Category: Vandaag

Het CDA is voorstander van strenger asielbeleid, maar stemt donderdag tegen twee wetten die dit mogelijk moeten maken. „Ze hebben het ons onmogelijk gemaakt om voor beide wetten te stemmen”, zei CDA-leider Henri Bontenbal woensdag tijdens een persmoment in de Tweede Kamer. Hij doelt hiermee op een voorstel van de PVV dat dinsdag werd aangenomen waarmee illegaliteit, en ook mensen die illegaal verblijvende vreemdelingen helpen, strafbaar worden.

Steun van het CDA voor de ‘asielnoodmaatregelenwet’ en het wetsvoorstel tweestatusstelsel lijkt cruciaal voor hun definitieve invoering. In de Eerste Kamer komen de voormalige coalitiepartijen (PVV, VVD, NSC en BBB) tien zetels tekort voor een meerderheid. Het CDA heeft er zes. Zonder deze zetels is een meerderheid alleen nog mogelijk als alle kleinere fracties voor stemmen, een onwaarschijnlijk scenario.

Deze politiek laat zich al veel te lang gijzelen door één persoon

Onder Bontenbal toonde het CDA zich de afgelopen jaren voorstander van een strenger asielbeleid, maar niet zonder voorwaarden. Zo wilde de CDA-leider niet blind zijn voor zorgen vanuit de uitvoering en de rechtspraak, waar gevreesd wordt voor onuitvoerbare maatregelen en een nog hogere werkdruk.

Het CDA steunde wel maatregelen als het afschaffen van de permanente verblijfsvergunning en het verkorten van de tijdelijke vergunning van vijf naar drie jaar. Tot dinsdag was het CDA van plan om „zeker voor de asielnoodmaatregelen te stemmen”, zei Bontenbal woensdag. Dat is opvallend omdat het CDA het afgelopen jaar in asieldebatten steeds heeft gehamerd op inhoudelijke verbeteringen die er niet zijn gekomen.

Lees ook

Een verdeelde Kamer wil de asielwetten afzwakken én aanscherpen, en daarom blijft het spannend of de PVV nog voor zal stemmen

Criminalisering

Kort nadat dinsdag in de fractievergadering was besloten dat de ‘asielnoodmaatregelenwet’ op CDA-steun kon rekenen, stemde een nipte Kamermeerderheid voor een PVV-amendement waarmee illegaal verblijf in Nederland strafbaar wordt gesteld. Het amendement rept óók van criminalisering van mensen en organisaties die illegaal verblijvende vreemdelingen „helpen onder te duiken”. Specifiek het strafbaar stellen van mensen die anderen helpen, die daarvoor mogelijk zelfs in de gevangenis kunnen komen, gaat het CDA veel te ver. Bontenbal noemde het Leger des Heils als voorbeeld van een organisatie die gecriminaliseerd dreigt te worden.

In de Tweede Kamer bestaat eigenlijk geen meerderheid voor de strafbaarstelling van illegaal verblijf, maar door afwezigheid van een aantal linkse Kamerleden en fouten rond het zogenoemde ‘pairing’-systeem – waarbij voor- en tegenstanders bij iemands afwezigheid afspraken maken om een ongebalanceerde stemmingsuitslag te voorkomen – ontstond er toch een nipte meerderheid voor het amendement.

Lees ook

Onverwachtse aanscherping asielwetten maakt dat Wilders ze nu lijkt te kunnen steunen

Bontenbal neemt het vooral de VVD kwalijk voor het PVV-amendement te hebben gestemd. Die partij weet, zo stelde hij, dat strafbaarstelling van illegaliteit zwaar weegt voor het CDA. „Als je dan voor dat amendement stemt, breng je dus zelf ook die asielnoodmaatregelenwet in gevaar.” Nu het CDA tegen stemt, is de stem van NSC cruciaal voor de meerderheid in de Tweede Kamer. Deze partij wilde de wet graag steunen, maar is ook tegen de strafbaarstelling van illegaliteit. Een woordvoerder van NSC laat weten dat de fractie pas donderdag kort voor de stemmingen het definitieve standpunt kenbaar maakt.

Hoewel het CDA principieel voorstander is van het tweestatusstelsel, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen politieke vluchtelingen en mensen die voor oorlog en geweld vluchten, stemt de partij donderdag ook tegen die wet. Dit komt omdat een voorstel om de wet gelijktijdig met het Europese migratiepact in te laten gaan, niet werd aangenomen. Minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting/Asiel, BBB) kwam het CDA eerder deze week nog wel tegemoet. Zij zegde toe bereid te zijn de stelselwijziging gefaseerd in te voeren, en zei dat de timing hiervan afhangt van een uitvoeringstoets die in september naar buiten moet komen. Bontenbal vindt het „vrij absurd” dat het kabinet de uitvoeringstoets niet voor het indienen van de wet heeft laten maken.

Lees ook

Minister Keijzer doet geste naar het CDA in hoop op steun voor asielwet: IND mag deel van tweestatusstelsel later invoeren

Wilders

Bontenbal betichtte de voormalige coalitie en het demissionaire kabinet woensdag meermaals van „amateurisme” en verwijt hen de constructieve opstelling van zijn partij „steeds niet beloond” te hebben.

Het meest boos is Bontenbal op de VVD en NSC die zich „al anderhalf jaar laten gijzelen door de politiek van Geert Wilders”. Het is zeer waarschijnlijk dat vooral Wilders de tegenstem van het CDA in de komende verkiezingscampagne maximaal zal uitspelen. De PVV-leider plaatste woensdag al een reeks berichten op X waarin hij de christen-democraten frontaal aanvalt. „CDA maakt Nederland kapot. Meer asiel. Meer geweld. Meer ellende. Meer azc’s. Meer illegalen. Bedankt Bontenbal (boze emoji)”.

Het besluit van het CDA om als voorstander van strenger asielbeleid tégen de strengere asielwetten te stemmen is electoraal zo vlak voor de verkiezingscampagne een gok. Bij Bontenbal en de rest van de fractie bestaat daar enige nervositeit over, zeggen bronnen rond de fractie. Toch zegt de CDA-leider zich niet meer te laten leiden door peilingen. „Ik ga me niet laten leiden door angst voor de PVV bijvoorbeeld. Of angst voor thema’s. Deze politiek laat zich al veel te lang gijzelen door één persoon. En ik ga daar niet aan meedoen.”

