Category: Vandaag

Jason McDonalds heeft zich enigszins afgezonderd van de mensenmassa die op het grasveld en de trappen voor het Capitool van Utah protesteert tegen de regering-Trump. ,,Ik ben een ouderwetse conservatief, een echte Reagan-Republikein”, vertelt hij. In zijn hand houdt hij een bord dat opsomt waar conservatieven, volgens hem, echt voor zouden moeten staan: de grondwet, tegenmacht, NAVO, vrijheid voor Oekraïne en vrijhandel. ,,Dit is voor het eerst dat ik naar een protest als dit ga. Maar ik voel me niet echt thuis met al die uiterst-linkse betogers.”

McDonald is politiek verweesd, sinds Trump in 2016 zijn partij overnam. ,,Ik heb nooit op hem gestemd, maar had nimmer kunnen bevroeden dat het zo erg zou worden. Trump laat de economie crashen, verraadt onze bondgenoten, maakt ons gehaat in de wereld. Hij geeft helemaal nergens meer om, behalve de macht en het vullen van zijn zakken en die van zijn oligarchenvrienden.”

Hij baalt er van dat in de VS de extremen het debat bepalen. ,,Met aan de ene kant de trumpisten en aan de andere uiterst-links.” Terwijl achter hem iemand gehuld in een roze-blauwe transvlag voorbijloopt, legt hij uit hoe dom hij het vond van Democraten om transgenderrechten te omarmen. ,,Dat heeft een enorme tegenreactie uitgelokt, waardoor we nu wéér met Trump opgezadeld zitten en het christen-nationalisme razendsnel opkomt.”

De meerderheid van de naar schatting zesduizend betogers die zich hebben verzameld voor de volksvertegenwoordiging oogt inderdaad progressief. Er wapperen meer regenboogbanieren dan nationale ‘Stars and Stripes’ – en ook een paar Palestijnse en Canadese vlaggen. Tegelijkertijd is de opkomst deze zaterdag – gelijktijdig met andere ‘Hands Off!’-protesten in nog circa 1.200 Amerikaanse steden tegen Trump en Elon Musks ,,vijandige overname” – fors hoger dan bij eerdere anti-regeringsprotesten dit jaar. Er zijn zeker niet alleen maar uiterst-linkse beroepsbetogers komen opdagen.

De federale overheid zit ook in Utah

Zoals bijna elke grote stad stemt Salt Lake City zelf weliswaar overwegend Democratisch, maar ze ligt in een diep-Republikeinse staat, Utah. Tegelijkertijd is deze westelijke bergstaat geen overtuigd Trump-territorium. Bij de Republikeinse voorverkiezingen haalde Trumps gematigdere rivaal Nikki Haley er een van haar betere resultaten. En zelfs onder Trumps kiezers blijkt ruim twee maanden na zijn aantreden inmiddels onvrede te broeien over zijn almaar autoritairder regeerstijl.

Die kritiek zwelt aan nu de president, samen met zijn adjudant Elon Musk, een even blinde als  frontale aanval heeft geopend op de federale overheid. En die zetelt niet alleen in het verre Washington D.C., maar ook in de directe omgeving van Salt Lake City. Zo ligt op een half uur rijden, aan de voet van de besneeuwde bergtoppen van de Wasatch-keten, het charmante plaatsje Ogden. De Amerikaanse belastingdienst IRS heeft hier achtduizend werknemers, waarmee ze samen met de luchtmachtbasis de belangrijkste werkgever is.

Zoals meer federale diensten wordt ook de IRS vanuit Washington nu al ruim twee maanden geïntimideerd met een lawine aan decreten en voorgenomen bezuinigingen. Kort na Trumps aantreden kreeg iedereen het bevel om weer vijf dagen in de week naar kantoor te komen. Terwijl Musks pseudo-ministerie van Overheidsefficiëntie óók kortstondig de huur op enkele IRS-gebouwen opzegde. Vervolgens kregen ambtenaren in hun proeftijd hun congé, waarna ze onder druk van de rechter weer tijdelijk aangenomen moesten worden. En als half mei de aangiftes van 2024 verwerkt zijn, dreigt ontslag voor een vijfde van het aantal IRS-werknemers in Ogden, ook die in vaste dienst.

Al deze chaos en onzekerheid zaaien angst onder de belastingmedewerkers. Slechts twee mensen die NRC op een namiddag voor het betonnen IRS-gebouw van hartje Ogden aanspreekt, zijn bereid hun verhaal te doen. En uit vrees voor baanverlies en vanwege een verbod om met de pers te praten, alleen anoniem.

Een vrouw die sinds 25 jaar bij fiscus werkt vertelt dat het eerder dit jaar wekenlang chaos was. Dit nadat Trump per decreet had bevolen weer voltijd naar werk te komen – en Musk had gezegd dat het afgelopen moest zijn met thuis Netflixen. ,,Ik werk geluk met papieren dossiers, dus ik hield een eigen werkplek. Maar de mensen die de telefoon beantwoorden moesten met z’n vijven aan één bureau zitten. Dat werkte niet.”

