Vandaag Archives - Page 39 of 1303

Inheemse volkeren krijgen permanente vertegenwoordiging in de Verenigde Naties

admin
November 2, 2024
0

Ook inheemse volkeren krijgen een permanente vertegenwoordiging in de Verenigde Naties. Dat is besloten op de COP16, een VN-top over biodiversiteit in het Colombiaanse Cali die vrijdag ten einde kwam. De tweehonderd aanwezige landen stemden daar in met het plan om een commissie op te zetten die de belangen van lokale gemeenschappen moet waarborgen.

Het plan werd met gejuich ontvangen door inheemse afgevaardigden. Hun gemeenschappen zijn vanwege de meer op de natuur gerichte levenswijze doorgaans gevoeliger voor het verlies van biodiversiteit en klimaatverandering. Met het nieuw te vormen orgaan kunnen zij advies geven en meepraten over natuurbescherming. ,,Traditionele kennis en gebruiken” kunnen zo geïmplementeerd worden in natuurbescherming, schrijft persbureau Reuters.

Het plan vormt daarmee een zeldzaam concrete uitkomst van twee weken aan overleg in Cali. De vraag waar de vertegenwoordigers van tweehonderd landen zich vooral over bogen: hoe wordt het beschermen van de wereldwijde soortenrijkdom gefinancierd?

Het lukte echter niet om over dat veelomvattende vraagstuk knopen door te hakken. „Rijke landen staan daarin lijnrecht tegenover ontwikkelingslanden”, zei programmaleider Jeanne Nel, die vanuit Wageningen University & Research bij de Nederlandse delegatie was betrokken, eerder in NRC.

Twee jaar geleden, op de COP15 in Canada, stelden de deelnemende landen nog de historische doelstelling vast om vóór 2030 30 procent van het totale aardoppervlak effectief te beschermen. Voorafgaand aan de COP16 zouden deelnemende landen een plan indienen voor hoe zij dit wilden bereiken. Maar veel landen – waaronder Nederland – kwamen die afspraak niet na. Naar verwachting komt later op zaterdag een slotverklaring naar buiten.

Lees ook

Biodiversiteitstop in Cali eindigt in een impasse: wie gaat betalen?

Zeker 52 doden bij Israëlische luchtaanvallen op noordoosten Libanon

admin
November 2, 2024
0

Bij tientallen Israëlische luchtaanvallen op dorpen in het noordoosten van Libanon zijn vrijdag zeker 52 mensen omgekomen en tientallen anderen gewond geraakt. Dat meldt het Libanese ministerie van Volksgezondheid, schrijft AP.

In de centraal-Israëlische stad Tira zijn zaterdag voor zonsopgang zeven mensen gewond geraakt bij een aanval, hebben Israëlische hulpdiensten gemeld. Drie projectielen kwamen Israël binnen vanuit Libanon, verklaarde het Israëlische leger. Sommigen werden onderschept.

In centraal Gaza hebben Palestijnen ondertussen de lichamen geborgen van 25 mensen die werden gedood bij Israëlische luchtaanvallen die donderdag begonnen. Dat hebben vertegenwoordigers van ziekenhuizen gemeld.

Het geweld bemoeilijkt een hernieuwde diplomatieke poging van de regering van de Amerikaanse president Joe Biden om voor de presidentsverkiezingen een tijdelijk staakt-het-vuren te bereiken.

‘Ik dacht dat de artsen haar probeerden te redden’

admin
November 1, 2024
0

De Afro-Amerikaanse begraafplaats van McDonough, Georgia, is niet veel meer dan een grasveld tussen naaldbomen langs een provinciale weg. Er is geen parkeerplaats, er zijn geen paden langs de honderden kniehoge grafstenen. Wel staan er twee houten bankjes in het midden.

Op een hartvormige steen met gegraveerde rozen, lelies en kolibries is een ovalen tegeltje met een foto geplakt. Een stralende jonge vrouw met golvend bruin haar en blinkende tanden lacht de wereld toe. Amber Nicole Thurman heette ze. Ze werd 28 jaar.

Thurman overleed in de zomer van 2022, minder dan twee maanden nadat het Hooggerechtshof in Washington het federale recht op abortus had afgeschaft, en enkele weken nadat de staat Georgia de ingreep had verboden na een zwangerschap van zes weken of meer (in Nederland is abortus toegestaan tot de 24ste week). Nu, ruim twee jaar na haar dood, blijkt zij het eerste dodelijke slachtoffer – voorzover bekend – van die inperking van het zelfbeschikkingsrecht van Amerikaanse vrouwen. En staat zij centraal in de verkiezingscampagne van Kamala Harris, voor wie abortus een van de belangrijkste politieke onderwerpen is.

„Ze was een taaie, mijn kleine zusje”, vertelt Cjauna Williams (36). „Geen emotioneel type, niet iemand die zeurde of klaagde. Vlak voor haar operatie had ik een videogesprek met haar. Ze was blauw aangelopen, had pijn en kon vanuit haar ziekenhuisbed alleen maar naar me staren. Misschien had ik toen moeten weten dat het te laat was. Maar ik zei dat alles in orde zou komen, dat ze in goede handen was. Ik ging ervan uit dat de artsen al het mogelijke deden om haar leven te redden.”

Een paar uur later was Amber Thurman dood. Ze overleed op de operatietafel, nadat artsen haar twintig uur hadden laten wachten op een simpele ingreep. Een paar dagen eerder had ze abortuspillen ingenomen om een ongewenste zwangerschap af te breken, waarna ze een zeldzame complicatie, sepsis, had ontwikkeld. Deze potentieel dodelijke bloedvergiftiging had met het leegschrapen van haar baarmoeder verholpen kunnen worden. Ze liet een zesjarig zoontje achter, Messiah.

Proefdier

Pas dit najaar hoorde Thurmans familie dat haar dood te voorkomen was geweest. „Het ziekenhuis heeft nooit excuses gemaakt of uitgelegd wat er gebeurd is. We begrepen dat ze aan een infectie was overleden”, zegt haar zus Cjauna Williams. „We hebben van een journalist moeten horen dat ze haar hebben laten verkommeren. Dat zij als proefdier werd gebruikt. Dat ze nalatig waren.”

Een onderzoeksjournalist van het platform ProPublica bracht in september – op wat Ambers 31ste verjaardag zou zijn geweest – naar buiten dat Thurman en een andere vrouw in Georgia, Candi Miller (41), kort na de invoering van het bijna totale verbod op abortus geen levensreddende zorg hadden gekregen. Een commissie van de staat Georgia zelf, gericht op het verbeteren van de zorg aan moeders, onderzocht de dood van beide vrouwen en concludeerde dat die „afwendbaar” was geweest. De rapporten zijn geheim.

Voor abortusactivisten, gynaecologen, Democratische politici en veel vrouwen blijkt uit de dood van Thurman en Miller dat de uitspraak van het Hooggerechtshof van ruim twee jaar geleden dodelijke slachtoffers maakt. Al voordat het federale recht op abortus, vastgelegd in het Roe v. Wade-arrest, werd geschrapt, waarschuwden experts dat een verbod abortus niet zou uitbannen, maar wel onveilig zou maken. Artsen in staten met restrictieve abortuswetten, voorspelden zij, zouden vrouwen in nood pas in het uiterste geval helpen, wanneer een zwangerschap of miskraam ontegenzeggelijk levensbedreigend was – of te laat.

Protest in Georgia naar aanleiding van de dood van Amber Thurman.

De moeder van Amber Thurman bij een speech van Kamala Harris.

Foto’s: Elijah Nouvelage/Reuters, ANP

Het recht op abortus werd teruggedraaid tijdens het presidentschap van Joe Biden, maar was het resultaat van drie benoemingen van hoge rechters onder diens voorganger Donald Trump. Hij schiep een conservatieve ‘supermeerderheid’ in het Hooggerechtshof met de stilzwijgende opdracht ‘Roe’ te vernietigen. Kort nadat dat was gebeurd, verscherpten 21 van de 50 Amerikaanse staten hun abortuswetten. In dertien staten geldt vrijwel een totaalverbod. In Georgia werd de maximale termijn op zes weken gesteld, als bij de foetus de eerste hartactiviteit is waar te nemen.

Die nieuwe legale termijn was net verstreken toen Amber Thurman erachter kwam dat ze, ongewenst, zwanger was van een tweeling. Ze nam haar zus in vertrouwen over haar plan de zwangerschap te beëindigen. Waarom ze daarvoor koos noemt Williams „privé”. „Ze zou niet willen dat ik haar vuile was buitenhang.” Ziekenhuizen en klinieken in de omgeving van Atlanta waren al opgehouden abortuszorg te verlenen. Haar beste vriendin bracht Thurman enkele weken later naar North Carolina, een buurstaat waar het recht op abortus toen nog niet ingeperkt was. Ze deden er veel langer over dan de geplande vier uur en kwamen te laat voor haar afspraak. De kliniek, overspoeld door vrouwen uit andere zuidelijke staten die rigoureuze maatregelen namen, gaf haar pillen mee om zelf een abortus op te wekken.

Wachten op de parkeerplaats

De combinatie van mifepriston en misoprostol is een veilige manier om een zwangerschap in dat stadium af te breken, maar soms werkt het niet volledig. Net als bij een natuurlijke miskraam kan het bloeden te hevig worden, en als niet al het weefsel wordt afgestoten kan er een ontsteking ontstaan. Bij zulke complicaties – daar zijn voor- en tegenstanders van abortus het over eens – moeten artsen levensreddende zorg verlenen.

