Het was voor trompetliefhebbers toch even schrikken toen op Bark Out Thunder Roar Out Lightning, het vorig jaar verschenen album van Chief Xian aTunde Adjuah (vroeger bekend als Christian Scott), geen enkele trompet was te horen. Wel veel gezang, terwijl Chief Adjuah zichzelf begeleidt op een muziekboog, een zelfgemaakt snaarinstrument dat is geïnspireerd op de harp en oude Afrikaanse muziekbogen.
„Ik wist eigenlijk niet zo erg goed wat ik zou doen op dit album. Ik experimenteer al een tijdje met de Chief Adjuah-boog. Eigenlijk is het een instrument dat ik ontwierp voor kinderen, om hen vertrouwd te maken met oude Afrikaanse tradities. Maar ik begon zelf steeds meer schik te krijgen in het spelen met de boog en begon er spontaan bij te zingen”, vertelt Chief Adjuah (41), net voor zijn optreden op Tourcoing Jazz in het noorden van Frankrijk, afgelopen weekend.
„Voor die zang werd ik geïnspireerd door oude Maroon-gezangen, ontsnapte Afrikaanse slaven met een grote gezongen muziektraditie, vaak in vraag en antwoord. Die twee, de muziekboog en het zingen, bleken wonderwel in elkaar te passen. Het was alsof mijn hele lijf voelde dat ik dat op dit album moest doen”, zegt Chief Adjuah. „Het is niet zo dat ik geen zin meer had in de trompet, ik speel nog iedere dag en het blijft mijn eerste liefde. En ook tijdens de optredens speel ik trompet. Maar ze paste gewoon niet in dit concept.”
Nieuwe instrumenten
Chief Adjuah geniet enorm van het spelen op de muziekboog en werkt aan verschillende varianten, maar ook aan andere instrumenten. Op dit moment broedt hij op een twaalftal prototypes, vaak geïnspireerd op eeuwenoude traditionele instrumenten. „Eigenlijk is er geen moment dat ik niet denk aan muziek en met welke instrumenten ik die het best kan uitvoeren. En dan denk ik vaak aan nieuwe mogelijkheden. Ik raak zelfs geïnspireerd door het zachte gezoem als we ’s nachts met onze toerbus rijden. Dat geluid wil ik op de een of andere manier reproduceren met een nieuw instrument.”
Hij heeft zelfs een apart bedrijfje opgericht voor het creëren van nieuwe muziekinstrumenten. Hij bedenkt vooral het concept, maar is ook graag nauw betrokken bij de constructie. Die is in handen van het Nederlandse Adams Instruments, dat ook zijn speciale trompetten bouwt. „Ik ben enorm verheugd over die samenwerking, volgens mij zijn zij de beste instrumentenbouwers ter wereld. Ze werken snel, maar met precisie, en denken mee over hoe het beter kan.”
Soms is het nodig snel een nieuw instrument te bouwen. De allereerste Chief Adjuah-boog werd vernield tijdens het transport. „Dat gebeurde tijdens ons vorige bezoek aan Frankrijk. De luchthaven Charles de Gaulle is bij muzikanten berucht, er raken wel vaker instrumenten zoek of stuk. Maar de boog zat in een heel sterke, beschermende koffer. Die was opengemaakt. Om zo’n metalen boog te breken, moet je er echt veel kracht op uitoefenen, dit was met opzet gedaan. Dat hadden we niet eerder meegemaakt.”
Drie nieuwe albums
Maar Chief Adjuah is er de man niet naar om bij de pakken te zitten. Hij lijkt wel een bodemloos vat vol ideeën en energie. Ondanks een druk toerschema, dat hem deze week in Nederland brengt, heeft hij de afgelopen maanden drie nieuwe albums opgenomen, die vanaf volgend jaar verschijnen. Veel wil hij er nog niet over kwijt, wel dat er deze keer zowel een elektrische als akoestische versie van de Chief Adjuah-boog te horen zal zijn. En ook de trompetliefhebbers wil hij wel even gerust stellen. „Er zijn zeker opnieuw trompetten te horen, en zelfs enkele nieuwe trompetvarianten, want ook aan de trompet blijf ik graag sleutelen.”
Dat maakt Chief Adjuah tot een buitenbeentje in de muziekindustrie. Niet alleen door instrumenten te ontwikkelen, ook met zijn eigen platenlabel en de bijbehorende muziekapp, Stretch Music. De term stretch verkiest hij boven het historisch beladen woord jazz, volgens Chief Adjuah een begrip met een duidelijk racistische ondertoon.
Met Stretch Music wil hij de macht van de platenmaatschappijen inperken en die teruggeven aan muzikanten en luisteraars. „Het traditionele model van de muziekindustrie is gebaseerd op uitbuiting. Dat gaat soms ver, met zogenaamde 360-deals. Dit betekent dat als jij geen enkele plaat verkoopt en om te overleven bij McDonald’s moet gaan werken, de platenfirma zelfs nog recht heeft op dat geld. Het is echt moeilijk om niet furieus te zijn op de muziekindustrie. Bovendien is het meeste wat traditionele maatschappijen uitbrengen vaak dodelijk saai. Wist je dat veel platenfirma’s geleid worden door dezelfde mensen die de privé-gevangenissen in de VS uitbaten? Dat kan geen toeval zijn.”