Snoeien op de fiscus is een domme bezuiniging en zal netto juist geld kosten, zegt ze. ,,Als er minder controles komen, zal er meer ontweken worden en dalen de inkomsten. Maar dat is juist wat de beleidsmakers van dit moment willen. Zij behoren veelal tot de top-1-procent en willen juist zo min mogelijk betalen en zoveel mogelijk aftrekken.”

Het is wat het is, zegt ze.  ,,Mij krijgen ze niet weg. Maar mijn grootste angst is dat een collega doordraait en geweld gaat gebruiken. Dan zijn we vijf dagen in het nieuws en dat is het dan.”

Het voelt als ‘pestgedrag’, vertelt een andere IRS-medewerker, die op een namiddag naar zijn auto loopt. ,,Het is momenteel verwarrend, om het zacht uit te drukken. Misschien moet ik weg, misschien slaan ze me over. Ik weet het gewoon niet.”

Dit is wat Musk deed bij Twitter of X. Maar de overheid is geen techbedrijf.

Hij werkt al meer dan twintig jaar voor de IRS, afdeling inkomstenbelasting. Er is in het verleden vaker gesneden in de personeelsbestanden. ,,Maar niet op deze manier. Dit is wat Musk deed bij Twitter of X, of hoe het ook heet. Maar de overheid is geen techbedrijf.”

Zo kreeg hij van Musk in februari, met nog ruim 2 miljoen ambtenaren, in het weekeinde een e-mail. Of hij voor maandag in vijf punten kon samenvatten wat hij die week gepresteerd had. Dat moet hij sindsdien elke week doen. ,,Maar mijn werk is eigenlijk elke dag hetzelfde, dus als ik steeds hetzelfde invul, is dat dan genoeg?”

Natuurlijk lopen ook bij de IRS luilakken rond, zegt hij. ,,Maar juist die vertrekken niet.” Terwijl een deel van de mensen die in hun proeftijd werden ontslagen, niet meer is teruggekomen. ,,Die hebben het voor gezien gehouden. Ik neem het ze niet kwalijk. Dit waren vaak universitair opgeleide jonge mensen die hun werk goed deden en een aanwinst waren voor de overheid. Maar die hebben hier geen zin in. En nu zijn we ze kwijt.”

Hoewel hun onvrede groot is, zijn beiden die donderdagmiddag niet van plan om twee dagen later te gaan demonstreren. Te bang om in hun toch al precaire situatie eventueel herkend te worden.

Opkomst groter dan voorheen

Nate, een andere IRS-medewerker, is – gekleed in een Che Guevara-shirt en met een protestbord met ‘Welkom in Rusland 2.0’ erop – wél naar het Hands Off!-protest gekomen. Na eerdere kleinere betogingen dit jaar, is hij blij te zien dat de opkomst aanzwelt, vertelt hij staand aan de trappen van het Capitool. ,,Het kwartje begint bij steeds meer mensen te vallen.”

Tegelijkertijd had de opkomst nog wel massaler kunnen zijn. ,,Ik zit in een appgroep met nog twintig collega’s en iedereen denkt er hetzelfde van als ik. Maar toen ik de flyer voor het protest deelde, bleef het stil. Mensen zeiden wel: als je gaat, bedek dan wel je gezicht. Maar dit is Amerika, je hebt het recht te demonstreren.” Hij heeft alleen zonnebril en pet op.

Deño Martinez (links) en Nate (r) zijn als IRS-medewerkers wél komen betogen.

Foto Merijn de Waal

Musk en Trump snoeien in van alles: van de nationale parken tot ontwikkelingshulp. ,,Maar achter hun aanval op de IRS, zit een meer sinister plan”, zegt Deño Martinez. Hij werkt voor de fiscus en is ook actief voor de ambtenarenvakbond van het ministerie van Financiën. Voor elke extra dollar die je in de IRS steekt, krijg je er zes terug aan extra opbrengsten, legt hij uit. ,,We hebben geen probleem met uitgaven, maar met inkomsten.”

Het doel van deze bezuinigingen is dus ook niet om de begroting op orde te brengen, meent hij. ,,Maar om de rijken makkelijker belasting te laten ontwijken. Terwijl gewone Amerikanen zwaarder belast worden met de importheffingen die er nu komen. Die moeten dit blijkbaar gaan compenseren.”

Republikeinen gaan pas opletten zodra ze het in hun portemonnee voelen.”

Dat Trumps handelsoorlog de Amerikaanse economie pijn gaat doen, komt op meer protestborden terug. Zoals dat van Maria Marcotte, die een bord draagt met de tekst ‘End Trumps tariff taxes’. ,,Er is zoveel gaande momenteel. Van de illegale uitzettingen naar El Salvador tot ons verraad van Oekraïne. Maar Republikeinen liggen daar niet wakker van, die gaan pas opletten zodra ze het in hun portemonnee voelen.”

Trump schiet een beetje door

In een hoekje van het bordes staan drie van die verstokte Republikeinen. Nancy Plambaeck, Lisamarie Fillipazzo en Jeffrey Vancuren werken voor het federale bureau voor Veteranenzaken, dat ook op het hakblok van Washington ligt. Ze steunen op zich dat er gesneden wordt in de overheid, want ze geloven Musk als die zegt dat er veel verspild wordt. Ook steunen Trumps kruistocht tegen transvrouwen in vrouwensportcompetities en harde aanpak van illegale immigratie.