Delen

Mail de redactie

Het demissionaire kabinet trekt het voorstel voor een aanpassing op de transgenderwet definitief in. Demissionair staatssecretaris Teun Struycken (Rechtsbescherming, NSC) schrijft woensdagmiddag in een brief aan de Tweede Kamer dat hij de wet naar verwachting kort na het zomerreces zal intrekken. Hij zegt daarmee de wens van de Tweede Kamer te volgen; in april vorig jaar stemde een meerderheid voor een motie van NSC en SGP die het kabinet daartoe opriep.

De nieuwe transgenderwet kent een lange geschiedenis. Drie jaar geleden diende toenmalig VVD-minister Sander Dekker het wetsvoorstel in, met toen nog een meerderheid voor de aanpassing. Die maakte het eenvoudiger om officieel het geslacht te wijzigen. Een verklaring van een deskundige voor een geslachtsverandering op de geboorteakte, zou volgens de wet niet langer nodig zijn. Zo’n verklaring, van een arts of psycholoog, werd in de trans gemeenschap al langer als onnodig beoordeeld.

Ook mensenrechtenorganisaties spraken zich uit tegen de verklaring, en voor de wetswijziging. De wet maakte het daarnaast mogelijk voor trans personen onder de zestien jaar om hun geslachtsregistratie te laten veranderen, als een rechter dat goedkeurt.

Lees ook

Rechtsere, behoudender Kamer ziet niets meer in nieuwe Transgenderwet

Conservatieve kritiek

Steeds meer conservatieve stemmen roerde zich ondertussen in het publieke debat na Dekkers’ voorgestelde aanpassing. Zij vonden bijvoorbeeld dat de wet ertoe leidt dat mannen te eenvoudig van geslacht kunnen veranderen en daardoor te makkelijk toegang krijgen tot publieke vrouwenruimtes, zoals kleedkamers. Die claims zijn echter nooit bewezen.

De kritiek bereikte desondanks de Kamer, waar de steun dan inmiddels was afgebrokkeld. VVD en CDA, eerst nog voorstanders, twijfelen over het verwijderen van een deskundigenverklaring. Andere conservatieve partijen als NSC en SGP willen dat het wetsvoorstel helemaal van tafel gaat.

Uiteindelijk stemde in april vorig jaar een krappe meerderheid (73 voor en 70 tegen) voor de motie om de aanpassing aan de transgenderwet tegen te houden. Toenmalig minister Franc Weerwind (D66) reageerde dat hij de motie vanwege „procedurele bezwaren” niet wilde uitvoeren. Weerwind liet het destijds aan een nieuw kabinet om op de motie te reageren.

Delen

Mail de redactie

Een jury in New York heeft de Amerikaanse muziekmagnaat Sean ‘Diddy’ Combs woensdag schuldig bevonden aan het vervoeren van personen met prostitutie als doel. Betrokkenheid bij sekshandel, de zwaarste aanklacht tegen Combs, acht de jury echter onbewezen. Ook van afpersing en criminele samenzwering wordt hij vrijgepleit. Een uitspraak van de rechter volgt nog. Hij kan een maximum gevangenisstraf van tien jaar krijgen.

In 2023 klaagde Combs’ ex-vriendin Cassandra Ventura hem aan voor verkrachting en misbruik. Voor een onbekend bedrag schikte zij met de artiest. Nadien deden nog eens drieduizend mensen aangifte bij de politie tegen Combs. Uiteindelijk beschikten 120 mensen over genoeg bewijsmateriaal om een civiele rechtszaak aan te spannen, onder wie 25 mensen die minderjarig waren ten tijde van het vermeende misbruik. Het misbruik zou sinds begin jaren negentig hebben plaatsgevonden.

De aanklager stelt ook dat Combs minimaal sinds 2004 een criminele organisatie leidde die zich schuldig maakte aan mensenhandel. Ook wordt hem samenzwering tot criminele organisatievorming ten laste gelegd, oftewel  mensenhandel met gebruik van geweld, misleiding of dwang; en het vervoeren van personen met het oog op prostitutie.

Applaus voor jury

Combs en zijn (juridische) aanhang lijken de uitspraak van de jury te beschouwen als een overwinning. Veroordeling voor betrokkenheid bij sekshandel had hem een levenslange gevangenisstraf kunnen opleveren. Na de uitspraak bedankte hij de jury rijkelijk, zo schrijft The New York Times. „Dank jullie wel”, zei hij tegen elk individueel lid. De familie van Combs begon luid te applaudisseren. Volgens The New York Times is dit de beste uitkomst voor Combs mogelijk, afgezien van volledige vrijspraak.

Drie vrouwen, die Combs beschuldigen van seksuele uitbuiting via mensenhandel en een mannelijke medewerker, die tot seksuele handelingen zou zijn gedwongen, getuigden tijdens het zeven weken durende proces. Verder werden een bewakingsvideo uit een hotel in Los Angeles, die online viraal ging, aangedragen als bewijs. Evenals de vondsten uit huiszoekingen zoals drugs en duizend flessen babyolie en glijmiddel.

Delen

Mail de redactie

De politie heeft een 38-jarige Amsterdammer opgepakt op verdenking van het bedreigen van zanger Douwe Bob. Dat melden persbureau ANP en het AD woensdag.

Volgens het AD gaat het om Bob T., de voorman van de Amsterdam Defence Force (ADF). Dat is volgens de krant een conservatieve graffitigroep met wortels in de Ajax-supportersscene. Het Parool meldde eerder dat ADF-aanhangers wisten waar de zanger woont.

ADF strijdt naar eigen zeggen tegen de ‘uitverkoop’ van de Amsterdamse cultuur. Daarover vertelt T. onder meer in een item van de Amsterdamse stadszender AT5, dat gaat over de ADF-actie ‘Alle yuppen de Pijp uit’ – een woordspeling naar het stadsdeel De Pijp.

Afgelopen zondag maakte Douwe Bob bekend, terwijl hij al op het podium stond, dat hij toch niet ging optreden tijdens Jom Ha Voetbal, een jaarlijkse familiedag voor Joodse (groot)ouders en (klein)kinderen in Amsterdam. De zanger was niet gediend van „een zionistische poster en pamfletten” op het terrein.

