Column | Dick Schoof en Mark Rutte staan naast elkaar op het podium

Posted on by admin

Dick Schoof staat naast Mark Rutte op het podium, in de perszaal van het NAVO-hoofdkwartier in Brussel, vorige week woensdagmiddag. Hij is bijna elf maanden premier, Rutte was dat dertien jaar en acht maanden. In de tijd dat Rutte premier was, was Schoof topambtenaar op het ministerie van Justitie. Bij een crisis als de MH17 werkte Schoof ook voor hém.

De Amerikaanse oud-hoogleraar psychologie Robert Cialdini schreef in zijn boek Influence over het beïnvloedingsprincipe ‘autoriteit’: mensen hebben de neiging om iemand te vertrouwen van wie ze denken dat-ie kennis en ervaring heeft. Je kunt autoriteit ook ‘lenen’ door naast iemand te staan die overkomt als een expert.

Maar niet, denk ik in Brussel, als het publiek jou met die ander vergelijkt.

Rutte glimlacht en knikt naar journalisten. Schoof niet. Hij houdt de katheder stevig vast, toch is vanaf de eerste rij te zien dat zijn handen trillen. De persconferentie is in het Engels, Rutte somt op wat Nederland doet voor de NAVO, Nederland is een gewéldige bondgenoot. Zoals eerder die dag Tsjechië een geweldige bondgenoot was. Toen stond de Tsjechische president Petr Pavel op het podium.

Schoof heeft zijn hoofd naar Rutte gedraaid, maar zijn ogen dwalen af: soms omhoog, dan weer omlaag. Zijn eigen tekst leest hij daarna te snel voor, hij kijkt bijna niet om zich heen. Ook de zin waarin hij Rutte persoonlijk aanspreekt, over een fietstocht in Ruttes hometown Den Haag waar in juni de NAVO-top is, leest hij voor van papier. „Als je daar nog tijd voor hebt, Mark. Dan kun je zien dat de logistieke voorbereiding prima verloopt.” Rutte knikt en glimlacht.

Op donderdagmiddag is Schoof in de Tweede Kamer voor een debat over stikstof, dat hij samen doet met minister van Landbouw Femke Wiersma van BBB. Net voordat het begint, staat hij in de zaal bij BBB’er Caroline van der Plas, Thom van Campen van de VVD en Jeanet Nijhof van de PVV. Ze vertellen hem over het stikstofdebat in februari. Na afloop hadden ze met z’n allen karaoke gedaan in het café van Nieuwspoort, ook Femke Wiersma en BBB-staatssecretaris Jean Rummenie. „Als we vanavond vóór acht uur klaar zijn”, zegt Schoof, „doe ik mee”.

Het debat had spannend kunnen zijn voor zijn kabinet. BBB’ers hebben hem laten weten dat ze de harde kritiek van VVD en NSC op ‘hun’ minister Wiersma niet langer accepteren. Maar voordat het begint, weet Schoof al dat VVD en NSC hun toon zullen matigen, ze willen geen kabinetscrisis over landbouw.

Hij leest zijn tekst rustiger voor dan de vorige dag in Brussel, hij kijkt wél op. De Kamerleden die over stikstof gaan, mogen zes keer bij de microfoon een interruptie doen. Die gebruiken ze bijna allemaal op aan hém. Door de ogen van Robert Cialdini zou je kunnen zeggen: de Tweede Kamer vindt Schoof belangrijker, Femke Wiersma ontleent autoriteit aan hém.

Het ziet er alleen niet uit alsof Wiersma dat zelf ook denkt. Ze zit naast Schoof, die als eerste spreekt. Ze kijkt naar hem, strak en geconcentreerd. Schoof is voorzitter van een ministeriële commissie over stikstof, maar al snel blijkt wat Wiersma vast allang wist: hij weet er weinig van. Zíj is de expert.

Het is wel Schoof die in de pauze Donald Trump aan de telefoon heeft. Die belooft hem om naar de NAVO-top te komen. In zijn persconferentie op vrijdag zegt Schoof dat er „iets van vertrouwelijkheid, althans bekendheid” is tussen hem en Trump. Ze hebben elkaar al een keer of drie ontmoet, ook al toen Schoof nog topambtenaar was. Hij was met Rutte meegegaan naar het Witte Huis.

Daar is een foto van: Schoof naast Trump.

Uit het debat van donderdagavond komt weinig nieuws. Het enige wat aandacht trekt: Schoof zegt dat hij niet wist dat het stikstofprobleem zó ingewikkeld was. „Ik heb het onderschat.”

