Category: Vandaag

Vandaag is dé dag. Vanmiddag om 15.00 uur Amerikaanse tijd (21.00 uur in de Europese avond) zal president Donald Trump in de Rose Garden van het Witte Huis dan eindelijk vertellen hoe Amerika de strijd zal aanbinden met landen die – in Trumps woorden – Amerika „hebben afgezet”. Hij ziet het als een noodzakelijke correctie op decennia van oneerlijke handelsrelaties en een einde aan de tijd dat andere landen de Verenigde Staten oplichtten. Bevrijdingsdag, volgens de president van de Verenigde Staten. De dag dat de wereldwijde vrijhandel onder zware druk komt te staan, volgens nagenoeg iedereen minus Donald Trump en zijn team.

1Wat staat er te gebeuren vandaag?

Niemand weet het precies, omdat er binnen het economisch team van Trump nogal wat discussie zou zijn geweest over de exacte vormgeving van de handelsmaatregelen. Maar zeker lijkt dat Trump vanavond wereldkundig maakt hoe zijn beleid van ‘wederkerige heffingen’ eruit zal zien. Die heffingen zijn bedoeld om de heffingen, of andere handelsbeperkende maatregelen, van andere landen te matchen. Volgens Trump wordt er onder meer gekeken naar importheffingen, maar ook naar bijvoorbeeld belastingen, de btw, valutamanipulatie en andere regels. Die zullen van een ‘passend’ wederkerig tarief worden voorzien, waarbij het de vraag is of dat één uniforme importheffing per land zal betreffen, of heffingen per sector of zelfs productgroep.

Lees ook

Trump wil nu zelfs de btw in Europa gaan vergelden met importheffingen. Hoe gaat ‘oog om oog’ eruit zien?

2Tegen wie zijn de heffingen gericht?

De heffingen zullen gericht zijn op landen waarmee de Verenigde Staten een handelstekort hebben (ze importeren meer uit die landen dan ze er naar exporteren). De VS hadden vorig jaar een handelstekort van in totaal zo’n 1.200 miljard dollar (1.112 miljard euro).

Trumps minister van Handel Scott Bessent noemde de landen waarmee de VS de grootste tekorten heeft al de „Dirty 15”, de ‘Vieze vijftien’ dus. Het gaat onder meer om China, Mexico, Vietnam, Taiwan, Japan, Zuid-Korea, Canada, India, Thailand, Zwitserland, Maleisië en Europese landen als Italië en Duitsland. Met Nederland hebben de VS overigens een handelsoverschot van ruim 50 miljard dollar in 2024, vooral door de levering van vloeibaar gas.

De inflatie zal als gevolg van de prijsverhogingen fors toenemen, verwachten economen

Al die landen zullen te maken krijgen met importheffingen als zij goederen exporteren naar de VS. Hoe hoog die zullen zijn, is nog onduidelijk. Er wordt gesproken over heffingen van 10 tot 20 procent, maar dat kan per land en zelfs per sector of productcategorie verschillen.

Trump zelf zei afgelopen zondag overigens nog dat hij van plan is om wederkerige heffingen los te laten op „alle landen”. Een dag later zei hij op de vraag of het om een universeel tarief ging of om heffingen op individuele landen: „Ze zijn wederkerig. Dus wat ze ons ook in rekening brengen, brengen wij hen in rekening, maar we zijn aardiger dan zij waren. De bedragen zullen lager zijn dan wat ze ons in rekening hebben gebracht, en in sommige gevallen kunnen ze aanzienlijk lager zijn.”

3Waarom wil Trump dit?

Hij wil Amerika naar eigen zeggen verlossen van een oneerlijke behandeling door andere landen, maar dat is niet het enige. De belangrijkste doelen voor Trump zijn twee- of eigenlijk drieledig. In de eerste plaats wil hij de Amerikaanse economie sterker en onafhankelijker maken van handelspartners. Door import duurder te maken, wil hij Amerikaanse goederen bevoordelen. Dat moet banen opleveren, en dat is electoraal belangrijk voor Trump. Hij laat ook niet na om bedrijven uit de hele wereld op te roepen hun productie te verplaatsen naar de VS. Dan ontlopen zij immers de invoerheffingen.

Ten tweede heeft hij inkomsten nodig om een gigantisch pakket aan beloofde lastenverlichtingen door te kunnen voeren. Door importen te belasten met heffingen, haalt Amerika zo honderden miljarden per jaar op, is de hoop. Trumps handelsadviseur Peter Navarro becijferde de opbrengst van de heffingen op 600 miljard dollar per jaar.

Ten slotte lijkt Trump de importheffingen ook te gebruiken als middel voor verdere onderhandelingen. Zo dreigde hij zijn buurlanden Canada en Mexico heffingen van 25 procent op te leggen, maar gingen die weer tijdelijk van tafel toen beide landen toezegden migratie en drugshandel te zullen bestrijden. Ook nu zouden de heffingen inzet kunnen zijn van andere onderhandelingen. Juist die onzekerheid maakt dat financiële markten de afgelopen weken in mineur waren. Beleggers zien door de heffingen de winsten verdampen en de economische groei afnemen, hetgeen tot lagere koersen leidde. Ook neemt de vraag naar goud toe, een teken dat beleggers op zoek zijn naar veiligheid.

4Wat heeft Trump tot nu toe al gedaan, qua importheffingen?

