giorgia Meloni noemde de aanvallen op UNIFIL een vergaande schending van VN-Resoluties. Ze kondigde aan deze vrijdag naar Libanon te reizen om haar kritiek te onderstrepen. Italië geldt als een van de trouwste bondgenoten van Israël in Europa.
De Franse president Emmanuel Macron nam het na de inval op voor de Libanese bevolking en keurde het geweld tegen UNIFIL af. Hij vroeg zich snerend af of Netanyahu is vergeten dat Israël zijn bestaan dankt aan een resolutie van de VN? Netanyahu schoot terug dat Israël niet is gesticht door de VN, maar te danken is aan de overwinning in een onafhankelijkheidsoorlog, bereikt „met het bloed van heroïsche strijders”.
Italië en Frankrijk leveren een stevige bijdrage aan de VN-macht. Italië is met duizend militairen vertegenwoordigd, Frankrijk met zevenhonderd. Ze hebben dus een eigen belang. Voor Frankrijk komt daar nog bij dat het historisch gezien een speciale band heeft met Libanon, voor Italië geldt dat het pro-Palestijnse sentiment groeit en Meloni daarop wil inspelen.
De vijanden van Israël voldoen uiteraard ook niet aan de hoge normen van democratie en internationaal recht. Maar dat kan geen rechtvaardiging zijn voor Israël om dan maar lak te hebben aan al die normen. De toon tegen Israël wordt iets harder, maar of het veel zal uithalen?
Redacteur geopolitiek Michel Kerres schrijft hier om de week over de kantelende wereldorde.
