Category: Vandaag

Goedemorgen. Blokker, hoe verder? Vandaag informeert moederbedrijf Mirage Retail Group (MRG) „alle betrokkenen” hoe de toekomst van de bekende winkelketen eruitziet. Zakenblad Quote meldde vrijdag dat de eigenaar van Blokker de handdoek in de ring gooit: het faillissement van de keten nadert en er staan vierduizend banen op de tocht. Topman Ynse Stapert van MRG stelde vrijdag dat het bedrijf op dat moment nog geen uitstel van betaling had aangevraagd. Hoe verder? We volgen het vandaag op de voet.

Wat we verder lazen:

• Het Europees Parlement hoort vanaf vandaag de kandidaat-leden van de Europese Commissie. Een belangrijk moment want de hoorzittingen, die de hele week duren, bepalen de toon in Brussel. Wat betekent de nieuwe, radicalere samenstelling van het parlement voor de ‘verhoren’? De collega’s van NRC Vandaag maakten er deze podcast over.

• De Nederlandse schoenenindustrie moet vechten om te overleven, schrijft Het Financieele Dagblad vanmorgen. Van Lier en Van Bommel, de twee bekendste Nederlandse schoenmerken, hebben het zwaar. Enkele Amsterdamse producenten van dure sneakers daarentegen, onttrekken zich enigszins aan de problemen.

• De werknemers van de Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing stemmen vandaag over het akkoord dat hun vakbond vorige week met de directie van Boeing is overeengekomen. Die zou de staking moeten beëindigen.

• De Financial Times interviewde Ynon Kreiz, in Nederland (een beetje) bekend als de vroegere topman van tv-producent Endemol. Kreiz is sinds 2018 de baas van speelgoedfabrikant Mattel. Hij kwam zelfs voor in de Barbie-film. Kreiz heeft plannen voor zeventien films gerelateerd aan zijn speelgoedmerken.

Israël heeft de Verenigde Naties officieel laten weten het sinds 1967 bestaande verdrag met de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen, UNRWA, te hebben opgezegd. Dat melden internationale persbureaus maandag.

In een bericht op X zei de Israëlische VN-ambassadeur Danny Danon maandagochtend dat „ondanks overweldigend bewijs dat we aanleverden bij de VN dat er Hamasinfiltratie plaatsvindt bij UNRWA, de VN niets deed om die situatie recht te zetten”. Hij zei dat Israël de samenwerking met andere hulporganisaties zal voortzetten, maar „niet met organisaties die terrorisme inzetten tegen ons”.

UNRWA biedt humanitaire hulp en onderwijs aan miljoenen Palestijnen in Gaza, op de bezette Westelijke Jordaanoever, in Libanon, Syrië en Jordanië en telt momenteel zo’n 30.000 medewerkers.

Hamasinfiltratie bij UNRWA

Sinds de uitbraak van de oorlog op 7 oktober vorig jaar zegt Israël dat UNRWA wordt geïnfiltreerd door Hamasstrijders. Meerdere medewerkers zouden volgens Israël actief hebben deelgenomen aan de aanval van Hamas op het Supernova muziekfestival in Israël op 7 oktober. Afgelopen augustus zei de VN dat het negen UNRWA-medewerkers had ontslagen die inderdaad mogelijk betrokken waren bij de aanval.

Afgelopen maand nam het Israëlische parlement, de Knesset, al wetgeving aan die het werk van UNRWA op Israëlisch grondgebied verbood. Israëlische overheidsinstanties mogen onder de nieuwe wet ook niet meer samenwerken met de organisatie. De wet zal over drie maanden in werking treden.

Zowel Gaza als de bezette westelijke Jordaanoever worden in het internationaal recht niet beschouwd als onderdeel van de Israëlische staat, dus officieel zal de UNRWA daar kunnen blijven opereren, maar het zal wel een stuk lastiger worden, waarschuwen meerdere hulporganisaties.

Israël kreeg veel internationale kritiek over de nieuwe wet. Zo drong de VN-veiligheidsraad bij Israël aan om „zich te houden aan zijn internationale verplichtingen”, om de „voorrechten en immuniteiten” van de UNRWA te respecteren en „zijn verantwoordelijkheid na te komen om ongehinderd volledige, snelle en veilige humanitaire hulp in alle vormen en in de hele Gazastrook mogelijk te maken”.

