:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105948262-a5d7b3.jpg)
Jeugdliefdes Hae Sung en Nora nemen afscheid, pas 24 jaar later zullen ze elkaar weer zien.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Celine Song, regisseur Het kleine drama ‘Past Lives’ is een hit bij critici en publiek. Hoe groeit zo’n persoonlijk verhaal, over een verloren jeugdliefde, uit tot een wereldwijde hit?
Past Lives begon met een kleine, maar ingrijpende persoonlijke gebeurtenis. Decennia na haar emigratie van Zuid-Korea naar Amerika zat Celine Song (35) in een New Yorkse bar, te praten met haar Koreaanse jeugdliefde, én haar Amerikaanse echtgenoot. „Ik was aan het vertalen tussen deze twee mannen en voelde dat er iets speciaals gebeurde tussen ons drieën en ik een soort brug werd tussen de twee verschillende werelden waarin ik heb geleefd.”
Toen ze rondkeek in de bar, maakte ze oogcontact met mensen die naar haar en de twee mannen keken, vertelt Song via Zoom. „En ik voelde dat ze probeerden te ontcijferen wat onze onderlinge relaties waren en hoe we in deze bar verzeild waren geraakt. In eerste instantie schoot door mijn hoofd: ‘Dit raden jullie nooit.’ Vervolgens dacht ik: ‘Wat als ik het je zou kunnen vertellen, vanaf het begin?’”
De ontmoeting werd de openingsscène en inspiratiebron van haar debuutfilm. Een intiem, bitterzoet drama dat op het eerste gezicht een tijdloos, maar bekend ‘wat als’-verhaal is. Wat als je jeugdliefde opeens terugkeert in je leven? Had je wel moeten trouwen met die Amerikaan, voor de liefde én voor een verblijfsvergunning?
Maar de ontvangst van Past Lives is allerminst bekend terrein. Songs verhaal werd filmfestival na filmfestival dé grote lieveling van kijkers. Recensenten komen sterren tekort. Beide hoofdrolspelers worden al getipt als potentiële Oscargenomineerden; Greta Lee en Teo Yoo spelen respectievelijk Nora en Hae Sung, tussen wie ooit een intense kinderlijke liefde bestond in Korea. Hoe groeide dit kleine, extreem persoonlijke debuut uit tot een wereldhit?
Duikende Koreaanse bejaarden
Song werd geboren in Zuid-Korea. Haar ouders waren, net als de ouders van haar hoofdpersoon Nora, succesvolle kunstenaars in hun thuisland: haar moeder een kinderboekenillustrator, haar vader een cult-regisseur in de Koreaanse filmindustrie. Op basis van het portfolio van Songs moeder kreeg het hele gezin een visum om naar Ontario, Canada te verhuizen. Daar ontwikkelde Song op de middelbare school een liefde voor theater, wat ze uiteindelijk, na een studie psychologie, ging studeren aan de Columbia Universiteit in New York.
Na enkele jaren merkte Song echter dat het confronterende experimentele theater waar zijzelf verliefd op werd, eigenlijk niet meer bestaat in New York, waar ze ondertussen woonde. In een profiel op de Amerikaanse pop-culturele website Vulture legt ze uit dat in de dure stad vooral nog theater wordt gemaakt voor vaste theaterbezoekers, meestal wat ouder en wit.
Als jonge theatermaker voelde Song zich financieel gevangen – de sector betaalde slecht – en artistiek beknot. In haar laatste, meest prestigieuze productie, Endlings dat in 2019 in première ging, is een van de personages een Koreaans-Canadese theaterregisseur die een toneelstuk maakt met oudere, duikende Koreaanse vrouwen, haenyeos, om een wit publiek te bekoren. De voorstelling werd geannuleerd door Covid-19, maar Song had sowieso genoeg van theater en was onder meer begonnen aan een filmscenario. Song: „Het voelde alsof ik een relatie had met theater gedurende tien jaar, waarin ik mijn uiterste best heb gedaan, maar de tijd was rijp om er een definitieve streep onder te zetten.”
Voor haar meest persoonlijke verhaal tot nu toe paste een filmscenario ook beter dan een theaterscript, vervolgt de regisseur, omdat het in verschillende decennia en op verschillende continenten speelt en „ouder worden en het verglijden van de tijd” zo’n belangrijke rol heeft.
Na de openingsscène volgt in Past Lives een flashback naar 24 jaar eerder, waarin we Nora, Hae Sung en hun kindervriendschap in Korea leren kennen. Later schiet de film weer twaalf jaar vooruit, als Nora en Hae Sung na jaren elkaar als twintigers online hebben teruggevonden en intens virtueel en flirterig contact onderhouden.
