Category: Vandaag

‘De hut staat in de hens’. Met die Duitse versie van ‘Alle hens aan dek’ beschreef SPD-voorzitter Saskia -Esken zondag de stand van zaken in de coalitie van kanselier Olaf Scholz (SPD). Na maandenlange onenigheid lijkt de crisis in de coalitie van sociaaldemocraten, Groenen en de liberale FDP deze week tot een kookpunt te stijgen. Lars Klingbeil, de tweede SPD-voorzitter, noemde het „de week van de beslissingen”.

Kanselier Scholz, die zondagavond al een tête-à-tête met minister van Financiën Christian Lindner (FDP) had, wil vóór woensdagavond nog twee- of driemaal met Lindner en met minister van Economie Robert Habeck (Groenen) spreken in een poging de regering overeind te houden. Woensdagavond komen de belangrijkste ministers, fractieleden en de drie partijbesturen bijeen. Scholz wil dan een weg uit de regeringscrisis kunnen presenteren. Als hem dat niet lukt, betekent dat mogelijk het einde van de regering.

De drie partijen zijn in voortdurend conflict met elkaar sinds het Constitutioneel Hof in Karlsruhe vorig jaar in november de eerste begroting van de coalitie, die van 2021, als ongrondwettelijk bestempelde. In die begroting werden de grote onderlinge verschillen tussen de drie partijen overbrugd door een truc: 60 miljard euro die nog door de regering Merkel was vrijgemaakt om de gevolgen van de coronapandemie op te vangen, maar die niet was gebruikt, werd overgeheveld naar een fonds voor investeringen in de energietransitie. Daarmee werden zowel de Groenen als de FDP tevredengesteld: de Groenen willen investeren in de economie en in verduurzaming, voor de FDP is het begrotingsevenwicht de heilige graal. Na het oordeel uit Karlsruhe gaan het begrotingsevenwicht en de door de Groenen gewenste investeringen echter niet langer samen.

Kwakkelende economie

De diametraal tegenovergestelde opvattingen en de gevoelde noodzaak eraan vast te houden worden deze weken versterkt door de kwakkelende Duitse economie. Die krimpt dit jaar voor het tweede jaar op rij, iets wat sinds 2002 niet meer is gebeurd. Burgers en industrie willen initiatief zien van de politiek, maar de maatregelen die FDP, Groenen en SPD voor ogen hebben stroken geenszins met elkaar.

Lees ook

Het Duitse buisnessmodel is in groot gevaar

Vorige week werd de groeiende animositeit tussen de drie partijen op haast groteske manier duidelijk. Scholz nodigde op dinsdag vertegenwoordigers van de industrie uit voor een top in het Kanzleramt – volgens deelnemers een gesprek zonder concrete resultaten. Op dezelfde dag sprak Lindner op een andere top met vertegenwoordigers van het midden- en kleinbedrijf. Wederzijdse afgevaardigden waren op de concurrerende toppen niet uitgenodigd. Een week eerder stelde Habeck al een nieuwe „impuls voor de economie” voor, namelijk 10 procent subsidie voor investeringen van bedrijven. Lindner en Scholz wisten niets van Habecks plan – waarmee ook dat plan vooralsnog een loze belofte is.

Op vrijdag werd bovendien een plan van Lindner gelekt, dat volgens Lindner voor intern gebruik was bedoeld, waarin de FDP-voorman een aantal voorwaarden stelt aan het voortbestaan van de coalitie. Het document werd al gauw gezien als een bom onder de coalitie, aangezien de meeste voorstellen botsen met kernwaarden van de andere twee regeringspartijen. Zo wil Lindner de pensioenen niet verhogen en in plaats daarvan belastingen verlagen bij topverdieners en bedrijven, de bijstandsuitkering naar beneden bijstellen, en de vermindering van CO₂ uitstoot aan marktwerking overlaten door het invoeren van een CO₂-prijs. Voor sociaaldemocraten en Groenen zijn dat geen onderhandelbare punten. Ook in april kwam Lindner al met een reeks eisen die moest worden ingewilligd om in de regering te blijven, waaronder het bevriezen van de bijstandsuitkering – aan veel van die eisen heeft de regering-Scholz toen wél gehoor gegeven.