Palestijnen verzamelen zich voor zakken met meel, uitgedeeld door UNRWA, de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen, in Deir al Balah in centraal Gaza.

Opvallende campagnevideo’s in de Verenigde Staten moedigen Amerikanen in het laatste weekend voor de verkiezingen aan te breken met hun op Trump stemmende omgeving. De advertenties zijn ingesproken door acteurs Julia Roberts en George Clooney. Zij roepen op presidentskandidaat Kamala Harris te steunen, zelfs al moet die stem op Harris stiekem worden uitgebracht. De video’s zijn opgezet door non-profitorganisatie Vote Common Good, dat evangelische en katholieke kiezers aanmoedigt te breken met de Republikeinse Partij.

In stemhokjes, „de enige plek in Amerika waar vrouwen nog steeds het recht hebben om te kiezen, kan je stemmen hoe je wil”, opent Julia Roberts een advertentie gericht op vrouwen. In de video wordt een vrouw aangemoedigd door haar Republikeinse echtgenoot te stemmen zoals hij. In het stemhokje oogt ze nerveus, maar zodra ze oogcontact maakt met een andere vrouw, kiest ze zelfverzekerd voor Harris op het biljet. „En niemand zal er ooit achter komen,” bemoedigt Roberts haar in de voiceover.

https://www.youtube.com/watch?v=FaCPck2qDhk

Presidentskandidaat Donald Trump noemde de advertentie „cringe” , toen hij zaterdag te gast was in de rechts-georiënteerde televisieshow Fox & Friends. „Kun je je voorstellen dat een vrouw haar man niet vertelt op wie ze stemt?”, vervolgde de voormalig president. „Zelfs als je een vreselijke relatie hebt, ga je het je man vertellen. Het is belachelijk.”

Niet alleen vrouwen worden aangemoedigd op Harris te stemmen. In een andere video moedigt George Clooney ook mannen aan op Harris te kiezen. „Bedenk hoe jouw stem degenen van wie je het meeste houdt beïnvloedt”, zegt de acteur in de voiceover, doelend op dochters, vrouwen, zussen en moeders. In de video ging een man met zijn dochter naar het stemhokje.

Beide campagnefilmpjes worden afgesloten met: „what happens in the booth, stays in the booth.”

https://www.youtube.com/watch?v=PDOLkGV4-Ls

Genderverkiezing

Gender speelt in deze verkiezingen misschien wel een grotere rol dan ooit. Het stemgedrag van Amerikaanse mannen en vrouwen onder de dertig ligt tegenwoordig verder uit elkaar elke andere generatie kiezers, berichtte The New York Times in oktober. Jonge mannen zijn geneigd op Trump te stemmen, jonge vrouwen op Harris. In de peilingen gaan de twee nek-aan-nek.

Een peiling onder kiezers in Iowa liet dit weekend zien dat Harris haar tegenstander Trump mogelijk voorbij is gestreefd in de staat. De peiling is van afgelopen zaterdag en de uitkomst is bijzonder: de staat Iowa stemde de laatste jaren altijd Republikeins, maar uit de peiling blijkt een grote groep vrouwen, ouderen en onafhankelijke kiezers die dit keer Democratisch kiezen. De verwachting is dat deze groepen ook in andere delen van het land invloedrijk kunnen zijn.

De voorlopige uitslag van de presidentsverkiezingen in Moldavië wijst op Maia Sandu als winnaar. Dat betekent een voortzetting van de pro-Europese koers van het Oost-Europese land tussen Roemenië en Oekraïne. In Brussel zal de keuze voor Sandu met opluchting zijn ontvangen.

Lange tijd was zondagavond sprake van een nek-aan-nek-race tussen de pro-Europese en de pro-Russische kandidaat. Sandu dankt haar overwinning aan de stemmen van Moldaviërs die in het buitenland wonen, met name in West-Europa. De definitieve uitslag wordt maandagochtend verwacht. De opkomst was 54 procent.

De tweede ronde van de presidentsverkiezingen voltrok zich zondag in een gespannen sfeer. Net als bij de eerste ronde, twee weken geleden, was er volgens het kamp van de zittende president Maia Sandu sprake van Russische inmenging. Duizenden Moldaviërs die in Rusland wonen zouden met vliegtuigen en bussen naar Minsk, Bakoe en Istanbul zijn gebracht om daar hun stem op de pro-Russische kandidaat uit te brengen. Georganiseerd transport van kiezers is verboden volgens de Moldavische wet. Ook vond er intimidatie plaats via dreigtelefoontjes. Bij stembureaus in West-Europese landen waren valse bommeldingen.

