CDU boekt zege bij opnieuw gehouden verkiezingen in Berlijn

Analyse

Parlementsverkiezingen De deelstaatverkiezingen in de Duitse hoofdstad verliepen in 2021 zo wanordelijk dat ze van de rechter over moesten. De CDU profiteert van groeiend ongenoegen onder kiezers.

Leden van de Duitse CDU reageren zondagavond op het goede resultaat voor de christen-democraten bij de exitpoll na de verkiezingen voor het parlement van Berlijn.
Leden van de Duitse CDU reageren zondagavond op het goede resultaat voor de christen-democraten bij de exitpoll na de verkiezingen voor het parlement van Berlijn.

Foto Odd Andersen / AFP

Voor het eerst sinds 1999 is de christen-democratische CDU de grootste partij geworden in Berlijn. De verkiezingen voor het Berlijnse Huis van Afgevaardigden op zondag waren een herhaling van de deelstaatverkiezingen van september 2021, die zo wanordelijk verliepen dat een rechter ze onwettig verklaarde. De winst van de CDU, die volgens de eerste exitpolls 27,5 procent van de stemmen kreeg, is een stevige afrekening met de huidige regering van SPD, Groenen en Die Linke. Zowel SPD als Groenen kregen volgens de exitpolls 18,4 procent van de stemmen.

De SPD regeert sinds 2001 in Berlijn, tot groeiend ongenoegen van veel inwoners van de Duitse hoofdstad. De bureaucratie is volgens velen van hen van een hemeltergende stroperigheid. Groenen-veteraan Wolfgang Wieland stelde in weekblad Die Zeit dat je in 1948, toen Berlijn in puin lag, sneller een geboorteakte bij de gemeente kon laten opstellen dan in 2023. Veel bouwprojecten duren jaren of decennia. In 2021 organiseerde de Berlijnse regering, de ‘Senaat’, de verkiezingen dusdanig slecht dat die in chaos in de kieslokalen uitmondde.


Lees ook: Deelstaatverkiezingen in Berlijn moeten over wegens chaos bij stembureaus

Volgens een peiling stemden 50 procent van de CDU-kiezers op de partij uit onvrede over andere partijen. De CDU, onder lijsttrekker Kai Wegner, maakte in de campagne gebruik van die onvrede: de belangrijkste boodschap was dat Berlijn weer een goed georganiseerde stad moet worden. Andere thema’s voor de CDU waren de rechten van de automobilist, en veiligheid; na rellen in Berlijn op Oudjaarsnacht profileerde de partij zich als law and order- partij, en riepen de christen-democraten op de voornamen van de verdachten openbaar te maken om het over hun afkomst te hebben.

Gekke tijden

Voor Berlijners waren de belangrijkste thema’s – naast onvrede over het slechte management – woningnood, hoge energieprijzen en openbaar vervoer en verkeer. Hoewel woningnood en redelijke huurprijzen belangrijke thema’s zijn voor de SPD, kon de partij zijn kiezers er niet van overtuigen er goed beleid voor te hebben. In een ARD-peiling noemde 38 procent van de ondervraagden de SPD zelfs verantwoordelijk voor de hoge huren. De CDU speelde hier op in door zelfs een campagneposter te verspreiden met de slogan: „Wie huurders echt wil beschermen, moet CDU stemmen. Gekke tijden, niet?”

Gezien de duidelijke winst van de CDU zal Kai Wegner proberen een coalitie te vormen met SPD of Groenen. De oude coalitie van SPD, Groenen en Die Linke houdt weliswaar een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, maar de coalitiebesprekingen van de CDU moeten wel erg slecht verlopen om die oude coalitie nog eens aan zet te laten.

Voor SPD-burgemeester Franziska Giffey komt vermoedelijk na 13 maanden een einde aan haar korte termijn. Zondagavond bij de ARD zei Giffey: „Die twintig jaar [SPD]-bestuur worden mij nu aangerekend.” In het jaar waarin Giffey regeerde ging ook een en ander goed. Zo kwamen honderdduizenden Oekraïense vluchtelingen met de trein aan in Berlijn, die de stad goed onderdak kon bieden. Naar schatting 100.000 Oekraïners vestigden zich het afgelopen jaar in de Duitse hoofdstad.