FDP speelt hoog spel

In het verbond van SPD, Groenen en FDP speelt de FDP al sinds een aantal maanden hoog spel. Lindner dreigt steeds weer uit de regering te stappen om zo concessies bij de andere partijen af te dwingen. De FDP staat er van de drie partijen het belabberdst voor: in de drie deelstaatverkiezingen dit najaar behaalde de FDP nergens de kiesdrempel van 5 procent en de partij is dus in geen van die drie deelstaatparlementen vertegenwoordigd, en ook volgens peilingen voor de Bondsdagverkiezingen lijkt de FDP de 5 procent-drempel niet te halen.

Lindner heeft daaruit geconcludeerd dat de huidige koers van de regering en de rol van de FDP daarin de partij geen goed doet. Daarom wil hij een radicaal andere koers van Scholz, en hij klampt zich daarbij vast aan twee klassieke (of in de ogen van critici: oudbakken) FDP-thema’s: de Schuldenbremse (het begrotingsevenwicht) en belastingverlagingen.

Maar zelf opstappen uit de regering acht Lindner, zo lijkt het, ook niet bevorderlijk voor de kiezersgunst. Daarom maakt hij het liever zijn coalitiepartners dusdanig moeilijk dat Scholz het initiatief moet nemen om Lindner en zijn FDP-collega’s te ontslaan.

Voor de SPD en de Groenen zijn nieuwe verkiezingen nu ook niet aantrekkelijk, want beide partijen staan op fors verlies. Als de regering onder Scholz valt, is het hoogst onwaarschijnlijk dat de SPD Scholz nog eens als lijsttrekker naar voren schuift, waardoor Scholz er veel aan gelegen zal zijn de boel tot september 2025 bij elkaar te houden. Ook Habeck kan niet zeker zijn van steun van zijn partij bij een tumultueuze regeringsval.

Verkiezingen

Als de drie partijen er niet uitkomen op woensdag, of uiterlijk voor volgende week als de nieuwe begroting rond moet zijn, zijn er meerdere mogelijkheden. Scholz kan proberen met de Groenen maar zonder de FDP te regeren en zoeken naar een andere coöperatieve partij in de Bondsdag. De meest voor de hand liggende kandidaat daarvoor zou de CDU/CSU-fractie zijn, maar die hebben gezien een ruime voorsprong in de peilingen hun zinnen gezet op nieuwe verkiezingen.

De andere mogelijkheid is dat Scholz de ‘vertrouwensvraag’ stelt, waarmee de Bonsdagleden Scholz weg zouden kunnen stemmen. Ongeveer drie maanden later zouden dan verkiezingen volgen; in Berlijn wordt al gespeculeerd over begin maart.

Delen

Mail de redactie

De Turkse regering heeft drie Koerdische burgemeesters uit hun functie ontheven en vervangen met door Ankara aangestelde beheerders (kayyum). Het gaat om de burgemeesters van de plaatsen Mardin, Batman en Halfati. Alle drie zijn lid van de overwegend Koerdische DEM Partij en wonnen afgelopen maart de lokale verkiezingen, vaak met een grote meerderheid.

Hoewel de burgemeesters voorafgaand aan die stemgang nog werden goedgekeurd door de Turkse kiesraad, komt de regering nu met een lange lijst aan terrorisme gerelateerde aanklachten tegen de drie. Zo worden ze beschuldigd van lidmaatschap van of het propaganda bedrijven voor een ‘gewapende terroristische organisatie’, waarbij het in dit geval gaat om de PKK (Koerdische Arbeiderspartij). De strafeisen lopen op tot wel tien jaar cel.

De AKP-regering van president Erdogan zette op deze manier veel vaker democratisch verkozen Koerdische burgemeesters aan de kant. Voor de 82-jarige Ahmet Türk, de burgemeester van Mardin, is het zelfs al de derde keer. „Volgens mij ben ik in het Guinness Book of Records beland”, aldus Türk tegen de lokale pers.