Voor de dood van Thurman bekend werd, vertelden verschillende vrouwen in Amerikaanse media hoe hen zorg werd geweigerd. „Op de parkeerplaats wachten tot je gaat bloeden”, kreeg een vrouw uit Oklahoma te horen wier foetus niet levensvatbaar was, „we helpen je pas als dat gebeurt”. Bij een vrouw uit Texas braken de vliezen toen ze nog maar achttien weken zwanger was. Het was duidelijk dat haar dochter het niet zou overleven, maar de artsen wilden haar pas weghalen toen de vrouw drie dagen later sepsis ontwikkelde. De infectie beschadigde een van haar eileiders, waardoor ze later ook niet meer opnieuw zwanger kon worden. In Texas zijn vrouwen onnodig gestorven na een miskraam.

Nadat Thurman haar laatste pil had genomen, bleef ze hevig bloeden en werd ze ziek. Haar vriend belde een ambulance toen ze bloed begon te spugen. In het ziekenhuis viel ze flauw met een kritiek lage bloeddruk. Uit het medisch dossier en een tijdlijn die ProPublica in handen heeft, blijkt dat meteen duidelijk was dat ze „acute, ernstige sepsis” had en dat de bron van de infectie moest worden aangepakt: in haar baarmoeder. Maar dat gebeurde niet. Ze werd alleen aan een infuus gelegd en kreeg antibiotica, vertelt haar zus.

De nieuwe wetten vormen een enorm obstakel voor vrouwen zonder eigen auto

De artsen noch het ziekenhuis hebben iets willen zeggen over waarom Thurman levensreddende zorg ontzegd werd. Het is aannemelijk dat zij vreesden te worden vervolgd als ze meewerkten aan het ‘afmaken’ van haar abortus. De toen net nieuwe wet in Georgia stelt dat eenieder die bij een vrouw „enige medicatie” toedient of „enig instrument” gebruikt „met de intentie een miskraam of abortus op te wekken” een gevangenisstraf van een tot tien jaar zal krijgen.

Thurmans situatie verslechterde. Ze werd naar de intensive care gebracht, kreeg medicatie om haar bloeddruk op peil te houden. Haar organen begonnen het te begeven.

Haar familie had geen idee wat er aan de hand was. Verdriet en woede sluipen in Williams’ stem als ze erover vertelt. „Het breekt mijn hart opnieuw. Waarom vertelden ze ons niet wat er aan de hand was, waarom gaven ze ons niet op zijn minst de keuze om haar ergens anders heen te brengen waar ze wel geholpen kon worden? In plaats daarvan hebben ze haar laten lijden. Ze hebben haar geofferd.”

Pas na twintig uur in het ziekenhuis, zo lijkt het, was haar toestand dusdanig kritiek dat de artsen dachten dat de clausule dat een abortus mag wanneer de moeder in levensgevaar is hen zou beschermen. De infectie had zich zo verspreid dat ze haar opensneden om haar baarmoeder en een deel van haar ingewanden te verwijderen. Te laat. Amber Thurmans hart begaf het tijdens de operatie.

Afvoerputje van de zorg

Voor de familie was het een vreselijk verlies. Maar voor de buitenwereld leek Thurman aanvankelijk niet meer dan een statistisch gegeven in een bestaande trend. De geboortezorg voor zwarte vrouwen is in de VS veel slechter dan voor witte, Aziatische en latino vrouwen. Ze lopen een groter risico op complicaties en sterven vaker in het kraambed. „Het is niet zo dat dit een witte vrouw niet had kunnen overkomen. Amber is vast niet het enige slachtoffer. Maar het is evident dat wij zwarte vrouwen in het afvoerputje van de zorg zitten”, zegt Williams.

Lees ook

De stem van zwarte mannen, kan cruciaal blijken: gaat deze bro vote dit jaar naar Trump?

Twee jaar later is de journalistieke en politieke aandacht voor Thurmans dood overweldigend. Haar familie aarzelde om aan de eerste publicatie mee te werken. „Maar we willen laten zien dat zij niet een cijfertje in de statistieken is, maar een goed mens. Ze was een geweldige moeder, en ze stond op het punt om door te leren om verpleegkundige te worden.” Bovendien, zegt Williams, „moeten we doen wat we kunnen om te voorkomen dat dit meer vrouwen overkomt”.

Cynisch gezegd is het bekend worden van Thurmans vermijdbare dood een cadeau geweest voor de campagne van Kamala Harris. Sinds zij Joe Biden verving, is het recht op abortus hét verkiezingsthema van de Democraten, die het in de kiezersgunst van Donald Trump verliezen op de thema’s migratie en economie. Thurmans moeder, Shanette Williams, reist nu met Harris door het land om over haar dochter te praten.

Abortus was altijd een steen des aanstoots voor de religieuze, rechtse minderheid in Amerika, maar sinds de inperking van het recht op abortus is het juist hét onderwerp op links. Uit kiezersonderzoek blijkt dat 50 procent van de bevolking abortus deze verkiezingen een „heel belangrijk” thema vindt, onder Democraten is dat 67 procent. En vrouwen onder de dertig noemen abortus het meest bepalend voor hun stem, en een reden om Republikeinen te wantrouwen. Mede door deze kwestie lijken de presidentsverkiezingen van dinsdag de diepste kloof ooit te gaan veroorzaken tussen het stemgedrag van mannen en dat van vrouwen.

Democraten vrezen dat na winst van Trump de rechten van vrouwen – en mannen – om over hun voortplanting te beslissen nog verder zullen worden uitgehold. Trumps running mate J.D. Vance heeft eerder gepleit voor een landelijk abortusverbod. Anti-abortusorganisaties proberen de abortuspillen te verbieden die vrouwen makkelijk over staatsgrenzen heen kunnen bestellen. Er zijn zorgen dat de morning-afterpil of zelfs anticonceptie moeilijker te verkrijgen zullen worden. En dat in sommige staten niet alleen artsen, maar ook vrouwen voor abortus zullen worden vervolgd.

Amber Thurman met haar zesjarige zoontje. Deze foto’s van haar Facebookaccount zijn gebruikt met toestemming van hun familie.

Babysterfte neemt toe

De inperking van het recht op abortus in 21 staten maakt de levens van vrouwen ingewikkelder en kwetsbaarder. De nieuwe wetten vormen een enorm obstakel voor vrouwen die geen eigen auto hebben, niet zomaar een dag werk kunnen missen of hun kinderen moeilijk elders kunnen onderbrengen (de meeste vrouwen die een zwangerschap afbreken zijn al moeder). Intussen is het aantal abortussen niet afgenomen. Integendeel, in 2023 werden in de VS ruim een miljoen zwangerschappen afgebroken: een stijging sinds de stap van het Hooggerechtshof.

Eind oktober werd bekend dat in de meest restrictieve staten tegelijkertijd de babysterfte is toegenomen, waarschijnlijk doordat vrouwen worden gedwongen zwangerschappen te voldragen van baby’s die niet levensvatbaar zijn. Vrouwen die in een pril stadium een zwangerschap willen afbreken, kunnen vaak wel aan pillen komen. Vrouwen die graag een kind willen, maar er later in de zwangerschap achter komen dat er iets mis is met de foetus, moeten ver reizen of kunnen geen kant meer op. Door het vertrek van gynaecologen uit de meest restrictieve staten neemt de kwaliteit van de geboortezorg daar bovendien verder af.

In tien staten wordt tijdens de presidentsverkiezingen van dinsdag ook een referendum gehouden over abortus. In de zeven staten waar dit eerder gebeurde, spraken kiezers zich uit vóór het recht op abortus, ook in conservatieve bolwerken als Kansas, Montana en Ohio. In Georgia bestaat de mogelijkheid van een dergelijk referendum niet. En hoewel de staat bepalend kan zijn voor wie er president wordt, maken de Republikeinen er op staatsniveau de dienst uit.

Alle aandacht voor Amber ten spijt, zal er voor vrouwen zoals zij in Georgia dus weinig veranderen – ook niet als Harris wint. Dat beseft ook Cjauna Williams. „Na deze campagne gaat voor anderen het leven weer gewoon door, maar voor Amber niet – en voor ons daarom ook niet. Als de verkiezingen voorbij zijn, worstelen wij nog steeds met het besef dat mijn zusje er niet meer is. En dat haar dood voorkomen had moeten worden. Dit is veel meer dan politiek, het is een kwestie van leven en dood.”

Vrouwenleed als campagnevehikel

De inzet van gewone burgers die slachtoffer zijn geworden van het wanbeleid van de tegenpartij is een getapt campagnemiddel. Sinds de beslissing van door Donald Trump benoemde hoge rechters om het federale recht op abortus terug te draaien, hebben de Democraten de vreselijke ervaringen van verschillende vrouwen uitgelicht. Kate Cox en Amanda Zurawski, twee vrouwen uit Texas die vanwege medische complicaties een abortus nodig hadden en werd geweigerd, spraken op de Democratische Conventie over hun ervaring. Sinds de vaststelling dat de dood van Amber Thurman, uit swing state Georgia, te voorkomen was, speelt haar moeder Shanette Williams een voorname rol in de campagne van Kamala Harris.

Donald Trump voert op zijn beurt campagne met mensen die een geliefde verloren door handelen van de Democraten. Familieleden van sommige van de dertien militairen die omkwamen bij de Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan in 2021 spraken op de Republikeinse Conventie en waren onderdeel van een campagnestunt op de militaire begraafplaats in Arlington, Virginia. Toen Trump in 2016 in debat ging met Hillary Clinton nam hij drie vrouwen mee die zeggen slachtoffer te zijn geweest van seksueel misbruik door oud-president Bill Clinton.

Al sinds het begin van zijn politieke carrière verschijnt Trump met wie hij angel moms noemt: moeders van jonge vrouwen die om het leven kwamen door ongedocumenteerde immigranten. Dit jaar staat Laken Riley (22), ook uit Georgia, centraal in de Republikeinse campagne. Deze studente werd tijdens het hardlopen aangerand en vermoord. De verdachte is een Venezolaan die in 2022 illegaal de grens tussen Mexico en de VS overstak.