Hoewel ze het dus ,,met 80 tot 90 procent van zijn beleid eens zijn”, staan ze hier deze zaterdag toch. ,,We vinden wel dat Trump moet bijsturen. Hij schiet nu op sommige punten door”, zegt Plambaeck. En dan doelt ze onder meer op zijn bezuinigingen op de Veteranenzorg en de vakbondsrechten van ambtenaren zoals zij. Vancuren: ,,De hardwerkende lagere ambtenaren worden nu gestraft, niet de leidinggevenden. Terwijl iedereen weet dat het bij de overheid zo werkt dat wie faalt, hogerop komt.”

Jeffrey Vancuren, Lisamarie Fillipazzo en Nancy Plambaeck werken voor het federale bureau voor Veteranenzaken. Ze zijn komen demonstreren omdat Trump, die ze nog voor 80 à 90 procent, steunen op bepaalde punten doorschiet.

Jason McDonald, de Reagan-conservatief die zich wat afzonderde, hoopt dat Trumps handelsoorlog gematigde Republikeinen doet inzien dat hij het land ten gronde richt. Maar hij ziet ook scenario’s waarin Trump de heffingen inzet om zijn macht nog verder op te rekken. Hij wist zijn eigen partij, universiteiten, mediabedrijven en advocatenkantoren al zo te intimideren, dat vele voor hem door de knieën zijn gegaan. ,,Door de tariffs gaat nu ook het bedrijfsleven smeken om zijn gunst. En er zijn al zoveel mensen die zijn hielen likken.”

Hij kan alleen maar hopen dat economische pijn gematigde Republikeinse kiezers bij zinnen laat komen. ,,De MAGA-Republikeinen zullen hem tot in de diepste krochten van de hel volgen. En misschien is hij er ook wel op uit dat de economie instort om vervolgens een noodtoestand of de staat van beleg af te kunnen kondigen en nog meer macht naar zich toe te trekken.”    

Lees ook

deze reportage van het Hands Off!-protest in hoofdstad Washington D.C.

Delen

Mail de redactie

Feyenoord blijft het onder trainer Robin van Persie goed doen in de Eredivisie. De Rotterdammers boekten bij AZ hun vierde achtereenvolgende zege: 0-1. Feyenoord verstevigde daarmee de derde plaats en voerde daarnaast de druk op nummer 2 PSV verder op. Feyenoord heeft nog 2 punten minder dan de regerend landskampioen, die later op zaterdag op bezoek gaat bij FC Groningen.

De tweede plaats geeft recht op deelname aan het hoofdtoernooi van de Champions League, goed voor vele miljoenen. De nummer 3 moet zich via voorronden voor het hoofdschema van het lucratieve clubtoernooi zien te plaatsen.

AZ kreeg de eerste kansen in Alkmaar. Troy Parrott stuitte in de negende minuut van dichtbij op keeper Timon Wellenreuther. Kort daarna draaide Peer Koopmeiners de bal uit een hoekschop op de lat.

De meeste meegereisde supporters van Feyenoord zagen die momenten niet. Uit protest kwam het merendeel pas in de twaalfde minuut de tribunes op. De fans van Feyenoord waren boos dat ze maar 750 tickets voor het uitvak kregen, moesten reizen met een verplichte buscombi en niet alle spandoeken mee naar binnen mochten nemen.

Feyenoord kwam naarmate de eerste helft vorderde beter in de wedstrijd. De Rotterdammers kregen na ruim een half uur hulp van Zico Buurmeester. De middenvelder van AZ nam eerst een terugspeelbal niet goed aan en schoot vervolgens tegen Ayase Ueda op. Uit de navolgende indraaiende voorzet van Feyenoord kopte Buurmeester de bal achter Jeroen Zoet, die de lichtgeblesseerde doelman Rome-Jayden Owusu-Oduro verving.

AZ-trainer Maarten Martens zag dat verbetering in de beginfase van de tweede helft uitbleef en bracht in de 55ste minuut Kees Smit en Ruben van Bommel in de ploeg. Parrott was in de 58ste minuut op aangeven van Kristijan Belic dicht bij de gelijkmaker, maar Wellenreuther kon ternauwernood redden. Anis Hadj Moussa had kort daarna wel succes voor Feyenoord, maar de treffer werd afgekeurd omdat Ueda buitenspel stond.

In de slotfase scoorde Feyenoord opnieuw, via Julián Carranza. Ook die treffer ging niet door omdat de spits verdediger Bruno Martins Indi uit balans bracht. De zege van Feyenoord kwam niet meer in gevaar.

AZ behaalde uit de laatste vijf competitieduels slechts 3 punten en doet niet meer mee in de strijd om de derde plaats. De Alkmaarders staan zesde en hebben nu 10 punten minder dan Feyenoord.

Delen

Mail de redactie

Na vijfentwintig jaar stopt Thomas Müller deze zomer als voetballer bij Bayern München. De 35-jarige aanvallende middenvelder deelde in een brief aan zijn fans dat het vertrek niet overeenkomt met zijn „persoonlijke wensen”.