Ogenschijnlijke handreiking

De timing van Ankara’s besluit is opvallend. Vorige maand stond de Turkse politiek immers nog in het teken van Erdogans ogenschijnlijke handreiking naar de Koerden. De president hintte op een nieuw vredesproces met de PKK en zijn rechts-nationalistische coalitiepartner Devlet Bahçeli liet zelfs doorschemeren dat de gevangen PKK-leider Abdullah Öcalan zou kunnen vrijkomen als hij zou oproepen de strijd tussen de PKK en de Turkse staat te beëindigen.

De precieze beweegredenen achter deze ontwikkelingen zijn onduidelijk. Veel analisten benadrukken dat de Turkse regering er vanwege de vele andere spanningen in de regio extra bij gebaat is om de oorlog met de PKK te beëindigen. Daarnaast wordt geopperd dat Erdogan uit zou zijn op een deal met de DEM Partij om grondwetswijzigingen door te voeren waardoor hij langer aan de macht zou kunnen blijven. Hoe dan ook is vrede voorlopig nog niet in zicht: Turkse aanvallen op de PKK in Noord-Irak gaan gewoon door en de PKK pleegde eind vorige maand, te midden van de speculatie over een nieuw vredesproces, een aanslag in Ankara waarbij vier mensen om het leven kwamen.

Vredesdiner

Dat nu uitgerekend Ahmet Türk onder de afgezette burgemeesters valt, is verrassend. De 82-jarige staat immers te boek als een gematigde stem binnen de Koerdische beweging en was vorige week nog te gast op een ‘vredesdiner’ met AKP-prominenten. Maar kennelijk wil de AKP geen echte vrede, reageerde Türk maandagochtend op het bericht dat hij uit zijn ambt is gezet. „Ze willen een volk dat geïntimideerd is, een volk dat het zwijgen is opgelegd.”

Türk heeft opgeroepen tot demonstraties en krijgt bijval van de leider van de grootste oppositiepartij CHP Özgür Özel, die meteen zijn solidariteit met de Koerdische burgemeester uitsprak en naar Mardin afreisde. Daarnaast gingen maandag in de overwegend Koerdische stad Van al mensen de straat op. Zij hebben ervaring met zo’n besluit van de AKP-regering: ook in Van werd al direct na de lokale verkiezingen van maart geprobeerd de pas verkozen DEM-burgemeester aan de kant te zetten. Na massale protesten zag Ankara daar uiteindelijk van af.

Lees ook

‘Turkije kan slag tegen de PKK winnen, niet de oorlog

Delen

Mail de redactie

Russische en Indonesische marine-eenheden voeren deze week gezamenlijke militaire oefeningen uit in de Javazee. Dat heeft de Indonesische marine maandag aangekondigd. Het is voor het eerst dat de twee landen samen oefenen.

De toenadering tot Rusland was al aangekondigd door de net aangetreden Indonesische president Prabowo Subianto, oud-minister van Defensie in het kabinet van zijn voorganger Joko Widodo. De militaire oefening is het eerste zichtbare bewijs hiervan. Het duidt erop dat Indonesië banden wil aanhalen met verschillende landen die elkaars expliciete of impliciete vijand zijn, zoals de Verenigde Staten, China en Rusland. Net als India wil Indonesië niet gedwongen worden te kiezen tussen machtsblokken. Tijdens de verkiezingscampagne liet Prabowo weten dat het buitenlandbeleid van Indonesië wat hem betreft de laatste decennia te pro-Westers was geworden.

Vier Russische oorlogsschepen

De militaire oefeningen vinden plaats in de Javazee, in de omgeving van Surabaya, ten oosten van de hoofdstad Jakarta, van 4 tot 8 november. Zondag zijn in de regio vier Russische oorlogsschepen aangekomen, zei een woordvoerder van Indonesische marine tegen persbureau Reuters. Volgens de woordvoerder is de internationale samenwerking tussen de Indonesische en Russische marines „altijd goed geweest”. Over aard en omvang van de oefening werden geen verdere gegevens bekendgemaakt.

