De Verenigde Staten hebben woensdag een veto uitgesproken over een resolutie van de VN-Veiligheidsraad voor een staakt-het-vuren in Gaza, melden internationale persbureaus. De overige veertien leden van de Veiligheidsraad stemden voor de resolutie.
„We hebben in de onderhandelingen duidelijk gemaakt dat we geen onvoorwaardelijk staakt-het-vuren kunnen steunen waarbij de gijzelaars niet vrijgelaten worden”, zei de Amerikaanse diplomaat Robert Wood na de vergadering. „Deze twee urgente doelen zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden”, aldus Wood.
In de resolutie waarover gestemd werd, stond de eis voor een direct, onvoorwaardelijk en permanent staakt-het-vuren én de eis voor de directe en onvoorwaardelijke vrijlating van alle gijzelaars. Volgens Wood was de resolutie niet goed genoeg, omdat een noodzakelijk verband tussen de twee eisen achterwege wordt gelaten. Dat zou volgens de Amerikaanse diplomaat „een gevaarlijke boodschap” sturen naar Hamas.
Het is de vierde keer sinds het uitbreken van het huidige conflict op 7 oktober 2023 dat een voorstel over Gaza wordt geblokkeerd door de VS.
Amerikaanse gezant spreekt Netanyahu
De Amerikaanse gezant voor het Midden-Oosten, Amos Hochstein, is woensdag aangekomen in Israël. Daar zal hij donderdag spreken met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Het gesprek zal gaan over een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah in Libanon.
Hezbollah-leider Naim Qassem verklaarde woensdag de onderhandelingen te steunen maar wel onder enig voorbehoud. Zo is hij tegen het verlenen van bewegingsvrijheid aan Israëlische troepen in Libanon.
Liveblog Crisis in het midden-oosten
VS vetoot resolutie VN-Veiligheidsraad voor staakt-het-vuren in Gaza
Vanochtend waren er weer cijfers over de markt voor huurwoningen. Want hoewel met name particuliere verhuurders de afgelopen maanden flink mopperden over de strengere huurwetgeving, is het aantal huurwoningen in Nederland niet afgenomen.
Niet afgenomen? Gisteren melddeNRC nog, op basis van huurwoningsite Rent.nl, dat zeker 3.000 huurwoningen waren verdwenen. Hoe zit dat?
Het antwoord: het is allebei waar. Om te beginnen meten het Kadaster en Rent.nl iets anders. Het Kadaster kijkt naar de totale huurvoorraad, Rent.nl biedt onder meer overzicht van nieuw toegevoegde huurwoningen.
Uit cijfers van het Kadaster blijkt dat de totale huurvoorraad ongeveer gelijk is gebleven. Verhuurders hadden op 1 oktober zo’n 767.000 huurwoningen in bezit, wat zelfs ietsje meer is dan vorig jaar.
Verhuurders bezworen massaal hun huurwoningen in de verkoop te zetten na invoering van de Wet betaalbare huur in juli. Met name particuliere beleggers deden dit ook. Door deze uitpondgolf zijn zeker 3.000 woningen die als huurwoning bekend stonden nu ‘verdwenen’, blijkt uit de cijfers van Rent.nl. Ze zijn zeer waarschijnlijk verkocht aan nieuwe bewoners, waardoor ze wegvallen uit de huurmarkt.
Maar intussen zitten met name de grotere beleggers niet stil, zien ze bij het Kadaster. Onder meer door nieuwbouw vergroten zij hun bezit juist, zeker ten opzichte van de particuliere belegger die verkoopt. Kortom, nieuwbouw compenseert het wegvallen van de ‚uitgeponde’ huurwoningen.
Bij nieuwe aanvallen van het Israëlische leger op Noord-Gaza zijn dinsdag en woensdag tientallen Palestijnen gedood. Dat meldt persbureau Reuters. Het gaat om verschillende steden in het noorden van Gaza, waar Israël sinds begin oktober dit jaar opnieuw grootschalige aanvallen uitvoert. Officiële cijfers over de meest recente aanvallen ontbreken nog, nieuwszender Al Jazeera meldt 88 doden, waaronder 22 in Gaza-Stad.
