Column | Dankbaarheid eisen is voor de kleinzerigen

De tijden, ze veranderen. Afgelopen woensdag plaatste D66-leider Rob Jetten een bericht op X waarop een grote poster te zien was. Tegen de achtergrond van een vliegkampschip, fregatten, gevechtsvliegtuigen, tanks en helikopters wapperen op het strijdlustopwekkende plakkaat de vlaggen van Europa. In grote letters staat te lezen: ‘United Europe fights for freedom’.

Hoe anders was het tien jaar geleden. In 2015 liet D66-leider Alexander Pechtold op Twitter weten dat hij het een „heerlijk bericht” vond dat Nederlandse militairen tijdens een oefening bij gebrek aan munitie ‘pang-pang’ moesten roepen. Dit was dus een jaar nadat Poetin de Krim had geannexeerd, maar Pechtold was niet de enige die de ernst van die situatie niet goed inschatte. Nederland en veel andere Europese landen bezuinigden rustig door op Defensie, totdat de Russische inval in Oekraïne en de bruuske terugtrekkende bewegingen van de Verenigde Staten onder president Trump zorgden voor een koude plens water in het gezicht: kan Europa zichzelf eigenlijk wel verdedigen? En zo nee, wat moet er dan gebeuren? Op een top afgelopen zondag in Londen probeerden politici, onder wie premier Schoof, een begin van een antwoord op die vragen te vinden.

Niet alleen beleidsmakers, ook burgers werden de afgelopen maanden wreed uit hun dromen gewekt – en pasten hun standpunten aan. Uit een enquête die onderzoeksbureau Ipsos woensdag publiceerde blijkt dat de zorgen over de oorlog in Oekraïne nu zo groot zijn, dat bijna zes op de tien Nederlanders vindt dat defensie moet worden versterkt. Dat is de mening van zowel PVV-kiezers (55 procent) als van D66’ers (74 procent).

Bijna de helft van de ondervraagden vindt dat het tijd wordt voor een Europees leger in plaats van losse nationale legers – iets waarvoor Jetten pleitte in zijn bericht op X, en een voornemen dat nu door meer PVV-kiezers word gesteund dan afgewezen. Ruim een derde is voor herinvoering van de militaire dienstplicht die in 1997 werd opgeschort omdat de dreiging van het Warschaupact was weggevallen. Een kleine kanttekening hierbij: de bereidheid om zelf dienst te nemen in zo’n leger beperkte zich tot 18 procent van de ondervraagden.

Beide zaken – het opzetten van een Europees leger of het herinvoeren van de opkomstplicht – zijn kwesties van de lange adem. De Nederlandse krijgsmacht zou indien er weer dienstplichtigen zouden worden opgeroepen opleiders moet opleiden, kazernes moeten bouwen en materiaal moeten aankopen op een compleet overspannen wapenmarkt. Zo’n verandering kan zomaar een decennium duren, waarbij ook nog de vraag moet worden beantwoord of er eerder behoefte is aan dronepiloten dan aan zandhazen. Een serieus gesprek hierover – in de maatschappij en in de politiek – kan dus maar beter zo snel mogelijk beginnen.

Ook over een Europese krijgsmacht moeten in de discussie alle heikele kwesties aan bod komen: wie mogen er meedoen, hoe werkt zoiets in NAVO-verband, welke taal wordt er gesproken en welke wapens worden er gebruikt? Is het überhaupt wel nodig om een Europees leger op te zetten, of volstaat het beter coördineren van de inkoop van wapensystemen?

Wat er ook gebeurt, er moeten de komende tijd keuzes worden gemaakt die serieuze gevolgen zullen hebben – op financieel en menselijk gebied. Burgers verdienen het dat politici dit niet verbloemen. Eerlijkheid is hier het devies.

Delen

Mail de redactie

Gistermiddag ging ik naar de sportschool en na mezelf een half uur te hebben gemarteld op een van de roeiapparaten besloot ik om even uit te puffen in de gymzaal, die sinds het ontslag van de yogaleraar een oase van rust is. Mijn hartslag was bijna weer onder de honderd toen de deur openging en er een jonge man naar binnen liep.

„Pom, pom, pom”, zei de jonge man.

Hij had een weerstandsband (zo’n XXL postpakketelastiek) bij zich en begon fanatiek te rekken en strekken, daarbij hevig steunend en kreunend. Ondertussen hield hij via de spiegels in de gaten of ik wel naar hem keek.

Ik wilde me niet laten kennen en pakte mijn koptelefoon erbij, zocht The Best of Satie op en sloot mijn ogen. Helaas wist zijn gepuf binnen enkele ‘Gymnopédies’ alweer tot me door te dringen. Er kwam bovendien een behoorlijke zweetlucht vrij waardoor er nóg een zintuig werd gepijnigd.

Nu ben ik wel vaker dit soort performatieve sporters tegengekomen. Wat me naast de geluidsoverlast vooral stoort is dat al dat overdrijven nog meer lichaamsbeweging betekent voor hen en ze dus hun conditie verbeteren ten koste van mijn humeur.