Net als India wil Indonesië niet gedwongen worden te kiezen tussen machtsblokken

Hoewel Indonesië niet eerder alleen met Rusland heeft geoefend, is er wel samenwerking geweest binnen een groter verband (het zogenoemde Asean-blok) in 2021. Toen vond een driedaagse oefening plaats waar naast Rusland en Indonesië ook Thailand, Maleisië, Vietnam, Singapore en Brunei aan meededen. Ook die oefeningen vonden plaats in Indonesische wateren.

Tegelijkertijd houdt Indonesië sinds 2006 jaarlijks grote militaire oefeningen met de Verenigde Staten en andere landen zoals Singapore, Australië, Japan en het Verenigd Koninkrijk. In september waren bij deze Exercise Super Garuda Shield meer dan 4.500 mensen betrokken. De VS hebben niet gereageerd op de militaire oefening die Indonesië houdt met Rusland.

Bezoek aan Rusland

Prabowo heeft Rusland in juli bezocht en noemde het land daarbij zijn „grote vriend”. Jakarta onderhoudt een handelsrelatie met Rusland maar grote wapenimporten vanuit Moskou zijn de laatste jaren stilgevallen, meldt de Singaporese tv-zender CNA. De zender baseert zich daarbij op gegevens van wapenwaakhond SIPRI. Dat zou zijn gebeurd in reactie op het grootschalige militaire offensief tegen Oekraïne in 2022.

Het weerhield Prabowo er niet van een deal die in 2018 werd gesloten in stand te houden voor de afname van Russische gevechtsvliegtuigen, ondanks dreiging van Amerikaanse sancties. Jakarta weigerde ook toe te geven toen westerse landen Indonesië onder druk zetten om Rusland niet uit te nodigen voor de G20-top die het in 2022 organiseerde.

Lees ook

Achter Prabowo’s vriendelijke gezicht schuilt een geharde autocraat

Delen

Mail de redactie

De Belgische politieke partijen N-VA, CD&V, Vooruit, MR en Les Engagés zijn er na 145 dagen formeren niet in geslaagd een coalitie te vormen. Bart De Wever, voorzitter van de grootste partij N-VA, heeft maandag zijn ontslag als formateur aangeboden aan koning Filip. Dat schrijven Belgische media. De koning heeft het ontslag van De Wever nog niet geaccepteerd.

De Wever, naast voorzitter van de N-VA ook burgermeester van Antwerpen, probeert sinds de federale verkiezingen op 9 juni een regering te vormen. De hypothetische samenwerking wordt in Vlaanderen de „Arizona-coalitie” genoemd, naar de kleuren van de deelnemende partijen: naast de N-VA zijn dat de Vlaamse sociaaldemocratische partij Vooruit, de christendemocraten van CD&V en de Franstalige partijen MR en Les Engagés.

De vijf partijen worden het echter maar niet eens over de vraag hoe het begrotingstekort binnen de Europese norm van 3 procent van het bbp te krijgen is. De Wever deed al meerdere voorstellen voor zogeheten supernota’s, die de basis moeten vormen voor de fiscale hervorming. In de meest recente plannen gaat het onder meer om een bezuiniging op het pensioenstelsel van 3,1 miljard euro.

Zo’n bezuiniging zien de sociaaldemocraten van Vooruit echter niet zitten. Zij zien liever dat de hoogste inkomens meer gaan betalen. De koning heeft De Wever tot 12 november de tijd gegeven om er alsnog uit te komen met zijn beoogde coalitiepartners.

Lees ook

Het Vlaamse Ninove krijgt een radicaal-rechts bestuur, mét de stiefdochter van de burgemeester

Delen

Mail de redactie

Aanhoudend noodweer in Spanje veroorzaakt maandag opnieuw overstromingen, dit keer onder meer in Barcelona en de omliggende kuststreek. De lokale overheid waarschuwt maandagmiddag voor „extreem gevaar” en heeft code rood afgegeven voor de stad in Catalonië. Aanhoudende stortregens bereiken Barcelona ongeveer een week nadat hevige overstromingen in de regio Valencia al ruim 214 mensen het leven kostte.