De importheffingen van 25 procent op producten uit Canada en Mexico zijn uitgesteld, maar zouden alsnog begin april in kunnen gaan. Verder heeft Trump een tarief van 10 procent op alle import uit China ingevoerd, en dat heeft hij verdubbeld begin maart. Sinds 12 maart passen de VS tevens een importheffing van 25 procent toe op staal en aluminium, een heffing die ook al in Trumps eerste termijn werd toegepast. En in maart kondigde Trump ook aan 25 procent te gaan heffen op producten uit landen die olie of gas uit Venezuela betrekken – wegens onder meer de „tienduizenden criminele bendeleden” die Venezuela naar de Verenigde Staten zou hebben gestuurd. Die heffingen zouden ook deze woensdag in moeten gaan.

Lees ook

Hoe werken Trumps importheffingen en wie betaalt de rekening?

5Wie betaalt die tarieven?

De facto is een opbrengst uit importheffingen een lastenverzwaring voor de Amerikaanse consument. Tarieven worden immers geheven als producten binnenkomen in de VS, door de Amerikaanse douane. Op dat moment worden producten dus kunstmatig duurder gemaakt. De goederen vinden daarna hun weg in de Amerikaanse economie, waar de heffingen bij de kostprijs zijn opgeteld. Goederen van buiten de VS worden dus vele procenten duurder, de rekening daarvoor wordt afgewenteld op de Amerikaanse consument. Ook zal de inflatie als gevolg van de prijsverhogingen fors toenemen, verwachten economen.

Beleggers zien door de heffingen de winsten verdampen en de economische groei afnemen, hetgeen tot lagere koersen leidde

In theorie kunnen ook landen die naar de VS exporteren een deel van de heffingen voor hun rekening nemen, door de leverprijs aan de VS te verlagen met (een deel van) het heffingspercentage. Het is echter onwaarschijnlijk dat veel exporteurs dat zullen doen: de marges op veel producten zijn vaak zo laag dat het economisch niet uit kan de kostprijs van producten fors te verlagen.

6Hoe zal de rest van de wereld reageren?

Ook dat is hoogst onzeker. Veel landen die al getroffen zijn door importheffingen, hebben al tegenmaatregelen genomen of aangekondigd. Economen benadrukken dat heffingen het land dat ze oplegt zelf het hardst raken, dus al te hard terugslaan is onverstandig. Politiek gezien kan het echter verstandig zijn om wel iets terug te doen, al was het maar om onderhandelingen met Team Trump af te dwingen. Europa heeft een pakket maatregelen klaargezet dat zich vooral richt op typisch Amerikaanse sectoren. Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen kondigde dinsdag tegenmaatregelen aan die zich richten op techdiensten. Trump heeft echter ook al gezegd nieuwe importbeperkende maatregelen wederom te zullen beantwoorden met nog hogere heffingen vanuit de VS.

Lees ook

Trumps bevrijdingsdag kan het begin van een handelsoorlog worden

Delen

Mail de redactie

De politieke twist tussen coalitiepartijen PVV, VVD en BBB en het kabinet over het twee weken eerder vrijlaten van gevangenen is dinsdag beslecht in het voordeel van de regering. Voor de tweede week op rij staakten in de Tweede Kamer de stemmen over een motie die Justitie-staatssecretaris Ingrid Coenradie (PVV) gebood haar noodplan niet uit te voeren. Daarmee is de motie definitief niet aangenomen.

Voor Coenradie ligt daarmee de weg open om gedetineerden maximaal twee weken eerder vrij te laten. Zelf zou ze de „rotmaatregel” liever ook niet nemen, vertelde Coenradie de afgelopen weken aan iedereen die het wilde horen. Maar ze staat nu eenmaal met haar „rug tegen de muur”.

Het is crisis bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Sinds 2012 zijn er in Nederland 26 gevangenissen gesloten en verdwenen er zo’n 2.600 voltijdsbanen bij DJI. Omdat Nederland strenger straft en het aantal veroordeelden de afgelopen jaren groeide, is er voor veel van hen nu geen plek in de cel. Ruim vierduizend veroordeelden lopen vrij rond in afwachting van het ondergaan van hun celstraf. Ook voor duizenden mensen die hun taakstraf niet uitvoerden of een boete niet betaalden en daarom vervangende hechtenis moeten ondergaan, is geen cel.

Acht op een cel

Afgelopen december werd de situatie zo penibel dat Coenradie ‘code zwart’ uitriep: zowel de gevangenissen en huizen van bewaring, als de cellen op het politiebureau zitten vol. Daardoor is er geen doorstroom mogelijk. Wordt er geen lucht gecreëerd, dan moeten verdachten die door de politie worden gearresteerd weer worden vrijgelaten.

Terwijl op termijn nieuwe (nood)gevangenissen soelaas kunnen bieden, moest Coenradie voor nu kiezen tussen twee kwaden. En omdat ze het vrijlaten van verdachten uit politiecellen nog onwenselijker achtte dan het twee weken eerder vrijlaten van een specifieke groep gedetineerden, koos zij voor het laatste.