Het besluit van Douwe Bob leidde online tot veel kritiek en haat. VVD-leider Dilan Yesilgöz trok op X een vergelijking met de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog en sprak van „Jodenhaat”. Omdat de zanger ook bedreigd werd, besloot hij om naar het buitenland te vluchten. GroenLinks-PvdA-Kamerlid Jesse Klaver nam het Yesilgöz kwalijk dat de zanger naar het buitenland moest vertrekken. „Yesilgöz neem je verantwoordelijkheid, de-escaleer en bied je excuses aan”, schreef hij dinsdag op X.

Lees ook

Popartiesten als Bob Vylan en Douwe Bob voelen zich genoodzaakt zich uit te spreken om Gaza-oorlog

Delen

Mail de redactie

Nog geen week na zijn belofte in Den Haag om de mogelijkheid te bekijken Oekraïne extra luchtafweerraketten te sturen, heeft de Amerikaanse president Trump de leverantie van bepaalde munitie stopgezet. Daaronder vallen luchtafweerraketten en munitie die Washington al onder het presidentschap van Joe Biden aan Oekraïne had toegezegd, schreef Politico dinsdagavond. Het Pentagon noemt slinkende Amerikaanse munitievoorraden als reden voor het besluit.

De Amerikaanse stop komt voor Kyiv op het slechtst denkbare moment: Rusland bestookt de Oekraïense bevolking de laatste maanden met steeds grotere aantallen raketten en drones, tot inmiddels meer dan vijfhonderd projectielen in een etmaal. Alleen al afgelopen maand kreeg de Oekraïense luchtafweer 5.337 Russische Shahed-drones te verwerken. Een jaar eerder waren er dat nog 224 in de hele maand juni.

Tijdens de NAVO-top in Den Haag zei Trump dat hij zou „kijken” of de VS extra Patriots beschikbaar konden stellen aan Oekraïne; dit luchtverdedigingssysteem is nagenoeg als enige in staat Russische ballistische raketten uit de lucht te halen. Na meer dan drie jaar van Russische aanvallen kampt Oekraïne al met een serieus tekort aan afweerraketten voor de Patriotbatterijen die Kyiv van verschillende bondgenoten ontving. Daardoor kunnen de Oekraïners steeds minder Russische raketten onderscheppen. De bloedige gevolgen zijn dagelijks zichtbaar in de Oekraïense steden.

Oekraïne en zijn Europese bondgenoten maken weliswaar steeds meer eigen wapens en luchtafweersystemen, maar die hebben niet de kwaliteiten van de Amerikaanse munitie, of de productie ervan is nog onvoldoende. Wel produceren Europa en Oekraïne steeds meer eigen drones en granaten.

Enkele dagen na de NAVO-top heeft Trump dus besloten niet méér, maar mínder Patriot-raketten te sturen; de stop geldt bovendien ook voor andere precisiemunitie, drones en granaten.

Pluimstrijkerij op de NAVO-top

De Amerikaanse stop stelt het Europese optimisme over het verloop van de NAVO-top in een ander perspectief – net als de uitvoerige pluimstrijkerij van secretaris-generaal Mark Rutte aan het adres van Trump, de deelnemer om wie de hele Haagse conferentie draaide. „Daddy Trump Just Accelerated The Killing Of Ukrainians”, schreef de Amerikaanse hoogleraar strategische studies Phillips O’Brien woensdagochtend op Substack: Trump heeft zojuist het vermoorden van Oekraïners versneld; daddy verwijst naar de term die Rutte gebruikte voor Trump.

O’Brien betoogt dat de wisselwerking tussen Trump en de verwachtingsvolle Europese leiders al maanden op dezelfde manier verloopt. Trump belooft iets, zoals eind april tijdens het iconische gesprek met president Volodymyr Zelensky in het Vaticaan, en onder de bondgenoten van Oekraïne ontstaat de indruk dat Trump Kyiv nu écht gaat helpen in de strijd tegen Rusland. „Trump deed wat hij altijd doet na dit soort ontmoetingen. Hij doet een nietszeggende pro-Oekraïense/anti-Russische uitspraak, keert terug naar Washington en gaat dan verder met het zoveel mogelijk helpen van Poetin.”

In het Vaticaan zei Trump onder meer: „Misschien wil hij [Poetin] de oorlog wel helemaal niet beëindigen.” En Trump had zich in maart al eens laten ontvallen dat hij „pissed off” was over Poetins onwil om tot een staakt-het-vuren in Oekraïne te komen. Maar de vermeende boosheid van de president leidde tot dusverre op geen enkele manier tot een andere opstelling jegens Poetin. Ook de ‘daddy-diplomatie’ van de NAVO-partners maakte kennelijk minder indruk op Trump dan was verwacht.

Symbolisch voor Trumps beleid

Dat de Amerikaanse wapenvoorraden geslonken zijn, is aannemelijk, omdat ook Israël recent op grote schaal is voorzien van munitie voor de luchtafweer vanwege zijn luchtoorlog tegen Iran. Maar in dit geval kiest het Amerikaanse ministerie van Defensie er ook voor eerder gemaakte afspraken over wapenleveranties aan Oekraïne niet na te komen.

De Amerikaanse druk op de pauzeknop richting Oekraïne illustreert de wijze waarop Trump sinds zijn rentree in het Witte Huis omgaat met het belegerde land. Ook deze stap betekent weer een meer dan welkome opsteker voor president Poetin, de agressor in deze oorlog.

Omgekeerd komt Kyiv dankzij het Amerikaanse besluit onder nog grotere druk te staan; dat is des te wranger omdat de Oekraïners niet alleen vechten voor hun vrijheid en het voortbestaan van hun land, zij waren ook als enigen ontvankelijk voor de vredesplannen die Trump in de eerste weken van zijn presidentschap nog ontplooide.

Amerikaanse druk op Kyiv

Dat was weer een direct gevolg van de ongekende druk die Trump begin maart op Kyiv had uitgeoefend door de wapensteun en militaire inlichtingen volledig te blokkeren. Dat had hoogstwaarschijnlijk als direct gevolg dat de Russen in staat waren het door Oekraïne bezette deel van de Russische regio Koersk na ruim een half jaar te heroveren. Amerikaanse pressie werkt, zo was de boodschap.