Familieleden werken vaak mee aan campagnes omdat ze zich oprecht gegriefd voelen als het gevolg van politieke beslissingen. Maar volgens sommige mediaberichten wordt hen ook financieel gewin voorgespiegeld, in de vorm van donaties. Voor de familie van Amber Thurman was het vermelden van de crowdfundingpagina die ze hebben opgezet voor haar zoon een voorwaarde om mee te werken aan dit artikel.

De Amerikaanse democratie wacht opnieuw een zware stresstest

admin
November 1, 2024
0

Te midden van alle rancune en racisme op Donald Trumps veelbesproken campagnebijeenkomst in New York trok één onheilspellende opmerking afgelopen zondag niet onmiddellijk de aandacht. Wijzend naar Mike Johnson, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, die ook in Madison Square Garden was, onthulde de ex-president bijna terloops dat hij en zijn partijgenoot ‘a little secret’ delen. „Ik denk dat we het met ons geheimpje erg goed gaan doen in het Huis. Ons geheimpje gaat impact hebben. [..] We vertellen het jullie als de race voorbij is.”

Het bestaan van dit vermeende geheimpje voedt de vrees dat de Amerikaanse democratie de komende weken opnieuw aan een extreme stresstest onderworpen wordt. Zeker – maar niet alleen – in het geval dat Trump, net als in 2020, verliest met een nipt verschil in stemmen in de zogenoemde swing states. Zal de mislukte coup die hij toen probeerde te plegen vier jaar later een generale repetitie blijken voor een ditmaal wél succesvolle poging? Of herhaalt zijn destijds al grotendeels geïmproviseerde putsch zich dit keer als klucht?

Er is zeker aanleiding te denken dat de Amerikaanse democratie dit keer weerbaarder kan blijken – of dat Trump de peilingen dit jaar opnieuw logenstraft en afgetekend wint.

Maar er zijn ook genoeg scenario’s te bedenken waarin de Verenigde Staten na dinsdag afstevenen op dagen van onzekerheid over de uitslag. Hoe langer die zou aanhouden, hoe groter de kans dat in één of meerdere staten sociale onrust en electorale chaos ontstaat. Rond de telcentra waar de stemmen verwerkt worden, maar mogelijk ook in politiek Washington zelf, waar een diepe constitutionele crisis kan uitbreken. In dit land met meer vuurwapens dan inwoners wordt daarbij in de duisterste draaiboeken rekening gehouden met geweld.

Democraten hebben de macht

Een levensgroot verschil ten gunste van een vreedzame machtsoverdracht is dat Trump dit keer niet in het Witte Huis zetelt. Tot 20 januari 2025, de datum waarop volgens de grondwet de nieuwe president beëdigd moet worden, trekken de Democraten van Trumps rivaal Kamala Harris aan alle teugels van de uitvoerende macht. Haar partijgenoot, vertrekkend president Joe Biden, gaat over het ministerie van Justitie, over de strijdkrachten en andere bewapende federale diensten.

Daarnaast heeft het Congres in reactie op de Capitool-bestorming een wet aangenomen die een herhaling van die ontluisterende dag moet voorkomen. Elke 6de januari na presidentsverkiezingen komen beide kamers van het Congres in hun nieuwe samenstelling bijeen om de winnaar van het college van kiesmannen – dat in het getrapte kiesstelsel de president daadwerkelijk kiest – formeel vast te stellen. In 2021 probeerden niet alleen rellende Trump-aanhangers die gemeenschappelijke vergadering te saboteren. Ook uren nadat hun debatvloer was bestormd, stemden 147 aan Trump loyale senatoren en afgevaardigden nog tegen certificering van Bidens winst.

De in 2022 ingevoerde Electoral Count Reform and Presidential Transition Improvement Act maakt zulke obstructie moeilijker. Ze regelt met name dat bezwaren van Congresleden tegen de uitslag snel terzijde geschoven kunnen worden. Hierdoor hebben wetgevers van de verliezende partij minder ruimte om eindeloos te vertragen en de uitslag nog te verwerpen.

Ook de vicepresident, die op 6 januari als Senaatsvoorzitter ad-interim optreedt, heeft daar de bevoegdheid niet toe, regelt de wet duidelijker. Trump hoopte dat in 2021 wél en zette zijn vicepresident Mike Pence onder druk om Bidens winst nog te stoppen. Pence boog niet, maar trumpisten in meerdere staten hadden al alternatieve lijsten met nep-kiesmannen klaarliggen om Trump nog te laten winnen.

Een derde belangrijk verschil is dat ruim twaalfhonderd Capitool-bestormers, onder wie enkele voorlieden van extreemrechtse milities als The Proud Boys en Oath Keepers, zijn vervolgd. Meer dan de helft is al veroordeeld tot niet zelden jarenlange celstraffen. Hier kan een afschrikkende werking vanuit gaan voor extremisten die Trump desnoods met geweld willen laten terugkeren naar het Witte Huis. De autoriteiten in Washington zullen in januari ook beter voorbereid zijn: de hoofdstad zal bij winst van Harris in een vesting veranderen.

Republikeins geloofsartikel

Niet alleen de Democraten en de federale autoriteiten hebben echter lessen kunnen trekken uit het debacle van begin 2021. Nu ze streng aangepakt zijn, kunnen extremisten ondergronds gegaan zijn. Spraken zij vorige keer vrij openlijk over hun plannen, mogelijk schermen ze onderlinge communicatie nu beter af voor de opsporingsdiensten. Volgens een intern memo van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid, dat in september uitlekte, bereiden extremisten „gewelddadige activiteit voor die ze koppelen aan een verhaallijn van een ophanden zijnde burgeroorlog, hetgeen het risico op geweld tegen overheidsdoelen en ideologische tegenstanders verhoogt”.

Minstens zo riskant is dat Trumps zogenoemde ‘Big Lie’ over kiesfraude een geloofsartikel is geworden binnen zijn partij. Zijn onbewezen verdachtmakingen over de stembusgang zijn breed omarmd onder het mom van ‘verkiezingsintegriteit’. De afgelopen vier jaar is dit als excuus gebruikt om stemmen minder makkelijk te maken, bijvoorbeeld met het aanscherpen van identificatieplichten of door bepaalde (lees: vaker Democratisch stemmende) kiezers sneller van registratielijsten te schrappen.

De Republikeinen zetten duidelijk ook in op chaos ná de verkiezingsdag. In meerdere staten zijn meer dan honderd ‘verkiezingsontkenners’ gekozen, die vooral op het lokale niveau van de counties als gemeenteklerk of raadslid over het verkiezingsproces gaan. Zelfs als de kiesregels daar niet in voorzien, sturen zij bijvoorbeeld aan op handmatige hertellingen, omdat ze de machines niet zeggen te vertrouwen die de stembiljetten verwerken. Op verscheidene plekken in het land heeft justitie hiertegen al rechtszaken moeten openen (en gewonnen). Ook dit jaar dreigt weer een lawine aan rechtszaken.

Proefdraaien

Een ander middel dat gemobiliseerd wordt, zijn de zogeheten poll watchers, burgers die mogen toezien op het stemmen en tellen. Bij de voorverkiezingen begin dit jaar konden zij alvast proefdraaien. Zo werden in de noordelijke swing state Wisconsin door trumpistische waarnemers allerlei bezwaren opgeworpen: van één verkeerd inktstreepje tot een wat mompelende stembureauvrijwilliger. Dit jaar hadden veel counties grotere moeite dan voorheen om bureaus te bemensen nu minder Amerikanen in de vuurlinie willen zitten.

Al werd de afgelopen week in zeker drie staten brand gesticht in deponeerbussen voor poststemmen, een nadelige uitslag zelf kunnen verkiezingsontkenners lastig wegpoetsen. Hun doel lijkt eerder om een eventueel verlies van Trump preventief verdacht te maken. En bovenal om de uitslag zo nodig te kunnen vertragen.

In dat geval zou het ‘geheimpje’ dat Trump met speaker Johnson deelt, in werking kunnen treden. Het twaalfde amendement van de grondwet bedeelt diens Huis namelijk een rol toe, wanneer geen van beide kandidaten in het Electoral College een meerderheid haalt. Bij zo’n ‘contingent election’ krijgt elke staat één stem. En omdat Republikeinen in 26 van de 50 staten domineren, zou Trump in het Witte Huis belanden.

Doorgaans wordt deze procedure gezien als uitweg voor het zeldzame geval dat de stemmen in het Electoral College (538 kiesmannen) precies 269-269 staken. Constitutionele experts waarschuwen echter dat het artikel ruimte laat voor vals spel: Republikeinse gouverneurs of volksvertegenwoordigingen op staatsniveau zouden het toekennen van hun kiesmannen kunnen traineren tot ná de twee constitutionele deadlines in december.

Lees ook

Vier scenario’s voor de strijd om het Witte Huis – en 22 races om in de gaten te houden

Goochelend met aantallen kiesmannen per staat zouden de stemmen precies kunnen laten staken, en dan komt het Huis aan zet. Een andere list zou zijn om één of twee staten lang genoeg te laten vertragen. Hierdoor daalt het totale aantal kiesmannen en daarmee ook de drempel voor een meerderheid in het Kiescollege. Trump kan het presidentschap dan opeisen met minder dan het normale minimum aantal van 270 kiesmannen.

Constitutionele crisis

Welk ‘geheimpje’ er ook in de maak is, het zou het land in een diepe constitutionele crisis kunnen storten. Hoogstwaarschijnlijk zou de kwestie voor het Hooggerechtshof belanden, dat sinds Trump er drie leden kon benoemen een robuuste conservatieve meerderheid (6-3) kent. De vraag wordt dan of de hoge rechters meegaan in dit of ander Republikeins vuil spel.