Dit tot woede van haar eigen PVV, die strenger straffen en een zo sober mogelijk gevangenisregime voorstaat. ‘No way’, zo viel partijleider Geert Wilders zijn staatssecretaris publiekelijk af. PVV-Kamerlid Emiel van Dijk opperde om desnoods acht gevangenen samen op een cel te plaatsen als ze maar niet eerder vrij kwamen. Dat Coenradie de afgelopen maanden alle mogelijkheden had onderzocht om nog celruimte te winnen, maakte op de PVV, VVD en BBB onvoldoende indruk. Dat zij het vanwege de veiligheid van het personeel onverantwoord achtte om nog meer personen samen op een cel te zetten dan al gebeurt, evenmin.

Lees ook

Hoe PVV-beloftes botsen met de werkelijkheid

De drie coalitiepartijen schaarden zich vorige week achter een motie van BBB-Kamerlid Marieke Wijen-Nass om het vroeger-vrijlaat-plan niet door te voeren. Het komt niet vaak voor dat coalitiepartijen een bewindspersoon op dergelijke wijze klem proberen te zetten, zeker niet een bewindspersoon uit de eigen partij. En hoewel Coenradie voor de vervroegde vrijlating formeel geen instemming van de Kamer nodig had, zou een tegenstem haar en het kabinet en in lastig parket hebben gebracht.

Dankzij politieke rugdekking van oppositiepartijen als PvdA-Groenlinks, SP, D66, CDA en coalitiepartner NSC komt het niet zo ver. Zij brachten allemaal stemverklaringen dat zij ook niet willen dat gevangenen eerder vrij komen, maar zien dat Coenradie – met de veiligheid van het personeel in gedachten – geen andere keuze heeft. CDA’er Derk Boswijk was niet de enige die het ‘pootje haken’ van Coenradie „onverantwoord en onvolwassen” noemde.

Lees ook

Wilders matigt zijn toon over de volle gevangenissen, en over Coenradie

Delen

Mail de redactie

Het is een „charmante gedachte” om de vlieghinder van Schiphol tegen te gaan met minder routes, en daardoor ruimte vrij te maken voor het bouwen van woningen. „Maar ik ben bang dat de puzzel om het luchtruim in te delen met dit voorstel alleen nog maar complexer wordt”, zegt luchtvaartexpert Joris Melkert van de TU Delft.

Maandag presenteerde de Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving Wouter Veldhuis een plan om twee vertrekroutes voor twintig kilometer te verleggen. Door het wegvallen van de geluidshinder zou onder meer tussen Nieuw-Vennep en Hoofddorp een stad kunnen worden gebouwd, en zouden wijken in Amsterdam Nieuw-West extra kunnen worden bebouwd. „Maar met dit voorstel meldt zich eigenlijk een nieuwe stakeholder bij de indeling van het luchtruim”, zegt Melkert.

Herindeling luchtruim

Rijksadviseur Veldhuis richt zich met het voorstel tot de ministers Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, BBB) en Barry Madlener (Infrastructuur, PVV). Minister Keijzer wil het voorstel „nader bestuderen en de mogelijkheden verder verkennen en uitwerken”. Minister Madlener reageert zuiniger. „Dit voorstel en de impact ervan op de operatie van Schiphol is onvoldoende onderzocht”, laat hij weten. „Het aanpassen of schrappen van een vertrekroute op Schiphol vergt een intensief en langdurig traject in overleg met de omgeving.”

Het college van Rijksadviseurs heeft naar eigen zeggen wel „luchtvaartexperts” geraadpleegd, maar niet Schiphol zelf en ook de Luchtverkeersleiding Nederland is niet gesproken. Die laatste laat weten dat bij onderzoek naar aanpassing van vliegroutes een „integrale analyse” wordt uitgevoerd om te zorgen „dat het veilig gebruik van routes door het vliegverkeer in alle omstandigheden blijft gewaarborgd”.

Voorafgaand aan het voorstel van Rijksadviseur Veldhuis waren er al plannen om het luchtruim opnieuw in te delen. Die herindeling is noodzakelijk doordat het, aldus luchtvaartexpert Melkert, „drukker” wordt in het luchtruim, en bovendien militair luchtverkeer meer ruimte nodig heeft om te oefenen. Daar zijn al de nodige voorstellen voor gedaan. Deze geplande herindeling zou zelfs kunnen betekenen dat plaatsen als Hoofddorp en Nieuw-Vennep niet minder, maar juist méér geluidshinder krijgen. Over de herindeling schrijft Madlener: „Doel van de eerste stap in dat proces is om voldoende oefenruimte voor defensie mogelijk te maken en omvliegen te beperken.” Pas na deze herindeling van het luchtruim in de jaren 2028-2030, stelt Madlener, wordt er gesproken over „vaste naderingsroutes, zodat de geluidsimpact kan worden verminderd”. En: „Daarbij kan ook worden bekeken of het aanpassen van één of meer vertrekroutes wenselijk en mogelijk is.”

Europees luchtruim

Bij het voorstel van Rijksadviseur Veldhuis is ook nog de vraag of de nieuwe vliegroutes veilig zijn, en bijvoorbeeld niet interfereren met routes van aankomende vliegtuigen, voegt luchtvaartexpert Joris Melkert toe. Vliegroutes boven het kleine Nederland moeten bovendien binnen het Europese luchtruim passen. „Want Nederland is tien minuten in de breedte en twintig minuten in de lengte.” Tenslotte zou het kleine stukje omvliegen tot extra uitstoot van CO₂ leiden. Kortom: „Het is erg ingewikkeld.”