De straten in Barcelona zijn veranderd in rivieren, tonen beelden op sociale media. In de binnenstad staan auto’s tot aan de koplampen onder water. Snelwegen zijn afgesloten en het treinverkeer is stilgelegd. Ook is de belangrijkste luchthaven van de stad, El Prat, ondergelopen. De rest van de dag wordt nog veel regen verwacht in de kustgebieden van Catalonië.

In de regio Valencia wordt nog steeds gezocht naar vermisten na de overstromingen van vorige week. Autoriteiten vrezen voor een oplopend dodental. De regionale overheid van Valencia waarschuwde vorige week te laat, het hoge water had de bewoonde gebieden toen al bereikt. Veel mensen waren daarom onvoorbereid en konden niet op tijd evacueren.

Lees ook

Valencia is verworden tot een plek met twee werelden

Delen

Mail de redactie

In een trein in een voorstad van Parijs heeft iemand maandagochtend met een bijl ingehakt op omstanders, dat meldt de Franse krant Le Monde. Vier mensen raakten gewond, van wie twee zwaargewond. Van een van hen zou een hand afgehakt zijn, van een ander is de schedel opengespleten.

De aanleiding is nog niet duidelijk. Volgens Franse media zou de bijlaanval een reactie zijn op een vechtpartij die plaatsvond in de metro. In de groep ruziënde mensen zou ook een aantal minderjarigen zijn. Een politiewoordvoerder zegt dat ook de slachtoffers jong zijn.

Het gevecht brak vermoedelijk uit toen de trein op het perron stond. Rond 8.00 uur stond het toestel stil op het station Ozoir-la-Ferrière ten zuidoosten van Parijs. Het is nog niet bekend of mensen zijn aangehouden.

Delen

Mail de redactie

Wie in Nederland Keltisch wil studeren moet haast maken. „We verwachten dat het na 1 september 2025 niet langer mogelijk is om te beginnen met deze bacheloropleiding”, waarschuwt de Universiteit Utrecht op haar website. Als je op 1 september begint kun je de opleiding „gegarandeerd” nog afronden. „Je hebt daar tot 1 september 2030 voor.”

Geen wervende boodschap voor aankomende studenten, vindt Nike Stam, universitair docent Keltisch. „We hopen dat de tekst nog wat aangepast kan worden, ook al begrijpen we dat de universiteit eerlijk wil zijn over de toekomst van onze studie.”

De medewerkers van Keltische talen en cultuur kregen op vrijdag 25 oktober te horen dat hun opleiding over vijf jaar moet sluiten. Die boodschap kregen ook vijf andere studies in Utrecht: Duits, Frans, Italiaans, Islam en Arabisch (samen een studie) en religiewetenschappen. Zij trekken minder dan 25 studenten per jaar en zijn volgens het faculteitsbestuur van Geesteswetenschappen al jaren niet rendabel te maken. Voor Keltisch meldden zich dit jaar slechts twee nieuwe studenten aan. „Numeriek een dieptepunt. Meestal zijn het er een stuk of tien”, zegt Stam. „Toch gaat het niet slecht met ons. Er zijn veel studenten die een bijvak bij ons volgen, zoals modern Iers en Welsh. Dat trekt soms wel vijftig studenten.”

In Leiden kregen de Geesteswetenschappen al eerder een soortgelijke schok te verwerken. Daar werd bekend dat het faculteitsbestuur African Studies en Latin American Studies wil schrappen en andere studies wil samenvoegen in brede bachelors. Bij Midden-Oostenstudies worden alle specialisaties, zoals Arabisch, Perzisch en Turks, afgeschaft.

De faculteiten Geesteswetenschappen in Leiden en Utrecht verkeren in financiële problemen. In Leiden wordt rekening gehouden met een tekort van 6 miljoen in 2026, in Utrecht is sprake van 7 miljoen euro. Daar bovenop komen de jaren erna nog de bezuinigingen die het kabinet heeft aangekondigd op de instroom van internationale studenten. „Als de Engelstalige bachelor international studies moet stoppen, met 500 studenten, hebben we een nog groter probleem”, zegt Mark Rutgers, decaan van de faculteit Geesteswetenschappen in Leiden. „Dan heeft dat ook gevolgen voor kleinere opleidingen, want hun docenten geven vakken bij international studies. Dan kom je in een reorganisatie terecht.”