Toch blijft vergelijkbare druk op Moskou tot op de dag van vandaag uit. En zolang Trump het verlanglijstje van het Kremlin uitvoert – met bovenaan het stoppen van wapenleveranties aan Oekraïne – is er voor Poetin geen enkele reden om in te schikken.

Terwijl de Oekraïense regering al in maart onvoorwaardelijk akkoord ging met een Amerikaans voorstel tot een staakt-het-vuren, stelde het Kremlin een hele reeks onrealistische eisen, zoals de overgave van de Oekraïners in delen van het land die zij zelf controleren. Tegelijkertijd voerde Moskou de aanvallen in alle hevigheid op. De afgelopen weken werden hele Oekraïense woonblokken van de kaart geveegd onder het geweld van ballistische raketten en drones, met honderden burgerslachtoffers als gevolg.

Een reactie van Trump blijft vooralsnog uit. Hij toonde eind maart wat frustraties over Poetins handelwijze, maar handelde er nooit naar. Integendeel: Trump wil de economische sancties opheffen. Ondertussen is het ‘vredesproces’ tussen Rusland en Oekraïne, waar Trump in het voorjaar bijna dagelijks over kraaide, volledig van de Amerikaanse agenda verdwenen.

Delen

Mail de redactie

Twintig grote voedsel- en drankenconcerns, waaronder FrieslandCampina, Unilever, Nestlé en Coca-Cola, gaan méér gerecycled plastic kopen. Met die gezamenlijke belofte willen ze recyclers van plastic ondersteunen.

Bedrijven die afvalplastic geschikt maken voor hergebruik hebben het moeilijk in Nederland. Afgelopen jaar zijn er verschillende omgevallen, mede omdat ze met de gerecyclede kunststof de concurrentie met nieuw plastic niet aankunnen.

Belanghebbenden, van afvalbedrijven tot milieu-organisaties en supermarkten, bespraken de afgelopen twee maanden hoe ze plasticrecylers zouden kunnen redden. Dit gebeurde op verzoek van het kabinet, nadat het diverse plannen om de sector te helpen had zien sneuvelen.

Een van de uitkomsten waarmee de ‘Nederlandse Plastictafel’ nu komt, is de vrijwillige toezegging van levensmiddelproducenten om meer gerecycled plastic te kopen. Dat jaar moet dat ten minste 115.000 ton zijn, en daarna moet die hoeveelheid jaarlijks oplopen. Onduidelijk is hoeveel gerecycled plastic de betrokken bedrijven nu al inkopen. Volgens de producenten zelf gaat het om een „beduidende” stijging.

Naast deze afspraak is de industrie het eens geworden over een prijsprikkel die gebruik van gerecyclede plastics beloont. Nieuw plastic uit aardolie is immers fors goedkoper. De prikkel – ‘circulaire hefboom’ – gaat gelden voor de bouwsector, fabrikanten van meubels, textiel, consumentenelektronica en matrassen, niet voor verpakkingsmateriaal.

De hefboom moet straks worden gekoppeld aan de ‘productpaspoorten’ waartoe de Europese Unie heeft besloten. Die worden de komende jaren verplicht. In zo’n digitaal paspoort staat hoeveel fossiel plastic voor een product is gebruikt.

De Plastictafel vraagt de Tweede Kamer nu om een wet die fabrikanten verplicht tot betaling aan een ‘transitiefonds’ als hun product niet circulair is. Dat zijn dus producten met veel fossiel plastic, of meubels die niet repareerbaar zijn. Het fonds dient de industrie bij verdere verduurzaming te helpen en moet recyclers overeind te houden. Het zou jaarlijks tientallen miljoenen euro’s moeten uitkeren. Het idee is dat hiermee investeringszekerheid voor recyclers ontstaat, die nu moeilijk kunnen lenen bij de bank.

Afdwingbaar

Deelnemers aan de Plastictafel zijn blij met de consensus over een wettelijk vastgelegde ‘hefboom’. Eerdere vrijwillige afspraken over inzet van gerecycled plastic stierven een stille dood toen nieuw plastic zo goedkoop werd.

Deze hefboom is straks „de enige maatregel die afdwingbaar is”, aldus Marije Perdon van duurzaamheidsorganisatie MVO Nederland. Dwang ligt gevoelig bij de industrie, maar is volgens Perdon noodzakelijk. „Grondstoffen raken op, circulaire bedrijven hebben het moeilijk. Door zo’n heffing in te voeren, moeten vervuilers betalen.”

De Plastictafel wil ook circulariteit stimuleren via de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV). Producten als verpakkingen, glas, matrassen, batterijen en auto’s kennen zo’n UPV. Producenten betalen dan een bijdrage voor de verwerking ervan als afval. Makers van verpakkingen krijgen van hun producentenorganisatie al een korting als ze met gerecycled plastic werken. Die korting moet hoger worden, heeft de Plastictafel afgesproken. Verder komt Verpact (verantwoordelijk voor recycling van verpakkingen) met een platform dat vraag en aanbod van gerecycled plastic bij elkaar brengt.

Voorzitter Steven van Eijck van de Plastictafel noemt de uitkomst van de onderhandelingen „hartverwarmend”. De oud-staatssecretaris (LPF) is door het kabinet-Rutte IV aangesteld om circulariteit te stimuleren. „We weten dat het huidig politieke klimaat niet meer van de duurzaamheid is, maar de industrie en samenleving zijn dat nog wel”, zegt hij. „Er is wel degelijk een enorme groep in de industrie die bereid is zich in te zetten voor een circulaire economie. Ik hoop dat de politiek beter gaat luisteren naar de signalen uit de samenleving.”

Belastingvrijstelling

De recyclers zijn met de afspraken aan de Plastictafel niet uit de zorgen. Thor Tummers van Unilever: „Dat we samen 115.000 ton gaan inkopen is substantieel, maar het is niet zo dat we hiermee de hele markt opentrekken. Structurele maatregelen vanuit de overheid zouden meer impact hebben.”

