Drie dagen na de inauguratie van de nieuwe Taiwanese president Lai Ching-te is China donderdag zonder aankondiging vooraf begonnen aan een grootschalige militaire oefening rond het zelfstandig bestuurde eiland. Met tientallen schepen, vliegtuigen en landingsvoertuigen simuleren de Chinese strijdkrachten een blokkade van het eiland en aanvallen op belangrijke militaire doelen. Niet alleen ten noorden, oosten en zuiden van het hoofdeiland van Taiwan, maar ook rond vier Taiwanese eilandengroepjes vlak voor de kust van het Chinese vasteland vinden oefeningen plaats.
De oefening is bedoeld als „strenge straf” voor het Taiwanese „separatisme”, en ook als waarschuwing tegen „inmenging en provocatie” door „externe krachten”, aldus het Volksbevrijdingsleger in een verklaring.
Maandag trad in Taiwan de in januari verkozen president Lai Ching-te aan. In zijn inauguratierede riep hij China op „de realiteit te accepteren” en op te houden Taiwan te intimideren. Chinese schepen en vliegtuigen dringen regelmatig binnen in wat Taiwan beschouwt als zijn wateren en luchtruim.
Lees ook
Nieuwe Taiwanese president Lai wil de balanceeract van zijn voorganger voortzetten
Lai is net als zijn voorganger Tsai Ing-wen lid van de Democratisch-Progressieve Partij, die een zelfstandige koers ten opzichte van Beijing voorstaat. In China wordt Lai beschouwd als „oorlogshitser” en „geharde separatist”, maar hij beloofde in zijn speech het beleid van Tsai voort te zetten, gericht op de status quo waarbij Taiwan in de praktijk als onafhankelijk land functioneert, zonder die autonomie formeel uit te roepen.
Toch was zijn toon duidelijk feller dan die van Tsai, en duidelijker dan zijn voorganger zinspeelde hij erop dat de Volksrepubliek en Taiwan twee verschillende landen zijn. Zo sprak hij steeds op „China”, en niet over „de autoriteiten in Beijing”, zoals Tsai deed. In China wordt Lai daarnaast verweten dat hij afstand neemt van een afspraak uit 1992 volgens welke China en Taiwan beide erkennen dat er maar één China bestaat – al verschillen ze van mening wie daarvan de regering vormt. Woordvoerder Chen Binhua van het Chinese Bureau voor Taiwan-zaken sprak van „een gevaarlijk signaal” en zei dat Taiwanese onafhankelijkheid en vrede „als vuur en water” zijn.
De staatstelevisie noemde de toespraak donderdag „extreem schadelijk” en de Chinese tegenmaatregelen „legitiem, legaal en noodzakelijk”.
Blokkade
De huidige oefening werd, anders dan eerdere militaire manoeuvres, niet van te voren aangekondigd. Chinese strijdkrachten oefenen onder meer een blokkade van de belangrijke haven van Kaohsiung. Dat zou Taiwans energievoorziening en buitenlandse handel afsnijden, net als de mogelijke militaire aanvoerlijnen voor Taiwans bondgenoten, zei de Chinese militaire analist Zhang Chi op de Chinese staatszender CCTV.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data116034340-cdfad4.jpg|https://images.nrc.nl/XwdRLutFMehGJznlfl1_QMcYngA=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data116034340-cdfad4.jpg|https://images.nrc.nl/x3orYEmSK5oCoxEdg28_A1SDX9A=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data116034340-cdfad4.jpg)
Volgens een kaart die de Chinese strijdkrachten publiceerden, wordt voor het eerst ook geoefend rond de eilanden Dongyin, Matsu, Wuqiu en Kinmen, die tot Taiwan behoren maar vlak voor de kust van het Chinese vasteland liggen.
Het Taiwanese ministerie van Defensie noemde de Chinese oefeningen een „onredelijke provocatie” die „de regionale vrede en stabiliteit in gevaar brengt”. Tegenover persbureau Reuters zegt een anonieme Taiwanese overheidsfunctionaris dat de Chinese oefeningen zijn opgenomen in de scenario’s waar Taiwan zich op had voorbereid. Het eiland heeft zijn troepen in verhoogde staat van paraatheid gebracht.
Het is niet de eerste keer dat China een blokkade van Taiwan simuleert. Het afknijpen van het eiland, dat onder meer voor zijn energievoorziening grotendeels afhankelijk is van import, zou een belangrijk element zijn in een eventuele toekomstige aanval. Na het omstreden bezoek van de toenmalige voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi demonstreerden de Chinese strijdkrachten ook al dat ze tot zo’n blokkade in staat zijn.
Dat China de huidige oefening Li Chien-2024A noemt, suggereert dat de operatie mogelijk ook niet de laatste van dit jaar zal zijn.