Ik spiekte door mijn wimperharen naar mijn inmiddels paars aangelopen zaalgenoot. Enerzijds wilde ik niet dat mijn aanwezigheid ervoor zorgde dat hij nóg gezonder werd (want dan zou hij langer leven en nog veel meer mensen met zijn gehijg lastigvallen), maar als ik nú de ruime verliet had ik me laten verjagen.

Ik overwoog nog even om er wat van te zeggen, maar dan zou hij kunnen doen alsof hij zich van geen kwaad bewust was, of al zelffeliciterende roepen dat hij zo soms zo in zijn training opging dat hij dan echt alles en iedereen uit het oog verloor. Vervolgens kon er bij mij dan weer een eicel knappen en zo zou de ellende zich alleen maar verder opstapelen.

Uiteindelijk stond ik maar op.

„Doei”, zei de jongen.

Ik had hem willen toebijten dat in plaats van een ‘doei’ er eerder een ‘dankjewel’ op zijn plaats was. Maar net op tijd dacht ik terug aan de aanvaring die vrijdagavond plaatsvond in het Witte Huis en besefte dat het eisen van dankbaarheid is voorbehouden aan de kleinzerigen der aarde.

Zonder gedag te zeggen en met geheven hoofd verliet ik de ruimte, hem alleen latend met zijn toneelstukje. Zon beukte op de ruiten, de wereld glansde, fluitend liep ik de toekomst in.

Delen

Mail de redactie

‘Dit levert geweldige televisie op”, besefte de Amerikaanse president Trump terwijl hij vrijdag bezig was zijn Oekraïense ambtgenoot Zelensky live voor de tv-camera’s te koeioneren. De tijd dat we klaagden dat politiek saai was, ligt ver achter ons. Redelijkheid legt het steeds weer af tegen de schokkendste uitspraak, de flagrantste leugen, de bruutste schoffering. Puur omdat dat beter amusement is. De beste tv-entertainer met de beste quotes wint.

De talkshows en nieuwsrubrieken waren zondagavond gevuld met napraten over het pak slaag van Zelensky. En het Europese antwoord daarop: de „mini-NAVO-top zonder de VS” dit weekeinde in Londen, waar de Britten en de Fransen zich voornamen om een vredesplan voor Oekraïne te maken middels een „coalitie van de bereidwilligen”. „Prettig dat er weer verstandige mensen bij elkaar waren”, zei Amerikakenner Twan Huys in Bar Laat (NPO 1).

Talkshowhost Jeroen Pauw had zijn twee maanden wintervakantie erop zitten en presenteerde een extra ingelaste uitzending van Bar Laat over dit „kantelpunt in de geschiedenis”. Trump had immers luid en duidelijk „Europa Toedeledokie!” geroepen, zoals EU-correspondent Kysia Hekster het eerder samenvatte in het Achtuurjournaal (NPO 1). Pauw had een uitstekende tafel verzameld die twee vragen moest beantwoorden: kan Europa zonder de VS? En had Zelensky zich nu heldhaftig of juist stom gedragen?

Actrice Victoria Koblenko zei dat Zelensky beter een grote „nepmedaille” voor Trump had kunnen meenemen en hem een gouden standbeeld in Kyiv had moeten schenken. De Amerikaanse president zou immers gevoelig zijn voor vleierij. Maar Ruslandkenner Olaf Koens zei daarover in talkshow Renze op Zondag (RTL 4): „Het idee dat je iemand zijn laars likt zodat hij niet in je gezicht trapt, is onzinnig.” Over de vermaning van Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO, dat Zelenksy het moet gaan goedmaken met Trump, zei Koens: „Eigenlijk zegt Rutte: moet je maar niet zo’n kort rokje aantrekken.”

Niet alleen aan de vredestafels, ook aan de talkshowtafels was Oekraïne slecht vertegenwoordigd. In Bar Laat kwam Viktoria Koblenko er nauwelijks tussen. Haar echtgenoot, de oud-voetballer Jevgeni Levtsjenko, zat op het andere net in Renze op Zondag. Hij uitte zo nu en dan zijn woede, noemde Trump een maffiabaas en een afperser, maar hield zich verder buiten het gesprek.

Aanpappen met Trump

En kan Europa militair zonder de VS? De meeste gasten in Bar Laat, Nieuwsuur (NPO 2) en Renze op Zondag zeiden van niet. Hoe vervelend en moeilijk ook, Zelensky en de andere Europese leiders moesten toch maar weer proberen aan te pappen met Trump. Twee mensen gingen hier tegenin. Volgens Olaf Koens was dat ouderwets trans-Atlantisch wensdenken en was het zinloos om Trump verder proberen „te paaien”. Die was immers heel duidelijk geweest. „De Amerikanen zitten in het kamp van de Russen. Die interesseren zich geen snars voor de veiligheid van Oekraïne.” We moeten dus wel verder zonder de VS, zei voormalig topdiplomaat Robert Serry, die ’s middags in Buitenhof en ’s avonds in Bar Laat zat. Over Trump zei hij: „De leider van de westerse wereld is de papegaai van Poetin is geworden”. En: „Het wordt nu echt tijd om te ontwaken uit onze vredesslaap.”

Ik ben geneigd om Robert Serry en Olaf Koens gelijk te geven. Maar dat kan natuurlijk ook zijn omdat zij de lekkerste quotes leverden.

Delen

Mail de redactie