China wil zich beschermen tegen geopolitieke turbulentie en economische afhankelijkheid

Tijdens China’s jaarlijkse Volkscongres ging het deze week veel over Amerika, al dan niet direct. „Het is een fantasie als een land denkt dat het China klein kan houden en tegelijk goede relaties met China kan onderhouden”, zei buitenlandminister Wang Yi vrijdag tijdens een persconferentie. Een dag eerder had minister van Handel Wang Wentao al gewaarschuwd dat China liever geen handelsoorlog met Amerika wil, maar „als de VS de verkeerde weg op willen gaan, dan loopt China mee tot het eind”.

Terwijl de VS heffingen op invoer uit Canada en Mexico de afgelopen dagen opnieuw uitstelden, ging een nieuwe Amerikaanse heffing van 10 procent op Chinese goederen dinsdag wel in. In het antwoord op Trumps handelspolitiek balanceert de Chinese overheid tussen angst voor escalatie, die slecht is voor de Chinese economie, en de noodzaak om stevig te lijken – ook voor de eigen inwoners. Relatief gematigde tegenmaatregelen worden daarom afgewisseld met felle opmerkingen.


Lees ook

Deze Chinese maatregelen doen de Verenigde Staten nog niet écht pijn

China heeft nog een hoop tegenmaatregelen in de achterzak als de handelsoorlog met de VS verder escaleert. Foto Andy Wong/AP

Tijdens het congres werden de details en de begroting van China’s binnenlandse agenda voor het komende jaar aangekondigd. Zoals verwacht wordt er flink geïnvesteerd in zaken als defensie, waarvoor het budget met 7,2 procent omhoog gaat, en wetenschap en innovatie (10 procent). Zo werd er een nieuw kapitaalfonds van 1.000 miljard yuan (127 miljard euro) aangekondigd om innovatie in „harde technologie” te financieren, met een focus op kunstmatige intelligentie, kwantumcomputers en schone energie.

Zelfvoorzienender

Analisten keken ook uit naar meer details over fiscale steun voor China’s kwakkelende economie, een topprioriteit voor het land. Een opvallende maatregel is dat China komend jaar voor het eerst een begrotingstekort van 4 procent van het bnp accepteert, 1 procent meer dan tot nu toe. Dat levert het land een financiële ruimte van omgerekend ongeveer 200 miljard euro op, om door middel van leningen economische groei te stimuleren en om de impact van de Amerikaanse importheffingen te verzachten. Lokale overheden mogen ook meer obligaties uitgeven. Slechte leningen die de economie naar beneden trokken moeten zoveel mogelijk opnieuw worden gefinancierd.

De Chinese buitenlandminister Wang Yi stond vrijdag de pers te woord. China biedt volgens hem ‘zekerheid in een onzekere wereld’.
Foto Jade Gao/AFP

Het land streeft komend jaar naar een groei van het bnp van „ongeveer 5 procent”, vergelijkbaar met vorig jaar. Volgens Lynn Song, China-econoom voor ING, laat dat doel zien dat China bereid is om „assertiever beleid” te voeren om het groeiniveau in het komende jaar zoveel mogelijk vast te houden, ondanks het lage consumentenvertrouwen in eigen land en onverwachte buitenlandse schokken, zoals die van de Amerikaanse maatregelen.

De plannen passen in China’s strategie om zelfvoorzienender te worden, en vooral de afhankelijkheid van Amerika geleidelijk te verkleinen.


Lees ook

China wil niet de leider van de nieuwe wereldorde zijn

Afgevaardigden van de strijdkrachten op weg naar een vergadering in Beijing, waar deze week het Nationaal Volkscongres bijeenkomt.

Oekraïne

De Chinese investeringen staan in flink contrast met de scherpe bezuinigingen op de overheidsuitgaven die de nieuwe Amerikaanse regering doorvoert. Ook wat betreft buitenlands beleid nam buitenlandminister Wang de gelegenheid te baat om China te presenteren als een stabiele factor in een turbulente wereld.

„Wij zullen zekerheid bieden in een onzekere wereld”, zei Wang vrijdag in een gesprek met journalisten. Hij verwees naar de oorlog in Oekraïne, waar China volgens hem „een constructieve rol” wil spelen in een vredesproces. China stelt zich officieel neutraal op in het conflict, maar heeft in de praktijk Rusland, waarmee het volgens Wang een „volwassen en veerkrachtige” band heeft, van onontbeerlijke economische steun voorzien.

Minder vredelievend klonk Wang over conflicten waarbij China zelf betrokken is

Wang zei dat hij „vertrouwen had in Europa”, maar herhaalde niet zijn eerdere uitspraak dat Europa in eventuele onderhandelingen over een wapenstilstand een rol zou moeten spelen. Dat zei hij vorige maand op de Veiligheidsconferentie in München. China’s gezant voor Europese Zaken Lu Shaye zei woensdag in de marge van een paneldiscussie met diplomaten in Beijing tegen de South China Morning Post wel dat een oplossing van de oorlog „niet alleen door de VS en Rusland besloten moet worden”. Hij noemde de Amerikaanse opstelling „vanuit Europees perspectief verschrikkelijk”.

Afgevaardigden van de strijdkrachten arriveerden woensdag bij de openingsceremonie van het Nationaal Volkscongres in Beijing.
Foto Wang Zhao/AFP

Taiwan

Minder vredelievend klonk Wang over conflicten waarbij China zelf betrokken is. Over spanningen in de Zuid-Chinese Zee, waar China en onder meer de Filippijnen voortdurend – soms letterlijk – strijden om het gezag om eilandjes en de wateren daaromheen, waarschuwde Wang dat „provocaties averechts werken” en dat het conflict wordt aangewakkerd door „externe krachten”.

Ook voor Taiwan, het democratisch bestuurde eiland dat China als afvallige provincie beschouwt, had Wang ferme woorden: „Taiwan is nooit een land geweest, niet in het verleden en niet in de toekomst.” Steun voor Taiwans onafhankelijkheid is „spelen met vuur”, waarschuwde Wang.