Christiaan Berendsen maakte van het FD een kwaliteitskrant voor iedereen met interesse in de economie

Posted on October 5, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Necrologie

Christiaan Berendsen (1932-2023), hoofdredacteur Christiaan Berendsen maakte in zijn tijd als hoofdredacteur een kwaliteitskrant van Het Financieele Dagblad. Hoewel hij 27 jaar geleden met pensioen ging, is zijn invloed op de krant nog steeds merkbaar. Berendsen overleed vorige week.

Ilse van Knegsel

5 oktober 2023 om 14:28

Leestijd 3 minuten

„De patriarch van de krant”, dat was Christiaan Berendsen volgens Cees van Lotringen, die als beginnend journalist bij Het Financieele Dagblad (FD) door Berendsen werd aangenomen. „Berendsen was geen makkelijk benaderbare man”, vertelt Van Lotringen. „Jonge journalisten spraken hem aan bij zijn achternaam – hij was erg formeel – en met knikkende knieën liep je zijn kantoor binnen. Hij kon je terechtwijzen, vertellen dat je het bij het verkeerde eind had, dat je het allemaal anders moest aanpakken. Maar tegelijkertijd nam hij wel echt de tijd voor je. Hij was beschermend, integer, en coachte je om het beste uit jezelf te halen.”

Het was 1958 toen de 26-jarige Christiaan Berendsen op sollicitatiegesprek kwam bij het FD: „Ik wilde weten hoe de wereld in elkaar zit”, vertelde hij bij zijn pensionering in een interview met NRC. De mogelijkheid om dat bij het FD te ontdekken, kreeg hij. Berendsen, opgeleid als chemisch analist, ging aan de slag als journalist. In 1969 werd hij adjunct-hoofdredacteur en van 1977 tot en met 1995 was hij hoofdredacteur. Een jaar later ging hij met pensioen. Berendsen overleed dinsdag 26 september op 91-jarige leeftijd.

Lees ook het interview met Christiaan Berendsen: ‘Bij fusies zijn machtsmotieven vaak de voornaamste drijfveer’

Nieuwe koers

De koers van het FD veranderde flink onder het bewind van Berendsen. Bij zijn aantreden was het dagblad nog een simpel beurskrantje. Berendsen nam afscheid van de overgetikte persberichten en maakte plaats voor meer inhoudelijke, verdiepende stukken. Ook de beurskoersen verdwenen van de voorpagina, er kwam meer ruimte voor human interest- en kunstartikelen en de rubriek In Brief (In het kort) werd gestart, waar het laatste nieuws werd samengevat in het Engels.

‘Winstminimalisatie’ was een bekend begrip onder redacteuren in het Berendsen-tijdperk. Winst moest volgens hem worden geïnvesteerd in de kwaliteit van de redactie, want zij zijn het kloppende hart van een krant, vond hij. Met name jong talent bood hij ruim baan. „Het ging hem niet om journalistieke ervaring maar om nieuwsgierigheid, autonomie en integriteit”, zegt Van Lotringen. Ook oud-medewerker Geert van Asbeck werd om die reden aangenomen: „Ik had nog nooit in de journalistiek gewerkt, had niet eens een journalistieke opleiding gehad, en toch gaf Berendsen me de kans om bij het FD te komen werken.”

Al die grote investeringen zouden zich later wel uitbetalen, dacht Berendsen. En gelijk kreeg hij. Onder zijn hoofdredacteurschap werd het FD een kwaliteitskrant voor iedereen met interesse in het bedrijfsleven en de economie. De oplage verdubbelde: van ruim 20 duizend tot 42 duizend, meldde het FD bij Berendsens afscheid als hoofdredacteur.

Onafhankelijkheidsideaal

Berendsen streed voor het behouden van de onafhankelijkheid en zelfstandigheid van de krant. Meermaals voorkwam hij samen met het personeel dat het FD zou worden overgenomen, schrijft oud-hoofdredacteur Ulko Jonker over zijn voorganger in het FD. Directeur Henny ten Brink werd bijvoorbeeld toegang tot de redactie ontzegd toen hij ervan werd verdacht het FD te willen verkopen aan Elsevier.

Een fusie of overname zou uiterst onwenselijk zijn voor de toekomst van de krant, vond Berendsen. Bij zijn pensionering in 1995 zei hij tegen NRC: „Waarom zou een uitgever het FD willen overnemen? Niet per se om de krant beter te maken maar omdat degenen die macht hebben via die fusies kans zien hun macht te vergroten.”