Het maakt de film behalve tijdloos ook extreem eigentijds. Het is de afgelopen decennia immers gemakkelijker geworden niet alleen te fantaseren over alternatieve levens met uit het oog verloren bekenden. Via een paar muisklikken én sociale media pook je een lang uitgedoofd vuurtje gemakkelijk écht op, ook als iemand ondertussen aan de andere kant van de wereld woont.
„Er zijn een aantal zaken die ik duidelijk wilde kunnen presenteren, dat Nora en Hae Sung in andere steden wonen, en Nora en haar Amerikaanse echtgenoot Arthur (John Magaro) in één stad, iets wat voor het verhaal belangrijk is”, legt Song uit. Ook kun je in film, bijvoorbeeld via montage, gemakkelijker tonen dat personages ouder worden en verschillende levensfasen naast elkaar laten zien. Zodat de kijker voelt dat bij een personage als Hae Sung tijdens zijn bezoek aan New York, niet alleen de volwassen man, maar ergens ook het kind in hem nog aanwezig is.
Ondanks alle voordelen die film haar bood, is volgens Song haar jarenlange ervaring in de theaterwereld wél cruciaal voor het wereldwijde succes van haar filmdebuut: „Wat ik daar heb geleerd is dat als je iets maakt wat jou zelf raakt, over een onderwerp waar je zelf om geeft, de kansen zeer groot zijn dat heel veel kijkers een gelijkaardige ervaring of relatie hebben gehad. We zijn namelijk allemaal mensen.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105948300-25c856.jpg)
Donut
Studio A24 nam een gok en liet de theaterregisseur haar eigen scenario verfilmen. Song nam daarop een regiekeuze die opmerkelijk goed uitpakte: „De film gaat voor mij over buitengewone hellos en goodbyes”, legt ze uit. „Dus ik had de acteurs die Nora en Hae Sung spelen, gevraagd om elkaar tijdens de opnames niet aan te raken tot het filmen van de scène in het park, waar ze elkaar na 24 jaar live terugzien. We hadden wel repetities gehad en gepraat over de personages, maar ik dacht dat fysieke afstand tussen de acteurs tot dat moment zou kunnen helpen bij de scène.” Het was een experiment, legt ze uit, maar het ongemak en de opluchting spatten inderdaad subtiel, maar onmiskenbaar van de acteurs af als ze elkaar in Central Park omhelzen.
Haar film voelt niet alleen realistisch door de manier waarop hij ongemak toevoegt aan wat een puur romantisch moment had kunnen zijn, maar ook doordat er in het verhaal geen echte good guys of bad guys zijn. Past Lives draait om drie mensen, behalve Nora en Hae Sung ook Nora’s echtgenoot Arthur, die oprecht het beste met elkaar voorhebben. Het levert daardoor een van de meest genuanceerde liefdesverhalen op die in tijden zijn verfilmd.
Song omschreef hoofdpersoon Nora zelf ooit als een „donut”: ze heeft een „gat in het midden” want iets van haar bleef achter in Korea toen ze met haar ouders emigreerde. Met het bezoek van haar jeugdliefde Hae Sung is het alsof het binnenste van die donut in een vliegtuig is gestapt, de oceaan overgestoken en in New York geland. Maar „het gat” binnenin haar hoofdpersonage is volgens haar niet triest of negatief, legt ze uit.
„Het is gemakkelijk om intense, echte gevoelens zoals een leegte van binnen meteen als iets triests te beschouwen, maar ik geloof dat dat niet hoeft. Soms is leven gewoon pijnlijk. Het gat of de leegte die Nora voelt, hoort ook bij wie ze nu is, bij het traject door tijd en ruimte wat ze heeft afgelegd.
„Een donut ‘mist’ niets omdat hij geen binnenste heeft. Ik wilde een film maken over accepteren wie je bent, waar je bent geëindigd én met wie. Die acceptatie hoeft niet treurig te zijn, het kan ook een viering zijn. Het is bijvoorbeeld geweldig dat Nora een fijn huwelijk heeft, getrouwd is met een man die van haar houdt en van wie zij houdt.”
Tegelijkertijd wil dat volgens Song niet zeggen dat je niet kunt rouwen om een deel van jezelf waar je afscheid van hebt moeten nemen naarmate je ouder wordt, verandert of keuzes maakt. Het blijkt een genuanceerde boodschap waar bioscoopbezoekers wereldwijd nu naar snakken.