De Plastictafel vraagt de overheid diverse maatregelen te nemen om recyclers te helpen. Zoals geld geven uit het Klimaatfonds en recyclers vrijstellen van energiebelasting en afvalstoffenbelasting.

Volgens deelnemers verzette de industrie zich aan de Plastictafel tegen enkele dwingende maatregelen. Zo werd een voorstel getorpedeerd om ook verbruiksbelasting te heffen op water in plastic flesjes. Zo’n heffing zou verpakt water duurder worden, wat vanuit milieu-oogpunt logisch is: verpakt water is minder duurzaam dan kraanwater. Tegelijk zou er dan subsidie komen voor publieke watertappunten. Het voorstel liep stuk op „beperkt draagvlak”.

Concurrentie

Nederland kende tot voor kort een bloeiende recyclingindustrie. Die kwam onder druk door nieuw plastic uit China en de VS – deels gemaakt van goedkoop schaliegas. Tegelijkertijd kwam concurrentie van goedkoop gerecycled plastic uit Azië op.

Meer dan tien plasticrecyclers gingen sinds begin 2024 in Nederland failliet, andere vertrokken naar het buitenland. Volgens de sector is afgelopen drie jaar 3 miljoen ton aan productiecapaciteit verloren gegaan.

„Gerecycled plastic kost op dit moment 30 tot 200 procent meer dan nieuw”, zegt Tummers. Toch committeert Unilever zich aan extra inkoop van gerecycled plastic. Hoe gaat het dat betalen? „Een deel nemen we voor eigen rekening. Verder hopen we met grotere volumes en langere afnamecontracten de meerpijs behapbaar te houden.”

In Europa is wetgeving op komst die producenten verplicht vanaf 2030 gerecycled plastic bij te mengen in hun producten. Tummers zegt te hopen dat die wet niet het slachtoffer wordt van de huidige dereguleringsgolf in de EU. „Die wet moet recyclers uiteindelijk echt zekerheid over hun toekomst bieden.”

Delen

Mail de redactie

Hij zal met een fikse kater zijn wakker geworden, analyseren Britse media nadat premier Keir Starmer dinsdag flink moest inbinden. Versobering en hervorming van twee sociale zekerheidswetten werden afgezwakt en deels opgeschort om genoeg steun uit de eigen Labour-gelederen te winnen. De regering kreeg een meerderheid achter zich, maar werd door de aanpassingen opgezadeld met een gat op de begroting van circa 5,5 miljard euro. En het verzet uit de linkerflank van de Labour-fractie is niet geluwd: 49 leden bleven tegen de versobering van regelingen voor onder meer mensen met een beperking.

De opstand binnen Labour en het moeizame debat van dinsdag markeren het eerste jaar van Keir Starmer als premier. Zijn partij won vorig jaar op 4 juli met een ruime meerderheid de verkiezingen, na veertien jaar waarin de Conservatieven aan de macht waren in het Verenigd Koninkrijk. Labour pakte 412 van de 650 zetels in het Lagerhuis. Internationaal kreeg Starmer waardering voor onder meer de handelsdeal die hij met Trump wist te sluiten en de grote rol die de Britten namen bij de steun aan Oekraïne.

Lees ook

Labour neemt afscheid van jaren van spaarzaamheid, maar Britten voelen er nog weinig van

Maar in eigen land heeft Starmer het moeilijk. De inflatie blijft met zo’n 3,5 procent aan de hoge kant en de economische groei valt tegen. Van de tien laatste premiers was volgens opiniepeilbureau YouGov alleen Liz Truss – die slechts 45 dagen aan de macht was – minder populair.

Twee regelingen

De Labour-regering maakte drie weken geleden de financiële plannen bekend voor de regeerperiode tot 2029. De bedoeling is dat er fors meer geld gaat naar onderwijs, gezondheidszorg en defensie. Maar om dat te betalen, moet er onder meer op sociale zekerheid worden gekort. De kosten van twee regelingen zijn de afgelopen vijf jaar zo hard gestegen dat de regering zich genoodzaakt zag in te grijpen. De eerste regeling, de personal independence payment (PIP), gaat om uitkeringen voor mensen met een langdurige ziekte, een beperking of een psychische aandoening. De tweede, de Universal Credit, regelt financiële steun voor mensen met een laag inkomen, werkzoekenden of mensen die niet kunnen werken.

Volgens de BBC maakten in 2019 drie miljoen mensen in Engeland en Wales aanspraak op de uitkeringen. In maart van dit jaar was dat aantal met vier miljoen gegroeid, vooral door mensen met een psychische aandoening. De uitgaven zijn met tientallen miljarden toegenomen en zouden – zonder maatregelen – in 2029 op zo’n 84 miljard euro uitkomen. Door uitkeringen te verlagen en criteria aan te scherpen wilde het kabinet hier ruim 6 miljard euro op bezuinigen. Het kabinet zegt de versoberingen ook door te voeren om meer mensen aan de slag te krijgen.

Er was de afgelopen dagen veel protest tegen de plannen, onder meer door een coalitie van 138 organisaties van mensen met een beperking. Mede daardoor lag de ingreep bij een deel van Labour zwaar op de maag. Onder druk van zo’n 120 Labour-parlementariërs toonde het kabinet zich bereid de maatregelen te verzachten, onder meer door ze alleen voor nieuwe gevallen te laten gelden. Ook werden de strengere criteria om voor uitkeringen in aanmerking te komen op het laatste moment afgezwakt. De regering beloofde ook een onderzoek naar de exacte gevolgen van de plannen af te wachten.

Een deel van de Labour-fractie stemde toch tegen, omdat uit een analyse van de regering zelf bleek dat 150.000 van de meest kwetsbare mensen in armoede zouden belanden, zelfs na een reeks concessies. „Deze Dickensiaanse bezuinigingen horen bij een ander tijdperk en een andere partij”, zei Labour-parlementariëre Rachael Maskel tijdens het debat. „Ze staan ​​ver af van waar deze Labour-partij voor staat: een partij die de armen beschermt.” Een andere Labour-parlementariër, Meg Hillier, die uiteindelijk akkoord ging, waarschuwde Starmer wel: hij moet voortaan beter luisteren naar wat er in de achterban speelt.