De luchthaven Schiphol zegt over de plannen te hebben gelezen, maar herhaalt er niet bij te zijn betrokken. „We gaan het met interesse bekijken”, aldus een woordvoerder.

De gemeente Haarlemmermeer tenslotte is ook niet erg enthousiast. De gemeente voelt „vanwege de leefbaarheid” meer voor de aanleg van een „grootschalig park” tussen Nieuw-Vennep en Hoofddorp dan voor de bouw van grote aantallen woningen. Wel zou de gemeente „positief” staan tegen het aanpassen of niet meer gebruiken van de vliegroute tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep. „Dat zou winst zijn voor de inwoners die nu overlast ervaren”, aldus een woordvoerder.

Lees ook

Een verrassend simpel advies aan het kabinet: zo kan volgens experts een stad zo groot als Tilburg ontstaan nabij Schiphol

Delen

Mail de redactie

Steeds opnieuw vraagt de officier van justitie het. „Kon u de etniciteit van de man vaststellen?” „Kon u zien wat voor etniciteit deze man had?”

In de rechtbank van Manchester ondervraagt de officier de pleegmoeder van een vrouw die jaren geleden door zeven mannen zou zijn verkracht, in sommige gevallen meermaals. Dit speelde van 2001 tot 2006 in Rochdale, een stadje even ten noorden van Manchester. De pleegdochter en een andere vrouw die in deze zaak als slachtoffer getuigt, waren toen nog minderjarig.

De pleegmoeder antwoordt steeds hetzelfde. Een keer wachtte een man voor hun huis in een auto om het meisje op te pikken. „Hij was van Aziatische afkomst.” Een andere keer ging ze met haar pleegdochter naar de markt van Rochdale, waar ze een paar van de mannen ontmoetten waar het meisje mee omging. „Van Aziatische afkomst.”

Het meisje raakte zwanger, ze was toen veertien. Vlak na de geboorte van haar dochtertje grapte ze tegen haar pleegmoeder: „Vind je niet dat ze lijkt op die man van de markt?” Was dat zo, wil de officier van justitie weten. „Nee. Ik wist niet goed wat ik moest zeggen.”

Ook al zijn de verdenkingen van begin deze eeuw, de rechtszaak in Manchester dient pas nu en duurt al enkele maanden. Het is één van de vele zaken in het Verenigd Koninkrijk waarin groepen mannen worden aangeklaagd vanwege onzedelijke handelingen, aanranding of verkrachting van meisjes en jonge vrouwen. De meeste Britten kennen het fenomeen van georganiseerde seksuele uitbuiting als het werk van grooming gangs, waarbij media vaak ook melden dat daders vooral van Aziatische of Brits-Pakistaanse afkomst zouden zijn.

Begin dit jaar kwamen de gangs weer volop in de aandacht door miljardair en Trump-adviseur Elon Musk, die op X beweerde dat de Britse overheid er te weinig tegen gedaan had en dat premier Keir Starmer „medeplichtig” was. Starmer was hoofdofficier van justitie in een deel van de jaren waarin de ophef over de bendes groot was, dat laatste was van eind jaren negentig tot 2014 ongeveer. Musk pleitte voor nieuw onderzoek en rechtse oppositiepartijen, de Conservatieve Partij en Reform UK, gingen daar graag in mee om de druk op de Labour-regering op te voeren.

‘Culturele drijfveren’

Uiteindelijk gaf Labour min of meer toe aan die druk. Er kwam geen overkoepelend landelijk onderzoek, maar de overheid stelde wel geld beschikbaar voor enkele nieuwe lokale onderzoeken en kondigde een „snelle doorlichting” aan van al bestaande informatie. Die zou dit voorjaar klaar moeten zijn; volgens de Britse minister van Binnenlandse Zaken wordt het een analyse van de „demografische gegevens van daders en slachtoffers” en van de „culturele drijfveren” van daders. Dit adresseert een onderbuikgevoel dat radicaal-rechts graag bij kiezers aanspreekt, namelijk dat het seksueel misbruik buitenproportioneel vaak zou worden gepleegd door inwoners met een migratieachtergrond en overwegend gericht was tegen witte Britse vrouwen.

De werkelijkheid is complexer. In enkele zaken werden weliswaar vooral Pakistaanse Britten veroordeeld, maar op grotere schaal zijn van zowel slachtoffers als daders weinig bruikbare data over etniciteit beschikbaar. Daardoor is het „onmogelijk om te weten of bepaalde etnische groepen oververtegenwoordigd zijn als daders in netwerken voor seksuele uitbuiting”, concludeerde een uitgebreid onafhankelijk onderzoek naar georganiseerde seksuele uitbuiting in 2022, waarin met duizenden slachtoffers van seksueel misbruik werd gesproken. Het rapport kwam tot stand onder leiding van kinderbeschermingsdeskundige Alexis Jay. Het verhaal dat daders specifiek witte slachtoffers uitzochten, was volgens Jay „een mythe”.