Gazaans medisch personeel zegt tegen Reuters dat onder andere een schoolgebouw, woningen en een van de weinige nog opererende ziekenhuizen in Noord-Gaza zijn aangevallen. Het aantal doden en gewonden is mogelijk nog hoger.
Een dokter van het Kamal Adwan ziekenhuis in Beit Lahiya, zegt dat het ziekenhuis zonder waarschuwing werd aangevallen. Ook meldt de arts aan Reuters dat steeds nieuwe gewonden arriveren en dat veel burgers vermist zijn. Veel mensen sliepen nog toen de bombardementen begonnen. De dokter vertelt aan Al Jazeera over de gruwelijkheden: „Een groot aantal doden is al binnengekomen, maar er hangen nog steeds veel lichamen aan de muren en plafonds.”
Liveblog Crisis in het midden-oosten
VS vetoot resolutie VN-Veiligheidsraad voor staakt-het-vuren in Gaza
De belangrijkste maker van AI-chips ter wereld, Nvidia, is woensdag met een nieuwe omzetverwachting gekomen die niet voldoet aan de hooggespannen verwachtingen van veel beleggers en analisten. Het aandeel Nvidia verloor na het bekend worden van de nieuwe cijfers in eerste instantie 5 procent in de nabeurshandel, maar krabbelde later weer op.
Het momenteel meest waardevolle beursbedrijf ter wereld verwacht voor het lopende vierde kwartaal een omzet van 37,5 miljard dollar, terwijl de meest enthousiaste analisten op 41 miljard dollar hadden gerekend. Financieel persbureau Bloomberg concludeert daaruit dat de duizelingwekkende groeicijfers van Nvidia en alles wat met AI te maken heeft ook hun grenzen hebben.
Lees ook
En toen was Nvidia ineens het waardevolste bedrijf ter wereld. Wat zegt dat?
Nvidia kondigde wel nog dit kwartaal met de levering van de nieuwe Blackwell-chip te beginnen, die vanwege een laat ontdekte ontwerpfout drie maanden vertraging heeft opgelopen. Maar daarbij moest het bedrijf wel toegeven dat de productie waarschijnlijk nog meerdere kwartalen niet aan de enorme vraag zal kunnen voldoen.
Oververhittingsproblemen ontkend
Deze week doken berichten op dat de chip, die minstens twee keer zo snel is als zijn voorgangers, zou kampen met oververhittingsproblemen. Maar topman Jensen Huang ontkent dat woensdagavond tegenover persbureau Reuters. „Er zijn geen problemen met onze Grace Blackwell vloeistof gekoelde systemen”, zegt Huang. „De ontwikkeling is absoluut niet makkelijk, omdat het heel moeilijk is wat we doen, maar we zijn goed in vorm.”
De omzet van Nvidia in het derde kwartaal bedroeg 35,1 miljard dollar. Dat is 94 procent hoger dan hetzelfde kwartaal vorig jaar en daarmee blijft de groei van de chipmaker ondanks de teleurstellende nieuwe prognose nog altijd verbazingwekkend.
Doordat techbedrijven vol inzetten op de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie is de vraag naar de chips van Nvidia die dat mogelijk maken explosief gegroeid. Het aandeel Nvidia is alleen al dit jaar bijna vier keer zo veel waard geworden en in de afgelopen twee jaar zelfs meer dan negen keer zoveel.
De Israëlische luchtmacht heeft bij luchtaanvallen op de Syrische stad Palmyra (ook wel bekend als Tadmoer) woensdag 49 mensen gedood. Nog eens 50 mensen raakten gewond. Dat meldt in het Verenigd Koninkrijk gevestigde Syrische Observatorium voor de Rechten van de Mens (SOHR). Het Syrische staatspersbureau Sana maakt vooralsnog melding van 36 doden.
Volgens SOHR hebben de luchtaanvallen onder meer een wapendepot getroffen in de wijk Al-Jamiyah, waar veel door Iran gesteunde militanten die niet uit Syrië komen wonen. Ook zou volgens SOHR een raket zijn ingeslagen op een plek waar op dat moment de commandanten van verschillende strijdgroepen, waaronder Hezbollah, een ontmoeting hadden. NRC kan dit niet verifiëren.