„Zelfs na al die jaren, ongeacht het aantal minuten dat ik speel, vind ik het nog steeds leuk om samen met de jongens op het veld te staan en samen voor titels te vechten. Ik had me makkelijk kunnen voorstellen deze rol volgend jaar ook nog te bekleden”, schrijft Müller. In zijn brief laat hij weten dat „de club er bewust voor heeft gekozen” niet te onderhandelen over een nieuw contract. De voetballer benadrukte dankbaar te zijn voor de afgelopen jaren en de beslissing te accepteren. Ook zei hij dat „na een slechte pass het de bedoeling is om als team de bal terug te veroveren. Dat hebben we de afgelopen dagen bereikt door hierover in vertrouwen te praten”. In een bericht liet de club weten dat het een „gezamenlijke beslissing” was.

Beiers sprookje

Müller, geboren en getogen in de zuidelijke Duitse deelstaat Beieren (Bayern), voetbalde sinds zijn tiende voor FC Bayern. In 2008 debuteerde hij in het eerste elftal van de club. Niet veel later werd hij een vaste speler in het team en speelde hij zijn eerste Champions League, waar hij het laatste doelpunt van de wedstrijd scoorde. Een jaar daarna debuteerde hij als speler voor het Duitse elftal, waar hij in 2014 het wereldkampioenschap mee won. Tien jaar later, in de zomer van 2024, speelde hij zijn laatste wedstrijd voor de nationale ploeg.

In totaal won Müller 33 trofeeën, waarvan twaalf Duitse landskampioenschappen met FC Bayern. Niemand heeft ooit meer Bundesliga-titels gewonnen. In totaal voetbalde hij een record aantal van 743 competitiewedstrijden voor de club.

De president van Bayern München, Herbert Hainer, noemt hem „de definitie van een Beierse sprookjescarrière”. Volgens Hainer behoort Müller „tot de opvallendste persoonlijkheden in de geschiedenis van FC Bayern”.

Müller speelt zijn laatste wedstrijden voor Bayern op het FIFA Club World Cup van 15 juni tot en met 13 juli. Daarvoor speelt hij nog voor Bayern tijdens het nationale kampioenschap. „We gaan de komende weken alles op alles zetten om het kampioenschap naar München te halen en de langverwachte finale Dahoam (thuis in het Beiers) te bereiken”, zei Müller.

Delen

Mail de redactie

Vijf jaar geleden werd hij voor het laatst gezien, toen de ernst van een om zich heen grijpend virus de aandelenkoersen naar beneden joeg. Het was de ‘beer’ die beleggers altijd zo lang mogelijk hopen te mijden. De Amerikaanse beurs Nasdaq sloot vrijdagavond meer dan 20 procent onder zijn laatste hoogtepunt – daarmee betraden de technologie-aandelen het terrein van de ‘bear’-markt. De bredere aandelenmarkt met ook industriële bedrijven daalde iets minder hard maar daarmee niet minder fors. De toonaangevende S&P-500-index noteerde vrijdag bij het sluiten van de markt 17 procent onder zijn record van 19 februari van dit jaar.

De onrust is een direct gevolg van de reeks importheffingen die de VS woensdagavond aankondigden en de heffing van 34 procent die China in reactie op de belastingen van Trump op Amerikaanse producten oplegde. Big Tech gaat voorop in de mineurstemming. Zowel de koers van Tesla als Apple daalde op twee handelsdagen met 16 procent. In harde pegels: Apple verloor bijna 500 miljard euro aan waarde.

Vanuit het perspectief van de Europese belegger is de schade nog groter. De dollar werd de afgelopen maanden 7 procent minder waard. Wie in Amerikaanse technologie belegt, zag de afgelopen weken bijna een derde van zijn portefeuille verdampen.

Toch zal de financiële klap onder Amerikaanse burgers harder aankomen dan onder Europeanen. Amerikanen zijn gewend meer te moeten sparen voor hun pensioen en hun ziektekosten. De agenda waarmee president Trump zegt de Amerikaanse industrie te willen helpen, resulteerde in de Verenigde Staten in de grootste koersverliezen. Europese en Aziatische aandelenbeurzen gingen minder hard naar beneden. De vooruitzichten voor beleggers in de VS lijken evenmin bemoedigend. De onzekerheid en angst op de Amerikaanse markt blijft groot, getuige de VIX-index. Die graadmeter van verwachte beweeglijkheid van Amerikaanse beurskoersen knalde vrijdag uit zijn voegen.

Conservatieven morren

Die koersdreunen waren allemaal ingecalculeerd, zo luidt de officiële lijn van het Witte Huis. Het was te verwachten bij een patiënt die erg ziek is, zei president Trump in reactie op de eerste koersklappen op Wall Street.