Het is waarschijnlijker dat heel andere factoren dan etnische achtergrond ervoor zorgden dat daders met elkaar en met hun slachtoffers in contact kwamen, zegt David Gadd, hoogleraar criminologie aan de Universiteit van Manchester. Hij deed onderzoek naar de ‘Aziatische grooming gangs’. Het misbruik gebeurde vooral in achtergestelde buurten van arme steden in het noorden van Engeland. Een gemeenschappelijke deler van daders was dat ze vaak ’s avonds laat of ’s nachts werkten, bijvoorbeeld als taxichauffeur of in kebabzaken: „Onze nachteconomie draait nu eenmaal grotendeels op mannen uit etnische minderheidsgroepen die vrij slecht verdienen.” Vaak worden zij buitengesloten van het ‘gewone’ nachtleven, door hun religie of doordat clubs en pubs discrimineren aan de deur.

De meisjes waren vaak al kwetsbaar en in beeld bij jeugdzorginstellingen. „Het waren kinderen die in zorgtehuizen zaten omdat ze eerder met misbruik te maken hadden gehad. Ze waren op zoek naar iemand die hen kon beschermen, of met wie ze een leuke tijd konden hebben”, zegt hoogleraar Gadd. „Zo kwamen ze in aanraking met oudere mannen. Ze gingen drank en drugs gebruiken, vertelden dat niet aan hun ouders of maatschappelijk werker en in die clandestiene context groeide hun afhankelijkheid.”

Uit het onderzoek van Alexis Jay, waar hij niet bij betrokken was, blijkt dit ook. Voor kinderen die in zorginstellingen woonden, was de kans op seksueel misbruik bijna vier keer zo groot. In totaal sprak de onderzoekscommissie van Jay met ongeveer 7.300 misbruikslachtoffers.

Het paraplubegrip ‘Aziatisch’ dat vaak gebruikt wordt om de netwerken te typeren, is problematisch, zegt Gadd. In het VK vallen inwoners uit het voormalige Zuid-Aziatisch koloniale gebied onder die definitie, zoals Indiërs, Pakistanen en Bengalen. De groep veroordeelden was veel diverser: er zaten ook Afghanen, Irakese Koerden en Oost-Europeanen tussen. „Het algemene publiek vindt het moeilijk om onderscheid te maken tussen een Iraniër, een Irakees en een Britse Pakistaan, maar dat betekent niet dat je dit probleem simpelweg kunt reduceren tot Pakistaanse mannen van de eerste of tweede generatie.”

Het lukte Gadd een handvol daders te interviewen. Zij ontkenden hun relaties met de meisjes niet, vertelt hij, en ook niet dat daar iets mis mee was. „Maar ze werden boos als ze als onderdeel van een etnische bende werden omschreven. Ze voelden zich gediscrimineerd.” De daders zagen zichzelf niet als onderdeel van zo’n georganiseerd netwerk en merkten op dat er gevaarlijker types in een groep, bijvoorbeeld bij iemand thuis, aanwezig waren dan zij. Sommigen handelden in drugs, anderen waren eenzame delinquenten die gescheiden leefden van hun gezin thuis, weer anderen waren flatgenoten van degenen die de meisjes meenamen.

Ondergoed en sigaretten

De groep verdachten in Rochdale rond de twee meisjes heeft veel weg van een ‘gemiddeld’ groomingnetwerk, zoals die ook in steden als Rotherham, Banbury en Telford bestonden, begin deze eeuw. Beide meisjes ontvingen al voordat ze in contact met de verdachten kwamen hulp van maatschappelijk werkers. Ze kregen ondergoed, sigaretten en andere spulletjes van in elk geval één van de verdachten. Hij had een kraam op de markt van Rochdale en stond daar bekend als The Knickerman. De andere verdachten werkten ook op die markt of hadden een baan als taxichauffeur.

In de rechtszaal zitten de verdachten achterin, met glas tussen hen en de advocaten en juryleden. Ze zitten niet vast en na de zittingen lopen ze naar buiten, vaak met hun capuchon ver over hun hoofd zodat fotografen hen niet herkenbaar in beeld kunnen brengen.

De tenlasteleggingen gaan over handelingen van twintig jaar geleden. „Geen zorgen, dit is geen geheugentest”, zegt de officier van justitie tegen getuigen die twijfelen over hun antwoorden. De zaak dient nu pas doordat de wachttijden bij rechtbanken in het VK lang zijn. En het rondkrijgen van de zaak kostte de politie veel tijd en uitzoekwerk: het was een dossier met aanvankelijk honderden verdachten. In andere steden moeten groomingzaken soms zelfs nog beginnen. In februari schafte de regering een verjaringstermijn af voor seksueel misbruik van kinderen, waardoor het aanklagen van daders, ook jaren na dato, makkelijker wordt.

In de beginjaren van het groomingschandaal was de vraag vooral of sprake was van een doofpot. Politie en sociale diensten waren bang voor racistisch te worden uitgemaakt als ze mannen met een migratieachtergrond zouden aanpakken, suggereerden enkele lokale onderzoeksrapporten. Dat gegeven haalden extreemrechtse groepen graag aan als bewijs van two tier policing: de politie zou met twee maten meten, te politiek correct zijn en migranten liever met rust laten dan hun misdaden aan te pakken. Elon Musk refereerde hier aan, hij noemde premier Keir Starmer „Two Tier Keir”.