Israël wilde tegenover persbureau Reuters woensdag niet reageren op de aanval. Vorige week lieten de Israëlische strijdkrachten weten aanvallen te hebben uitgevoerd op transportroutes op de grens tussen Syrië en Libanon. Volgens Israël zouden via die routes wapens worden geleverd aan de Libanese strijdgroep Hezbollah.
Lees ook
Een geschiedenis van Palmyra laat een oase zien vol vernietigde schoonheid
Palmyra is in het buitenland bekend vanwege zijn Unesco-werelderfgoed. In de stad in het midden van Syrië staan ruïnes van gebouwen en tempels uit de oudheid. Een groot deel van de Griekse, Romeinse en Perzische schatten werd echter verwoest door leden van Islamitische Staat, nadat de terreurorganisatie de stad in 2015 voor de tweede maal bezette.
Liveblog Crisis in het midden-oosten
Erdogan verbood Israëlische president Herzog om over Turks luchtruim naar Azerbeidzjan te vliegen
Oekraïne heeft woensdag voor het eerst de Britse langeafstandsraket Storm Shadow afgevuurd op Rusland. Dat melden Britse media, waaronder de BBC, The Guardian en Financial Times.
Storm Shadow-raketten behoorden al ruim een jaar tot het Oekraïense wapenarsenaal, maar mochten alleen worden gebruikt tegen de Russen op Oekraïens grondgebied.
Eerder deze week gaven de Amerikanen toestemming voor het gebruik van de ballistische Atacms-raket op doelen in Rusland, wat de Oekraïners dinsdag voor het eerst hebben gedaan. Het Amerikaanse besluit zou de Britten hebben bewogen ook de beperking bij hun raketten te schrappen. De regering van premier Keir Starmer wil voorlopig niet op de kwestie reageren.
Grensregio Koersk
Volgens Russische militaire bloggers zijn de Storm Shadow-raketten in ieder geval ingezet in de grensregio Koersk, waar Oekraïne nog steeds terrein bezet houdt. Het Kremlin heeft daar een groot deel van de Noord-Koreaanse militairen naartoe gestuurd om de Oekraïners te verdrijven. Hoeveel schade de Britse kruisraketten in Koersk hebben aangericht is nog niet bekend.
De Storm Shadow-raketten zijn relatief langzaam. Ze worden vanaf vliegtuigen afgevuurd en hebben een bereik van meer dan 250 kilometer. Ze vliegen betrekkelijk laag om niet te worden gedetecteerd door radarsystemen. Omdat de raketten erg duur zijn — ze kosten bijna 1 miljoen euro per stuk — moet Oekraïne de doelen zorgvuldig uitkiezen.
Het is nog maar de vraag hoeveel verschil de Atacms en Storm Shadow-raketten kunnen maken in de oorlog tegen Rusland. De aanloop naar toestemming voor gebruik ervan op Russisch grondgebied was dusdanig lang dat de Russen veel potentiële doelwitten al buiten het bereik van de raketten hebben geplaatst.
Lees ook
Amerikaanse raket Atacms kan moreel aan Russische zijde ondermijnen
Liveblog oorlog in Oekraïne
Oekraïne vuurt Britse langeafstandsraket Storm Shadow voor het eerst af op Russisch grondgebied
Een medewerker van het presidium van de Tweede Kamer wordt vervolgd omdat zij vertrouwelijke informatie zou hebben gelekt naar de pers rondom het onderzoek naar voormalig Kamervoorzitter Khadija Arib. Het Openbaar Ministerie (OM) stelt woensdag dat de vrouw haar geheimhoudingsplicht heeft geschonden en dus strafbaar is.
In september 2022 onthulde NRC dat het presidium een extern onderzoek liet instellen naar aanleiding van anonieme klachten over vermeend grensoverschrijding gedrag door Arib in haar tijd als Kamervoorzitter (2016-2021). In twee anonieme brieven met gedetailleerde klachten werd gesproken van „machtsmisbruik” en een „onveilige werkomgeving”. Klachten die werden bevestigd door de toenmalige ambtelijke leiding van de Tweede Kamer.
