Na tien jaar regeren en zetelverlies bij de recente verkiezingen (Tweede Kamer en Europees Parlement) is de ChristenUnie op zoek naar het eigen geluid. In de nieuwe partijvisie, die de partij dinsdag in Nieuwspoort presenteerde, brengt de ChristenUnie naar eigen zeggen „stevig christelijk-sociale politiek”.
Na de verkiezingen van 2023, waarin de ChristenUnie van vijf naar drie zetels ging, ontstond binnen de partij discussie over de koers. Was het de afgelopen jaren te veel naar links opgeschoven? Had het te veel meebewogen in discussies over het klimaat of gendergelijkheid?
De CU zich af tegen „nieuwe vormen van nationalisme” die op een „lelijke manier” het „eigen volk boven anderen” verheffen
Het antwoord van de partijtop blijkt een terugkeer naar de beginselen. Te vaak heeft de ChristenUnie „door regeringsverantwoordelijkheid” moeten kiezen voor „het compromis”, zegt partijleider Mirjam Bikker.
Inmiddels heeft de partij een andere rol. Bikker is – ondanks de moeite die de ChristenUnie heeft met een kabinet met PVV-bewindslieden – van plan „constructief” oppositie te voeren. Goede voorstellen zal ze steunen en ze zal niet dwarsliggen omdat ze nu eenmaal in de oppositie zit, verklaart ze. Christenen zijn „non-conformisten”, zo citeerde de partij Martin Luther King in het visiedocument. „Dat betekent dat we niet meegaan in elkaar de maat nemen”, verklaart Bikker.
Lees ook
Stap van Eppo Bruins naar het kabinet verdeelt de ChristenUnie
Klimaatstandpunt
Dat is een aanmerkelijk zachtere toon dan Bikker een halfjaar geleden tijdens het partijcongres aansloeg. In aanloop naar de Europese verkiezingen waarschuwde ze voor de „links-elitaire wokecultuur” en het „rechtspopulisme”, als politieke extremen die opvattingen van een groep opleggen aan de gehele samenleving.
De nieuwe partijvisie, getiteld Hoop voor een ongenadige tijd, rept niet meer over wokisme. Wel zet de ChristenUnie zich af tegen wat ze de „nieuwe vormen van nationalisme” noemt, die op een „lelijke manier” het „eigen volk boven anderen” verheffen. „We voelen ons niet thuis bij een politiek die zichzelf opsluit in het nationaal belang en eenkennig de luiken dichtgooit”, stelt de partijvisie. Ook houdt de partij zich vast aan haar klimaatstandpunt: „Als echte rentmeesters spannen we ons in om de menselijke impact op klimaatverandering terug te dringen en natuurgebieden te beschermen.”
De gepresenteerde visie is het tussentijdse antwoord in de zoektocht naar het politieke midden. Zo voelt de partij zich niet in de „linksige hoek” thuis, noch bij de „conservatieven die de status quo verdedigen”, schrijft de ChristenUnie. De partij wil haar „sociaalchristelijke” geluid profileren, met oog voor de kwetsbaren in de samenleving.
Schepping
Ze benadrukt in de nieuwe visie gemeenschappelijke verantwoordelijkheid (het onderzoeken van herinvoering van de dienstplicht) en dat lokale gemeenschappen zich in dienst stellen van „de schepping” en een rechtvaardige overheid. Drugscriminaliteit, online gokken en socialemediabedrijven moeten worden aangepakt, zodat jongeren kunnen opgroeien zonder stress en verslavingen.
„Iedereen moet voor zichzelf kunnen zorgen, werd altijd gezegd”, zei voormalig CU-senator Roel Kuiper bij de presentatie van de partijvisie in Nieuwspoort. „Inmiddels snakken we naar aandacht voor elkaar. Als we niet willen dat ons land uiteenvalt door gebrek aan solidariteit, dan moeten we stappen naar elkaar toe zetten.”
Burgers hebben zélf die verantwoordelijkheid om elkaar weer te vinden, aldus Kuiper, daarin ondersteund door de overheid. „We kiezen voor verbondenheid in lokale gemeenschappen”, zei Bikker na afloop in Nieuwspoort. „Dat betekent ook duidelijker benoemen dat de overheid niet voor álles de oplossing is.”
Lees ook
ChristenUnie-Kamerlid over Transgenderwet: ‘We moeten jongeren niet te snel in een bepaald hokje duwen’
‘Overheidsbemoeienis’
In de partijvisie doorklinkt kritiek op een al te grote overheid en de partijen die dat ondersteunen. Zo wil de ChristenUnie informeel onderwijs (onderwijs buiten het formele schoolsysteem om) vrijhouden van toezicht door de overheid. Ze verzet zich tegen „de steeds legere politiek van het liberalisme en het socialisme, die inmiddels zonder blikken of blozen met stevige overheidsbemoeienis in de boezem van onze maatschappelijke verbanden stappen”.
Volgens Bikker zal haar partij „steviger kiezen” voor onderwerpen waar de overheid wel „recht moet brengen”, zoals veiligheid en de aanpak van drugscriminaliteit. Dat is volgens haar een kwestie van kiezen: minder politie bij voetbalwedstrijden, bijvoorbeeld, zodat wijkagenten tijd hebben voor hun taken in hun eigen wijk.
Hoe de partij zich wil profileren tussen andere op christelijke leest geschoeide politiek, zoals ex-coalitiepartij CDA of het NSC, is minder duidelijk. „Waar ik overeenkomsten zie met andere partijen, is dat eigenlijk alleen maar goed nieuws,” zei Bikker. Volgens haar moet Pieter Omtzigt, die ook spreekt over gemeenschapszin, dat wel nog waarmaken in het nieuwe kabinet.
Lees ook
Partijkantoor ChristenUnie beklad, partij overweegt aangifte