De macht hoort bij het personeel te liggen, niet bij de eigenaar of directie, was zijn overtuiging. Onder zijn hoofdredacteurschap werd in 1983 daarom de bedrijfsstructuur van het FD aangepast. Met name de macht van eigenaar Hendrik Sijthoff werd ingeperkt, waardoor de redactie meer inspraak kreeg. Beslissingen over de toekomst van de krant werden vanaf dat moment samen met het personeel genomen. En hoewel Berendsen vond dat die constructie „helemaal niet zo gek was”, zoals hij in het interview met NRC zei, zorgde het ook voor veel conflicten tussen directie, aandeelhouders, eigenaren en de redactie. Met een groot verloop onder directeuren en commissarissen tot gevolg.

Nalatenschap

De drang naar onafhankelijkheid van Berendsen is nog steeds zichtbaar in de manier waarop het FD ook nu nog zijn zelfstandigheid behoudt. Als relatief klein concern houdt FD Mediagroep (waaronder ook radiozender BNR en weekendblad FD Persoonlijk vallen) zich goed staande tussen de dagbladreuzen DPG Media (onder andere het Algemeen Dagblad en de Volkskrant) en Mediahuis (onder meer NRC en De Telegraaf). En het bedrijf groeit nog steeds, blijkt uit de jaarverslagen. In 2018 had het FD nog zo’n 100 duizend betalende abonnees, in 2022 ruim een kwart meer, bijna 126 duizend.

En ook in de herinneringen van oud-medewerkers laat Berendsen sporen na. Van Lotringen deelde zijn herinneringen aan Berendsen op LinkedIn, waarop verschillende FD-collega’s reageerden met anekdotes over de eigenzinnige hoofdredacteur. Eén van hen werd als stagiair ooit bij Berendsen op het matje geroepen. Aanleiding bleek de declaratie van zijn treinkaartje. „Een redacteur van Het Financieele Dagblad reist nooit tweede klas”, drukte hij de jonge redacteur op het hart.

NIEUWS

Plastic is overal. Toch blijven oliereuzen maar produceren

admin
November 27, 2024
0

Deze week is in Zuid-Korea een VN-top over de groeiende plasticberg. Verslaggever Liza van Lonkhuyzen bezocht een nieuwe plasticfabriek van Shell in de Amerikaanse staat Pennsylvania, en zag daar de impact van de productie op milieu en gezondheid. Moet er een plasticplafond komen?

Gast:: Liza van Lonkhuyzen
Presentatie:: Egbert Kalse
Redactie:: Iddo Havinga & Tessa Colen
Montage:: Jeroen Jaspers
Foto:: Quinn Glabicki

Hoe Feyenoord in 14 minuten en 44 seconden een miraculeuze comeback maakte bij Manchester City

admin
November 27, 2024
0

Manchester City-coach Pep Guardiola zit met zijn armen over elkaar in de dug-out. Blik op het veld, tegelijkertijd druk in gesprek met assistent Juanma Lillo. Hij oogt ontspannen, met eindelijk weer zicht op een zege na vijf nederlagen op rij. City leidt in het eigen Etihad Stadium met 3-0 tegen Feyenoord in de Champions League. De 74ste minuut loopt, als de spanning ver te zoeken is. City hoeft niet meer, waar Feyenoord de indruk maakt de schade te willen beperken.

Guardiola heeft drie van zijn belangrijke spelers zes minuten eerder gewisseld – Phil Foden, Nathan Aké en Ilkay Gündogan. Ongetwijfeld om ze rust te geven met het oog op de clash tegen Liverpool FC, komende zondag op Anfield. En waarschijnlijk om het risico op het wegvallen van spelers te verminderen, dit seizoen heeft City te maken met veel blessures.

City was jarenlang de norm, met bijna perfect uitgevoerd voetbal, onder regie van Kevin De Bruyne en Bernardo Silva in combinatie met spits Erling Haaland. Vier keer op rij landskampioen, winnaar van de Champions League in 2023. Maar dit seizoen is anders. De ploeg is in fases kwetsbaar. In de Premier League heeft City al acht punten achterstand op Liverpool, gecoacht door Arne Slot. Zaterdag werd thuis nog met 4-0 verloren van Tottenham Hotspur.

