Column | Afscheid van een fenomeen – hoe Annemiek van Vleuten inspiratie putte uit een Braziliaanse berg

Marijn de Vries

Een fenomeen neemt afscheid. Een levende legende. Iemand die de sport voor altijd veranderd heeft. Vaak beseffen we in het tijdperk zelf niet hoe groot iemand is. Het is nog te dichtbij, we hebben te weinig afstand. We stellen vragen als: wat zegt het over het vrouwenwielrennen dat een veertigjarige iedereen naar de vaantjes fietst? Wat een domme rotvraag is dat toch. Want wat antwoord je dan, als je Annemiek van Vleuten bent? Eigenlijk impliceert de vragensteller dat niet de veertigjarige uniek is, maar dat de sport weinig voorstelt. En dan moet jij zelf gaan vertellen hoe bijzonder jij bent, zeker. Dat kan toch niet.

Reken maar dat Annemiek bijzonder is. Uitzonderlijk zelfs. Denk nog maar eens aan die hoge stoeprand in Rio de Janeiro waarover ze doodstil gevouwen lag. In de dagen erna, toen de berichten godzijdank positief waren, kon ik maar niet stoppen met denken: op koers om olympisch kampioen te worden en dan zo crashen, daar kom je mentaal toch nooit meer overheen? De meeste sporters krijgen zo’n kans maar één keer in hun leven. Maar één keer valt alles op z’n plek. Als je dat misloopt, dan lig je psychisch op de sloop. Maar ik kende Annemiek nog niet. Nog niet echt, tenminste.

Want na Rio stond Van Vleuten 2.0 op. Ze had uit de berg die haar fataal was geworden, juist inspiratie geput. Zo goed kon ze dus klimmen. Ze reed bergop iedereen uit het wiel. Ze begon langer en harder te trainen dan ieder ander, met de mannen mee keerde ze zichzelf dag na dag binnenstebuiten. Ze ging wekenlang op hoogtestage, en werd taaier dan taai. Ze pakte dingen anders aan dan de rest. Het vergt lef om eigenzinnige keuzes te maken, maar doe je dat goed, dan loop je al snel voorop.

En zo kwam het dat de eerste versie van Annemiek al heel goed was, maar aan Van Vleuten 2.0 viel niks meer te doen. Ze klom niet, ze vlóóg. Ze won alles wat ze winnen wilde, ze won zoals ze wilde winnen, ze won zelfs met gebroken ledematen. De Giro, de Vuelta en de Tour, en de regenboogtrui als cadeau voor haar afscheidsjaar. Zo hard trainen als Van Vleuten, dat zou iedereen moeten gaan doen, werd vervolgens vaak gezegd. Nee, zei Annemiek dan, ze was geen voorbeeld. Zoals zij haar lijf door de mangel haalde, dat kan alleen na talloze trainingsjaren, en met unieke lichaamseigenschappen.

Harder dan anderen kunnen trainen is een kwaliteit, maar wat pas echt een kunst is waarvan velen wél kunnen leren: als geen ander leerde Annemiek loslaten waar je geen invloed op hebt. Een maniertje, een trucje voor de bühne, heb ik nog een tijd gedacht. Maar het was geen trucje. Ze beheerst het echt. Knop om na een forse tegenslag, weer opnieuw beginnen. En winnen.

Pas in haar laatste jaar werd Annemiek voorbijgestreefd, en ik vind dat prachtig. Ze is niet onverslaanbaar, het laat vooral zien hoezeer ze een trendsetter is geweest. Een proefkonijn van haar eigen experimenten. Van wat je kan bereiken als je een stap meer zet, andere keuzes durft te maken dan anderen, en zo de goot in Rio tot een voetnoot maakt.

Een fenomeen neemt deze week na vijftien jaar afscheid. Onvoorstelbaar bijna, dat het peloton zonder Annemiek van Vleuten verder fietst.

Marijn de Vries is oud-profwielrenner en journalist.