De faculteit Geesteswetenschappen in Utrecht vreest een tekort van 13 miljoen euro in 2027 en moet daarom over de hele breedte 10 procent bezuinigen. „We begrijpen dat het een harde boodschap is, maar we kunnen niet op de oude voet doorgaan, dan stevenen we af op een faillissement”, zegt decaan Thomas Vaessens. „Met het sluiten van zes opleidingen zijn we er nog niet. Alle opleidingen moeten een efficiëntieslag maken en meer vakken samen geven, om de volledige breedte aan disciplines te kunnen behouden.”

Brede bachelors

De plannen in Leiden werden medio oktober onthuld door universiteitsblad Mare. Volgens Petra Sijpesteijn, hoogleraar Arabisch, leken ze een voldongen feit. „Daar kwam veel protest tegen, omdat uit de plannen bleek dat het faculteitsbestuur weinig inzicht heeft in hoe onze studies precies in elkaar zitten. Als we helemaal geen mensen meer opleiden die de brontalen kennen, worden bredere bachelors als Midden-Oostenstudies betekenisloos.”

Volgens decaan Rutgers zijn de plannen nog niet definitief. Het zou gaan om scenario’s die met de medezeggenschap en het college van bestuur worden besproken. „We zijn hier al anderhalf jaar mee bezig, met allerlei commissies. Er werken bijna duizend mensen op de faculteit, het was onmogelijk die allemaal te betrekken.” Hij erkent dat de opleidingsdirecteuren eerder ingelicht hadden kunnen worden. „We gaan kijken of ze betere oplossingen hebben.”

Die komen zeker, zegt Gabrielle van den Berg, hoogleraar cultuurgeschiedenis van Iran en Centraal Azië. „Wij dienen zo snel mogelijk een afgeslankt programma in, met minder vakken, terwijl de verschillende afstudeerrichtingen overeind blijven. Perzisch en Turks hebben een lange geschiedenis in Leiden en het zijn talen die in grote gebieden worden gesproken. Het zou een groot verlies zijn als je die nergens in Nederland meer kunt studeren. Dan moet je naar Bamberg of Londen.”

Bij talenstudies aan andere universiteiten wordt met argusogen gekeken naar Utrecht en Leiden. „Dit kan ons allemaal overkomen”, zegt Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit. „Ook Nederlands heeft te maken met een dalend aantal studenten. Studenten hebben steeds meer de neiging om te kiezen voor brede bachelors. Ze denken dat een Engelstalig programma als business and communication meer waard is dan een gespecialiseerde talenstudie.”

Universiteiten laten de studies die zij aanbieden afhangen van de keuzes van 18-jarigen. Begrijpelijk, maar niet goed

Martin van Hees, voorzitter van het domein Geesteswetenschappen bij de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, vindt dat de universiteiten even pas op de plaats moeten maken. „Universiteiten laten, om te kunnen voortbestaan, de studies die zij aanbieden afhangen van de keuzes van 18-jarigen. Begrijpelijk, maar niet goed. Universiteiten moeten gezamenlijk afstemmen welke kennis zij willen waarborgen.”

Unica

Enkele studies die met opheffing worden bedreigd zijn zogenoemde ‘unica’. Utrecht is de enige plek in de Benelux waar de bachelor Keltisch wordt gegeven. En onder meer Chinees, Japans, Koreaans, Perzisch en Turks kun je in Nederland alleen in Leiden studeren. Voor een aantal kwetsbare talenstudies kregen universiteiten begin jaren negentig extra geld van de overheid. Deze zogenoemde ‘Staalgelden’ gingen in de loop van de tijd op in de zogenoemde lumpsum die de universiteiten krijgen. Volgens de decanen bestaat dit geld nog steeds en krijgen de Geesteswetenschappen daarom ook nog altijd extra financiering, maar te weinig om de kosten te dekken.