Opnieuw was er sprake van Russische inmenging, zegt de zittende president Maia Sandu

De tweede ronde was nodig omdat geen van de elf presidentskandidaten op 20 oktober een meerderheid haalde. Sandu, president sinds 2020, kreeg toen 42 procent van de stemmen. Anders dan volgens peilingen kon worden verwacht, kwam de nummer twee, Aleksandr Stoianoglu, uit op 26 procent van de stemmen. Diverse oppositiepartijen kondigden aan dat zij in de tweede ronde Stoianoglu zouden steunen. Sandu kreeg in de eerste ronde veel steun van de omvangrijke diaspora: 70 procent van de buitenlandse Moldaviërs stemde voor haar.

Geopolitieke betekenis

Net als bij de parlementsverkiezingen in Georgië van vorige week hebben de Moldavische presidentsverkiezingen geopolitieke betekenis. Bij beide verkiezingen ging het om een keuze tussen banden met de Europese Unie versus banden met Rusland, en daarmee over de toekomst van het land.

Met een marginale meerderheid koos Moldavië twee weken geleden in een referendum voor een Europese toekomst: 50,4 procent van de kiezers zei ‘ja’ op de vraag of het streven naar EU-toetreding moet worden opgenomen in de grondwet. De opkomst was 50,7 procent, dus heel overtuigend is de pro-EU-stem niet.

Lees ook

‘Europa’ wint op het nippertje in Moldavië, maar de president kan nog worden weggestemd

De twee toekomstperspectieven voor het kleine Moldavië (circa drie miljoen inwoners) worden weerspiegeld in de twee presidentskandidaten. Maia Sandu (52) werkte voor de Wereldbank, onder meer in Washington. Sinds haar aantreden als president zette ze met succes in op toetreding tot de EU per 2030: Moldavië werd in 2022 kandidaat-lidstaat, deze zomer begonnen de onderhandelingen, vorige week oordeelde de Europese Commissie positief over de voortgang. De Russische invasie van Oekraïne sterkte Sandu in haar pro-Europese koers. Critici zeggen dat ze te veel op geopolitiek is gericht en te weinig doet aan binnenlandse problemen, zoals armoede en corruptie.

Haar tegenstander Aleksandr Stoianoglu (57) zegt ook te streven naar EU-toetreding, maar wil tegelijk goede relaties behouden met Moskou. Hij volgt het Servische model: banden met Oost en West. Hij komt uit Gagaoezië, de pro-Russische regio waar oligarch Ilan Shor, berucht om politieke omkopingsacties, op afstand de scepter zwaait. Stoianoglu wordt gesteund door de pro-Russische Socialistische Partij. Hij werd in 2023 ontslagen als hoofd van het openbaar ministerie op verdenking van corruptie, maar kreeg gelijk van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens toen hij daar zijn ontslag aanvocht.

Lees ook

deze reportage over de Moldavische defensie

Delen

Mail de redactie

Op een regenachtig, verraderlijk glad circuit in een buitenwijk van São Paulo dreigde Max Verstappens seizoen zondagmiddag in duigen te vallen. Hij zou slechts als zeventiende beginnen aan de race op het circuit van Interlagos – rivaal Lando Norris als eerste. De perfecte kans voor de Britse McLaren-coureur om het puntengat met Verstappen haast te halveren – en in de resterende races met zijn snellere auto de klus te klaren.

Maar in een van de indrukwekkendste races in zijn carrière zorgde Verstappen voor een heel andere afloop.

Met een optreden dat op de lijst met beste regenraces in de F1-geschiedenis past, behaalde Verstappen een cruciale overwinning. Onder de lastigste omstandigheden waarmee de rijders dit jaar te maken kregen, bleef de Nederlander foutloos, en was hij met afstand de snelste man op de baan. Norris finishte de chaotische race – doorspekt met regenbuien, crashes, safetycars en een rode vlag – als zesde, ruim een halve minuut achter Verstappen.