Delen

Mail de redactie

In de nacht van zaterdag op zondag vertrekt de eerste vlucht naar het Griekse eiland Zakynthos om kwart over drie. Voordat de dag goed en wel begonnen is, om zeven uur ’s ochtends, zijn er nog vijf vluchten die kant op gegaan vanaf luchthaven Schiphol. En dan zijn ook de vluchten naar het Griekse Samos, Mykonos, Keffalonië, Preveza, Kos en Corfu al onderweg. Verder twee naar het Spaanse Ibiza, twee naar Malaga en eentje naar Ohrid, de opkomende vakantiebestemming op de grens van Noord-Macedonië en Albanië.

Zaterdag begint de zomervakantie voor de regio zuid, op 12 juli volgt de regio noord en op 19 juli de regio midden. Zuidelijke bestemmingen zijn nog altijd populair, en dat terwijl het deze week in Spanje en Portugal meer dan veertig graden was. Toch zeggen steeds meer Nederlanders rekening te houden met het klimaat bij het kiezen van een vakantiebestemming, maakte de ANWB woensdag bekend.

In het onderzoek gaf 55 procent van de 2.000 ondervraagden in een representatieve steekproef aan dat het klimaat „grote tot enige” invloed had op hun vakantiekeuze. Dat betekent soms dat ze een land kozen vanwege het vermeende stabiele weer, zoals Duitsland of Zweden. Maar het kon ook betekenen dat ze wél voor het zuiden kozen maar ‘rekening hielden’ met extreem weer zoals hitte, droogte of heftige regenval. Er waren ook mensen die juist voor zuidelijke landen hadden gekozen omdat ze ‘mooi weer’ wilden.

Nuance

Ko Koens, lector toerisme aan Hogeschool Inholland nuanceert de cijfers. „Dit onderzoek vraagt naar gedrag en de ervaring leert dat de praktijk weerbarstiger is.” Bovendien kan onder ‘rekening houden met’ van alles vallen. „Als mensen ook een dag naar de – koelere – bergen gaan tijdens hun vakantie, kun je al zeggen dat het klimaat invloed had op hun vakantiekeuzes.”

Wat opviel in de cijfers van de ANWB is dat het hoogseizoen dit jaar minder populair is. 57 procent van de deelnemers gaf aan in die periode op vakantie te gaan, terwijl dat vorig jaar nog 73 procent was. Ook dit kan samenhangen met het vermijden van hitte in juli en augustus, maar ook de prijs speelt een rol, vermoedt Ko Koens. „Het hoogseizoen was altijd al duurder, maar de laatste jaren zijn de prijzen tussen hoog- en laagseizoen sterker uit elkaar gegroeid”.

Sommige reizen bieden wij niet meer aan in juli en augustus. Dan kun je er gewoon niet wandelen of fietsen

Hij denkt dat ook het mooie weer de afgelopen maanden in Nederland relevant was. „Mensen voelen wellicht niet zo de noodzaak om in juli en augustus een vakantie te boeken in een warmer land.” Volgens een woordvoerder van de ANWB is de meivakantie als alternatief voor de zomer populairder aan het worden. Die is bij de meeste scholen tegenwoordig twee weken.

Steeds langer

Marleen Raats, woordvoerder van SNP Natuurreizen ziet dat het vakantieseizoen steeds langer is geworden. „In maart naar Griekenland kan inmiddels prima, terwijl vroeger alles er nog dicht was en de kans op slecht weer groot.” Omdat SNP actieve vakanties (wandelen, fietsen) aanbiedt houdt het noodgedwongen rekening met hoge temperaturen. „Sommige reizen bieden wij niet meer aan in juli en augustus. Dan kun je er gewoon niet wandelen of fietsen”, zegt Marleen Raats. Dat geldt bijvoorbeeld voor een wandelvakantie langs de zuidkust in Turkije en voor een fietsreis in Andalusië.

Naast bosbranden en hitte zijn er meer weerfenomen waar SNP rekening mee moet houden. „Ook een kleine rivier die buiten z’n oevers treedt kan een berghut voor wandelaars onbereikbaar maken”, zegt Raats. „En vorig jaar lag er eind juni juist nog sneeuw in Zwitserland, waardoor sommige passen gesloten bleven.”

Trump

In de eerste maanden van dit jaar werd duidelijk dat ook politiek bepalend is bij de keuze voor de bestemming. In januari trad Donald Trump aan als president en dat is goed zichtbaar in boekingsanalyses van de ANVR. De Algemene Nederlandse Vereniging voor Reisondernemingen vraagt elke maand aan een representatieve groep van bijna dertigduizend Nederlanders of ze de afgelopen maand iets hebben geboekt. In januari was dat direct 20 procent minder dan een jaar eerder, in februari 5 procent minder. Toen in maart meerdere internationale reizigers op onduidelijke gronden aan de grens met de VS werden tegengehouden of teruggestuurd, leidde dat ertoe dat het aantal mensen dat een reis boekte met 31 procent daalde ten opzichte van het jaar daarvoor.

Ook de ANWB ziet de intentie om naar de VS te reizen sterk afnemen. In maart gaf 43 procent van de ondervraagden aan „minder” zin te hebben in een reis naar de VS, in mei zei 62 procent van de ondervraagden dat. 32 procent van de ondervraagden maakt zich zorgen over de eigen veiligheid tijdens internationale reizen. Dat zorgt er volgens de ANWB ook voor dat Europa nog belangrijker is als bestemming voor Nederlanders, 92 procent zegt hier op zomervakantie te gaan tegen 85 procent een jaar eerder. Duitsland is dit jaar na Nederland en Spanje de populairste buitenlandse bestemming en wint het daarmee van Frankrijk.

ZonDe hitte houdt haar zelden tegen

Zon, cultuur en vrienden opzoeken – daar draait het voor Lopke van Vliet (23) deze zomer om. Ze vertrekt half juli twee weken naar Barcelona, waar haar zus woont. „En daarvoor zat ik van maart tot juni in Mexico, deels om Spaans te leren, deels om mijn vriendinnen te bezoeken.” Het „echte” Mexicaanse eten, de mensen, de politiek – het past helemaal in haar manier van reizen.