Frits van Oostrom, emeritus universiteitshoogleraar in Utrecht, heeft als voorzitter van het Programmabureau Duurzame Geesteswetenschappen een brandbrief geschreven aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Tweede Kamer. Van Oostrom: „Om de unica te beschermen hebben we tien jaar geleden met elkaar afgesproken dat ze niet zomaar kunnen worden opgeheven. Dat deden we nadat Hongaars was verdwenen in Groningen en Portugees in Utrecht, zonder dat daar landelijk overleg over was geweest. Toen is afgesproken dat er voortaan eerst advies moest worden gevraagd aan een aantal gremia, waaronder ons Programmabureau.”

Hij vreest dat ook andere taalstudies op de precaire status van unicum afstevenen. Frans, Duits en Italiaans verdwijnen, als de plannen doorgaan, zowel in Leiden als in Utrecht als zelfstandige bachelors. Van Oostrom: „Als we niet uitkijken worden deze opleidingen straks ook geschrapt op andere universiteiten, dan kun je zelfs de moderne talen nergens meer studeren.”

De decanen in Leiden en Utrecht verzekeren dat ze het vereiste adviestraject nog zullen doorlopen. En zij benadrukken dat ze de expertise van de bachelors die moeten stoppen willen behouden.

Utrecht wil de vakkennis van de talenstudies integreren in bijvoorbeeld media en cultuur of geschiedenis. Ewout van der Knaap, hoogleraar Duitstalige literatuur en cultuur, wil daar best over meedenken. Maar, zegt hij, „interdisciplinariteit vereist dat er voldoende basis in de vakdiscipline is”. De opleiding Duits moet je ook daarom dus niet schrappen, vindt hij. „Het idee is dat germanisten gaan samenwerken met bijvoorbeeld de faculteit geschiedenis en samen een vak vormgeven. Dan worden er bijvoorbeeld Duitstalige bronnen in een geschiedenisvak gebruikt en colleges in het Duits gegeven. Ik denk dat het aantrekkelijk kan zijn voor geschiedenisstudenten, maar het vereist wel dat zij de Duitse taal op voldoende niveau beheersen.”

Lees ook

Bezuinigen op geesteswetenschappen is kortzichtig

Martin van Hees van de KNAW vreest dat door de integratie van de talenstudies in andere bachelors veel expertise zal verdwijnen. „De bezuinigingen raken immers ook die andere opleidingen. Daardoor zal er maar beperkt ruimte voor de talen zijn.”

In Leiden is het plan om studies samen te voegen tot nieuwe, brede bachelors. Chinees, Japans, Koreaans en Zuid- en Zuidoost-Aziëstudies moeten opgaan in Aziëstudies; Frans, Duits en Italiaans in Europese talen en culturen. En bij de bachelor Midden-Oostenstudies worden alle specialisaties geschrapt, waardoor het dus niet meer mogelijk is om in Leiden af te studeren in Arabisch, Turks, Perzisch of Hebreeuws.

Als die talen geen zelfstandige bachelors of afstudeerrichtingen meer zijn, worden ze heel kwetsbaar, zeggen docenten. Dan worden het losse vakken en die kun je, als er nog meer bezuinigd moet worden, heel makkelijk schrappen. „Met Japans en Koreaans gaat het niet slecht, dit jaar hebben we een instroom van zestig studenten”, vertelt Remco Breuker, hoogleraar geschiedenis van Korea en Noordoost-Azië. „Maar als we Zuid- en Zuidoost-Aziëstudies overeind willen houden, moeten we samengaan. Dat vind ik verdedigbaar. Het punt is: ik geloof niet dat het hierbij blijft. Het faculteitsbestuur waarschuwt niet voor niks dat er nog meer bezuinigingen aankomen.”

Lees ook

Het kabinet bezuinigt niet op universitaire banen maar op onderzoeksbeurzen. De schade blijft even groot, zeggen universiteiten

Delen

Mail de redactie

Goedemorgen. Blokker, hoe verder? Vandaag informeert moederbedrijf Mirage Retail Group (MRG) „alle betrokkenen” hoe de toekomst van de bekende winkelketen eruitziet. Zakenblad Quote meldde vrijdag dat de eigenaar van Blokker de handdoek in de ring gooit: het faillissement van de keten nadert en er staan vierduizend banen op de tocht. Topman Ynse Stapert van MRG stelde vrijdag dat het bedrijf op dat moment nog geen uitstel van betaling had aangevraagd. Hoe verder? We volgen het vandaag op de voet.