Zoals zo vaak wanneer de Formule 1 São Paulo aandoet, sloeg zaterdagmiddag het grillige Braziliaanse lenteweer toe. Door enorme plensbuien kwam het circuit dusdanig onder water te staan, dat de F1-wagens niet veilig de baan op konden. De wedstrijdleiding verplaatste de kwalificatie, bepalend voor de startopstelling van de race, noodgedwongen naar zondagochtend.

Tegenslagen

Op dat moment had Norris de eerste slag van het weekend al gewonnen. In de korte sprintrace op zaterdagochtend was hij als eerste gefinisht, nadat teamgenoot Oscar Piastri hem voorbij had gelaten. Verstappen was derde geworden, maar had een plek moeten inleveren doordat hij te hard had gereden toen de race wegens een gestrande auto even geneutraliseerd was. Weer was Norris dichterbij gekropen in de WK-stand.

Zondagochtend volgde nog een tegenslag voor Verstappen. Op het moment dat hij tijdens de kwalificatie begon aan een poging een snelle tijd neer te zetten, crashte een paar honderd meter voor hem een auto. De rode vlag ging uit, Verstappens ronde was om zeep. Hij kwam daardoor niet verder dan de twaalfde tijd, wat na een al eerder opgelegde straf voor een motorwissel de zeventiende startplek opleverde.

Zou Norris de race winnen, en Verstappen ergens in de middenmoot eindigen, dan kon hij zomaar binnen de dertig punten naderen: een verschil dat in de resterende races prima overbrugbaar zou zijn.

Maximaal op de proef gesteld

De plassen waren inmiddels minder diep, maar droog was het allerminst. Onder dergelijke omstandigheden worden de coureurs maximaal op de proef gesteld. De baan wordt nu eens natter, dan weer droger, de regenbanden slijten: elke bocht moeten de rijders aftasten hoe hard ze kunnen remmen en hoe snel ze kunnen insturen. Eén fout, en een crash is haast onvermijdelijk, zoals tijdens de kwalificatie liefst vijf coureurs ondervonden.

Verstappen voelt zich als geen ander op zijn gemak bij zo’n uitdaging. Terwijl tijdens de race links en rechts coureurs van de baan spinden en crashten, haalde hij de ene na de andere auto in. Na tien ronden was hij al opgeklommen van de zeventiende naar de zesde plek.

Verstappen was op niet één hachelijk moment te betrappen

Dat die zesde plek uiteindelijk de eerste werd, was enigszins fortuinlijk. Op een voor Verstappen zeer gunstig moment crashte de Argentijn Franco Colapinto (Williams) zwaar, waardoor de race werd stilgelegd. Tijdens de onderbreking kon Verstappen zijn versleten regenbanden verruilen voor nieuwe: een gratis pitstop. Om de leiding te veroveren hoefde hij even later alleen voorbij de uiteindelijk zeer verrassend als tweede gefinishte Fransman Esteban Ocon (Alpine).

Maar Verstappen was zoveel sneller dan de rest dat hij ook zonder dat gelukje wel vooraan was beland. Waar anderen over (en naast) de baan glibberden, was Verstappen op niet één hachelijk moment te betrappen. Eenmaal vooraan vergrootte hij zijn voorsprong met een seconde per ronde.

Norris reed intussen een belabberde race. Dat begon al bij de start, die afgebroken werd omdat tijdens de opwarmronde een auto in de grindbak was vastgelopen. Norris had moeten blijven staan op zijn plek, maar reed om onduidelijke reden weg voor nóg een opwarmronde. Toen de race dan eindelijk van start ging, verloor hij direct de leiding. Vervolgens ging Norris op een verkeerd moment de pits in voor nieuwe banden, zodat hij achter Verstappen belandde. Later verloor hij nog meer plekken doordat hij uit de bocht schoot. Tot overmaat van ramp wacht Norris mogelijk nog een extra tijdstraf vanwege zijn overtreding tijdens de afgebroken start.

Met zijn magistrale zege spoelt Verstappen de vieze smaak weg van tien nederlagen op rij. Waar hij de laatste races vooral in het nieuws kwam door agressief rijgedrag en tijdstraffen, herinnerde hij de Formule 1 er nu eindelijk weer eens aan dat zijn naam thuishoort tussen die van Michael Schumacher, Ayrton Senna, Jackie Stewart en Lewis Hamilton: F1-legendes die allemaal tijdens beroemd geworden regenraces hun absolute virtuositeit lieten zien.

