Veroordeling Donald Trump Archives - NLTODAY

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Vervolging Oud-president Donald Trump zit juridisch steeds meer in het nauw: nu de aanklachten bekend zijn wachten hem vier strafzaken met beschuldiging van misdrijven waaronder het beïnvloeden van de uitslag van de presidentsverkiezing in 2020. Hoe staan die zaken er voor? Bijgewerkt op 30 mei 2024

Leestijd 8 minuten

Oud-president Donald Trump zal zich in vier strafzaken moeten verdedigen tegen beschuldigen van misdrijven die hij voor, tijdens en na zijn presidentschap zou hebben gepleegd.

Foto Ed Jones/AFP

Voortgang strafzaken

16 januari

Onderzoek
Tenlastelegging
Datum rechtszaak vastgesteld
Rechtszaak
Uitspraak

Voor zijn pogingen om de uitslag van de presidentsverkiezingen van 2020 ongedaan te maken – een campagne die uitmondde in de bestorming van het Capitool door zijn aanhangers op 6 januari 2021 – is Trump in Washington op federaal niveau aangeklaagd. Lees meer

De zaak

In de twee maanden tussen de verkiezingen op 3 november 2020 en 6 januari 2021 voerden Trump en zijn medestanders een campagne om de verkiezingszege van Joe Biden te saboteren. Ze beweerden dat er kiesfraude was gepleegd – zonder hier bewijzen voor te leveren – en zetten Republikeinse functionarissen in staten waar Biden had gewonnen onder druk om de resultaten te vervalsen. Ook werd vice-president Mike Pence onder druk gezet om, als voorzitter van de vergadering van het Congres die de zege van Biden moest bekrachtigen, de legitieme resultaten te verwerpen. De zaak is van groot gewicht: nooit eerder in de geschiedenis van de VS werd een oud-president vervolgd voor pogingen om de vreedzame overdracht van de macht te dwarsbomen.

Het onderzoek

De aanklachten vloeien voort uit het onderzoek van het ministerie van Justitie onder leiding van de speciale aanklager Jack Smith. Zijn onderzoek volgt op dat van de onderzoekscommissie van het Huis van Afgevaardigden naar de gebeurtenissen die leidden tot de Capitoolbestorming, bekend als het ‘January 6th Committee’. Voormalige medewerkers van Trump werden gehoord door een onderzoeksjury onder leiding van Smith, onder wie Pence. Trump is zelf niet verhoord.

De aanklachten

Trump is op vier gronden aangeklaagd, onder meer voor samenzwering om de Verenigde Staten op te lichten en samenzwering om een officiële procedure te belemmeren. Ook wordt hij beschuldigd van een samenzwering om het stemrecht van burgers te schenden. Er zijn zes medeplichtigen aangewezen, maar zij zijn vooralsnog niet in staat van beschuldiging gesteld.

Het proces

Het juryproces bij de federale rechtbank in Washington, in het zicht van het Capitool, zou op 4 maart beginnen. Die startdatum is echter uitgesteld wegens een beroepsprocedure op verzoek van advocaten van Trump. Zij voerden aan dat Trump immuun zou zijn voor de aanklachten omdat hij handelde als president, en dat de zaak daarom zou moeten worden verworpen. Het Hof van Beroep in Washington heeft die zaak in januari gehoord en Trump op 6 februari ongelijk gegeven: hij is niet immuun voor vervolging. Trump is daarop naar het Hooggerechtshof gestapt; dat hoort de zaak in april. Een uitspraak van het Hof over de kwestie of Trump juridisch kan worden vervolgd wordt in juni verwacht. Pas daarna kan een nieuwe startdatum voor het eigenlijke proces worden vastgesteld. Wegens uitstel van de zaak rond de staatsgeheime documenten in Florida (hieronder) komt er mogelijk wat ruimte vrij op de volle agenda voor de presidentsverkiezingen van 5 november. Toch is het zeer de vraag of het proces voor die tijd van start kan gaan.

De rechter

Het proces zal worden geleid door rechter Tanya Chutkan. De 61-jarige Chutkan, die werd geboren in Jamaica, werd in 2013 voorgedragen door president Barack Obama. Ze staat bekend als een rechter die de relschoppers die het Capitool bestormden hard heeft gestraft. Veelal veroordeelde ze hen tot langere celstraffen dan aanklagers hadden geëist.