Maar dat smoort niet de kritiek die ook in zijn Republikeinse achterban de kop opsteekt. Conservatieve Amerikaanse media als The National Review en The National Interest plaatsen vraagtekens bij de ingeslagen weg van extreme importheffingen voor de rest van de wereld. Het doet denken aan het afwijzende commentaar dat de conservatieve The Wall Street Journal eerder dit jaar schreef over de importtarieven voor Canada en Mexico. De krant, net als Fox News onderdeel van het concern van Rupert Murdoch, werd door Trump subiet in het kamp van de Chinezen geplaatst. „Iedereen die tegen importheffingen is, inclusief de fake Wall Street Journal (…), is daar alleen maar tegen omdat deze mensen of entiteiten bestierd worden door China.”

Het is in dat opzicht goed voorstelbaar dat zijn economische adviseurs het moeilijk hebben de Republikeinse president op andere gedachten te brengen.

Tragiek

Aanvankelijk spitste de brede maatschappelijk discussie over importheffingen zich toe op het gevaar voor inflatie. Extra belasting op ingevoerde producten maakt het leven duurder. Maar de angst hiervoor is binnen een paar dagen van kleur veranderd. De vrees voor inflatie is vrees voor een recessie geworden.

Dat is nog het meest duidelijk te zien bij de prijzen van grondstoffen. Die kelderden de afgelopen dagen niet vanwege verwachte geldontwaarding maar die duikelden, het vat Brent-olie voorop, vooral doordat de economische groei wereldwijd lager zal uitvallen dan eerder verwacht. Veel analisten boeken voor dit jaar al economische krimp in voor de Verenigde Staten.

Van Trump is bekend dat hij moeite heeft naar adviseurs te luisteren

Tegelijkertijd is de Amerikaanse marktrente razendsnel gedaald. Dat was een belangrijke doelstelling van de regering Trump. Hij is naarstig bezig de overheidsuitgaven drastisch te verlagen, om zo als natie veel minder te moeten lenen op de obligatiemarkt en daarmee de rente omlaag te krijgen. Goed voor de bedrijvigheid. De rente is nu om heel andere redenen gedaald. Beleggers vluchten vanuit aandelen in minder risicovolle staatsleningen en duwen zo het rendement hierop – de marktrente – naar beneden. De vluchtende beleggers sorteren bovendien voor op een renteverlaging door de Fed, het stelsel van Amerikaanse centrale banken.

Iets vergelijkbaars gebeurt er met de Amerikaanse dollar. Trump ambieerde een daling ten opzichte van andere valuta’s om de exportpositie van de VS te verbeteren. Daartoe zou de Fed de rente moeten verlagen. Die dollardaling is inderdaad gaande, maar dat komt door een vlucht uit de dollar, een vlucht uit Amerikaanse beleggingen.

Liz Truss

De extreme koersbewegingen door één beleidsaankondiging doen denken aan Liz Truss, de kortstzittende premier uit de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk. Haar ongedekte begroting met een forse belastingverlaging voor de rijken kreeg niet alleen kritiek uit progressieve hoek, beleggers verloren ook het vertrouwen. Zij vreesden dat de overheid dit niet kon betalen. Gevolg: het Britse pond kelderde, de marktrente spoot omhoog waardoor de Britse regering inderdaad zijn plannen niet meer kon financieren. Plan geschrapt, exit Truss.

Trump zal dat niet doen. Van hem is bekend dat hij moeite heeft naar adviseurs te luisteren die hem manen zijn plan te wijzigen. Hij toonde in het verleden wel oor te hebben voor de stem van de financiële markten. De vraag is wanneer Trump dat gaat doen nu de beer terug is op de beurzen.

Delen

Mail de redactie

Voormalig NOS-Journaalpresentator Harmen Siezen is op 84-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie zaterdag bekendgemaakt, schrijft de NOS. Siezen begon in 1969 bij de omroep en presenteerde in 2002 zijn laatste Journaal.

De in Zeeland geboren domineeszoon kwam in 1969 bij het NOS Journaal nadat hij al enkele jaren diskjockey was geweest bij Radio Veronica. Hij groeide vervolgens uit tot een van de bekendste nieuwslezers van Nederland. Siezen stond bekend om zijn kalme presentatiestijl.

In 1989 maakte Siezen een korte overstap naar TV10, de eerste commerciële zender in Nederland. Maar de zender mislukte en Siezen keerde terug bij de NOS. Hij presenteerde ook tussen 1995 tot 2007 NCRV’s Nationale Nieuwsquiz.

Delen

Mail de redactie

De Malinese zanger Amadou Bagayoko is vrijdag op 70-jarige leeftijd overleden, meldt persbureau AFP. Hij was gitarist en zanger van het blinde Malinese muziekduo Amadou & Mariam.

Amadou en zijn vrouw, Mariam Doumbia, vormden samen een razend populair duo. Met hun mix van traditionele Malinese muziek, westerse blues en rockgitaren verkochten ze miljoenen albums over de hele wereld. De bluesy afropop van de Malinezen met de versimpelde drumbeat werd drie keer genomineerd voor een Grammy.

De twee ontmoetten elkaar in 1976 in het instituut voor jonge blinden in de Malinese hoofdstad Bamako. Amadou was 21, Mariam was 18, en ze deelden een brede liefde voor muziek. Van traditionele West-Afrikaanse instrumenten zoals de kora en balafoon tot de westerse geluiden van Pink Floyd en James Brown. In 1980 begonnen ze met optreden en schreven ze liedjes over hun leven en de problemen waar ze als jonge mensen met een handicap tegenaan liepen. Ze zongen in het Bambara, de officiële taal van Mali, het Frans en Engels.