Zo ja, dan zou al snel naar de legertop worden gekeken. Mark Milley – de vorige hoogste militair, benoemd onder Trump – noemde zijn oude politieke baas vorige maand „een fascist tot op het bot”. Dit is een mening die meer hoge officieren delen, terwijl in de lagere rangen meer sympathie voor Trump leeft. Toen experts vier jaar geleden met zogenoemde war games de meest onwaarschijnlijk noodscenario’s verkenden, stuitten ze mede op de mogelijkheid dat fanatieke Republikeinse gouverneurs hun nationale gardes mobiliseren. Of dat progressieve staten als Californië of New York zouden kunnen gaan dreigen met afscheiding van de Unie.

Sowieso zou Kamala Harris op 6 januari 2025, als vicepresident dan voorzitter van de Congres-vergadering, onder druk komen die dubbelrol aan te wenden om haar eigen zege te redden. Bijvoorbeeld met het inroepen van het amendement dat verbiedt dat een opstandeling het presidentschap inneemt, zoals een prominente partijgenoot van haar al bepleitte.

Dat dit jaar wéér openlijk over dit soort doemscenario’s wordt gespeculeerd, toont dat in vier jaar fundamentele zwakheden van de Amerikaanse stembusgang niet zijn aangepakt. Die blijft een lappendeken van procedures op lokaal en staatsniveau. Dat de VS ruim twee eeuwen vreedzame machtsoverdracht kenden, dankten ze niet alleen aan hun grondwet, die veel burgers een bijna sacrale status toekennen. Zeker zo belangrijk was dat nationale politici ongeschreven regels en ‘herenakkoorden’ respecteerden.

Eén van beide partijen heeft die gewoontes en gebruiken onder druk van één man, die bij verlies ernstig moet vrezen voor gevangenisstraf, opgegeven. Hoe deze democratische stresstest de komende dagen en weken ook uitpakt: schade aan het aanzien van de meest pretentieuze democratie ter wereld is er al.

De economie van Europa staat op zijn kop: Duitsland kwakkelt, Zuid-Europa floreert

admin
November 1, 2024
0

Wie de afgelopen weken en maanden de economische berichten volgt, ziet krantenkoppen en grafieken voorbijkomen waarvan politici uit 2012 steil achterover zouden kukelen. De Duitse economie, de groeikampioen van toen, krijgt de ene na de andere tegenslag te verwerken. En de verliezers van de eurocrisis van destijds zijn de winnaars van vandaag.

Kwartaal na kwartaal behoren Spanje, Portugal en Griekenland tot de economische koplopers van de Europese Unie. Na het eind van de pandemie hebben de drie zuidelijke landen een groeispurt ingezet die maar niet afzwakt. Spanje gaat voorop. Het IMF voorspelde afgelopen week dat de Spaanse economie dit jaar groeit met 2,9 procent, drie keer zo veel als de eurozone als geheel en zelfs een fractie meer dan de VS. Ook Italië presteerde tot voor kort fors boven het EU-gemiddelde.

Intussen gaat het in Duitsland van kwaad tot erger. De industrie kwakkelt, investeringen lopen terug. Zelfs toen het Duitse statistiekbureau deze week bekendmaakte dat de economie in het derde kwartaal tot veler verrassing niet was gekrompen maar met 0,2 procent was gegroeid, zat daar een disclaimer bij.

De dagen dat Duitsland de zuidelijke landen kon kapittelen over hun economie zijn voorbij

Uit herberekeningen bleek namelijk ook dat de economie in het voorgaande kwartaal juist nog harder was gekrompen, waarmee de nieuwe groei direct teniet werd gedaan.

Lees ook

Het Duitse businessmodel is in groot gevaar, de problemen in de economie hebben vele oorzaken

De dagen dat Duitsland de zuidelijke landen vanuit een comfortabele positie kon kapittelen over de staat van hun economie, of kon dreigen ze uit de euro te zetten, zijn voorlopig voorbij. Staatsobligaties uit de PIGS, zoals Portugal, Italië en Griekenland en Spanje snerend werden genoemd, vinden weer aftrek. En Volkswagen bouwt zijn volgende elektrische auto in Spanje.

Geen tijdelijk fenomeen

Wat is hier aan de hand? Aanvankelijk leek de economische opleving van Zuid-Europa vooral een directe reactie op het einde van de coronacrisis. „Deze landen hebben zeker geprofiteerd van het toerisme dat weer op gang schoot na de pandemie”, zegt Maartje Wijffelaars, die de regio bestudeert als econoom voor de Rabobank. „De boom van dat toerisme gaat de komende jaren afzwakken, omdat de sector tegen zijn maximum aan zit en de ongebreidelde groei op oppositie stuit.”

Ook econoom Sander Tordoir, verbonden aan denktank Centre for European Reform, erkent de invloed van het toerisme, die weer profiteert van de economische groei van de VS en de sterke dollar: „Onlangs sprak ik met twee economen van een zakenbank. Die hadden twee keer de groei van de Spaanse economie te laag ingeschat, omdat ze de portemonnee van de Amerikaanse toerist hadden onderschat.”

Maar inmiddels is duidelijk dat het zuidelijke succesverhaal meer dan een tijdelijk fenomeen is. De Spaanse overheid, zegt Wijffelaars, zet bijvoorbeeld al een tijdje in op groene groei: het weet, geholpen door zijn gunstige ligging voor zonne- en wind-energie, veel investeringen in batterijen, elektrische auto’s en hernieuwbare energie aan te trekken. „Dat zijn dingen waarvan je weet: dit heeft niet alleen effect op de korte termijn.”

De Spaanse economie is daarnaast hard gegroeid door bevolkingstoename, met name door immigratie uit Zuid-Amerika. Daardoor ziet de groei per huishouden er minder indrukwekkend uit. Toch ziet Wijffelaars ook hier gunstige tekenen. „Er komt immers wel meer geld bij de overheid terecht om nieuwe investeringen of sociale voorzieningen te betalen. En vergelijk het met Duitsland: daar krimpt de beroepsbevolking nu hard. Je hebt gewoon een tekort aan poppetjes. Dat heeft Spanje niet.”

En dan hebben Spanje, Portugal en Griekenland ook nog eens veel hervormingen in hun economie doorgevoerd na de eurocrisis. Ze moesten volop bezuinigen en hervormen in ruil voor steun – Italië ontsprong die hervormingsdans net. De bezuinigingen van toen hebben diepe wonden geslagen, met name in Griekenland: de gemiddelde Griek is ondanks de recente groei nog altijd slechter af dan twintig jaar geleden. Maar de hervormingen beginnen nu wel hun vruchten af te werpen.

Zo heeft Spanje flink gesnoeid in de regels op de arbeidsmarkt. Dat was soms behoorlijk lastig voor werknemers (minder ontslagbescherming, hogere pensioenleeftijd) en soms ook voor werkgevers (minder onzekere contracten), maar opgeteld wel goed voor de toegankelijkheid en doorstroming op de arbeidsmarkt. „Landen als Portugal en Spanje hebben door dit soort ingrepen echt een inhaalslag met hun productiviteit en de toegang tot hun arbeidsmarkt gemaakt”, zegt Wijffelaars.

Duitsland wil niet

Het coronaherstelfonds werkt in feite volgens dezelfde formule: wie hervormt, krijgt geld. Een blik op het geld dat tot nu toe is uitgekeerd, leert dat de Zuid-Europese landen tot nu toe veel meer bereid zijn geweest om door de vereiste hoepels te springen. Nederland en Duitsland voelen er vooralsnog weinig voor om pijnlijke maatregelen door te voeren, ook als dat ze geld lijkt te kosten.

Inmiddels is duidelijk dat het zuidelijke succesverhaal meer dan een tijdelijk fenomeen is

En juist bij die hervormingen is een verschil met Duitsland zichtbaar, zegt Sander Tordoir, zelf woonachtig in Berlijn. „Duitsland was altijd al een van de slechtste jongetjes van de klas in Europa bij het doorvoeren van hervormingen. Adviezen volgden ze zelden op. Nu is het land in paniek, maar dan schiet iedereen in een kramp en blijft het land naar binnen gekeerd.”

Hij zag de houding onlangs nog bevestigd in de discussie over de nieuwe Europese begrotingsregels. Landen krijgen voortaan vier jaar de tijd om hun begroting op orde te krijgen, of zeven jaar, als ze in ruil daarvoor hervormen. „Dat willen ze dan niet. Dat lijkt te veel op wat Zuid-Europa nodig heeft. Of neem de giftige reactie op de plannen van Unicredit om Commerzbank in te lijven: een Italiaanse bank die een Duitse bank wil overnemen. Ze kunnen dat moeilijk verkroppen.”

Lees ook

Met financieel stratego brengt deze Italiaanse bankier de Duitse politiek in rep en roer

Van een verschuiving in de Europese politieke machtsbalans is nog geen sprake. Duitsland is een grotere economie en blijft gigantisch: de Duitse economie vormt een kwart van de hele Europese Unie en is daarmee groter dan Spanje, Italië, Portugal en Griekenland bij elkaar. Verschillende EU-diplomaten benadrukken dat het zo’n vaart niet loopt.

Toch is de algemene verwachting dat het beeld van nu – een kwakkelend Duitsland en een bloeiend Zuid-Europa – nog wel een paar jaar kan aanhouden. Terwijl de investeringen uit het coronaherstelfonds in het zuiden beginnen te renderen, moet Duitsland nog flink aan de bak. Een terugkeer naar het oude Duitse model lijkt voor de beleidsmakers in Berlijn in ieder geval geen optie.