Hoe bepalend was die angst voor racisme? Alexis Jay vond in 2022 geen bewijzen voor een doofpot. Wel bleek uit haar onderzoek dat de politie verklaringen van slachtoffers weinig serieus nam, omdat ze vaak probleemkinderen waren. Andere critici werpen tegen dat de Britse politie helemaal niet zo bang is om onderscheid te maken op basis van ras: agenten houden al decennialang inwoners van kleur vaker staande om te fouilleren en meerdere onderzoeken concludeerden dat racisme en discriminatie fundamentele problemen zijn bij de politie. Mede daardoor is het vertrouwen in de politie bij inwoners met een migratieachtergrond vaak laag en is het lastig voor agenten om informatie van hen te krijgen.

Campagnes

Intussen zijn veel gemeenten waar grooming gangs werden aangetroffen begonnen met bewustwordingscampagnes rond seksueel misbruik en zijn hulpverleners alerter. Regeringspartij Labour maakt werk van de aanbevelingen die hoogleraar Jay, al in 2022 deed, maar zijn blijven liggen onder de vorige, Conservatieve regering. Eén van haar belangrijkste aanbevelingen was om het verplicht te maken meldingen van misbruik van kinderen te behandelen. Zulke meldingen negeren wordt strafbaar, daarvoor komt Labour met een wetsvoorstel.

Uiteindelijk is armoedebestrijding onder kinderen van groot belang om dit soort misbruik tegen te gaan, zegt hoogleraar Gadd. In het VK leven relatief veel kinderen in armoede, wat hen vatbaarder maakt voor uitbuiting. En een cultuurverandering onder mannen, want de overgrote meerderheid van de daders is man, is cruciaal: „Zeker in de informele nachteconomie waar mannen aan transactionele verhoudingen gewend zijn. Ze verwachten een zoen of seks in ruil voor een lift, drank of wat drugs en staan er niet bij stil dat het moeilijk kan zijn voor meisjes om te weigeren. Hun beeld van wat instemming is, moet veranderen.”

Delen

Mail de redactie

Of je nou een specifiek verloopkabeltje moet hebben voor een microfoon, een professionele keyboardstandaard, een rookmachine of een banjo voor beginners: bij groothandel Bax Music kunnen alle soorten muziekliefhebbers terecht. Het is een soort Blokker van de muziekwereld. Niet alleen in de variëteit aan producten, ook in de voorlopige afloop: het Zeeuwse familiebedrijf vroeg vrijdag uitstel van betaling aan en dinsdagochtend kwam de klap: de rechtbank verklaarde de muziekketen failliet.

De webshop is inmiddels uit de lucht en vaste klanten stonden zaterdag voor een dicht hek voor de hoofdvestiging in Goes. Hoe kon het zo mislopen bij het eens zo populaire muziekbedrijf?

Twee broers

Bax Music komt van de broers Nathanael en Jochanan Bax. Met die laatste als directeur groeide het bedrijf sinds de oprichting in 2003 razendsnel uit tot een van de grootste online muziekgroothandels, met daarnaast zes vestigingen in Goes, Amsterdam, Rotterdam, Apeldoorn, Antwerpen en Brugge. Vooral de online verkoop van instrumenten en muziekapparatuur ging hard. Bax werd een van de marktleiders één van de grootste in de Benelux.

Vooral ‘gewone’ consumenten van muziekinstrumenten en -apparatuur kwamen snel uit bij de Bax-shop. Maar het Zeeuwse bedrijf was ook een belangrijke groothandel voor commerciële klanten. „Bax was voor ons de partij in Nederland als we verzoekjes kregen van bands voor materialen”, zegt Gijs van der Louw, hoofd artist handling van festival Paaspop en directeur van poppodium De Pul in Uden. „Dat gebeurt heel vaak: een band is op tour, er gaat een versterker kapot of ze hebben andere materialen nodig, dan regelen wij dat voor ze. En Bax was snel, niet al te duur en ze hadden alles.”

Een band is op tour, er gaat een versterker kapot of ze hebben andere materialen nodig, dan regelen wij dat voor ze

Het faillisement van Bax is geen groot probleem voor Paaspop, zegt Van der Louw, maar wel vervelend: „Dit was iets waar wij nooit over na hoefden te denken, en dat moet we nu wel. Alternatieven zoeken kan wel, maar dat is ingewikkelder. Want de een is gespecialiseerd in microfoons, de ander in apparatuur, de volgende in instrumenten. Dat zat bij Bax allemaal bij elkaar.”

Er zijn inderdaad meerdere muziekwebshops, zoals het Duitse Thomann – dat in Nederland bezorgt – en het Amsterdamse Dijkman Muziek. Maar Bax is „veruit de grootste”, zegt Dick van Berkum, directeur van Ampco Flashlight, die met name geluidsmixers aan Bax levert voor de verkoop. „Een belangrijke klant van ons valt nu mogelijk weg.”

Gerookte gitaren

Hoewel de omzet van Bax jarenlang stabiel bleef, meestal tussen de 100 en 150 miljoen euro, namen de schulden toe, mede door grote investeringen. In 2023, twintig jaar na de oprichting, bouwde het Zeeuwse familiebedrijf een extra magazijn in Goes om online verder te kunnen groeien. Maar in september van datzelfde jaar brak in de centrale opslag een grote brand uit. Zeker 2 miljoen euro aan gitaren ging verloren door rookschade, meldde het jaarverslag. Het totale verlies dat jaar: bijna 2,6 miljoen euro.

