Christoffel Columbus zou een Spaanse Jood zijn, maar bewijs ontbreekt

Een bezoek van een vicepresident aan een Europese hoofdstad heeft normaal niet zoveel voeten in de aarde. Maar de zaken liggen anders als de bezoeker JD Vance heet, een man die de regering-Trump vertegenwoordigt op een moment van grote spanning met de EU, en zelf Europeanen als geopolitieke parasieten beschouwt. Vance landde vrijdagochtend met Air Force Two, het vliegtuig dat de vicepresident vervoert, op de luchthaven van Ciampino, om samen met zijn vrouw en hun drie jonge kinderen het paasweekend in Rome door te brengen.

Tijdens het officiële deel van het bezoek lunchte Vance vrijdagmiddag opnieuw met de Italiaanse premier Giorgia Meloni, die hij een dag eerder nog in het Witte Huis had gezien, tijdens haar onderhoud met president Donald Trump. „Lang geleden!” grapte de Italiaanse premier breed glimlachend, gretig de kans grijpend om de rest van de EU nogmaals in te peperen hoe goed het klikt tussen haar en de machthebbers in Washington.

Vance zelf wilde vooral naar het Vaticaan, en dat was gezien de kritische houding van de Kerk tegenover de regering-Trump een veel complexer bezoek. Paus Franciscus pleit steevast voor solidariteit met vluchtelingen en migranten. Dat staat haaks op Trumps radicaal-rechtse migratiebeleid, inclusief uitzettingen naar El Salvador.

Kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris het Vaticaan, verwelkomt JD Vance, zijn vrouw Usha en hun kinderen Ewan, Vivek en Mirabel. Foto AFP Photo/Vatican Media

Nieuwe bekeerling

JD Vance groeide op in Ohio, heeft Ierse en Schotse wortels en bekeerde zich in 2019 tot het katholieke geloof. De nieuwe bekeerling koos voor een oerconservatieve interpretatie van het katholicisme, in weerwil van Franciscus’ boodschap van mededogen met sociaal kwetsbaren in de maatschappij.

Vance uitte al kritiek op de beperkingen die Franciscus oplegde voor misvieringen in het Latijn, die volgens de progressieve tak in de Kerk de afstand met de gelovigen onnodig vergroten, en viel de Amerikaanse bisschoppen aan toen zij kritiek uitten op het nieuwe harde migratiebeleid. „Zijn de bisschoppen echt bezorgd om migranten, of vooral om hun budgetten?” zei Vance, verwijzend naar fondsen voor de hervestiging van migranten.

Op de koop toe daagde hij de paus en de Katholieke Kerk zelfs uit op theologisch vlak. Eind januari verwees hij in een interview op de Trump-getrouwe televisiezender Fox naar ‘ordo amoris’, een oud christelijk concept dat hij inzette om het huidige Amerikaanse migratiebeleid mee te verdedigen. Volgens JD Vance komt ‘ordo amoris’ neer op een orde, of hiërarchie in de liefde die christenen voor anderen voelen. Hierbij zou de liefde voor het eigen gezin, en daarna de eigen landgenoten voorop staan, terwijl bekommernis om de rest van de wereld pas veel later volgt.

Paus Franciscus zette in een brief over migratie die hij op 10 februari naar de Amerikaanse bisschoppen stuurde, de puntjes op de i. „Christelijke liefde is geen concentrische uitbreiding van belangen die zich beetje bij beetje uitbreiden naar andere personen en groepen”, schreef de kerkleider. De Argentijn voegde eraan toe dat een waardige behandeling van elk individu een ordelijke afhandeling van legale migratie niet in de weg hoeft te staan, terwijl hij ook afkeurde dat migranten zonder legale verblijfsstatus met criminaliteit in verband worden gebracht.