„De Duitse succesformule was gebouwd op Chinese vraag, goedkoop Russisch gas en loonkostenmatiging”, zegt Tordoir. „Nu hebben de Spanjaarden de goedkope energie, de goedkope arbeid en mede dankzij Europa uitstekende infrastructuur.”

Abderrahim El M. waarschuwde voor Marokkaanse spionage, nu wordt hij er zelf van verdacht

admin
November 1, 2024
0

Schiphol is routine geworden, zo vaak vliegt de justitieambtenaar naar Marokko voor een paar dagen of weken. Daar werkt hij vanuit het familiehuis gewoon door. Maar als Abderrahim El M. op 26 oktober 2023 door de glazen draaideur komt, versperren agenten hem de weg. In zijn koffer vinden zij staatsgeheime documenten.

Inlichtingendienst AIVD had het Openbaar Ministerie gewaarschuwd: Abderrahim, al ruim dertig jaar een hardwerkende, gewaardeerde en invloedrijke ambtenaar op het ministerie van Justitie en Veiligheid, zou wel eens een spion kunnen zijn van Marokko. Hij had geheime documenten geprint op zijn werk bij de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) – onderdeel van dat ministerie in Den Haag. Die nam hij mee naar huis.

Abderrahim werd aangeklaagd voor het lekken van staatsgeheimen aan Marokko. In zijn huis in Rotterdam lagen nog eens honderden staatsgeheime documenten, en niet in een kluis. In zijn telefoon stonden nummers van Marokkaanse geheim agenten. Abderrahim had aan een van hen geschreven dat hij een ‘medicijn’ wilde overhandigen. In een ander bericht bedankte hij een agent voor zijn vakantie in Marokko. Zijn vlucht, hotel en autohuur betaalde hij vermoedelijk niet zelf.

Hij heeft nog geen uitleg gegeven over zijn gedrag. De verwachting is dat hij komende maandag in de rechtbank in Rotterdam voor het eerst een korte verklaring geeft.

Familie van dissidenten

Driftig schrijvend op een kladblok, met een pen die hij altijd bij zich draagt in de borstzak van een net jasje. Zo kenden ze bij de NCTV hun collega ‘Ab’. In zijn werkkamer op de streng beveiligde verdieping van het ministerie liggen overal stapels papier, op een televisie staan Arabische zenders aan. Abderrahim is de enige analist met een eigen kantoor. Het tekent zijn status: hij is dé expert als het gaat over islamitisch extremisme. Alle medewerkers weten wie hij is. Maar hem kénnen, dat is een ander verhaal. Collega’s omschrijven hem als iemand die anderen op afstand houdt.

De weinige collega’s die hij in vertrouwen neemt, vertelt hij al snel over zijn problematische relatie met Marokko. „Bij onze kennismaking sprak hij over de nare dingen die hij had meegemaakt in een Marokkaanse cel”, zegt een collega. „Dat hij in een emmertje zijn behoefte moest doen”. Abderrahim werd in 1989 in Marokko aangehouden en gevangen gezet, de zoveelste dissident uit een familie die bekendstaat om haar verzet tegen koning Hassan II (1961-1999). Familieleden, onder wie een neef van Abderrahim, belandden in de gevangenis en verdwenen. Zijn ouders, neven en nichten, ooms en tantes voeren actie. Ze eisen dat de Marokkaanse overheid verantwoording aflegt over wat met hun familie is gebeurd.

Ook Abderrahim. „Hij kreeg deze strijd met de paplepel ingegoten”, zegt Sietske de Boer, die het boek Jaren van Lood schreef over de familie. Ze kent Abderrahim als steenhard. „Iemand die vindt dat het regime bestreden moet worden, ongeacht de prijs.” Hij studeerde sociologie en psychologie in Rabat en het Franse Amiens en kwam vervolgens als jonge man naar Nederland om filosofie te studeren. Abderrahim wordt docent en gaat daarna werken bij het ministerie van Justitie, volgens een cv in een van zijn publicaties. Hij omringt zich met linkse intellectuele Marokkanen, die zich net als hij zorgen maken over de ontwikkeling van de Marokkaanse jeugd in Nederland.

Voormalig Amsterdams stadsdeelbestuurder Fatima Elatik kent Abderrahim al sinds haar tienerjaren. Hun families komen uit dezelfde streek. „Toen ik zestien was ging ik een hoofddoek dragen en wilde ik hem geen hand meer geven. Abderrahim zei: wat is er met jou gebeurd, ben je moslimbroeder geworden ofzo? Ik had geen idee wat dat was. Hij waarschuwde mij voor de boeken die ik las, die waren door Saoedi-Arabië uitgegeven om hun ideologie te promoten. Abderrahim was de eerste in Nederland die dat doorhad.”

Mohamed Rabbae

Niet alleen religieus fanatisme, ook de invloed van de Marokkaanse overheid op Marokkanen in Nederland stelt Abderrahim aan de kaak. In de jaren negentig doet hij dat met zijn vriend Mohamed Rabbae. De in 2022 overleden GroenLinks-politicus beschuldigt de Unie van Marokkaanse Moskeeën in 1993 publiekelijk van spionage voor de Marokkaanse overheid, wat tot grote commotie leidt. Abderrahim speelt vooral een rol achter de schermen. In vertrouwelijke nota’s schrijft hij over moskeeën, journalisten en ambtenaren die handlangers van de Marokkaanse autoriteiten zouden zijn.

In 2004 gaat Abderrahim aan de slag als analist bij de net opgerichte terrorismecoördinator NCTb, die later NCTV gaat heten. Hij moet informatie over (potentiële) terroristen verzamelen en duiden. Het is net na de moord op Theo van Gogh, de druk op de nieuwe afdeling is hoog. Abderrahim is er al snel onmisbaar. Niemand anders heeft zoveel kennis van stromingen in de islam, van religieuze groepen, van Arabische taal en cultuur. Ook de politie zet hem in voor terrorismeonderzoek. Formeel als ‘vertaler’, informeel als expert die rechercheurs kan uitleggen wat jihadisten precies bedoelen als ze praten over de ‘kuffar’ of de ‘tawheed’.

Als vanaf 2013 honderden Nederlandse jongeren uitreizen naar Syrië, neemt de behoefte aan kennis over de islam verder toe en wordt zijn rol nóg belangrijker. Hij beschikt over „unieke kennis” en kan als geen ander dreigingen „duiden”, zei NCTV-baas Pieter-Jaap Aalbersberg toen hem in 2021 door NRC naar Abderrahim werd gevraagd.

Zijn werk gaat altijd door, ook in Marokko. Het huis van zijn ouders heeft volgens Fatima Elatik een van de „sterkste internetverbindingen” in de buurt, „omdat hij daar op zolder zijn tweede kantoor heeft”. Als Elatik er komt, zit Abderrahim „altijd boven notities te maken”. „Vakantie kent hij niet”, zegt ze.

Loyaal aan de staat

Marokko is ondertussen veranderd. De nieuwe koning, de oudste zoon van Hassan II, blijft de onbetwiste leider maar voert wel democratische hervormingen door. Na een aantal bloedige zelfmoordaanslagen in Marokko in 2003, gaat het land met harde hand de radicalisering bestrijden. Marokkanen die een variant van de islam aanhangen die naar de smaak van de Marokkaanse overheid te radicaal is, zoals salafisten en gewelddadige jihadisten, krijgen te maken met het veiligheidsapparaat. Tot ver buiten de landsgrenzen worden ze in de gaten gehouden.

Zo wordt Marokko een interessante partner voor Nederland, vertelt Paolo de Mas, destijds directeur van het Nederlands Instituut in Rabat. „Men kreeg door dat de Marokkaanse overheid meer zicht had op radicalisering in Nederland dan Nederland zelf.” Als NCTV-analist ziet ook Abderrahim el M. de meerwaarde van samenwerking met Marokko, zegt De Mas. „Net als Marokko zag Ab salafisme als het kwaad dat bestreden moest worden. Hij was een roepende in de woestijn, die waarschuwde voor groot dreigend gevaar. Binnen de Nederlandse overheid ging lang niet iedereen daarin mee, er waren mensen die vonden dat hij overdreef. Wat dat betreft voerde hij dezelfde strijd als Marokko.”

Terwijl hij uitgroeit tot dé terrorismespecialist van de Nederlandse overheid, neemt Abderrahim steeds meer afstand van de Marokaans-Nederlandse gemeenschap waar hij vandaan komt, ziet zijn vriend Brahim Bourzik, oud-raadslid in Rotterdam. Hij doet niet meer mee aan acties tegen Marokko. „Hij had voor zichzelf een duidelijke lijn getrokken: ik ben nu ambtenaar en loyaal aan de Nederlandse staat.”

Opeens wilde hij geen standpunt meer innemen over het regime

Abdou Menebhi
Stedelijke Marokkaanse Raad Amsterdam

Niet al zijn voormalige mede-strijders begrijpen dat. „Opeens wilde hij geen standpunt meer innemen over het regime”, zegt activist Abdou Menebhi van de Stedelijke Marokkaanse Raad in Amsterdam. „Als ik hem vroeg waarom hij geen kritiek meer leverde op de Marokkaanse koning, dan zei hij: laat me met rust.”

De familie van de 70-jarige Abdelghani Ababou voert een vergelijkbare strijd met Marokko als de familie van Abderrahim. „Mijn vader is in dezelfde tijd verdwenen en ook wij eisen nog altijd opheldering.” Ababou kreeg argwaan toen hij Abderrahim vroeg waarom hij nooit meer deelnam aan acties voor hun verdwenen familieleden, vertelt hij in een Utrechts café bij een kopje cappuccino. „Zijn antwoord was: ‘Onze familie is slimmer dan jullie, wij leggen onze eieren niet allemaal in dezelfde schaal.’ Hij legde uit dat zijn familie op meerdere manieren iets probeerde te bereiken. Niet alleen door actie te voeren, maar ook door de wegen binnen de Marokkaanse overheid te bewandelen.”