Mogelijke straf

Trump riskeert celstraf. Op de aanklachten staan maximale gevangenisstraffen van 5, 10 en 20 jaar. Omdat het gaat om federale aanklachten, zou Trump zichzelf gratie kunnen verlenen als hij wordt herkozen tot president (hoewel dat nog nooit juridisch is getest). Mocht hij worden herkozen en het proces heeft nog niet plaatsgevonden, kan hij het door zijn minister van Justitie laten opzeggen.

2 Staatsgeheime documenten

Onderzoek
Tenlastelegging
Datum rechtszaak vastgesteld
Rechtszaak
Uitspraak

In Florida is Trump in juni op federaal niveau aangeklaagd wegens onrechtmatig bezit van documenten met staatsgeheimen. Na zijn vertrek uit het Witte Huis nam hij deze documenten mee naar zijn landgoed in de zuidelijke staat. Lees meer

De zaak

De oud-president wordt ervan beschuldigd na zijn vertrek uit Washington in januari 2021 vertrouwelijke documenten met informatie over nationale veiligheid te hebben meegenomen naar zijn landgoed Mar-a-Lago. Oud-presidenten moeten documenten bij hun vertrek uit het Witte Huis overdragen aan het Nationaal Archief. Trump bewaarde de documenten op plaatsen die daar ongeschikt voor waren, zoals een badkamer, eveneens tegen federale regels. Hij werkte pogingen van de autoriteiten om ze terug te vorderen tegen. Bij minstens twee gelegenheden toonde Trump geheime documenten aan personen die niet bevoegd waren om ze in te zien.

Het onderzoek

Net als bij de federale zaak rond ‘6 januari’ vloeien de aanklachten voort uit onderzoek van het ministerie van Justitie onder leiding van de speciale aanklager Jack Smith. In augustus 2022 deed de federale recherche een huiszoeking bij Mar-a-Lago; daarbij werden meer dan 11.000 documenten in beslag genomen, waaronder ruim honderd die waren aangemerkt als geheim.

De aanklachten

In de oorspronkelijke tenlastelegging in juni werd Trump op 37 gronden aangeklaagd, waaronder het wederrechtelijk bezit van geheime documenten in overtreding van de spionagewet, het afleggen van valse verklaringen en belemmering van de rechtsgang. Eind juli kwamen daar nog drie aanklachten bij, onder meer omdat hij een medewerker zou hebben gevraagd beveiligingsbeelden op zijn landgoed te wissen nadat Justitie ze had opgeëist. Twee werknemers van Mar-a-Lago zijn eveneens aangeklaagd.

De rechter

Het juryproces bij de federale rechtbank in Miami, vriendelijker terrein voor Trump, zal worden geleid door rechter Aileen Cannon. De 42-jarige jurist van Cubaans-Amerikaanse achtergrond werd in november 2020 genomineerd door Trump en heeft weinig ervaring met strafprocessen. Ze heeft zich eerder welwillend jegens hem opgesteld. Toen Trump het onderzoek naar de documenten via haar rechtszaal wilde stoppen na de huiszoeking bij Mar-a-Lago, kwam ze hem tegemoet – een opzienbarend oordeel dat in hoger beroep werd vernietigd. Het proces zou aanvankelijk op 20 mei van start gaan maar dat is uitgesteld; aanklagers willen dat het in juli begint, maar Cannon heeft nog geen definitieve datum vastgesteld. In mei besloot ze de inhoudelijke behandeling van de zaak voorlopig op te schorten om inleidende moties van Trumps advocaten te kunnen beoordelen. Daardoor wordt de zaak mogelijk over de zomer heen getild.

Mogelijke straf

Op meerdere aanklachten staan maximale gevangenisstraffen van 5, 10 en 20 jaar, maar het is onwaarschijnlijk dat die maximale straffen worden opgelegd. Omdat het om federale aanklachten gaat, zou Trump zichzelf gratie kunnen verlenen als hij wordt herkozen tot president (hoewel dat nooit juridisch is getest).

3 Verkiezingsuitslag Georgia

Onderzoek
Tenlastelegging
Datum rechtszaak vastgesteld
Rechtszaak
Uitspraak

Ook in de strafzaak in de staat Georgia draait het om Trumps pogingen de verkiezingsuitslag van 2020 ongedaan te maken. Samen met achttien anderen wordt hij ervan beschuldigd in die zuidelijke staat te hebben gehandeld als een criminele organisatie om dat te bereiken. Lees meer

De zaak

Trump en zijn medeverdachten worden ervan beschuldigd te hebben samengespannen om te proberen de uitslag in Georgia, waar Trump onverwachts verloor van Biden, in zijn voordeel te veranderen, onder meer door Republikeinse bestuurders onder druk te zetten. Zo vroeg Trump de hoogste verkiezingsambtenaar van Georgia, de Republikein Brad Raffensperger, in een berucht telefoongesprek op 2 januari 2021 om „11.780 stemmen te vinden”. Ook werden plannen gemaakt om een alternatieve groep van zestien kiesmannen namens Georgia af te vaardigen naar het kiescollege dat in het Amerikaanse systeem de president kiest, in plaats van de legitieme groep voor Biden, de winnaar in de staat.