Ze zijn om half elf klaar. In Nieuwspoort is géén karaoke.

Petra de Koning doet elke dinsdag verslag over de Haagse politiek. ([email protected])

Related Posts

Wat vindt NRC | Politieke rivalen in Suriname moeten over eigen schaduw springen

Abun wroko mus go doro, „het goede werk moet doorgaan” – dat was de verkiezingsleus van de Surinaamse VHP, de partij van president Chan Santokhi. Of dat gaat lukken, is de vraag. De Surinaamse kiezers hebben zijn Vooruitstrevende Hervormings Partij een flinke tik gegeven. Zoals het er nu uitziet moet de partij de eerste positie in het parlement zelfs afstaan aan de grote rivaal, de NDP, opgericht door wijlen ex-president en oud-legerleider Bouterse.

De uitslag is een tegenvaller voor de zittende president, die bij zijn aantreden beloofde Suriname uit het slop te trekken na tien jaar NDP-bewind. Het Surinaamse politieke landschap blijft verdeeld in twee grote blokken, met daarnaast de oude regeringspartij NPS en de marron-partij ABOP van Ronnie Brunswijk.

Slechte communicatie speelde de regering parten, net als een reeks affaires, de fors gestegen kosten van levensonderhoud en een crisis in de gezondheidszorg. Santokhi verdient lof dat hij de economie van het land heeft gestabiliseerd, met hulp van het IMF. Maar de prijs was hoog: bezuinigingen, schrappen van subsidies en een inflatie van vijftig procent. De NDP, nu geleid door oud-parlementariër Jenny Simons, heeft daarvan geprofiteerd.

En er kwamen schandalen. Santokhi benoemde zijn echtgenote bij het cruciale Staatsolie (naar eigen zeggen omdat hij daar iemand nodig had die hij blind kon vertrouwen). Er was rumoer over vriendjespolitiek bij aanbestedingen en over dubieuze uitgifte van grond, dat laatste vooral door coalitiepartner ABOP. In de corruptieperceptie-index van Transparency International stond Suriname in 2020 op een droevige plek 94, na vier jaar Santokhi was dat met plek 88 (met Kazachstan en Noord-Macedonië) niet veel beter.

Toch is de vergelijking met de eerdere corruptie onder de NDP scheef. Het nepotisme van Santokhi, hoe laakbaar ook, verbleekt bij het grootschalige plunderen van de staatskas door Bouterse en zijn vertrouwelingen – om wie ook altijd een zweem hing van intimidatie en geweld.

Tegelijk waren deze verkiezingen een test voor het nieuwe kiesstelsel, dat het oude districtenstelsel heeft vervangen. Elke stem telt nu even zwaar. Verwacht werd dat dit de NDP, populair in het dunbevolkte binnenland, op verlies zou komen staan ten gunste van de VHP. Het pakte anders uit, een teken hoe breed het ongenoegen is.

Behalve onbehagen heerst ook ongeduld, nu de economische kansen voor Suriname eindelijk lijken te keren. Vanaf 2028 kan het land tientallen miljarden aan olie-inkomsten tegemoetzien. Dat wekt hoge verwachtingen en legt een hypotheek op de Surinaamse politiek, die mismanagement en zelfverrijking door een elite moet zien te voorkomen.

De verkiezingsuitslag maakt dat er niet eenvoudiger op. Aartsrivalen VHP en NDP lijken tot elkaar veroordeeld. Bij samenwerking – op zichzelf wenselijker dan een pandemonium door bij elkaar gesprokkelde coalities met kleinere partijen – zouden beide over lange schaduwen moeten springen. En dan is er de brisante kwestie van de keuze van een nieuwe president. De gunfactor is gering, mede door de getroebleerde voorgeschiedenis en persoonlijke verhoudingen.

Bovendien, voor de olie begint te stromen moeten nog drie jaren worden overbrugd. Het IMF concludeerde recent dat de Surinaamse economie nu „sterker en veerkrachtiger” is, maar waarschuwde ook dat het land „snel instituties [moet] versterken om de risico’s van corruptie te mitigeren’’. Dat wordt de grote opgave voor elke nieuwe Surinaams regering.


