Grommend duikt het voertuig op uit het druipende bos, deinend als een schip in de kniediepe modder. Iets later staan er meer dan twintig op de open plek; op wielen en rupsbanden, onder camouflagenetten en modder. Mannen met groene verf op hun gezicht stappen grijnzend af, en uit.
Het zijn eenheden van 13 Lichte Brigade die oefenen op de Weerterheide, 1.300 hectare naaldbos en zand op de grens van Brabant en Limburg. „Niet groot”, zegt een van de militairen. „Na een paar dagen heb je het wel gezien.”
Maar als het aan hun werkgever ligt, komen er 300 hectare bij. Defensie zoekt dringend extra ruimte. Voor munitieopslag, voor helikopters en jachtvliegtuigen, en dus om te oefenen met eenheden als deze, met snel manoeuvreren en je ingraven. Oekraïne maakt school. Dus komt hier mogelijk ook een ‘oefendorp’, om te leren vechten in stedelijk gebied. Daarvoor is het oog gevallen op de oude Nassau-Dietzkazerne op de heide, waar al tien jaar azc Budel is gevestigd, met 1.500 asielzoekers.
Voor Budel en Maarheeze, aan de Brabantse kant, hield defensie al een informatiebijeenkomst. Die eindigde turbulent. De langjarige overlast van asielzoekers zonder kans op verblijfsvergunning – voor NS is Maarheeze bijna een gepasseerd station – zit veel bewoners zo hoog dat ze er alles voor over hebben als het azc maar vertrekt. Wat ook kan: dat defensie en azc de kazerne gaan delen.
Vorige week stond hetzelfde roadshowtje ook aan de oostkant van de heide, in een zaaltje voor 150 inwoners van Weert. Met twee gezenderde kolonels, een moderator in burger en een powerpointtsunami. En met rijstevlaai en kersenvlaai, want: Limburg. Op één vraag uit de zaal na – is het wel slim om schietoefeningen te gaan houden naast mensen die oorlogen zijn ontvlucht? – speelt het azc die avond geen enkele rol.
De boodschap van luchtmachtkolonel Roy Hemmelder, manager van het programma Ruimte voor Defensie: onze vrijheid kost offers, maar we luisteren en we zullen alles doen om te zorgen dat uw particuliere belang zo pijnloos mogelijk moet inschikken voor het algemene. Wat de zaal hoort: waardeloze huizen, onteigening, gedwongen uitkoop, boerenbedrijven plus een vakantiepark die moeten sluiten maar nergens heen kunnen.
„Wat heb je aan een zak met geld als je niet weet waar je je opnieuw moet vestigen”, wil Karin Duijsters weten, fractieleider van de lokale partij Dus Weert. „Wij zijn de lul als dit doorgaat”, zegt opticien Eric Mertens onder applaus. „Ik snap de dreiging, maar waarom moeten wij nog meer afstaan van een klein stukje grond? Oefen in Duitsland of Frankrijk.”
Dat dóén we al, zegt de kolonel, die al veel eelt op de ziel moet hebben. Maar er zit een grens aan. En nee, het is nog niet zover, want concept en advies en zienswijze. Maar uiteindelijk neemt het kabinet de beslissing. Hij zal alles meenemen, en proberen „slimme keuzes te maken – of de minst slechte”. En tegen Mertens: „Ik snap u helemaal. Maar wat u als overlast ervaart is dan uw aandeel in de prijs die we voor de vrijheid betalen.”
Hans Steketee doet elke maandag ergens vanuit Nederland verslag.