Familiezaken

Na de arrestatie van Abderrahim in 2023 voor spionage, moet Ababou aan die woorden terugdenken. Volgens het OM stond de ambtenaar al jaren in contact met de directeur contra-inlichtingen van de Marokkaanse geheime dienst. Was dit wat Abderrahim had bedoeld met het ‘bewandelen van de wegen binnen de overheid’?

Het was niet de eerste keer dat de gedachte door zijn hoofd ging. In 2013 kreeg hij tijdens een etentje in Marokko van een hoge overheidsfunctionaris te horen dat hij maar beter kon oppassen voor Abderrahim, „want die werkt voor ons”. Vanaf toen, zegt Ababou, „dacht ik dat hij met de Marokkaanse geheime dienst samenwerkte”. Hij vertelde erover tegen kennissen in Nederland, waarna het gerucht ging rondzingen.

Zijn vrienden kunnen het zich nog steeds niet voorstellen. Fatima Elatik denkt dat het contact dat hij zou hebben gehad met kennelijke agenten, over iets anders ging dan staatsgeheimen. „Dit gaat over familiezaken”, zegt ze.

Net als andere families van verdwenen dissidenten, vragen de El M.’s al jaren om erkenning. Niet alleen willen ze precies weten wat er met hun zoon en neef is gebeurd, ook eisen zij compensatie voor verdwenen eigendommen. „De overheid heeft zich grond toegeëigend die in het bezit was van de familie”, vertelt Elatik. „En Abderrahim was een tijd lang gemandateerd om daarover namens de familie te onderhandelen.” Dus als er contact is geweest met Marokkaanse ambtenaren, zegt Elatik, moet het dáárover zijn gegaan. „Een andere verklaring heb ik er niet voor”, zegt ze. „Dat hij een spion was, kan ik niet geloven. Als er íemand is die mij altijd heeft gewaarschuwd voor de Marokkaanse autoriteiten, dan is het Ab.”

Onderhandelingen over familiezaken verklaren nog niet waarom hij een agent om gunsten zou hebben gevraagd, of staatsgeheimen meenam op reis; volgens het OM was het een patroon en printte en scande de ambtenaar de documenten voor vertrek.

„Als het waar is, dan moet hij een fucking dubbelleven hebben geleid”, zegt zijn vriend Brahim Bourzik. Hij kijkt uit naar de zitting van maandag, waarop Abderrahim volgens zijn advocaat Bart Nooitgedagt voor het eerst kort zal ingaan op de beschuldigingen.

„Ik hoop dat hij het kan uitleggen”, zegt Bourzik. „Dit gaat niet meer om zijn carrière, die is al voorbij. Dit gaat om de naam en eer van de familie.”

De wereld hoopt op Harris, maar vreest Trump

admin
November 1, 2024
0

Of je nu in het VN-gebouw in New York met zijn smalle roltrapjes bent, in het NAVO-hoofdkwartier met zijn immense atrium, of in de cafés rond het Schumanplein in de Brusselse EU-wijk, of in Moskou of Beijjng: overal vraagt men in de politieke bubbel zich af: hoe ziet de wereld eruit na 5 november? Het eerlijke antwoord is, zei een Brusselse diplomaat: we weten het niet.

Vicepresident en presidentskandidaat voor de Democraten Kamala Harris is in zekere zin een onbeschreven blad en de Republikeinse oud-president Donald Trump is bewust onvoorspelbaar. Toch probeert de wereld greep te krijgen op de kandidaten en geeft die zich over aan een oefening in beredeneerd gokken. Het verschil tussen beiden is in elk geval groot; Trump staat garant voor internationale turbulentie. De machtswisseling in Washington vindt bovendien plaats in een tijdperk waarin het aantal conflicten in de wereld groter is dan ooit en twee Amerikaanse bondgenoten, Israël en Oekraïne, oorlog voeren.

Vlak na de onverwachtse nominatie van Harris gingen veel analisten ervan uit dat ze niet zal breken met het beleid van president Joe Biden. Er zullen ongetwijfeld overeenkomsten zijn, beiden zijn per slot van rekening Democraten. Maar het is te simpel om Harris te zien als een voorzetting van het al gevoerde beleid. Harris en Biden hebben een verschillende achtergrond.

Buitenlandexpert

Biden (81) is een buitenlandexpert, gevormd door de Koude Oorlog. Hij is trots op zijn Ierse komaf. Europese samenwerking en zorgzaamheid voor de Atlantische band zijn deel van zijn politieke dna. Argwaan jegens de Sovjet-Unie/Rusland en vergaande steun voor Israël waren de hoofdthema’s van zijn politiek generatie.

Harris is net zestig geworden. Ze maakte carrière aan de Amerikaanse Westkust, in San-Francisco werd ze openbaar aanklager. Ze heeft een Indiase moeder en een Jamaicaanse vader. Rusland en Israël zullen ook voor haar vaste thema’s worden, maar die achtergrond, voorspellen partijgenoten, zorgt voor een bredere blik. Harris en haar generatie zouden meer oog hebben voor een mondiaal probleem als klimaatverandering en voor de belangen van het Mondiale Zuiden. Biden was in vier jaar niet één keer in Afrikaans land.

Lees ook

Kamala Harris heeft genoeg buitenlandervaring als vicepresident. Maar wat als ze president is?

Het is nog moeilijk te zeggen wat Harris precies zou doen in een buitenland-dossier dat in Amerika veel aandacht krijgt: de oorlog in Gaza. Ze steunt Israël, maar heeft beduidend meer empathie getoond met Palestijnen. Of dat ook echt tot ander beleid zal leiden is niet duidelijk.

Na drie verkiezingscampagnes en een presidentschap heeft Trump een scherper profiel dan Harris. Hij staat vierkant achter Israël en zijn America First is niet in vergetelheid geraakt. De wereld zit overigens niet op hem te wachten. Mondiaal gaat de voorkeur met een grote marge naar Harris, bleek uit een Gallup-peiling in 44 landen (54 procent Harris, 26 procent Trump).

Harris wint in alle werelddelen. In Latijns-Amerika en West-Europa is haar populariteit het grootst. (70 procent Harris, 16 procent Trump). Nederland is Harris-country (74 procent). De aanhang van alle partijen is in meerderheid voor Harris, met uitzondering van FvD. In Oost-Europa ligt Trump beduidend beter dan in West-Europa. (36 procent Trump, 41 procent Harris).

De wereld stemt niet

Maar de wereld stemt niet, de wereld wacht af. Nationalistisch-rechts in Europa verheugt zich op een eventuele overwinning van Trump. Een zege van hun geestverwant in de VS zou een enorme impuls kunnen zijn. De Hongaarse premier Viktor Orbán belde Trump deze week om hem succes te wensen. Eind volgende week, vlak na de verkiezingen, ontvangt Orbán alle Europese leiders voor vergaderingen in Boedapest. Als Trump dan gewonnen heeft „zullen we meerdere flessen champagne ontkurken”, beloofde hij

Elders in Europa houdt men het hart vast. In Brussel, zei een hoge ambtenaar, wordt nagedacht over een gecoördineerde reactie van de regeringsleiders op de verkiezingsuitslag. Medewerkers van voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie hebben een verkiezingswerkgroep gevormd die, schreef Politico, informeel bekendstaat als ‘Trump task force’.

De oud-president ziet Europa niet in eerste plaats als bondgenoot, maar als concurrent. Zijn economische programma bestaat uit drie delen. Minder belasting voor de rijken, minder immigratie en hoge tariefmuren voor het buitenland, ongeacht of het een bondgenoot of een politieke tegenstander betreft. Als Trump zijn campagnetaal daadwerkelijk omzet in beleid kan Europa rekenen op tarieven van 10 tot 20 procent, China op wel 60 procent.

Het zou het startschot zijn van een handelsoorlog, die, waarschuwen economen, goederen duurder maakt en groei afremt. De VS zijn de op drie na belangrijkste exportmarkt voor Nederland. Rabobank berekende dat een handelstarief van 10 procent in Nederland zou leiden tot een krimp van 0,9 procent. Het effect van een overwinning van Harris is véél geringer. Zij zou bestaande tarieven voor Europa met 1,6 procent verhogen.

Zorgen om bondgenootschap

Een handelsoorlog is al geen fraai vooruitzicht, nog groter is de bezorgdheid over de kern van de Atlantische band: het veiligheidsbeleid. Tachtig jaar na het einde van WOII is Europa voor haar verdediging nog steeds aangewezen op de VS.

In zijn eerste termijn joeg Trump zijn NAVO-bondgenoten herhaaldelijk in de gordijnen. Hij liet heel lang in het midden of hij de kernafspraak van het bondgenootschap – allen voor één – wel onderschreef. En hij pakte landen aan die niet genoeg geld uittrokken voor hun krijgsmacht. Voor de meeste argwaan zorgde zijn ondoorzichtige relatie met de Russische president Vladimir Poetin.

De NAVO ging door een onrustige fase, maar het was ‘slechts’ politiek gesteggel tussen vrienden in vredestijd. Nu woedt oorlog aan de rand van Europa en is eenheid in de NAVO cruciaal. Landen aan de oostflank zijn bezorgd over Russische agressie. Russische hybride aanvallen – sabotage, desinformatie – komen steeds vaker voor. En: NAVO-landen zijn een onmisbare bondgenoot voor Oekraïne dat al bijna drie jaar oorlog moet voeren tegen Poetin.