Het onderzoek

De juridische aanklacht volgt op een onderzoek van 2,5 jaar onder leiding van Fani Willis, officier van justitie in Atlanta. Waar Smith zijn aanklachten toespitste op Trump, ging Willis achter een grote groep betrokkenen aan, met het gevaar op een ingewikkeld en langdurig proces. Willis raakte begin dit jaar in opspraak wegens een persoonlijke verhouding met aanklager Nathan Wade, die zij heeft aangesteld voor de zaak tegen Trump. Die affaire dreigde haar positie in gevaar brengen wegens eventuele belangenverstrengeling; daarover is een aparte procedure gevoerd die de eigenlijke zaak tijdelijk heeft stilgelegd. Rechter Scott McAfee bepaalde in maart dat Willis kon aanblijven mits Wade zijn ontslag zou indienen; dat heeft hij gedaan. Een hof van beroep bepaalde in mei echter dat Trump bezwaar mag aantekenen tegen dat oordeel, wat verdere vertraging betekent. Bovendien heeft de affaire, zeker wat betreft medestanders van Trump, de geloofwaardigheid van de zaak aangetast.

De aanklachten

In totaal zijn 41 aanklachten ingediend tegen Trump en achttien medestanders, onder wie Mark Meadows, stafchef van het Witte Huis in de slotfase van Trumps presidentschap, en Rudy Giuliani, oud-burgemeester van New York die in de nasleep van de verkiezingen optrad als zijn persoonlijke advocaat. Dertien van de aanklachten zijn gericht tegen Trump. De opvallendste is criminele samenzwering (racketeering) — een aanklacht die doorgaans wordt gebruikt om georganiseerde misdaad aan te pakken.

De rechter

Het juryproces bij het Fulton County Superior Court in Atlanta zal worden geleid door de jonge rechter Scott McAfee. De 34-jarige McAfee werd in februari van dit jaar benoemd door de Republikeinse gouverneur van Georgia, Brian Kemp. Als student was hij actief voor de Republikeinen en de conservatieve Federalist Society. De jonge jurist, die eerder als aanklager werkte, krijgt met de complexe zaak van Willis een potentieel megaproces voor de kiezen, dat hij met beperkte ervaring in goede banen zal moeten leiden. Hij heeft nog geen startdatum vastgesteld; aanklagers hebben voorgesteld om het proces op 5 augustus te laten beginnen.

Mogelijke straf

De aanklacht wegens racketeering is een van de ernstigste van alle aanklachten tegen Trump. Er staat in Georgia verplicht minimaal vijf jaar celstraf op, oplopend tot maximaal twintig jaar. Het is de enige aanklacht tegen Trump waar een verplicht minimale straf op staat. Omdat het om aanklachten op staatsniveau gaat, zou Trump zichzelf geen gratie kunnen verlenen als hij wordt herkozen. In Georgia kan ook de gouverneur dat niet, maar alleen een reclasseringscommissie van vijf personen, benoemd door de gouverneur.

4 Zwijggeld

Onderzoek
Tenlastelegging
Datum rechtszaak vastgesteld
Rechtszaak
Uitspraak

In New York is Trump op 30 mei veroordeeld wegens valsheid in geschrifte rond zwijggeld dat hij in 2016 betaalde aan pornoster Stormy Daniels, in de hoop hun vermeende affaire verborgen te houden bij de presidentsverkiezingen. Lees meer

De zaak

Trump betaalde in oktober 2016, kort voor de stembusgang, 130.000 dollar aan Daniels om te voorkomen dat publiciteit over een vermeende affaire zijn kansen zou schaden. Hij deed dat via zijn advocaat en fixer Michael Cohen. Later betaalde Trump het geld aan Cohen terug, vermomd als juridische kosten van zijn bedrijf, de Trump Organization. Op die manier zou hij hebben willen verbergen dat hij regels met betrekking tot campagnefinanciering schond. Dat is in strijd met de wet in New York.