Wat we verder lazen:

• Het Europees Parlement hoort vanaf vandaag de kandidaat-leden van de Europese Commissie. Een belangrijk moment want de hoorzittingen, die de hele week duren, bepalen de toon in Brussel. Wat betekent de nieuwe, radicalere samenstelling van het parlement voor de ‘verhoren’? De collega’s van NRC Vandaag maakten er deze podcast over.

• De Nederlandse schoenenindustrie moet vechten om te overleven, schrijft Het Financieele Dagblad vanmorgen. Van Lier en Van Bommel, de twee bekendste Nederlandse schoenmerken, hebben het zwaar. Enkele Amsterdamse producenten van dure sneakers daarentegen, onttrekken zich enigszins aan de problemen.

• De werknemers van de Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing stemmen vandaag over het akkoord dat hun vakbond vorige week met de directie van Boeing is overeengekomen. Die zou de staking moeten beëindigen.

• De Financial Times interviewde Ynon Kreiz, in Nederland (een beetje) bekend als de vroegere topman van tv-producent Endemol. Kreiz is sinds 2018 de baas van speelgoedfabrikant Mattel. Hij kwam zelfs voor in de Barbie-film. Kreiz heeft plannen voor zeventien films gerelateerd aan zijn speelgoedmerken.

Israël heeft de Verenigde Naties officieel laten weten het sinds 1967 bestaande verdrag met de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen, UNRWA, te hebben opgezegd. Dat melden internationale persbureaus maandag.

In een bericht op X zei de Israëlische VN-ambassadeur Danny Danon maandagochtend dat „ondanks overweldigend bewijs dat we aanleverden bij de VN dat er Hamasinfiltratie plaatsvindt bij UNRWA, de VN niets deed om die situatie recht te zetten”. Hij zei dat Israël de samenwerking met andere hulporganisaties zal voortzetten, maar „niet met organisaties die terrorisme inzetten tegen ons”.

UNRWA biedt humanitaire hulp en onderwijs aan miljoenen Palestijnen in Gaza, op de bezette Westelijke Jordaanoever, in Libanon, Syrië en Jordanië en telt momenteel zo’n 30.000 medewerkers.

Hamasinfiltratie bij UNRWA

Sinds de uitbraak van de oorlog op 7 oktober vorig jaar zegt Israël dat UNRWA wordt geïnfiltreerd door Hamasstrijders. Meerdere medewerkers zouden volgens Israël actief hebben deelgenomen aan de aanval van Hamas op het Supernova muziekfestival in Israël op 7 oktober. Afgelopen augustus zei de VN dat het negen UNRWA-medewerkers had ontslagen die inderdaad mogelijk betrokken waren bij de aanval.

Afgelopen maand nam het Israëlische parlement, de Knesset, al wetgeving aan die het werk van UNRWA op Israëlisch grondgebied verbood. Israëlische overheidsinstanties mogen onder de nieuwe wet ook niet meer samenwerken met de organisatie. De wet zal over drie maanden in werking treden.

Zowel Gaza als de bezette westelijke Jordaanoever worden in het internationaal recht niet beschouwd als onderdeel van de Israëlische staat, dus officieel zal de UNRWA daar kunnen blijven opereren, maar het zal wel een stuk lastiger worden, waarschuwen meerdere hulporganisaties.

Israël kreeg veel internationale kritiek over de nieuwe wet. Zo drong de VN-veiligheidsraad bij Israël aan om „zich te houden aan zijn internationale verplichtingen”, om de „voorrechten en immuniteiten” van de UNRWA te respecteren en „zijn verantwoordelijkheid na te komen om ongehinderd volledige, snelle en veilige humanitaire hulp in alle vormen en in de hele Gazastrook mogelijk te maken”.

Palestijnen verzamelen zich voor zakken met meel, uitgedeeld door UNRWA, de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen, in Deir al Balah in centraal Gaza.