Bax Music had ook moeite met het terugbetalen van te veel uitgekeerde coronasteun. De coronatijd was vanwege de vele geannuleerde festivals sowieso een zware periode, zei directeur Jochanan eerder tegen de NOS. Bax moest overheidssteun van in totaal 3,8 miljoen euro in termijnen terugbetalen, maar het bedrijf kon de betalingsafspraken niet nakomen.

Dat het ook binnen het familiebedrijf niet helemaal lekker liep, bleek afgelopen januari. Directeur en Bax-broer Jochanan werd ontslagen door de rest van het bestuur, onder wie zijn broer Nathanael en schoonvader Hans van Deursen. Het zou gaan om een „verschil van inzicht op aandeelhoudersniveau”. Meer details gaf de familie niet.

Ook lag het bedrijf onder Jochanan al langer onder de loep van vakbond CNV. Bax is een van de „slechtste werkgevers”, beweerde een CNV-bestuurder tegen Provinciale Zeeuwse Courant. Personeelsleden zouden te weinig salaris krijgen of onbetaald moeten overwerken en Jochanan zou „regeren met een ijzeren vuist”. In een reactie op die beschuldigingen zei Bax’ nieuwe interim-bestuurder Ton Louwers daar niets van te weten. Het bedrijf zou „netjes doorgaan” na het vertrek van Jochanan.

Op dit moment werken bij Bax Music zo’n driehonderd werknemers. Zij kregen afgelopen maandag van het faillissement te horen. Het is niet bekend wat hun toekomst is. Er zouden zich meerdere overnamekandidaten hebben gemeld, volgens curator Folkert Hiemstra. Onder hen is ook oud-directeur en oprichter Jochanan.

Delen

Mail de redactie

Het Londense warenhuis Harrods heeft een schadevergoeding in het leven geroepen voor de slachtoffers van seksueel misbruik door de voormalig eigenaar van het warenhuis, Mohamed al-Fayed. Dat meldt de Britse omroep BBC maandag. De inmiddels overleden Egyptische zakenman is door honderden vrouwelijke oud-medewerkers beschuldigd van aanranding of verkrachting. De schadevergoedingen kunnen oplopen tot 385.000 pond (ongeveer 460.000 euro) per slachtoffer.

Het seksueel misbruik bij Harrods kwam vorig jaar aan het licht door een documentaire van BBC. De openhartige verhalen van ruim twintig vrouwen destijds leidden tot nog veel meer onthullingen. In oktober vorig jaar namen ruim vierhonderd vermeende slachtoffers en getuigen advocaten in de hand.

Al-Fayed was tussen 1985 en 2010 eigenaar van Harrods. Het systematische misbruik vond plaats in Londen, maar ook in Parijs, St. Tropez en Abu Dhabi. Inmiddels zijn ook twee broers van Al-Fayed beschuldigd van misbruik door oud-medewerkers van Harrods.

Harrods heeft bij het bekendmaken van de compensatieregeling verklaard zich „zonder voorbehoud te verexcuseren voor het seksuele geweld tegen de slachtoffers van Al-Fayed”. Een advocatenkantoor dat minstens 260 vrouwelijke oud-medewerkers bijstaat, zegt in reactie op het nieuws dat de compensatie „tekortschiet in het erkennen van de werkelijke impact op de slachtoffers”.

Delen

Mail de redactie

De motie tegen het plan van staatssecretaris Ingrid Coenradie (PVV, Justitie en Veiligheid) om gevangenen met relatief korte straffen maximaal twee weken eerder vrij te laten, is dinsdag met 75 tegen 74 stemmen verworpen. Coenradie kan dus door met haar plannen, ondanks drie coalitiepartijen (PVV, VVD en BBB) die tegen haar voorstel stemden.

Vorige week werd ook al gestemd over de motie. Dat werd toen gelijkspel, waardoor de hoofdelijke stemming dinsdag opnieuw moest. Daarbij werd een uitslag van 74 stemmen voor en 75 stemmen tegen geteld. Daarop ontstond onrust in de Kamer, omdat die uitslag één tegenstander meer telde dan waarop was geanticipeerd. Kamervoorzitter Martin Bosma gaf na de ontstane onrust toe dat er een fout was gemaakt en dat inderdaad maar 148 Kamerleden aanwezig waren. Toch werd niet opnieuw gestemd, omdat dat voor het resultaat niet uit zou maken. Ook bij een tweede keer gelijkspel zou de motie worden verworpen.

Voorafgaand aan de stemming van dinsdag was afgesproken om te ‘pairen’. Dat betekent dat, wanneer een voor- of tegenstander niet bij de stemming aanwezig kan zijn, die met een Kamerlid uit het andere kamp afspreekt allebei afwezig te zijn. Daardoor werd al geanticipeerd op een uitslag van 74 tegen 74.

Coenradie kwam vorige maand met het plan gevangenen met relatief lichte straffen eerder naar huis te sturen, vanwege een tekort aan cellen. Dat voorstel kwam haar op felle kritiek te staan, met name van haar eigen partij, de PVV.

Lees ook

Wilders matigt zijn toon over de volle gevangenissen, en over Coenradie

Delen

Mail de redactie

Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) staat achter haar besluit om niet te tekenen voor de toekenning van lintjes aan vijf vrijwilligers die met asielzoekers en vluchtelingen werken. „Ministers zijn geen stempelmachines. Als ik niet wil tekenen, dan teken ik niet”, zei ze dinsdag meermaals tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Tweede Kamer.