Wat vindt NRC | De samenleving blijft onvoorbereid op AI, zo blijkt weer nu Meta openbare berichten gaat gebruiken

Alle openbare berichten en foto’s die mensen ooit hebben geplaatst op Facebook en Instagram worden vanaf deze dinsdag door moederbedrijf Meta gebruikt voor het trainen van kunstmatige intelligentie. Hoewel gebruikers daar tijdens het posten geen toestemming voor hebben gegeven, kan Meta door een aanpassing van de voorwaarden die toestemming alsnog verkrijgen. Hierdoor leert Meta zijn AI „om culturen en gebruiken van Europeanen beter te begrijpen”, schreef het bedrijf in een persbericht. Wat het bedrijf daarmee precies bedoelt, en hoe ze er geld mee willen gaan verdienen, vertelde het er niet bij. Maar oprichter Mark Zuckerberg droomt wel hardop van een wereld waarin digitale assistenten de rol van ‘coach, psycholoog of zelfs liefdespartner’ kunnen spelen.

Zelfs voor mensen die deze droom delen zou dan toch de vraag moeten opkomen: mag Meta dit zomaar op deze manier doen? Ja, dat mag blijkbaar, want hoewel privacytoezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zich wel geroepen zag tot een opvallende campagne om mensen te wijzen op de opt-out-mogelijkheid, ziet het verder geen mogelijkheden om op te treden. De toezichthouder van Ierland, waar Meta zijn internationale hoofdkantoor heeft, is immers verantwoordelijk. De Ierse toezichthouder, vaker rekkelijk, vindt de wijziging van de voorwaarden prima – na beloftes van Meta over bijvoorbeeld een extra ‘filter’ om gegevens te strippen van persoonskenmerken voordat die de trainingsmodellen ingaan.

Maar er zijn veel redenen waarom dit helemaal niet prima is, zowel principieel als meer praktisch. Onder technologie-experts is bijvoorbeeld veel consensus over dat zo’n filter vrijwel niet te handhaven is in de context van AI-modellen. Die ontdekken en genereren namelijk zelfstandig patronen in grote hoeveelheden data, en die patronen zijn niet of vrijwel niet te herleiden tot specifieke invoer. Als Meta straks toch allerlei gevoelige persoonsgegevens blijkt te hebben, is niet of nauwelijks na te gaan of dat kwam doordat het dit filter toevallig te soepel had ingesteld of dat het de data elders verzamelde.

De kwestie legt nog maar eens bloot hoe onvoorbereid de samenleving is op AI. En met Mark Zuckerberg op de eerste rij bij de inauguratie van Donald Trump hoeft niemand illusies te hebben over de vermenging van politiek en big tech. Het laat ook zien hoe selectief de publieke aandacht is verdeeld. Nu de bezwaren gaan over privé-foto’s en -berichten op Insta, klinkt gelukkig al luider protest dan bij eerdere gevallen waarbij muziek, foto’s, kunstwerken of artikelen van professionele makers ongevraagd en zonder toestemming werden gevoerd aan AI-modellen om ze te trainen. De leercurve, bij zowel burgers als beleidsmakers, moet steiler.

Grote techbedrijven, veelal Amerikaans of Chinees, hebben zich met hun internetplatforms in het hart van Europese samenlevingen gepositioneerd, en gebruiken die positie nu voor het trainen van een krachtige en onvoorspelbare technologie waarbij steeds nadrukkelijker de vraag opkomt: wiens belang dient die? Welke maatschappij helpt die creëren? Welke alternatieven zijn er nog?

Vorige week klonk in een opiniestuk in NRC een pleidooi voor een nationale AI-strategie en een Nederlandse AI-top; om te voorkomen dat Nederland zo achter de feiten blijft aanhobbelen. Dat zou niets te vroeg zijn en daarbij horen zeker kwesties over privacy en burgerrechten – blijkt wederom.


Actrice Mia Threapleton breekt door met hoofdrol in nieuwe Wes Anderson-film: ‘Zijn wereld is als een diorama’

Ze lijkt op haar moeder Kate Winslet, de 24-jarige Mia Threapleton. Ze gebruikt de achternaam van haar vader Jim, een assistent-regisseur met wie Winslet van 1998 tot 2001 getrouwd was. Zo ga je ook minder snel door voor nepobaby.