Het onderzoek

De aanklachten, uitgevaardigd in april 2023, vloeien voort uit een onderzoek van officier van justitie Alvin Bragg, die begin 2022 aantrad. Hij volgde Cyrus Vance op, die jarenlang onderzoek had gedaan naar de financiën van Trump. Dat leek doodgebloed: het kwam maar niet tot een aanklacht tegen de oud-president. De tenlastelegging rond het zwijggeld kwam vorig voorjaar dan ook als een verrassing. De zaak wordt beschouwd als de zwakste, omdat de uitkomst minder verstrekkende gevolgen heeft dan de andere strafzaken en omdat de potentiële straf relatief mild is.

De aanklachten:

De tenlastelegging bevat 34 aanklachten van valsheid in geschrifte. Trump is op alle 34 aanklachten schuldig bevonden door de jury, na minder dan twee dagen van beraadslaging.

Het proces

Het proces bij het Manhattan Supreme Court in New York ging op 15 april van start met de selectie van een jury. Op maandag 22 april begon het eigenlijke proces, dat daarmee het eerste strafproces was tegen een voormalige president in de Amerikaanse geschiedenis. Nu de federale strafzaak rond ’6 januari’ voor onbepaalde tijd is uitgesteld als gevolg van de rechtsgang rond de kwestie van presidentiële immuniteit, en ook de andere twee zaken te maken hebben met vertraging, is de zaak in New York de eerste en mogelijk enige zaak die voor de presidentsverkiezingen van november wordt gehouden. Trump stond in de rechtszaal tegenover Cohen en Daniels. Omdat de zaak echter wordt beschouwd als van lichtere ernst en zwakker dan de andere strafzaken, bood hij Trump ook opnieuw een podium om tegenover zijn aanhangers te betogen dat hij oneerlijk wordt vervolgd.

De rechter

Het proces wordt geleid door rechter Juan Merchan. De 60-jarige jurist, geboren in Colombia, is rechter in New York sinds 2006. Trump heeft hem verzocht om zich van de zaak terug te trekken wegens vermeende belangenverstrengeling; zo werkt zijn dochter voor een marketingfirma die zaken doet met Democratische kandidaten. Merchan heeft dat verzoek verworpen.

Mogelijke straf

De strafmaat wordt op 11 juli bepaald door rechter Merchan. Op valsheid in geschrifte staat in New York maximaal vier jaar celstraf, maar omdat Trump voor het eerst wordt veroordeeld, valt de straf vermoedelijk lager uit. Omdat het om aanklachten op staatsniveau gaat, zou Trump zichzelf geen gratie kunnen verlenen als hij wordt herkozen. Alleen de gouverneur van de staat New York zou dat kunnen doen.

Tijdlijn

vandaag
verkiezingen

1 6 Januari

Onderzoek

start in december 2021
Benoeming speciale aanklager 18 november 2022

Tenlastelegging

1 augustus 2023
Trump pleit onschuldig 3 augustus 2023
Rechtszaak voor onbepaalde tijd uitgesteld

2 Staatsgeheime documenten

Onderzoek

start in maart 2022

Tenlastelegging

9 juni 2023
Trump pleit onschuldig 13 juni 2023
Aanvullende aanklachten 27 juli 2023
Definitieve startdatum nog niet vastgesteld

3 Verkiezingsuitslag Georgia

Onderzoek

start in februari 2021

Tenlastelegging

14 augustus 2023
Voorgestelde startdatum rechtszaak5 augustus 2024

4 Zwijggeld

Onderzoek

start in 2018

Tenlastelegging

30 maart 2023

Rechtszaak

25 maart 2024

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 19 augustus 2023.

Category: Veroordeling Donald Trump

Trump in de beklaagdenbank: zo staan zijn strafzaken ervoor

Voortgang strafzaken

16 januari

2 Staatsgeheime documenten

3 Verkiezingsuitslag Georgia

4 Zwijggeld

Tijdlijn

1 6 Januari

Onderzoek

Tenlastelegging

2 Staatsgeheime documenten

Onderzoek

Tenlastelegging

3 Verkiezingsuitslag Georgia

Onderzoek

Tenlastelegging

4 Zwijggeld

Onderzoek

Tenlastelegging

Rechtszaak

Trump in de beklaagdenbank: zo staan zijn strafzaken ervoor

Voortgang strafzaken

16 januari

2 Staatsgeheime documenten

3 Verkiezingsuitslag Georgia

4 Zwijggeld

Tijdlijn

1 6 Januari

Onderzoek

Tenlastelegging

2 Staatsgeheime documenten

Onderzoek

Tenlastelegging

3 Verkiezingsuitslag Georgia

Onderzoek

Tenlastelegging

4 Zwijggeld

Onderzoek

Tenlastelegging

Rechts­zaak

Rechtszaak