Lopke studeert stedenbouwkunde in Utrecht en begint in september aan haar master. Deze zomer werkt ze fulltime, maar vakantie is belangrijk. Ze reist zo’n vijf keer per jaar. „Niet altijd ver weg, maar wel graag naar plekken waar het lekker warm is.” De zon doet iets met haar, gelooft ze, ze voelt zich er beter door. „Bovendien is dat wetenschappelijk bewezen. Er komen dan stofjes vrij zoals dopamine, en vitamine D is goed voor je.”

De hitte houdt haar zelden tegen. In Mexico was het vaak boven de 35 graden, „maar je went aan de warmte.” In de ochtend iets actiefs doen, ’s middags de verkoeling opzoeken: zwemmen bij meertjes, of musea in. Ze gelooft niet dat je met hitte alleen maar binnen hoeft te zitten. „Kom op, niet zeuren! Gewoon genieten, denk ik dan.” Al beseft ze heel goed dat ze als „jongere” meer aanpassingsvermogen heeft.

De klimaatverandering zit haar wel dwars. Ze merkt dat het gesprek hierover leeft onder haar vriendinnen. „We praten erover, maar maken uiteindelijk toch dezelfde keuzes.” Lopke geeft toe beïnvloed te worden door sociale media, doordat ze iedereen op vakantie ziet gaan naar bijzondere plekken. „Alléén naar Frankrijk gaan met de auto ’s zomers is dan niet meer genoeg.” Ze heeft nu een afspraak gemaakt met zichzelf: niet meer dan vijf keer per jaar vliegen. „Maar het is zó makkelijk, en soms zó goedkoop… Ik wil de wereld zien, maar ik weet ook hoe slecht het is.”

Dichtbij20 graden is prima

Voor Ingrid Koppenaal (72) uit Apeldoorn hoeft een vakantie allang niet meer ver weg te zijn. Parijs, een weekendje Brabant, en met haar dochter en kleinkinderen naar Vlieland: zo zag haar reisjaar er tot nu toe uit. „En dat was heerlijk”, zegt ze. „Het klimaat gaat me aan het hart. Waarom zou je naar het andere eind van de wereld gaan als je hier ook natuur, rust en cultuur hebt?”

Vroeger ging ze kamperen in Frankrijk of vloog ze naar haar dochter in Zwitserland. Tegenwoordig kiest ze bewust voor de trein of de auto, en het liefst niet te ver. „Ik zie de hitte toenemen. Kamperen in een snikhete caravan? Of een hotel zonder airco? Dat is gewoon niet leuk meer.”

De reis naar Parijs deed ze met de trein – „een geweldige ervaring” – en ook in Nederland weet ze de groene plekken te vinden, waaronder haar eigen tuin. In een vakantie zijn cultuur en natuur voor haar het belangrijkst. „We wandelen veel, bewegen is belangrijk nu we ouder zijn. Daar hoef ik niet voor naar ‘verweggistan’.” Al helemaal niet als het ver weg te heet is – „20 graden is prima”, vindt ze.

Dat jongeren de wereld willen zien begrijpt ze heel goed. „Maar ik heb de wereld al gezien.” Toch hoopt ze dat meer mensen de ernst van klimaatverandering gaan inzien. „Deze wereldleiders lossen het niet voor ons op. We moeten zelf iets doen, al is het klein. Hoe ik reis hoort daarbij.”

Delen

Mail de redactie

Het CDA zal geen steun verlenen aan de asielnoodmaatregelenwet. In een verklaring meldt de partij woensdagochtend dat het niet akkoord kan gaan met een amendement waardoor illegaliteit strafbaar wordt gesteld, net als hulp aan uitgeprocedeerde asielzoekers door individuen en organisaties. „We gaan in Nederland medemenselijkheid niet crimineel maken”, schrijft lijsttrekker Henri Bontenbal.

Ook verleent de partij geen steun aan de tweestatusstelselwet. In die wet staat dat oorlogsvluchtelingen minder rechten hebben dan mensen die persoonlijk vervolgd worden vanwege bijvoorbeeld seksualiteit en politieke activiteit. Bontenbal zegt dat de wet onuitvoerbaar is voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), en wilde daarom gehoor geven aan de oproep van de organisatie om de wet tot medio volgend jaar uit te stellen. Daar ging de Tweede Kamer dinsdag niet mee akkoord.

Steun van het CDA had het een stuk makkelijker gemaakt om de wetten door de Eerste Kamer te loodsen, waar de christendemocraten zes zetels hebben. Nu zullen alle eenmansfracties in de Senaat ermee in moeten stemmen. De stemmingen vinden donderdag plaats.

PVV toch voor asielnoodmaatregelenwet

Komende donderdag vindt in de Tweede Kamer de stemming plaats voor beide asielwetten. PVV-leider Geert Wilders liet dinsdag weten in ieder geval voor de asielnoodmaatregelenwet te gaan stemmen, nadat de Tweede Kamer het amendement van de PVV had aangenomen waarmee illegaliteit strafbaar wordt gesteld. De asielwetsvoorstellen waren het werk van de inmiddels afgetreden minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie), maar PVV keerde zich onlangs zelf tegen die voorstellen. De wetten mochten, zei PVV-Kamerlid Marina Vondeling vorige week, geen „slap aftreksel” worden.

Net als CDA is ook NSC tegen de strafbaarstelling van illegaliteit. NSC-Kamerlid Diederik Boomsma zei dinsdag dat zijn partij geen amendementen ging steunen „die eigenlijk aparte wetten of voorstellen horen te zijn”. Zonder de steun van NSC in de Tweede Kamer voor de asielnoodmaatregelenwet is de kans klein dat het voorstel een meerderheid krijgt.

Delen

Mail de redactie

Directeur-generaal van het Internationaal Atoomagentschap Rafael Grossi verdient te worden „geëxecuteerd”. Aldus het Iraanse radicale blad Kayhan vorige week. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araghchi hekelde „het verraad” van Grossi, die zou hebben nagelaten de Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire faciliteiten namens het IAEA te veroordelen. Mogelijk had de topdiplomaat zelfs „kwaadaardige bedoelingen” met zijn verzoeken om de gebombardeerde locaties voor inspecteurs open te stellen.

Woensdag bereikte de relatie tussen Iran en IAEA een dieptepunt met de bekendmaking dat de Iraanse president Masoud Pezeshkian opdracht had gegeven tot het onmiddellijk stopzetten van de samenwerking met de atoomwaakhond.