In 2004 bracht het echtpaar Dimanche à Bamako (Zondag in Bamako) uit en braken ze wereldwijd door. Ze stonden door heel de wereld op festivals als Glastonbury en speelden samen met Damon Albarn (Blur, Gorillaz) en hun jeugdidool David Gilmour, de gitarist van Pink Floyd. Ze componeerden daarnaast ze het officiële lied voor het WK voetbal van 2006 in Duitsland en verzorgden tijdens de Paralympische Spelen van 2024 in Parijs een deel van de slotceremonie. Het was een van hun laatste grote optredens samen.

Delen

Mail de redactie

Het dodental als gevolg van de aardbeving in Myanmar is opgelopen tot 3.354. Dat schrijven internationale persbureaus zaterdag op basis van Myanmarese staatsmedia. Daarnaast zijn 4.850 mensen gewond geraakt en zijn 220 mensen nog altijd vermist.

De aardbeving van vorige week had een kracht van 7.7 en zorgde voor grote verwoestingen in het Aziatische land, waar in februari 2021 een militaire staatsgreep plaatsvond en sindsdien een burgeroorlog gaande is. De internationaal geïsoleerde junta deed na de ramp een zeldzame oproep voor internationale hulp, die het krijgt van onder meer China, Rusland en India.

Na de aardbeving kondigde de junta een staakt-het-vuren af, maar dat wordt volgens de Verenigde Naties niet goed nageleefd. Zo wordt er geen hulp geboden aan opstandige gebieden in het land. Volker Türk, de Hoge Commissaris van Mensenrechten van de Verenigde Naties, riep vrijdag op tot „onmiddellijke en onbeperkte toegang” voor reddingswerkers in alle getroffen gebieden in Myanmar.

Lees ook

De machtige vrienden van de Myanmarese junta hebben groot belang bij het beschadigde land

Delen

Mail de redactie

Frédéric Gourier kijkt graag vooruit. En dat betekent dat de onderburgemeester van de Zuid-Franse stad Perpignan niet wil praten over de historische klap die de rechts-radicale partij Rassemblement National (RN) deze week te verduren kreeg. Maandag werd partijleider Marine Le Pen samen met 24 partijgenoten veroordeeld wegens verduistering van EU-geld. Onder hen is ook Louis Aliot, vicevoorzitter van de partij en burgemeester van Perpignan. Hij kreeg 18 maanden voorwaardelijk, waarvan zes met enkelband. plus een driejarig verkiezingsverbod, maar mag burgemeester blijven. Net als Le Pen gaat hij in hoger beroep.

Frédéric Gourier

„Monsieur Aliot is mijn werkgever, maar ook mijn vriend”, zegt Gourier, die al zestien jaar werkzaam is voor Aliot en diens portret boven zijn bureau heeft hangen. De onderburgemeester ontvangt in het partijkantoor in de wijk Moulin-à-Vent, waar veel RN-stemmers wonen. Het kantoor huist onder in een non-descript en goed bewaakt pand aan een brede boulevard. Al de hele week komen RN-stemmers hier samen om hun verbijstering over de uitspraak te delen en hun vervolgstappen te bespreken. „Wij kijken alleen nog vooruit”, verzekert een vrijwilligster.

„Er is een atoombom tegen ons gebruikt”, echoot Gourier de woorden waarmee Le Pen diepe verontwaardiging uitsprak over haar veroordeling tot vier jaar cel (waarvan twee voorwaardelijk en twee met enkelband) en een direct verkiesbaarheidsverbod van vijf jaar. „En wat doe je om een atoomdreiging tegen te gaan? Je gaat jezelf sterker maken. En dat is precies wat wij gaan doen. Wij gaan ons mobiliseren om te laten zien dat deze veroordeling onterecht is en politiek gemotiveerd.” Deze zondag heeft RN een grote bijeenkomst aangekondigd, waar Le Pen, Aliot en RN-kopstukken als Jordan Bardella zullen spreken. In andere steden gaan vrijwilligers de straat op om te flyeren en om mensen te vragen een petitie „ter bescherming van de democratie” te tekenen. „Het is beter als in Parijs honderdduizend mensen samenkomen, dan in iedere stad een paar honderd”, verklaart Gourier de partijstrategie.

Lees ook

‘Hoe uitzonderlijk is de veroordeling van Le Pen en wat zijn de gevolgen?’

Met bijna 120.000 inwoners is Perpignan, hoofdstad van de Pyrénées-Orientales, de grootste stad die door RN wordt bestuurd en een van de plekken waar de partij de afgelopen jaren bestuurlijke ervaring kon opdoen. Het nieuws van de veroordeling is in de stad dan ook hard aangekomen, vertelt Gourier, die tientallen telefoontjes met steunbetuigingen ontving. „Sommigen belden zelfs na middernacht, dat vond mijn vrouw minder leuk.” Hij vertelt over de hechte band van Le Pen met Perpignan, die ontstond in de tien jaar dat zij en de nu 55-jarige Aliot een relatie hadden. „Marine kwam hier graag. Hier kon ze gewoon de auto pakken. Dan ging ze naar de markt om met mensen te praten en bloemen te kopen. Cactussen en pioenrozen zijn haar favoriet.”