Zeker is dat de NAVO-landen die nog steeds niet aan de NAVO-uitgavennorm voldoen kunnen rekenen op druk uit Washington. Eerder heeft Trump gedreigd uit het bondgenootschap te stappen. Formeel heeft hij daarvoor de toestemming van het Amerikaans Congres nodig, dat traditioneel uitgesproken pro-NAVO is. Bovendien vergroot de NAVO de mondiale macht van de VS en komt het bondgenootschap goed van pas in de krachtmeting met China – voor veel Amerikaanse politici de belangrijkste tegenstander in de wereld. Rationeel is het niet om een club vaarwel te zeggen waar je de baas bent en die je macht vergroot.

Het zou de taak van de nieuwe secretaris-generaal Mark Rutte worden om Trump te temmen. Eén van de redenen dat Rutte de baan kreeg was dat hij goed was in de omgang met Trump. Op zijn eerste werkdag, vorige maand, stak Rutte alvast de loftrompet over hem

Maar het allerbelangrijkste vraagstuk is Oekraïne. Trump is tegen langdurige steun aan Kyiv en heeft vol zelfvertrouwen verkondigd dat hij de oorlog in gesprekken met Poetin en president Volodymyr Zelensky snel zal beëindigen. Veel Trumpiaanse adviseurs én zijn running mate JD Vance formuleren behoedzamer, maar ook zij koersen op onderhandelingen tussen Kyiv en Moskou.

Bij Harris lijkt de NAVO in goede handen te zijn, al zal ook zij hameren op meer Europese zelfstandigheid. Naar verwachting zal zij het Oekraïne-beleid van Biden in eerste instantie voortzetten. Maar ook zij zal het steeds moeilijker krijgen om steunpakketten van tientallen miljarden door het Congres te loodsen.

Lees ook

Vier scenario’s voor de strijd om het Witte Huis – en 22 races om in de gaten te houden

Staatssecretaris Idsinga treedt af om toon Wilders en laat de coalitie iets wankeler achter

admin
November 1, 2024
0

Niet de vraag, maar de toon was voor staatssecretaris Folkert Idsinga (NSC) reden om al na vier maanden zijn ontslag in te dienen bij premier Dick Schoof. Onverteerbaar, noemde hij de manier waarop hij door Geert Wilders behandeld werd. Een meerderheid van de Tweede Kamer, inclusief PVV, wilde van hem weten waar hij een pensioen van 6 miljoen euro in had geïnvesteerd.

Idsinga, zei hij vrijdagmiddag, zal daar later volledig inzage in geven. Maar niet als staatssecretaris. In besturen heeft hij, als het op deze manier moet, geen trek meer.

Begin deze week publiceerde RTL Nieuws een bericht over de aandelen, obligaties en andere beleggingen van Idsinga. Als staatssecretaris Financiën gaat hij over de belastingregels en heeft hij daardoor invloed op winstgevenheid van bedrijven. Maar Idsinga zei dat hij zijn financiële belangen afgelopen zomer al had besproken met de formateur en weigerde verder uitleg te geven. Hij vond het privé.

Zijn antwoord maakte hem lijdend voorwerp in een discussie over transparantie die de Tweede Kamer al langer voert. Idsinga’s NSC-partijleider Pieter Omtzigt was een strenge en prominente stem in dat debat, maar deze keer waren het Kamerleden van D66, GroenLinks-PvdA en SP die Kamervragen stelden. Zij vonden dat Idsinga als staatssecretaris meer uitleg moest geven om zorgen om mogelijke belangenverstrengeling weg te nemen.

Miljoenenbelangen

En Wilders volgde dinsdag twitterend, zoals hij dat vaker doet. „Lijkt me geen goed bestuur en niet dragend gemotiveerd, dus maar beter openbaar maken die miljoenenbelangen!”

Dragend gemotiveerd verwijst naar de asielonderhandelingen afgelopen weken. Wilders wilde een noodwet voor asielmaatregelen waarmee het kabinet tijdelijk het parlement kon omzeilen. Daar was volgens het hoofdlijnenakkoord, op verzoek van Omtzigt, een dragende motivering voor nodig. De motivering bleek onvindbaar, dus ging een noodwet niet door. ‘Goed bestuur’ slaat op de belofte van transparant en integer bestuur, waarmee NSC met succes campagne voerde. De tweet lijkt daarmee ook een manier om NSC terug te pakken.

Idsinga zei dat hij alle procedures over zijn investeringen had gevolgd

Idsinga was geraakt door het gebrek aan vertrouwen in hem en de manier waarop Wilders hem aansprak. Hij had, zei hij, alle procedures die horen bij het openbaar maken van financiële belangen gevolgd. Formateur Richard van Zwol en hij hadden zijn financiële belangen besproken onder toeziend oog van de landsadvocaat, zei hij. Van Zwol wijdt in zijn eindverslag een uitgebreide passage aan Idsinga’s investeringen. Voor Idsinga voelde het verzoek om openheid daarom als een mes op de keel. Zijn onafhankelijkheid werd in twijfel getrokken, vond hij. „Ik zet daarom een streep in het zand.”

Idsinga verdiende de 6 miljoen euro als fiscaal adviseur bij een groot advocatenkantoor op de Zuidas. Via kantoorgenoot en senator Mirjam de Blécourt kwam hij in 2020 bij de VVD terecht. Hij wilde, nadat hij goed verdiend had in de advocatuur, iets teruggeven aan de maatschappij, zei hij tijdens een hoorzitting afgelopen zomer. Maart 2021 is hij als 33ste Tweede Kamerlid van de VVD verkozen. In zijn dik twee jaar als VVD’er opereerde hij vooral op de achtergrond.

Btw-verhoging

Uit bewondering voor Omtzigt maakte hij in de zomer van 2023 de overstap van de VVD naar NSC, zegt hij. Bij de verkiezingen in 2023 werd hij opnieuw verkozen, voor de NSC. Toen NSC in het kabinet stapte, werd hij staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst. Het was zijn verantwoordelijkheid om een nieuwe manier te vinden waarop vermogens moesten worden belast, na een uitspraak van de Hoge Raad in 2021.

Het vertrek van Idsinga zal de sfeer in een toch al wankele coalitie niet verbeteren. Die nieuwe staatssecretaris moet zich in sneltreinvaart inlezen in het Belastingplan van dit kabinet, waarover de Tweede Kamer maandag met Idsinga zou vergaderen.

Na het water en de ravage is er nu woede op de gebrekkige coördinatie

admin
November 1, 2024
0

Verlaten auto’s liggen dwars op de snelweg naar Valencia. Zigzaggend om de auto’s heen proberen automobilisten omliggende dorpen te bereiken. De weg ligt bezaaid met takken, bomen en allerlei voorwerpen, sommige heel groot, zoals enorme pallets. Soms lopen er mensen als verdwaasd over de snelweg, tegen het verkeer in. Het lijkt soms op een scéne uit de apocalyptische serie The Walking Dead.

In het stadje Aldaia, op tien kilometer van de stad Valencia, is het donderdag pikkedonker. Inwoners lopen rond met zaklampen of schijnen met de lamp van hun mobieltje. Uit de straat Carrer Major komt het kabaal van een pomp die de hulpdiensten gebruiken om water uit ondergelopen huizen te pompen.

De straten van Valencia liggen bezaaid met verlaten auto’s.

Agenten proberen het verkeer te regelen voor zover dat gaat in het zwaar getroffen Valencia.

Foto’s: Foto Joseph Fox

„We zijn al de hele dag bezig in deze straat”, vertelt Alfredo van de Bomberos Forestales, de natuurbrandweer. „We zijn er nog niet eens aan toegekomen om Aldaia dieper in te trekken. We komen handen tekort”. Normaal gesproken werken de Bomberos Forestales vooral in bosbrandgebieden, waar ze verantwoordelijk zijn voor het evacueren van mensen en het bieden van medische noodhulp. Nu staan ze niet in de as, maar juist in de modder en het water. „We worden opgeroepen bij natuurrampen”, zegt Alfredo. „We kwamen hier na een melding van een vermist persoon. Hij zou in deze garage liggen, maar na het leegpompen hebben we niemand gevonden”, wijst hij naar een ingang. En dus gaat de zoektocht door.

Zijn collega Miguel Saez komt erbij staan. „We werken dag en nacht door en worden af en toe afgelost.” Niet alleen bij de bevolking, ook binnen de hulpdiensten is er kritiek op de coördinatie van de hulpverlening, of eerder: het gebrek daaraan. De lokale politie, de Guardia Civil (militaire politie), brandweerlieden, medisch personeel en zelfs de douane zijn inmiddels naar het gebied gestuurd, maar het ontbreekt aan afstemming.

Hulpdiensten controleren een ondergelopen parkeergarage in Valencia,

De vakbond van de Bomberos Forestales schreef woensdag van een „vernederende situatie” voor het personeel. Antonio Criado Montes, de vakbondssecretaris, schreef dat dinsdagmiddag, na de overstromingen, een deel van de eerst gevraagde manschappen weer werd afgezegd door het regiobestuur. „Daarnaast zijn onze helikopters niet volledig ingezet, wat gevolgen heeft gehad voor de reactietijd tijdens de ramp. We hadden veel doden kunnen voorkomen.”

In het stadje Paiporta, in het zwaarst getroffen gebied, lopen de hulpdiensten door elkaar. „Ik heb zelf ook niet echt een idee wat we hier aan het doen zijn”, zegt een agent van de lokale politie uit Orihuela die zijn naam niet gepubliceerd wil hebben. Hij staat de komende twaalf uur op zijn post voor het ziekenhuis. „Onze taak is het verkeer te regelen en ervoor te zorgen dat alle toegangswegen open zijn voor bijvoorbeeld de ambulances die gewonden vervoeren.” Hij spreekt van „een „gekkenhuis”. „Iedereen werkt door elkaar heen, er is geen structuur, en dat komt door gebrek aan coördinatie. Daarnaast willen de mensen zelf ook helpen, wat soms leidt tot chaotische situaties.” Hij vertelt dat er nog geen slaapplaatsen zijn geregeld voor de hulpverleners, zij moeten na hun shift urenlang terugrijden naar steden als Zaragoza of Alicante.