Arib, die het nieuws via NRC moest vernemen, trad kort daarna terug als PvdA-Kamerlid. Het presidium deed vervolgens aangifte van het lek. Uit het onderzoek dat de Rijksrecherche daarop instelde, zou blijken dat de betreffende medewerker voortijdig informatie zou hebben gelekt. De zaak wordt voorgelegd aan de rechtbank.
Tijdens het onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden dat leden van de Tweede Kamer betrokken waren, aldus het OM.
In het feitenonderzoek werd een groot deel van de klachten uit de anonieme brieven overgenomen. Arib vecht de zaak in de rechtbank aan door te stellen dat het presidium niet bevoegd was een onderzoek in te stellen. Ze eist dat de rechter oordeelt dat het onderzoek onrechtmatig was. De uitspraak wordt begin volgend jaar verwacht.
Het staat er echt, en voorvechters van hogere belastingen voor ultrarijken vinden het baanbrekend en zelfs historisch. „Wij streven naar samenwerking om zeker te stellen dat ultravermogende personen effectief worden belast”, staat in de verklaring die de regeringsleiders van de G20-landen maandag ondertekenden tijdens een top in Rio de Janeiro.
Voor het eerst noemen de belangrijkste economieën ter wereld, waaronder de VS, de EU, India en China, het thema in een slottekst op het hoogste politieke niveau.
Dat weerspiegelt de groeiende weerzin tegen het fiscale vluchtgedrag van de rijkste mensen ter wereld. Denk daarbij aan namen die prijken op ranglijsten als de Billionaires List van magazine Fortune (nu aangevoerd door de Amerikaanse ondernemer Elon Musk, geschat vermogen omgerekend 301 miljard euro).
Veel van de rond de drieduizend miljardairs van deze wereld stallen hun inkomen – voornamelijk de winst uit eigen bedrijven – als kapitaal in de eigen bedrijven of in speciale holdings, al dan niet gevestigd in belastingparadijzen. Zo wordt inkomstenbelasting vermeden, terwijl ook vennootschaps- en vermogensbelasting slim wordt ontweken. Onderzoekscollectief ProPublica onthulde in 2021 dat mensen als Musk en Bezos in de VS amper belasting betalen. In Nederland bleek uit studies van het Centraal Planbureau dat de belastingdruk het laagst is voor de allerhoogste inkomens.
Lees ook
De G20 praat opeens over het extra belasten van miljardairs. Moeten Musk en Bezos straks meer betalen?
Dat deze kwestie nu de G20 heeft bereikt, is niet zonder betekenis. Binnen dit orgaan worden de politieke lijnen uitgezet voor internationale economische afspraken. Zo gaf de G20 in 2021 ook een impuls aan een deal van meer dan 130 landen over het tegengaan van belastingontwijking door multinationals.
Winst voor Lula
Het mag een diplomatieke overwinning heten voor huidig G20-voorzitter Brazilië, geleid door de linkse president Lula da Silva, dat hij unanieme steun kreeg voor deze verklaring. Lula’s politieke aartsrivaal Javier Milei, de zelfbenoemde ‘anarcho-kapitalistische’ president van buurland Argentinië, dreigde de tekst eerst te blokkeren, maar gaf zijn verzet uiteindelijk op.
De passage over het belasten van miljardairs is „baanbrekend”, zegt ontwikkelingsorganisatie Oxfam in een persbericht. „Historisch” noemde de Frans-Amerikaanse econoom Gabriel Zucman de slottekst volgens persbureau AFP. Zucman is een boegbeeld in de strijd tegen belastingontwijking en adviseerde G20-voorzitter Brazilië.
Maar of de diplomatieke zege van Lula écht zal leiden tot hogere belastingen voor ultrarijken, valt sterk te bezien. De verklaring is behoorlijk algemeen geformuleerd en gaat over „samenwerking”. Dat kan gaan over „het delen van ervaringen”, „het aanjagen van debatten” en het „opzetten van mechanismen tegen ontwijking”, staat er. En dan met „volledig respect” voor de „soevereiniteit” van landen in de belastingpolitiek. Oftewel: geen enkele regering kan ergens toe worden gedwongen.