Vicepresident Vance (l) ontmoet kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris van het Vaticaan. Parolin is na de paus de hoogste bestuurder van de Rooms-Katholieke Kerk. Foto EPA/Vatican Media

Paus spaart krachten

Een bezoek van JD Vance aan de paus staat voor dit weekend niet op de agenda. Officieel luidt de verklaring dat Franciscus nog steeds van een dubbele longontsteking herstelt – officieus klinkt het in de Italiaanse media dat de paus gewoon geen zin heeft om kostbare energie aan de Amerikaanse vicepresident te besteden. Franciscus spaart zijn krachten voor het wereldberoemde ‘Urbi et orbi’ op Paasdag – de pauselijke zegen aan de stad (Rome) en de rest van de wereld. Het blijft wel nog altijd mogelijk dat hij de vicepresident en zijn gezin op het laatste nippertje, en vlak voor of na de paasviering, even ontvangt.

Ontmoetingen waar de paus zelf sterk aan hecht, gaan ondanks zijn zwakke gezondheid wel door. Donderdag bezocht Franciscus de gedetineerden van de gevangenis Regina Coeli in Rome. Hij vertelde hen dat hij dit jaar niet in staat was hun voeten te wassen (naar het voorbeeld van Jezus), maar hen wel zijn nabijheid wilde tonen. De gevangenen applaudisseerden terwijl ze ‘Franciscus!’ en ‘Vrijheid!’ scandeerden.

Vance en zijn gezin werden zaterdagochtend niet door de paus, maar door diens nummer twee in het Vaticaan ontvangen. Behalve Pietro Parolin, staatssecretaris van het Vaticaan, topdiplomaat en Franciscus’ trouwste medewerker, nam ook monseigneur Paul Richard Gallagher, de secretaris voor de relaties met staten en internationale instellingen, deel aan het gesprek.

Dat verliep ‘hartelijk’, aldus een persmededeling van het Vaticaan, terwijl door de hoge Vaticaanse vertegenwoordigers tegelijk wél man en paard werden genoemd. Het gesprek ging dieper in op de oorlogen en geopolitieke spanningen, maar de katholieke leiders benadrukten ook de „moeilijke humanitaire situatie van migranten, vluchtelingen en gevangenen”, met een speciale vermelding van de inspanningen die de Katholieke Kerk in de VS voor kwetsbaren verricht.

Felle kritiek

Vrijdagochtend, kort nadat de Amerikaanse vicepresident in Rome was geland, had de Amerikaanse ambassade bij de Heilige Stoel nog de hakken in het zand gezet, via een bericht op X. „De regering-Trump werkt aan het behoud van de soevereiniteit van de VS door illegale immigratie aan banden te leggen”, luidde de tweet.

National Catholic Reporter, een gerenommeerd Amerikaans tijdschrift, uitte meteen felle kritiek. „Op een dag dat christenen wereldwijd het lijden en de dood van Christus herdenken, begint de Amerikaanse ambassade bij het Vaticaan liever over illegale migratie”, stelde het blad, verontwaardigd. Als het al was bedoeld als politieke boodschap aan het Vaticaan, ter voorbereiding van de ontvangst van Vance, dan remde het Parolin en Gallagher in ieder geval niet af om nogmaals solidariteit met vluchtelingen te bepleiten.

Delen

Mail de redactie

De straat in Borne waar Pieter Omtzigt opgroeide is rustig, heeft zes blokken van twee-onder-een-kapwoningen en loopt dood. Anke Oude Lansink (40) woont er sinds een paar jaar. Ze werkt voor de Nederlandse Spoorwegen en zit veel in de trein naar Den Haag. Onderweg komt ze Omtzigt regelmatig tegen, hij stapt in Enschede in, zijn huidige woonplaats, vijftien kilometer van Borne (25.000 inwoners). Ze vindt het „heel sterk” van hem, zijn besluit te vertrekken uit de politiek. „Het is een zware baan met een hoop verwachtingen, dus ik denk dat het heel fijn is dat hij dit lekker kan loslaten.”

„Echt herstel van mijn burn-out lukt gewoon niet, in de hectiek van de huidige Haagse politiek”, aldus Omtzigt vrijdagavond in een videoboodschap. „Daarom kies ik ervoor om voor het eerst mijn gezin voorop te zetten en voor mijn eigen gezondheid te kiezen.”