Toch is daar geen ontkomen aan; zo besloot de modepers in Cannes dat haar groene jurk met gouden bloemen op de rode loper een ode was aan Winslets jurk bij het Oscargala van Titanic in 1998. Maar dat moment op de rode loper moet nog komen als ik haar in het Marriott spreek over haar hoofdrol als novice Liesl in Wes Andersons jongste stijlexercitie The Phoenician Scheme. Liesl rookt pijp en slaat een drankje niet af; haar vader, de louche grootkapitalist Zsa-zsa Korda (Benicio del Toro), benoemt haar tot zijn enige erfgenaam als rivalen, bureaucraten en zijn eigen broer een neokoloniaal megaproject van tunnel, stuwdam en spoorweg trachten te saboteren.

Moeder Winslet gaf haar geen specifiek advies mee voor Cannes, zegt Threapleton. „Maar dat zou ongetwijfeld zijn: blijf kalm. Dat is meestal haar advies.” Ze zag in haar jeugd weinig filmsets, zegt ze. „Als ik meemocht, was dat een bijzonder uitje.” Niet dat Winslet haar voor een acteercarrière wilde behoeden. „Maar ze hield werk en privé liever gescheiden, en daar ben ik nu blij mee. Want zo leer ik mijn eigen lessen en gaat het om míjn filmervaringen en prestaties. Dat voelt best goed.”

Wel maakte ze als dertienjarige haar filmdebuut in A Little Chaos, waarin Kate Winslet als tuinarchitect Sabine de Barra helpt om Versailles aan te leggen – regisseur was Alan Rickman, die ook zonnekoning Lodewijk XIV speelde.

Haar hoofdrol in de nieuwe Wes Anderson is een doorbraak: Threapletons filmresumé beperkte zich tot een tiental bijrollen en één grote rol in de postapocalyptische psychothriller Shadows in 2020.

Mia Threapleton (r) als novice Liesl Beeld TPS Productions/Focus

Benicio del Toro

Met Wes Anderson kwam ze via haar agent in contact. „Hij vroeg om een selftape zonder informatie over de rol, behalve dat hij ‘een jong meisje’ zocht. De scène kwam niet uit zijn script, maar dat is normaal.” Bij de eerste auditie mocht ze drie kwartier van tevoren een paar pagina’s van het script lezen om dat te spelen. Toen ontmoette ze Wes Anderson zelf. „Dat was heerlijk, hij is heel relaxed. Gewoon wat praten. En daarna nodigde hij me per mail uit nog wat scènes te proberen. En daarna: zou je een screentest willen doen met Benicio del Toro? Toen daalde het pas echt in. Oké, wow. Dit is het kaliber mensen met wie ik straks misschien werk.”

Del Toro vertelt in Cannes dat Threapleton hem strak bleef aankijken zonder met haar ogen te knipperen toen hij haar intens aanstaarde. Toen beseften hij en Wes Anderson dat ze Liesl kon spelen. Klein maar taai, in staat haar eigen vader te weerstreven. Threapleton: „Na die auditie mocht ik eindelijk het hele script lezen, zij het op een versleutelde, tijdelijke file.”

De serieuze rollen van The Phoenician Scheme zijn voor Threapleton, Del Toro en Michael Cera als entomoloog en dubbelspion Bjorn. De rest van Hollywoods A-lijst kwam weer voor minimumloon langs bij Filmstudio Babelsberg in Potsdam voor rolletjes van een minuut, of van tien minuten: Willem Dafoe, Bill Murray als God, Benedict Cumberbatch, Mathieu Amalric, Tom Hanks, Charlotte Gainsbourg, Bryan Cranston. Voor de gezelligheid of om Andersons sets te bewonderen. Threapleton vergaapte zich aan de creaties van „de geniale” setdesigner Adam Stockhausen. „Er was een enorme tunnel met spoor en trein die via slimme perspectieftrucs zo groot als een voetbalveld leek. Verbazingwekkend.”

Hoe was het om te acteren voor Wes Anderson? Moet alles niet minimaal? „Mensen denken dat hij vooraf alles al heeft uitgewerkt, maar hij streeft op zijn manier juist naar naturalisme en vraagt je scènes op allerlei manieren te doen. Hij experimenteert en exploreert en je eindigt vaak met iets heel anders dan dat je verwachtte. Op een zeker moment – de zesde scène geloof ik – stond ik tussen twee takes met mijn handen op mijn heupen en kwam Wes’ gezicht opeens achter de monitor vandaan. ‘Ho, niet bewegen, precies zo blijven staan.’ Dat moment zit in de film.” Al ben je inderdaad ook een pop in een enorm poppenhuis, erkent ze. „Het is als een diorama: de hele wereld is tot in detail ontworpen. Je hoeft er alleen maar binnen te stappen.”