Met een voorsprong van 62 punten is Verstappen tijdens de drie resterende races alleen in theorie nog in te halen door Norris. Over drie weken gaat het seizoen verder en kan Verstappen zijn kampioenschap veilig stellen. Regen zal er dan niet zijn: het circuit, in Las Vegas, ligt midden in de woestijn.

Delen

Mail de redactie

Abdi Nageeye (35) heeft zondag de marathon van New York gewonnen. De Nederlandse atleet liep de 42,195 kilometer – die de deelnemers door de vijf New Yorkse stadsdelen, Bronx, Queens, Brooklyn, Staten Island en Manhattan voerde – in een tijd van 2.07.39.

Een groep renners, geleid door Olympisch kampioen – en favoriet voor de winst – Ethiopiër Tamirat Tola, dunde naarmate de wedstrijd vorderde steeds verder uit.

Maar Nageeye zat naar eigen zeggen „overal bij”, vertelde hij aan de NOS. „Niemand kwam weg, ik ken het parcours goed en vandaag was het mijn race”, aldus de eerste Nederlandse winnaar van de beroemde marathon. Bij de vrouwen ging de overwinning naar de Keniaanse Sheila Chepkirui (33).

Vier kilometer voor de eindstreep voerde Nageeye het tempo op, waarna Tola, die uiteindelijk vierde werd, moest afhaken. Alleen de Keniaan Evans Chebet bleef bij, tot Nageeye in de finishstraat door Central Park wegliep en won. „Ik was zo gefocust, zelfs toen ik alleen naar de finish liep kon ik niet geloven dat ik ging winnen. Het leek wel een droom.”

De topatleet zag de renwedstrijd als „herkansing” voor zijn optreden op de Olympische Spelen in Parijs, toen hij zes kilometer voor de eindstreep uitviel nadat de Keniaan Alexander Munyao hem een zetje tegen zijn rechterbeen gaf bij een drankpost. Naar eigen zeggen dacht hij bij elk trainingsmoment aan de telleurstelling in Parijs. Om die reden wilde hij winnen, ondanks dat hij niet bij de vijf favorieten voor de winst hoorde.

Somalische boerenzoon

In 2017 liet Nageeye aan NRC weten geen vaste woon- en verblijfplaats te hebben, omdat hij er niet van houdt om zich te hechten. Afhankelijk van zijn gemoedstoestand en de weeromstandigheden wisselt hij het koude Nederland met het regenachtige Kenia en het warme Ethiopië af.

Als verklaring voor zijn ‘zwervende bestaan’ noemde topatleet ook zijn nomadische achtergrond. Hij werd als boerenzoon geboren in Somalië, maar verhuisde als vijfjarige naar Den Helder, waar zijn broer woonde. Hij doorliep de Nederlandse bassischool, maar werd nadien door diezelfde broer meegenomen naar Syrië voor een herwaardering van de islamitische cultuur en geloof, om daarna terug te keren naar hun geboorteland. Toen hij dertien was keerde hij terug naar Nederland om uiteindelijk bij een Oldebroeks gastgezin te gaan wonen. Na aandringen van spelers uit zijn voetbalteam stapte hij over op hardlopen, waarna hij een glansrijke carrière tegemoet ging. Tijdens de Spelen in Tokio in 2021 won hij zilver namens Nederland.

Delen

Mail de redactie

Het Spaanse koningspaar is zondag bij een bezoek aan een door noodweer getroffen regio belaagd door boze burgers en met modder bekogeld. Koning Felipe en koningin Letizia brachten een bezoek aan Paiporta, dat in de regio Valencia ligt. Dinsdagavond werd de regio verrast met verwoestende overstromingen. Er vielen meer dan tweehonderd doden.

Op beelden op X is te zien hoe koning Felipe over met modder bedekte straten wordt achtervolgd door ontevreden omstanders die hem woorden als „moordenaar” naschreeuwen. De koning loopt met een paraplu om zich te beschermen tegen de modder die zijn kant op wordt gegooid. Op andere videobeelden is te zien dat zijn vrouw koningin Letizia modder op haar handen en kleren heeft. Ook de Spaanse premier Pedro Sánchez en regiopresident Carlos Mazón werden tijdens het bezoek belaagd. Spaanse media melden dat Sánchez met een stok op zijn achterhoofd is geslagen.