De oprichter van Nieuw Sociaal Contract (NSC) woonde vanaf zijn vijfde in Borne, ging er naar de bassischool, als middelbare scholier fietste hij naar het nabije Hengelo. Liefst één op de drie stemmers uit Borne koos voor Omtzigt en zijn splinternieuwe partij tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023. Wat zeggen zij over zijn vertrek?

‘Heel ongeorganiseerd’

NSC-stemmer Niels Abbink (39) is teleurgesteld. „Ik had meer van de partij verwacht.” De partij behaalde twintig zetels in de Kamer maar peilt inmiddels op een schamele twee zetels. Omtzigt heeft „veel schandalen naar boven gehaald”, maar NSC komt „heel ongeorganiseerd en niet daadkrachtig over.” Omtzigts vertrek verrast hem niet. „Het bleek al eerder dat hij niet in staat is om te gaan met de druk van de Haagse politiek. De druk van het leiderschap is hem tegenvallen. Ik denk ook niet echt dat hij een leider is. Meer een aanjager.”

Omtzigt als ‘aanjager’ is een eigenschap die meerdere inwoners van het Twentse dorp noemen als ze hem kenschetsen. „Hij is een prachtige vastbijter”, zegt de tachtigjarige Jaap Verhoog, secretaris van het Borns Kleinkoor. „Maar dat is zijn kracht én zijn zwakheid. Hij gaat ergens hard voor staan, maar partijleider zijn, is niet zijn primaire talent.”

Op de zaterdagmarkt van Borne, op het Rheineplein, staan de 65-jarige Maria en de 48-jarige Marloes naast hun fietsen in de zon – hun achternamen willen ze uit privacyoverwegingen liever niet in de krant. Ze zuchten diep als hun wordt gevraagd naar het einde van Omtzigts Haagse carrière. „Een pijnpuntje”, zegt Maria, „we kennen de familie.” Maar het is de juiste keuze, beamen de twee vrouwen, die vroeger collega’s van elkaar waren in het onderwijs. „Als het ten koste gaat van je gezondheid, moet je stoppen. Dat zeggen we in het onderwijs ook altijd.” Maar het is natuurlijk wel zíjn partij, zegt Maria, die op NSC heeft gestemd. Zou ze opnieuw op NSC stemmen, dit keer met een andere partijleider? „Dat hangt af van de partij. Ze gingen ook al met PVV samenwerken” – en ook dat is, zegt Maria, „een pijnpunt”.

‘Je moet langzaam groeien’

Volgens de 37-jarige Lucy leidde de onstuimige groei van NSC behalve tot succes ook tot de ondergang van Omtzigts partij. „Het ging héél snel. Plots moeten er allemaal nieuwe mensen komen. Stel dat we hier in Borne een nieuwe vereniging oprichten, en dan meteen dertig mensen erbij moeten betrekken. Dat lukt ook niet. Je moet langzaam groeien.” Maar als iedereen plots op je stemt, wil je natuurlijk ook wat bewerkstelligen, zegt Lucy. „Het is jammer dat hij nu weg is, want het is wel iemand met een geweten: er zitten ook heel veel mensen in de politiek die vooral veel schreeuwen en verder niets. Ik denk dat dat hem ook opbreekt.” Ze snapt zijn vertrek. „Ik zou het ook niet volhouden.”

Anke Oude Lansink komt Omtzigt geregeld tegen in de trein naar Den Haag. Over zijn vertrek: „Ik denk dat het heel fijn is dat hij dit lekker kan loslaten.” Foto Eric Brinkhorst

Anke Oude Lansink in Omtzigts oude straat zegt dat ze elkaar altijd groeten, als ze elkaar onderweg in de trein naar Den Haag tegenkomen. „Soms zaten we tegenover elkaar, in de eersteklascoupé. Maar verder is hij dan eigenlijk heel stil, hij kletst dan niet echt met mensen.” Maar ja, voegt ze toe: „In de trein naar Den Haag zal ik hem waarschijnlijk niet meer zo vaak tegenkomen.”

Delen

Mail de redactie