Voorstel minimumtaks
Wat níét in het communiqué staat, is een concreet voorstel dat Zucman, directeur van denktank EU Tax Observatory, eerder dit jaar deed en dat door Lula’s regering werd omarmd. Zucman pleit voor een mondiale minimumtaks voor superrijken. Zij zouden een minimum belastingtarief moeten betalen van jaarlijks 2 procent van hun vermogen. Nu is dat gemiddeld 0,3 procent, volgens Zucmans eigen berekeningen.
De minimumtaks zou als volgt werken. Als een miljardair in zijn vestigingsland die 2 procent níét afdraagt (door de nationale fiscus te ontwijken) krijgt dat land het recht ‘bij te heffen’ tot de drempel van 2 procent wordt bereikt. En als het vestigingsland dit niet doet, mag vervolgens een ander land (bijvoorbeeld een land waar het geld van de miljardair gestald staat) gaan bijheffen. Zo wordt belastingontwijking minder aantrekkelijk, want die 2 procent betaalt de miljardair uiteindelijk toch wel, zo is het idee. Het volgt de methode van de in 2021 afgesproken mondiale minimumwinstbelasting voor multinationals, van 15 procent. In meerdere economieën, waaronder de EU, is deze inmiddels ingevoerd.
Lees ook
15 procent belasting voor bedrijven? Dat is echt te weinig, zegt topeconoom Gabriel Zucman
Quentin Parrinello, beleidsdirecteur bij denktank EU Tax Observatory, geeft toe dat het minimumtarief niet in de G20-conclusies staat. „Maar dit is maar het begin van het proces, dat jaren zal gaan duren”, zegt hij aan de telefoon. „De G20 heeft een bepaalde functie: het is een plek waar politieke signalen worden gegeven. Andere organisaties, zoals de OESO en de VN, zijn er voor de technische onderhandelingen.”
De onderhandelingen over het belasten van multinationals werden geleid door de OESO, de denktank van industrielanden. Veel arme en opkomende landen waren hier ongelukkig mee, omdat het Westen de OESO domineert. Ze dringen aan op een sterkere rol van de VN op belastinggebied.
De komst van Trump
Of en hoe snel er echte onderhandelingen over belasting van de superrijken komen, is onzeker. De G20-doorbraak kan van korte duur blijken te zijn. In januari treedt in Washington president Donald Trump aan, die inzet op belastingverláging voor rijken, met zijn adviseur Elon Musk aan zijn zijde. Trump kan de belastingpassages zo weer uit de G20-teksten laten schrappen, want de G20 werkt op basis van unanimiteit. Tijdens Trumps vorige presidentschap (2017-2021) verdwenen uit G20-communiqués zinnen over de aanpak van klimaatverandering en over vrijhandel.
Parrinello hoopt dat technische onderhandelingen over het belasten van ultrarijken hoe dan ook van start gaan – desnoods zonder de VS.
Arnold Merkies, de coördinator van de Nederlandse tak van de organisatie Tax Justice Network, is „positief over de richting” die G20 geeft. Zijn zorg is, zegt hij aan de telefoon, dat onderhandelingen „heel lang” gaan duren. „Landen moeten vooral nú al concrete dingen doen. Voer op nationaal niveau ‘exitbelastingen’ in voor rijken die om fiscale redenen het land verlaten. En breng internationaal alvast in kaart waar al het vermogen precies zit.”
Nederlandse veehouders moeten vanwege nieuwe uitbraken van vogelgriep opnieuw hun pluimvee binnen houden. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur heeft woensdag bekendgemaakt de ophok- en afschermplicht in te stellen. Maandag werd een vogelgriepuitbraak in Putten geconstateerd en woensdag werd net over de grens met Duitsland nog een besmetting vastgesteld.
Verantwoordelijk minister Femke Wiersma (BBB) spreekt van een „forse maatregel” die is genomen „omdat de deskundigengroep dierenziekten het risico op vogelgriepuitbraken matig tot hoog heeft ingeschat”.
Meer uitbraken voorkomen
De ophokplicht geldt voor alle commercieel gehouden vogels, aldus het ministerie. De afschermplicht is van toepassing op niet-commercieel gehouden vogels, zoals hobbymatig gehouden kippen. Voor fazanten en loopvogels geldt bij uitzondering alleen een afschermplicht.