Dat het stel pas vijf dagen nadat het noodlot toesloeg naar het gebied afreist, schiet bij veel inwoners het verkeerde keelgat in. Het Spaanse El País schrijft dat Sánchez en het koningspaar uit de menigte werden geëvacueerd. Inmiddels zou de koning de getroffen inwoners weer te woord staan.

Overstromingen

Dinsdagavond werd Spanje opgeschrikt door hevige overstromingen. Het weerinstituut gaf pas een waarschuwing af toen gebieden al onder water stonden, waardoor veel mensen onvoorbereid waren. De verwoesting in met name de regio Valencia is groot. Er vielen in dat gebied meer dan tweehonderd doden, onder wie veel kinderen. Nog altijd worden mensen vermist.

In samenwerking met Oumaima Abalhaj.

Lees ook

Na het water en de ravage is er nu woede over de gebrekkige coördinatie

Delen

Mail de redactie

Permanent, dagelijks protest in Georgië. Dat was de oproep dit weekend van een groep burgeractivisten. Maar deze zaterdagavond staan er voor de zandkleurige pilaren van het parlementsgebouw in Tbilisi meer journalisten dan demonstranten. Omringd door nog meer agenten dan pers.

„Mensen hebben geen hoop meer”, zegt een jonge vrouw over het geringe aantal demonstranten. Ze wil haar naam niet afgedrukt, omdat ze op werk niet in de problemen wil komen. Vlak voor de verkiezingen, van zaterdag 26 oktober jongstleden, lieten hier nog tienduizenden Georgiërs hun stem horen. „Ik denk dat we het afgelopen jaar hebben geleerd dat onze protesten niets tegenhouden. De oppositie is nu teleurgesteld en heel erg moe.”

Eerder dit jaar was er de wet tegen ‘buitenlands agenten’, bijgenaamd ‘de Russische wet’ omdat een dergelijke wet daar al wordt gebruikt tegen journalisten, mensenrechtenorganisaties en oppositie. Daarna was er de wet tegen ‘lhbti-propaganda’ – eveneens naar Russisch model. En nu een parlementsverkiezing vol angstzaaien, intimidatie en ongeregeldheden, waarbij regeringspartij Georgische Droom met stevige winst eindigde terwijl ze op verlies stonden in de peilingen.

Veertig dagen hebben de Georgiërs om de in hun ogen oneerlijk verlopen verkiezingen aan te vechten tot die definitief wordt. Maar het lijkt erop dat elke poging daartoe met schouderophalen wordt bekeken door de autoriteiten. „Het staatsapparaat is volledig in de greep van de oligarchie”, zegt George Melasjvili, president van het Europe-Georgia Instituut.

‘Statistisch onverklaarbaar’

Het aantal aanwijzingen dat de verkiezingen niet helemaal in de haak waren, zijn talrijk: waarnemers zagen dat dubbel stemmen op meerdere plekken op verschillende manieren mogelijk was, net als stemmen namens iemand anders, wat in Georgië niet is toegestaan.

Waarnemers werden bij meer dan honderd stembureaus geweigerd en in enkele gevallen zelfs fysiek aangevallen. Een cameraman van RFE/RL die vastlegde hoe naast een stembureau geld werd uitgedeeld, werd geslagen en zijn apparatuur vernield.

Het staatsapparaat is volledig in de greep van de oligarchie

Data-analisten zien bovendien opmerkelijke afwijkingen in de uitslagen. Het grote verschil (13 procent) tussen de exit-polls en de uitslagen, ten faveure van de regeringspartij, suggereert „plaatselijke manipulatie” – vervalsingen op het niveau van individuele stembureaus, stellen verkiezingsonderzoekers van Edison Research. Een ander onderzoeksbureau noemt de winst van regeringspartij Georgische Droom „statistisch onverklaarbaar”. En de grafieken met de uitslagen vertonen patronen van ‘ballot stuffing’ en stemvervalsing, volgens weer andere verkiezingsexperts.

De Georgische Centrale Kiescommissie pareert de kritiek en zegt doelwit te zijn van „ongegronde beschuldigingen”. De organisatie stelt juist minder meldingen binnen te hebben gekregen over misstanden bij de verkiezingen. Eerder dit jaar wist Georgische Droom de kieswet aan te passen. Daardoor kreeg de partij meer zeggenschap in de commissie en werd de oppositie buitenspel gezet.