Gebutst vertrouwen

De ontmoeting met Feyenoord lijkt voor City de ideale wedstrijd om het gebutste vertrouwen terug te winnen. Volgens dat scenario voltrekt City-Feyenoord zich lang, dinsdagavond in het oostelijk deel van Manchester. City combineert soepel, drukt Feyenoord ver naar achteren, doelman Timon Wellenreuther redt een paar keer knap.

Feyenoord krijgt gaandeweg wel meer controle. Het heeft langer balbezit, creëert een kansje via aanvaller Igor Paixão. Maar City blijft gevaarlijk en kort voor rust valt de goal die niet kan uitblijven: Quinten Timber raakt Haaland onhandig en de Noor benut zelf de strafschop (1-0). Na de pauze loopt City uit door een schot van Gündogan en opnieuw Haaland, via een fraaie, razendsnelle aanval. 3-0 na 53 minuten.

Manchester City-spits **Erling Haaland** (in het midden) viert zijn 3-0 met Phil Foden en Matheus Nunes.

De wedstrijd zit dan op slot. Ogenschijnlijk, want de wissels die rond de zeventigste minuut plaatsvinden zullen van groot belang zijn. En niet alleen die bij City.

Bij Feyenoord komt de talentvolle centrumverdediger Thomas Beelen voor linksback Gijs Smal, die het lastig heeft. Hancko, een van de pijlers van de ploeg, verhuist van de as naar de linkerflank. Rechtsback Bart Nieuwkoop wordt vervangen door Jordan Lotomba, die terug is na een blessure. Ook beoogde basisspits Santiago Giménez maakt zijn rentree na een hamstringkwetsuur, hij valt in voor Julián Carranza.

Deze omzettingen van coach Brian Priske zorgen ervoor dat Feyenoord – met de power van linksback Hancko en rechtsback Lotomba – meer dynamiek heeft op de flanken. En in de spits zorgt Giménez voor meer diepgang dan de vrij statische Julián Carranza.

Giménez is nog maar net in het veld, als hij meteen een bal in de diepte vraagt. Dat Feyenoord met drie goals achter staat, is niet aan Giménez af te lezen. Hij maakt een gretige indruk.

Woede en irritatie

De Mexicaan sprint in de 74ste minuut weg, als Hancko vanaf links achterin een lange bal naar voren geeft. City neemt simpel over, lijkt te controleren. Verdediger Josko Gvardiol krijgt de bal in de as. Hij wordt, en dat is cruciaal, meteen onder druk gezet door Giménez. Daardoor speelt Gvardiol een moeilijke, hoge bal terug op doelman Ederson.

Hadj Moussa, een 22-jarige talentvolle Algerijns-Franse rechtsbuiten, ziet dat het fout gaat bij City. Hij sprint meteen achter de bal aan, neemt die perfect aan, direct mee in de loop, omspeelt de uitkomende keeper Ederson en mikt vanuit een lastige, krappe hoek zonder te kijken binnen: 3-1, klokslag 74 minuten.

Feyenoord-aanvaller **Hadj Moussa** is op weg naar de 3-1.

Woede, irritatie, zorgen – het is allemaal zichtbaar bij Guardiola. Secondenlang kijkt hij naar de grond, terwijl hij zijn handen boven op zijn hoofd houdt.

Feyenoord speelt met meer durf en overtuiging, jaagt op City. Onderlinge duels worden gewonnen, waar City aarzelt, broos als het vertrouwen is. Feyenoord bouwt geduldig op, probeert met korte passes de tegenstander te lokken, zo ruimtes te creëren en de creatieve pingelaar Moussa in stelling te brengen.

In de 81ste minuut komt hij aan de bal, rechts voorin, loopt zich dan vast. Ook dat is Moussa. Maar Feyenoord blijft hoge pressie uitoefenen. Weer geeft Gvardiol een moeilijke pass, Timber en zijn kompaan Hwang In-beom duiken erop, nemen over.

Het spel wordt verplaatst naar links, naar Paixão. Die slingert de bal naar de tweede paal, waar Lotomba opduikt. Die trekt de bal terug en gaat wonderlijk via de paal en het linkerbeen van Ederson richting de borst van de inlopende Giménez: 3-2 na 81 minuten en 12 seconden.

Guardiola klapt een paar keer, lijkt zijn defensie wakker te willen schudden. Spanning – of is het angst? – is te zien in zijn ogen.

Invaller **Santiago Gimenez** nadat hij de 3-2 heeft gemaakt.

Loeren op uitbraak

Feyenoord voetbalt zonder vrees. Lotomba ontdoet zich enkele keren soepel van Haaland, een beer van een aanvaller. Er is nog even tijd voor Feyenoord, in een wedstrijd die allang als verloren beschouwd werd.