Polemiek

Dominique Cols is een van de verontwaardigde RN-stemmers in de wijk Moulin-à-Vent, waar Gourier de scepter zwaait. Ze heeft voor haar bejaarde moeder net een paar kranten gekocht op het pleintje bij haar huis. Op de voorpagina’s prijkt het portret van Marine Le Pen met vetgedrukte koppen die de polemiek weerspiegelen die haar veroordeling heeft veroorzaakt in Frankrijk. Cols, een zestiger, stemt al jaren op RN en is ontstemd over de uitspraak.

„Natuurlijk had Marine dat geld niet moeten gebruiken om haar partij vooruit te brengen”, zegt Cols. „Maar de wet is aangenomen ná de gepleegde feiten en dan telt het niet. Marine kon toch niet weten dat wat ze deed niet mocht? Tenminste, dat is wat ze zeggen op CNews.” Cols kijkt graag naar die Franse, radicaal-rechtse tv-zender. Daar komen al de hele week woedende RN-leden aan het woord die stellen dat de veroordeling een list is van „ultralinkse” tegenstanders om te voorkomen dat Le Pen in 2027 de presidentsverkiezingen wint. Dat Le Pen in het verleden voorstander was van strenge wetgeving voor politici die geld verduisteren – en hen zelfs voor het leven van politiek ambt wilde uitsluiten – zegt Cols niet te hebben gehoord. Op verduistering van publiek geld staat al Frankrijk al vele jaren een celstraf.

Ze helpt als vrijwilliger bij een dierenopvang en vindt dat Aliot goed werk doet. Ze kan goed met haar Syrische en Marokkaanse buren, maar zegt desondanks bang te zijn voor Noord-Afrikaanse migranten, over wie allerlei verhalen de ronde doen. Daarom is ze blij dat Aliot heeft gezorgd voor meer politie op straat. Radicaal of racistisch, facho zoals tegenstanders zeggen, vindt ze haar partij niet. „Wij willen een rechtvaardig land, waar Franse burgers waardig kunnen leven en waar migranten die zich misdragen het land uit kunnen worden gezet. Maar op dit moment is er in Frankrijk iets goed mis met de rechtspraak.” Zelf heeft ze als dochter van een militair op het Caraïbische eiland Martinique gewoond, een Frans departement. „Wij pasten ons aan. Maar als zij hier komen, verwachten ze dat wij ons aanpassen aan hen! Het is de omgekeerde wereld!”

Koloniaal verleden

Het Franse koloniale verleden wordt door RN in Perpignan trots gedragen. De stad telt een grote groep zogenoemde pieds-noirs: in Algerije geboren Franse kolonisten, die in 1962 na de bloedige Algerijnse oorlog naar Frankrijk trokken. Velen vonden onderdak in de wijk Moulin-à-Vent en stemden op het radicaal-rechtse Front National, de door Le Pens vorig jaar overleden vader Jean-Marie opgerichte voorganger van RN. Dat hij als soldaat vocht in de Slag om Algiers (1956-1957) voelde vertrouwd. Over de beschuldigingen dat Le Pen senior zich daar schuldig maakte aan marteling van Algerijnse burgers, wordt liever gezwegen.

Lees ook

deze necrologie van Front National-oprichte Jean-Marie Le Pen

Ook in het in 2012 met gemeentegeld geopende museum, dat gewijd is aan deze algérianistes, zijn referenties aan de Franse koloniale misdaden ver te zoeken. „Koloniseren is bevolken en waarde geven”, staat op een van de borden te lezen. In 2021 opende burgemeester Aliot in de tuin van het museum een monument met de namen van de Franse burgers die tijdens de Algerijnse oorlog vermist raakten. Over de honderdduizenden slachtoffers onder de lokale bevolking die omkwamen als gevolg van de Franse overheersing, wordt in het museum met geen woord gerept.

Ook viceburgemeester Gourier komt uit een gezin van pieds-noirs. Hij is trots op zijn afkomst en klinkt geërgerd als hem naar de wandaden van de Franse kolonisten wordt gevraagd. Hij houdt fel staande dat Algerije „een lege vlakte” was toen de Fransen er in 1830 kwamen. „Er waren moerassen en ziektes, verder niets.” De ziekenhuizen, wegen en scholen zijn volgens hem uitsluitend te danken aan de Franse kolonisten. In 2023 zei president Emmanuel Macron geen excuses te zullen maken voor de kolonisatie, die de Algerijnse president Abdelmajid Tebboune namens zijn volk zei te wensen.

In plaats van te discussiëren over misdaden, racisme of dekolonisatie wijst Gourier liever naar de goede werken die burgemeester Aliot volgens hem heeft verricht. Hij noemt de versterking van de politie en de renovatie van de vele krotwoningen in het historische centrum, waar de gitans, de Frans-Catalaanse zigeunergemeenschap, leven. Vervolgens laat hij zich in onversneden racistische bewoordingen over hen uit. „Als je daar rondloopt krijg je zo een pak yoghurt of een vieze luier op je hoofd. Die mensen hoef je niet wakker te maken om te stemmen. Natuurlijk doen wij er alles aan om hun situatie te verbeteren. Er is 130 miljoen euro voor stedelijke ontwikkeling. Maar het is lastig als je met mensen te maken hebt die niets willen.”