Oppositiepartijen willen dinsdagavond nog in debat met premier Dick Schoof over het gedrag van Faber. GroenLinks-PvdA en CDA overwegen een motie van wantrouwen tegen haar in te dienen, lieten ze weten.

Ook werd Faber eraan herinnerd door Kamerleden dat het opspelden van lintjes geen invloed heeft op de asielcijfers

De asielminister weigerde excuses te maken voor het niet willen tekenen voor de lintjes en wees op premier Schoof en minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken, NSC) die in haar plaats zullen tekenen. „Ik zal me daartegen niet verzetten”, zei Faber. „Het kabinet spreekt met één mond, de kwestie is wat mij betreft dan ook afgedaan.”

CDA-leider Henri Bontenbal was ook kritisch over premier Schoof in een bericht op X. „Premier Schoof kiest ervoor minister Faber niet terug te fluiten, maar geeft haar de ruimte om haar eigen gang te gaan.” Dat ondermijnt niet alleen de eenheid van het kabinetsbeleid, maar ook het gezag van Schoof zelf, volgens Bontenbal.

Jetten

Oppositiepartijen namen er geen genoegen mee dat nog steeds sprake zou zijn van eenheid binnen het kabinet. ChristenUnie-leider Mirjam Bikker wil dat Schoof en Faber in een brief uitleggen waarom volgens hen nog sprake is van eenheid van kabinetsbeleid. „Ik heb nog nooit meegemaakt dat een minister zo vaak de eenheid kan breken”, zei Rob Jetten (D66). „U bent een schande voor het ambt van bewindspersoon en voor het land dat dacht dat het kabinet grip op migratie zou krijgen.”

Ook werd Faber eraan herinnerd – door onder anderen SP-leider Jimmy Dijk en JA21-leider Joost Eerdmans – dat het opspelden van lintjes geen invloed heeft op de asielcijfers.

Zondag werd bekend dat de minister zich principieel verzet tegen de onderscheidingen voor vrijwilligers die onder meer werken voor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. Ze stelt dat het toekennen van lintjes aan deze vrijwilligers indruist tegen haar beleid. Het niet tekenen van de voordracht ziet Faber als een „signaal”.

„Ik wil er alles aan doen om het tij te keren, om de komst van asielzoekers te minimaliseren”, herhaalde ze dinsdag in de plenaire zaal. Daar vond ze nagenoeg alle partijen tegen zich, met uitzondering van haar eigen PVV en Forum voor Democratie.

Lees ook

Faber weigerde, maar Schoof en Uitermark blijken wel bereid om COA-vrijwilligers te onderscheiden met een lintje

Delen

Mail de redactie

Feyenoord-fans met een stadionverbod zijn niet meer welkom op bijeenkomsten van de Rotterdamse voetbalclub. Feyenoord neemt maatregelen, nadat NRC en BBNVARA-programma BOOS in november onthulden dat Feyenoord radicale, homofobe en antisemitische delen van de eigen harde kern regelmatig faciliteert.

Dat deed de club bijvoorbeeld door feesten te organiseren met supportersorganisaties die geleid worden door fans die zijn veroordeeld voor voetbalgerelateerd geweld. Ook constateerde de politie in 2022 dat een lid van de harde kern, die een stadionverbod heeft, beschikt over een sleutel van stadion De Kuip.

„Een stadionverbod wordt niet voor niks opgelegd”, schreef de Rotterdamse burgemeester Carola Schouten afgelopen donderdag in een brief aan de gemeenteraad. Feyenoord bevestigt haar in een eerdere brief van 20 februari dat personen met een stadionverbod niet meer naar werkbezoeken worden meegenomen.

Schouten schrijft sinds november twee keer met de club te hebben gesproken. Ze sprak over het betrekken van fans met een stadionverbod bij evenementen en over „de manier waarop Feyenoord is omgegaan met Feyenoordsupporters die zich vanwege hun seksuele oriëntatie negatief bejegend voelen door andere aanhangers”. Inmiddels heeft de club een meldpunt voor discriminatie in het stadion geopend, schrijft ze daarover.

Lees ook

Geweld, intimidatie en homofobie – hoe Feyenoord zijn meest gevreesde hooligans dichtbij houdt

Delen

Mail de redactie

De 30-jarige Oekraïense man die ervan verdacht wordt afgelopen donderdag vijf mensen te hebben neergestoken in de buurt van de Dam in Amsterdam, wordt vervolgd voor een vijfvoudige poging tot moord of doodslag met een terroristisch oogmerk. Dat heeft het Openbaar Ministerie dinsdagmiddag gemeld in een verklaring.

De man afkomstig uit de door Rusland bezette regio Donetsk in het oosten van Oekraïne, is vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris van de rechtbank in Amsterdam. Die heeft bepaald dat de verdachte in ieder geval nog veertien dagen langer vast blijft zitten.

Van de vijf slachtoffers van de steekpartij liggen er nog vier in het ziekenhuis. Hun situatie is stabiel.

De steekpartij vond plaats op verschillende plekken rond de St. Nicolaasstraat, in het centrum van Amsterdam. Meerdere messen werden gebruikt. De verdachte werd met hulp van een omstander, een Britse toerist, opgepakt. De gewonden zijn twee Amerikanen, een Pool, een Belg en een Nederlander. 

Delen

Mail de redactie