Na 88 minuten en 30 seconden begint het met de onderschepping van Hwang, als twee City-spelers elkaar in de weg lopen bij de middenlijn. Feyenoord-spelers loeren meteen op een uitbraak – waar liggen de ruimtes?

Er lijkt dan nog weinig aan de hand voor City, zoals eigenlijk de hele avond. Hwang kopt naar invaller Ramiz Zerrouki, die passt naar Moussa, die nog op eigen helft staat, zeker tien meter voor de middenlijn.

Voorin is Paixão dan aan het zwerven. De Braziliaanse linksbuiten duikt opeens diep in de rechterzone op. Daar ligt ruimte omdat Moussa zijn directe tegenstander – linksback Gvardiol – heeft weggelokt. Moussa ziet de loopactie van Paixão, geeft een splijtende bal tussen Gvardiol en Jack Grealish door.

De defensieve organisatie bij City is ontluisterend, zoveel ruimte krijgt Paixão. Noodgedwongen komt Ederson ver uit zijn doel om de aanvaller af te stoppen, meters buiten zijn strafschopgebied. Maar Paixão is hem net voor, springt iets hoger, kopt de bal vooruit, neemt hem mee, is de keeper kwijt, maar staat in een moeilijke hoek schuin rechts voor de goal.

Paixão heeft even tijd, kijkt, en doet wat je bijna niet ziet aankomen. Hij geeft een puike voorzet op de onvermoeibare, opstomende linksback Hancko. Die kopt in een leeg doel, langs de laatste overgebleven verdediger Rico Lewis. 88 minuten en 44 seconden en het staat 3-3.

Feyenoord-verdediger **Hancko** kopt kort voor tijd de 3-3 binnen.

In zijn enthousiasme valt Hancko even als hij naar het uitvak rent met 4.000 Feyenoord-fans. Het vak ernaast houden City-fans handen voor hun mond of ogen. De ontgoocheling compleet. Guardiola plukt even aan zijn neus, drinkt wat water.

Verbijstering is te zien bij Haaland – bij wie niet eigenlijk. Maar het zit zo dicht bij elkaar. Twee minuten later schiet Grealish via het been van Zerrouki nog op de paal – net niet de 4-3 dus.

Invaller De Bruyne staat druk te wijzen, met 94 minuten en 30 seconden op de klok. Dáár moet je lopen, zegt hij tegen een ploeggenoot, in een poging een opening te vinden in de Feyenoord-defensie. Maar verdediger Gernot Trauner poeiert de bal richting de tribune voor Haaland eraan kan komen.

Guardiola dirigeert zijn spelers in de laatste seconden met wilde armgebaren naar voren. En geeft dan, als na 96 minuten is afgefloten, vierde official Marcel Birsan met een zuinig lachje, waarin ongeloof verscholen zit, als eerste een hand.

Wat vindt NRC | Slachtoffers van verkrachting hoeven zich niet te schamen

admin
November 27, 2024
0

Het slachtoffer van verkrachting kreeg de afgelopen maanden niet alleen een gezicht, maar zei ook luid en duidelijk dat ze wilde dat „de schaamte van kamp wisselt”. Niet zij, Gisèle Pelicot, hoeft zich immers te verbergen. Degenen die zich moeten schamen, zijn volgens haar degenen die ervan worden verdacht dat ze haar, terwijl ze gedrogeerd en dus buiten bewustzijn was, verkrachtten. Onder wie haar ex-man Dominique, die schuld bekent en tegen wie eerder deze week twintig jaar celstraf is geëist.

Met haar optreden, in de volle openbaarheid, en vooral haar weigering het slachtofferschap op zich te nemen, heeft Pelicot het denken over seksueel geweld, over verkrachting binnen een relatie, en over consent – wederzijdse instemming bij seks – een enorme dienst bewezen. Ongeacht wat de Franse rechter zal oordelen, en niet alleen in Frankrijk, waar duizenden vrouwen de afgelopen maanden de straat op gingen om Pelicot te steunen.

Het zou daarom jammer zijn als na deze geruchtmakende rechtszaak alleen overblijft dat deze zo geruchtmakend is vanwege het grote aantal verdachten, het door Pelicots ex-man gefilmde bewijs van de vijftig mannen die op zijn uitnodiging zijn vrouw verkrachtten, en de wereldwijde aandacht.

Luister naar