Onder de gitans in de wijk Saint-Jacques in het centrum van Perpignan klinken heel andere geluiden. Hier geen witgesausde huizenblokken zoals in Moulin-à-Vent, maar smalle straatjes met krappe woningen in bijzonder krakkemikkige staat. Openstaande deuren, sommige zonder ramen of sloten, bieden zicht op donkere kamertjes. Graffiti siert de met balken gestutte gevels van de gebarsten muren, waar aan lijntjes kleurig wasgoed te drogen hangt. Afval ligt op straat, maar er zijn dan ook nergens afvalcontainers te bespeuren.

Een vrouw plenst een emmer sop vanaf de tweede verdieping het raam uit. Het water landt net niet op madame Gimenez, maar zij schrikt er niet van. De vrouw zit gekleed in een vale jurk wijdbeens op een stoeltje op de smalle, aflopende stoep. Ze zit hier vaak buiten, zegt de veertiger, want ondanks dat iedereen elkaar kent in Saint-Jacques valt het leven in de wijk niet mee. „Onze huizen verkrotten, er is overal troep en veel kinderen gaan niet naar school. Maar de gemeente doet niets om ons te helpen. Ze beloven ons tijdelijke huisvesting, zodat zij onze woningen kunnen repareren. Maar wie vertrekt, mag niet meer terugkomen.”

Het nieuws volgt ze niet en de partij Rassemblement National kent ze maar vagelijk. Maar als mevrouw Gimenez hoort dat de burgemeester van haar stad is veroordeeld wegens verduistering van een paar miljoen euro, worden haar ogen groot. „Als je steelt, moet je naar de gevangenis. Zo simpel is dat.” Haar oude vader, die naast haar zit met een ziek, dichtgeplakt oog, knikt instemmend. „Alle politici stelen. Zo was het met Sarkozy en Fillon en zo is het nog steeds. Laat ze de gevolgen maar voelen.”

Diner

Lino ‘Nounours’ Gimenez (geen familie) heeft al eens in de gevangenis gezeten. De omvangrijke zestiger draagt een Ray-Ban pilotenbril boven een zwarte baard. Op slippers en in zwart joggingpak staat hij bij een groep buurtbewoners op een pleintje. Aan de overkant is een voorlichtingspunt voor drugspreventie, langs de auto’s scharrelen een paar buurtkippen. Hekwerk schermt een grote bouwput af, waar bouwvakkers met kranen bezig zijn een oud huizenblok te vervangen voor nieuwbouw.

Lino ‘Nournours’ Gimenez

Gimenez is een bekende naam in Saint-Jacques en geldt als de onofficiële woordvoerder van de gitans van de wijk. Al jaren maakt hij zich hard voor betere levensomstandigheden van de inwoners. Het was voor de gemeentelijke verkiezingen van 2020 dat hij plotseling een telefoontje kreeg van Louis Aliot, vertelt hij in een Algerijns café op het Place de Cassanyes. De markt is net afgelopen, op de terrasjes klinkt een mengelmoes van Noord-Afrikaanse talen, Frans en Catalaans. Opgeschoten jongens spelen een gokspelletje, oudere mannen in jeans en djellaba’s drinken thee. „Aliot vroeg me of ik met hem wilde dineren. Hij had me een voorstel te doen. Hij vroeg me of wij, de gitans, zijn kandidatuur voor het burgemeesterschap wilden steunen.”

In ruil voor hun stem zou Aliot de woningen in de wijk opknappen, afvalcontainers plaatsen en zouden inwoners winkeltjes mogen openen. Gimenez was helemaal klaar met toenmalig burgemeester Jean-Marc Pujol van het conservatieve UMP, van de in 2024 veroordeelde oud-president Nicolas Sarkozy. „Ik wilde van Pujol af, dus ging ik akkoord. Hoezo zijn wij te lui om te stemmen? Dankzij ons heeft Aliot gewonnen!”

De eerste drie maanden ging het goed. Maar al snel kreeg Gimenez door dat de burgemeester loze beloftes had gedaan om hun stemmen binnen te slepen. „Nu zijn we jaren verder en nog zitten we opgepropt in vervallen huizen, die we niet kunnen kopen omdat ze te slecht onderhouden zijn. Ze proberen ons de wijk uit te krijgen en onze huizen duur aan bobo’s uit Parijs te verkopen”, zegt hij kwaad. Gimenez ging verhaal halen en demonstreren, maar het haalde niets uit. De afbraak en verkoop van huizen gaat gewoon door en de levensomstandigheden verslechteren. Dat Aliot is veroordeeld, verbaast Gimenez niets. „Hij heeft ons gebruikt. Of ze nu links of rechts zijn, politici zijn niet te vertrouwen. Ze stelen en ze liegen zoals ze ademen.”

Delen

Mail de redactie