„Ik realiseer mij dat houders van pluimvee met buitenloop en hobbyhouders het hardst worden getroffen, maar we moeten ons zoveel mogelijk inzetten om meer uitbraken te voorkomen”, zegt Wiersma. „De veiligheid van de dieren staat voorop.”
De maandag vastgestelde vogelgriepuitbraak in een biologisch leghennenbedrijf in Putten was de eerste sinds vorig jaar december. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft toen circa 23.000 kippen geruimd door middel van vergassing. „Dat dit vroeg of laat zou gebeuren, wisten we, maar het blijft ingrijpend”, schreef Wiersma nadien op X.
Lees ook
Hoe groot is het gevaar van de grootste vogelgriepuitbraak ooit voor de mens?
Het Chinese vrachtschip dat dinsdag door een aantal Oostzeelanden in verband is gebracht met sabotage van een datakabel tussen Duitsland en Finland, maandagochtend vroeg, is ook rechtstreeks met de eerdere kabelbreuk, zondagochtend tussen Litouwen en Zweden, in verband te brengen.
Dat blijkt uit de positiegegevens van het schip, de bulkcarrier Yi Peng 3. Zondag, even voor 08.00 uur UTC (standaardtijd, 09.00 uur Nederlandse tijd) bevond het zich precies boven de datakabel die door het Zweedse telecombedrijf Telia wordt geëxploiteerd. Dat was ook het moment waarop de kabelverbinding volgens Telia werd verbroken.
Maandagochtend om 02.00 UTC bevond het zich precies boven de C-Lion-kabel die Rostock in Duitsland met de Finse hoofdstad Helsinki verbindt, toen daarin de breuk optrad. Dinsdag werd al duidelijk dat de Yi Peng 3 als verdacht gold. Het werd door de Deense marine geschaduwd en ligt sinds dinsdagavond voor anker even buiten de grote vaarroute door het Kattegat, een zeestraat tussen Denemarken en Zweden, net buiten de Deense territoriale wateren. Een Deense patrouilleboot ligt sindsdien vlakbij voor anker. Het is onduidelijk of de Deense autoriteiten er aan boord zijn gegaan.
Op beide kabelbreukmomenten voer de Yi Peng 3 met een snelheid van bijna 7 knopen in de westgaande baan van de scheepvaartroute. De meeste schepen varen daar gemiddeld sneller, rond 10 knopen. Ook de Yi Peng 3 voer een deel van zijn route met die snelheid.
Nord Stream-explosies
Opmerkelijk genoeg minderde het schip maandag om 08.20 UTC vaart, ruim zes uur na de tweede kabelbreuk. Daarna dreef het ruim een uur lang rond, vermoedelijk op stroming of wind, met een snelheid van rond 0,3 knopen, zo blijkt eveneens uit de positiegegevens van het schip, zoals te zien op VesselFinder, een nautische trackerdienst. Zeker zo opmerkelijk was de plaats waar dat gebeurde: even ten noorden van de locatie waar drie van de vier explosies zich in september 2022 voordeden in de Nord Stream-gaspijpleidingen.
Het is onbekend wat de reden was van het ronddrijven. Het komt wel voor dat zeeschepen onderweg enige tijd geen voortstuwing hebben, bijvoorbeeld voor onderhoud. Woensdag voer rond die plaats een Zweeds mijnenbestrijdingsvaartuig.
Lees ook
Chinees vrachtschip verdacht van sabotage onderzeese kabels in de Oostzee
De Yi Peng 3 vertrok vrijdagochtend uit de Russische haven van Oest-Loega in de buurt van Sint Petersburg. Het schip was toen op weg naar Port Saïd in Egypte, waar het op zijn vorige reis ook vandaan kwam. Zweedse autoriteiten zijn een onderzoek naar beide incidenten begonnen. De Duitse minister van Defensie, Boris Pistorius, noemde het maandag onwaarschijnlijk dat twee kabelbreuken binnen 24 uur toeval is en zei uit te gaan van sabotage.
In oktober 2023 werd de gaspijpleiding Baltic Connector tussen Finland en Estland vernield door een Chinees vrachtschip, dat een anker over de zeebodem had gesleept.