Stemgeheim

Er zou sprake zijn van „zo’n driehonderd stembureaus die cruciaal waren voor de winst van Georgische Droom in afgelopen verkiezingen”, stelt Mariam Kaulasjvili-Southwell van burgeractivistisch platform Daitove, op basis van analyse van eerdere verkiezingsuitslagen. „Het patroon is telkens hetzelfde: één school of één kinderopvang in een bepaald gebied waar ze dik winnen. Het is een systeem, aan het hoofd staat iemand met genoeg macht in het dorp om mensen te intimideren of met kleine bedragen te overtuigen voor Georgische Droom te stemmen.”

Mensen op deze manier persoonlijk beïnvloeden is nog niet eenvoudig, zegt Kaulasjvili. „In eerdere verkiezingen gaven ze mensen boodschappen of wat geld, en dan stemden die mensen daarna alsnog voor wie ze maar wilden.” Dit jaar zijn vertegenwoordigers van de regeringspartij Georgische Droom gespot in verschillende stembureaus – volgens de oppositie was dit om toe te zien op het wederkerige deel van de afspraak.

Het stemgeheim, of liever het gebrek daaraan, staat centraal in het betoog van de oppositie. Ook de OSVE-waarnemingsmissie stelde dat in 24 procent van alle observaties het stemgeheim „mogelijk gecompromitteerd” was. Het stembiljet zou onder andere doorschijnender zijn geweest dan andere jaren. Dat zou het volgens de oppositie mogelijk hebben gemaakt voor de lokale waarnemers van de regeringspartij om erop toe te zien of iemand zijn belofte nakomt.

De Centrale Kiescommissie pareert alle kritiek en zegt doelwit te zijn van „ongegronde beschuldigingen”; er waren juist minder meldingen over misstanden bij deze verkiezingen

‘Hoeren’, ‘slaven’, ‘buitenlandse agenten’ staat met rode krul-letters op de gevel van het Georgische Genootschap van Jonge Advocaten GYLA, verder ‘gedecoreerd’ met graffiti-piemeltjes. Die intimidaties zijn er al maanden geleden op gekalkt door regeringsgezinde vandalen. De vereniging mag de graffiti zelf niet verwijderen, omdat het pand monumentale status heeft.

Wie achter de graffiti zit, is niet bekend. „Maar een afgevaardigde van de Georgische Droom deelde een collage met foto’s van de actie en dreigementen op sociale media. We hebben het Openbaar Ministerie gevraagd onderzoek te doen, maar dat is nog niet gebeurd”, zegt directeur Nanoeka Kroeasjvili.

De vereniging biedt rechtsbijstand, zet zich in voor het beschermen van mensenrechten en komt op voor democratische instituties – bij die laatste tak staat Kroeasjvili aan het hoofd. GYLA deed op verkiezingsdag 1.500 stembureaus aan met zo’n 600 waarnemers. De meldingen begonnen op de minuut dat de stembureaus open gingen. „Veel overtredingen kwamen op meerdere plekken voor. Het waren geen geïsoleerde incidenten”, zegt Kroeasjvili.

Op basis van de observaties hebben de Jonge Advocaten nu 24 rechtszaken aangespannen in 14 regio’s. Hun speerpunt is het stemgeheim. „Niemand kan ontkennen dat het stemgeheim geschonden is”, zegt Kroeasjvili. Maar de kans dat een rechter de organisatie gelijk geeft, acht ze „richting de nul procent. De rechterlijke macht speelt onder één hoedje met de Georgische Droom. Maar we gaan elk juridisch mechanisme uitputten om mensen te laten zien: dit is het soort rechtspraak dat we hier hebben”.

Hoop gevestigd op EU

Bijna alle oppositie-aanhangers die NRC spreekt, hopen dat de Europese Unie het land zal helpen door de druk nog verder op te voeren. Zelfs eventuele sancties worden door hen aangemoedigd. Georgië kreeg in 2023 de kandidaat-status, maar als gevolg van de richting die de regeringspartij is ingeslagen, is het toetredingsproces onlangs bevroren. „Het afgelopen jaar is Georgië achteruit gegaan”, stelde de EU-ambassadeur in Georgië, Pawel Herczynski, vorige week.