De beschuldigingen en dreigementen uit Iran aan het adres van directeur-generaal Grossi werden afgelopen dagen door zijn thuisland Argentinië en westerse landen scherp veroordeeld. Het VK, Frankrijk en Duitsland stelden ook dat zij Teheran verantwoordelijk houden voor de veiligheid van de IAEA-teams – die al in Iran aanwezig waren maar in de afgelopen weken niet konden werken.

Rafael Grossi, 64, is sinds 2019 de directeur-generaal van het IAEA, de VN-organisatie die toeziet op internationale samenwerking op het gebied van nucleaire samenwerking. Daarvoor had hij al een lange carrière achter de rug als topdiplomaat. In interviews praat Grossi veel met zijn handen. Zichtbaar onder zijn mouw zijn dan zijn toegangsbandjes voor voetbalwedstrijden van het WK in Qatar van drie jaar geleden. De Argentijn is naar eigen zeggen gek van voetbal.

Grossi was de afgelopen weken veel in de media. Doorgaans speelt het werk van het IAEA zich af achter de schermen. Maar in de nasleep van de Amerikaanse en Israëlische bombardementen op het Iraanse atoomprogramma staan Grossi en zijn organisatie vol in de schijnwerpers. De gedachten van Grossi over de status van de nucleaire installaties en de vraag in hoeverre die zijn beschadigd, generen wereldwijd krantenkoppen.

Bunkerbommen

Zo trok Grossi vorige week donderdag veel aandacht met zijn opmerking op Franse radio dat de kwetsbare centrifuges in de ondergrondse installatie bij Fordo onmogelijk de enorme kracht van de Amerikaanse bunkerbommen zouden hebben doorstaan. Tegen Fox News zei de diplomaat dat het Iraanse atoomprogramma door de aanvallen „aanzienlijk is teruggeworpen in de tijd”.

Daarentegen stelde Grossi bij CNN dat het niet ondenkbaar is dat de Iraniërs hun voorraad aan 400 kilo hoogverrijkt uranium vóór de Amerikaanse aanvallen in veiligheid hebben gebracht. En ook het optreden van Grossi zondag bij CBS leidde weer tot een stroom nieuwsberichten, nadat hij zei dat Iran mogelijk slechts „maanden” nodig zou hebben om weer uranium te kunnen verrijken.

Zijn breed uitgemeten inschattingen over Iraanse nucleaire programma lijken uiteen te lopen. Maar het is volgens Grossi dan ook „niet de taak van het IAEA om de schade te beoordelen”, maar om weer snel inzicht te krijgen in Irans huidige nucleaire activiteiten.

Juist dat inzicht is nu verloren: het IAEA heeft nog geen inspecties op de getroffen locaties kunnen uitvoeren, terwijl het de alom gewaardeerde kracht van de autonome organisatie is dat het bij landen ‘binnen mag kijken’. Grossi zelf bracht als secretaris-generaal meerdere bezoeken aan Iraanse nucleaire faciliteiten. Puin en mogelijke niet-ontplofte explosieven maken fysiek werk op die locaties nu moeilijk, stelde Grossi eerder. Maar vooralsnog moet hij bedingen dat Teheran überhaupt weer toestemming geeft voor zulk onderzoek.

De directeur-generaal baseert zijn inschattingen over de schade aan de Iraanse installaties waarschijnlijk op bestaande IAEA-kennis van het ontwerp van die plekken, aangevuld door informatie van recente satellietbeelden, zegt Olli Heinonen, die 27 jaar voor het IAEA werkte als inspecteur en plaatsvervangend directeur-generaal. Tegenwoordig is de Fin verbonden aan het Stimson Center, een Amerikaanse denktank. „Werkelijke beoordelingen baseert IAEA op feiten die ter plaatse zijn verzameld”, stelt hij in een mail naar NRC. Hij beschrijft dat als een „continu proces”.

Het gebeurde vaker dat de hele wereld ongeduldig meekeek naar dat proces van kennisvergaring en afwegingen. Heinonen herinnert zich meerdere gespannen optredens: na de ramp in Tsjernobyl in 1986 moest toenmalig IAEA-baas Hans Blix er bij de Sovjets publiekelijk op aandringen dat zijn inspecteurs toegang kregen. In 2003 kreeg het agentschap veel kritiek op het handelen in Irak.

Heinonen stelt dat het essentieel is dat het agentschap transparante informatie kan verschaffen over wat de onafhankelijke inspecteurs ter plekke kunnen vaststellen. Daarbij moeten ze ook duidelijk maken welke informatie onzeker of simpelweg onbekend is. En dan is er nog een deel informatie die het IAEA geheim houdt, omdat het agentschap nu eenmaal inzicht krijgt in staatsgeheimen.

Speculaties na zijn opmerkingen

Maar uit de media-optredens van Grossi wordt niet altijd duidelijk op welke kennis hij zich baseert. De diplomaat zegt niet te willen speculeren, maar zijn uitspraken van de afgelopen weken werden onderdeel van speculatie over het lot van de Iraanse installaties binnen het publieke debat.

In de Verenigde Staten loopt die discussie hoog op. De Amerikaanse president Donald Trump claimde na de Amerikaanse bombardementen de complete vernietiging van de Iraanse nucleaire installaties. Het Iraanse nucleaire programma zou volgens Trump „decennia in de tijd zijn teruggeworpen”. Inschattingen over het succes van de Amerikaanse missie zijn een twistpunt met de inlichtingendiensten van het Pentagon en van Europese landen.

Met Irans terugtrekking uit de IAEA-samenwerking blijft het publiek waarschijnlijk gissen naar de geleden schade. De Iraanse president hield de deur voor een diplomatieke oplossing woensdag nog op een kier.

De atoomwaakhond opereert vaker „in een gepolitiseerde omgeving”, stelt VN-veteraan Heinonen. „Het is daarom juist belangrijk dat de IAEA op feiten gebaseerde, objectieve berichtgeving hanteert.”

Grossi zelf blijft er senang onder. „Ik ben een rustig man”, antwoordt hij op een vraag van de Britse krant Financial Times of alle druk hem weleens te veel wordt. „Ik richt me op wat ik kan doen.”

Delen

Mail de redactie