Bezuinigingen

Onder de bevolking nemen het ongeloof en de frustratie ondertussen toe. Niet alleen kwamen de lokale noodwaarschuwingen te laat, ook verloopt de hulpverlening ronduit chaotisch en schiet deze tekort. De woede richt zich op het regiobestuur van Valencia. De nieuwe regiopresident Carlos Mazón van de rechts-conservatieve Partido Popular zou steken hebben laten vallen. Een van de eerste dingen die hij bij zijn aantreden deed, was het afschaffen van de Unidad Valenciana de Emergencias (UVE) afgeschaft. Deze Valenciaanse Noodhulpeenheid werd in 2023 opgericht door de socialistische partij PSOE die destijds aan de macht was, juist met het doel de hulpcoördinatie tijdens rampen te verbeteren. Toen Mazón nog in de oppositie zat, noemde hij de Noodeenheid „de zoveelste chiringuito”, een strandtent, het Spaanse equivalent voor ‘franje’. Dit werd hem eerder dit jaar al verweten toen een grote flatbrand in Valencia tien levens eiste.

„We moeten vooral elkaar helpen hier als inwoners”, zegt de 39-jarige Eudymar Capace uit Aldaia. „De hulpdiensten zijn uiteraard aanwezig, maar kunnen mensen maar beperkt helpen. Ik snap niet waar het leger bijvoorbeeld blijft. In andere landen zie je dat ze meteen worden ingezet bij natuurrampen.” De 48-jarige María Jose uit Paiporta deelt broodjes uit aan de hulpdiensten en vrijwilligers. „Es increíble, het is ongelooflijk. Iedereen doet maar wat. En waar de regering is of buitenlandse hulp? Solo Díos sabe [Alleen God weet het].”

Donderdagavond maakte regiopresident Mázon bekend dat hij het leger om versterking heeft gevraagd. Vijfhonderd militairen arriveerden vrijdagochtend in het rampgebied, drie dagen na de overstromingen. Ondertussen is het politieke gesteggel in Madrid begonnen. De Partido Popular wijst naar premier Pedro Sánchez als schuldige voor de uit de hand lopende catastrofe. Sánchez vindt op zijn beurt dat het regiobestuur zelf verantwoordelijk is voor de trage reactie en wijst erop dat de nationale weerdienst de regio op dinsdagochtend al waarschuwde.

Lees ook

Alles is verwoest’: inwoners van het Spaanse Utiel ruimen geschokt de modder op

Bezems en vuilniszakken

Vrijdagochtend vroeg marcheren honderden mensen te voet vanuit de stad naar de getroffen dorpen. Een wandeling van ruim een uur. Het is een processie van jong en oud, bepakt met bezems, water, voedsel, vuilniszakken. Sommigen lopen met winkelwagens gevuld met kratten melk en luiers. „Er werden donderdag verschillende WhatsAppgroepen opgericht in de stad. We spraken een verzamelpunt af en begonnen te lopen”, vertelt César terwijl hij een sixpack waterflessen sjouwt. „Iedereen heeft wat meegenomen om uit te delen. We willen vandaag de wegen ook zoveel mogelijk schoonvegen. Het is alle hens aan dek.” Vrijdagmiddag verzoekt Mazón vrijwilligers via sociale media thuis te blijven, ‘omdat de wegen het niet aankunnen’.

Onze missie is veranderd: nu zoeken we naar doden en dat is minder urgent

anonieme commendant Guardia Civil

Vrijdagmiddag was het officiële dodental gestegen naar 205. Een commandant van de Guarda Civil die annoniem blijft, omdat hij geen toestemming heeft om te praten met de pers, vertelt dat de prioriteiten van de hulpdiensten inmidddels zijn veranderd. „Onze belangrijkste missie nu is humanitaire hulp verlenen. In de eerste 72 uur was het vooral zoeken naar overlevenden, maar nu is het een zoektocht naar de doden geworden en dat is minder urgent”. Nu ontstaan er voedseltekorten, vertelt de commandant. „Ik kreeg net van mijn team in Paiporta te horen dat er enorm tekort is aan water, babyvoeding en melk, dus rijden sommige eenheden naar de stad om zelf inkopen te doen en dit vervolgens uit te delen. We betalen het uit onze eigen zak, we hebben een inzamelingsactie gehouden.”

Met bezems en vuilniszakken proberen burgers de met rotzooi en modder bezaaide straten schoon te maken.

Vrijwilligers gaan vanuit andere delen van de stad naar plekken om te helpen met het schoonmaken van straten.

De verwoesting, de rotzooi, de modder: na het wegzakken van het water is te zien hoe zwaar Valencia is getroffen.

Burgers proberen het modderige water weg te pompen.

Helaas zijn er ook mensen die misbruik maken van de situatie, vertelt hij. „Een extra taak die wij nu erbij hebben gekregen, is het voorkomen van plunderingen en overvallen. Maar daar hebben we eigenlijk de mankracht niet voor.”

Lees ook

Nederlanders in Spaans overstromingsgebied maken de ramp van dichtbij mee: ‘In ons dorp zijn nog vijf mensen vermist’

Klimaatverandering

In de buurt van het treinstation in Aldaia is de brandweer bezig met het leegpompen van een parkeergarage van een winkelcentrum. „De garage heeft drie verdiepingen. We hebben de eerste nog niet eens tot de helft kunnen legen, terwijl we al sinds een dag bezig”, zegt brandweerman Acedo. „We hebben nog geen idee wat we kunnen aantreffen, maar we zijn overal op voorbereid.” Het water wordt via enorme blauwe slangen afgevoerd en in een put geloosd. Wanneer hij en zijn collega’s de de vraag krijgen wat ze vinden van de coördinatie, valt er een ongemakkelijke stilte. „Je kunt het zelf wel invullen”, zegt Acedo. „Ik kan er verder niets over zeggen”. Het zwijgen dat volgt spreekt boekdelen.

Collega Luis Villadiego leunt tegen de brandweerwagen en vertelt naar hoeveel natuurrampen hij al is gestuurd „Niets is heftiger dan overstromingen. Bij een bosbrand kun je nog zien welke kant het vuur opgaat. Maar bij een overstroming word je verrast. Door de kracht van het water word je alle kanten op gesleurd.” Ook de schade naderhand vinden de twee brandweerlieden heftiger. „Spanje moet beter voorbereid zijn op rampen zoals deze, want door klimaatverandering wordt het alleen maar erger.”

Oppositie kan kabinet niet overtuigen van alternatief voor btw-verhoging

admin
November 1, 2024
0

Suiker duurder maken, de tabaksaccijns verhogen, het belasten van watergebruik voor grote bedrijven. Tegenstanders van de aanstaande btw-verhoging op sport, cultuur, media, boeken en hotels droegen de afgelopen tijd allerlei alternatieven aan. Maar niet één van de voorstellen kon alle coalitiepartijen bekoren.

Het kabinet-Schoof wil vanaf 2025 de belasting op sport, cultuur, media, boeken en hotels verhogen van 9 naar 21 procent. De maatregel moet in totaal ruim twee miljard euro extra belastinginkomsten opleveren. Voor bioscoopbezoek, dagrecreatie en campingverblijf blijft het lage btw-tarief van 9 procent gelden.

Sinds Prinsjesdag proberen oppositiepartijen het kabinet op andere gedachten te brengen, omdat PVV, VVD, NSC en BBB lieten blijken evenmin blij te zijn met de bezuinigingsplannen. Het kabinet daagde de oppositie uit om met een aantrekkelijk alternatief te komen, zodat de maatregel heel misschien kon worden ingetrokken.

‘Muurvast’

Vandaag liet Tweede Kamerlid Hans Vijlbrief (D66), die namens de oppositie met het kabinet onderhandelde over een alternatieve dekking, aan het Algemeen Dagblad weten dat het hem niet is gelukt om de btw-verhoging van tafel te krijgen. „Niemand wilde dit, maar het komt er toch. Het zit muurvast”, aldus Vijlbrief.

Volgens Vijlbrief durven de coalitiepartijen „de sprong niet te maken”, omdat ze „te bang” zijn om de eigen achterban boos te maken. „Lelijke politiek die heel Nederland raakt”, aldus de D66’er tegenover het AD.

Aanstaande maandag wordt in de Tweede Kamer verder gedebatteerd over de btw-verhoging. Vijlbrief wil de coalitiepartijen dan nogmaals aansporen af te zien van de verhoging. Bij aanvang van dat debat zullen onder meer bekende sporters, schrijvers en acteurs protesteren tegen de maatregel.

‘Heilloze weg’

Overigens moet het belastingplan, waar de btw-verhoging deel van uitmaakt, ook nog door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. Onlangs dreigde een meerderheid van de partijen in de senaat om het complete pakket aan belastingplannen weg te stemmen als de coalitie niet terugkomt op de betreffende btw-verhoging.

Het bondgenootschap #geenhogerebtw, bestaand uit onder meer voetbalbond KVNB, Koninklijke Horeca Nederland en De Creatieve Coalitie, liet vrijdag in een verklaring weten dat de btw-verhoging „een heilloze weg is” die niemand wil belopen. „De gevolgen van de btw-verhoging zijn schadelijk voor Nederland en onomkeerbaar”, aldus het collectief.

Lees ook

Hoeveel duurder wordt een dagje uit? ‘Musea hebben echt geen vet meer op de botten’