„Het beste wat er nu zou kunnen gebeuren is dat de Verenigde Staten en de EU de verkiezingen niet erkennen”, zegt burgeractivist Kaulasjvili-Southwell. „Dat vindt de regering nog steeds belangrijk. Het is belangrijk voor ze dat ze erkenning krijgen van de rest van de wereld.”

Hoewel de regeringspartij naar Russisch model steeds autoritairder wordt, verkoopt het zichzelf richting de stemmers nog steeds als pro-Europees. Dit moet ook wel, want het streven om EU-lid te worden staat in de grondwet en wordt ook door veel kiezers van Georgische Droom alsnog gesteund.

„In tegenstelling tot veel aantijgingen en speculaties is Georgië nog steeds op het EU-pad en loopt het nog steeds voor op Bosnië, Moldavië en Oekraïne”, schreef Nikoloz Samcharadze, hoofd van de commissie van Buitenlandse Betrekkingen in het parlement op X. De Nederlandse ambassadeur Meline Arakalian beet in een tweet daarop terug: „Nee meneer Samcharadze, dat is niet het geval. Georgië vordert NIET op het EU-pad zolang er een terugval is op het gebied van democratie en fundamentele rechten.” Dertien Europese buitenlandminsters hebben opgeroepen tot een onafhankelijk onderzoek naar de verkiezingen.

De oppositie heeft nog één troef in handen: geen zitting nemen in het parlement. Georgische Droom slaagde niet in het krijgen van een absolute meerderheid. Als leden van de oppositie inderdaad weigeren om ingezworen te worden, kan dit leiden tot een constitutionele crisis.

Op maandagavond zullen de oppositiepartijen hun plannen openbaren op de bekende plek voor het zandkleurige parlementsgebouw aan de Roestaveli-laan. Dan zal het protest wel meer aanhang trekken, hoopt het clubje van zaterdagavond.

Oppositieleider Nika Gvaramia liet al weten vijftig tenten te hebben verzameld, waarmee hij de suggestie wekt dat Roestaveli bezet zou kunnen worden. Maar dan moeten er wel Georgiërs komen opdagen.

Delen

Mail de redactie

Israëlische inlichtingendiensten vermoeden dat 51 Israëlische gijzelaars in de Gazastrook nog in leven zijn. Vijftig anderen, die zich nog in Gaza bevinden, zouden al overleden zijn. Zeker 27 gijzelaars zouden door Hamas gedood zijn en zeven gevangenen zouden door Israëlische luchtaanvallen op Gaza zijn omgekomen. Dat schrijft Israel Hayom zondag.

Officiële cijfers ontbreken en een officiële bevestiging van Israël blijft vooralsnog uit. De schattingen zijn gebaseerd op openbare bronnen en geheime gegevens van de Israëlische inlichtingendienst, aldus Israel Hayom. NRC kan dit niet verifiëren.

Israël maakt een onderscheid tussen vermoedelijke en bevestigde sterfgevallen. Van 37 gijzelaars zegt Israël te kunnen bevestigen dat zij overleden zijn. Van dertien gegijzelden ontbreekt voldoende bewijs om hen officieel als dood te verklaren. Israël hanteert strenge medische en religieuze regels voor het doodverklaren van mensen, schrijft Israel Hayom. De inlichtingendiensten zouden wel over genoeg informatie beschikken om aan te nemen dat zij niet meer leven.

Op 7 oktober vorig jaar ontvoerden Hamas-strijders ongeveer tweehonderd mensen uit Israël. Eind november 2023 liet Hamas meer dan honderd gijzelaars gaan, en later werden nog vier gijzelaars vrijgelaten. Ook hebben Israëlische troepen enkele gijzelaars bevrijd tijdens een grondoperatie in Gaza.

Na 7 oktober begon Israël een grootschalig offensief tegen Hamas in Gaza. Als gevolg daarvan is het Palestijnse dodental door Israëlische aanvallen opgelopen tot 43.311, meldde het Palestijnse Ministerie van Volksgezondheid afgelopen zaterdag.

Israëliërs demonstreren al maanden massaal tegen de handelswijze van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Israëlische regering, omdat zij er niet in slagen een wapenstilstand te bewerkstelligen en de gijzelaars uit Gaza te halen.

Liveblog
crisis in het Midden-oosten

’51 Israëlische gijzelaars nog in leven’

Delen

Mail de redactie