Category: Vandaag

Een Australische jury heeft Erin Patterson maandag schuldig bevonden aan de beruchte ‘paddenstoelenmoord’. De vijftigjarige Australische vrouw wordt schuldig bevonden aan moord op drie familieleden en een poging tot moord op een vierde, door een dodelijke lunch van bijna twee jaar geleden.

Gedurende negen weken hoorden de juryleden, zeven mannen en vijf vrouwen, meer dan vijftig getuigen. Ook bekeken ze 120 bewijsstukken. Daarna ging de jury in beraad. Na zeven dagen luidde het unanieme oordeel: Patterson is schuldig.

Terwijl de vonnissen werden voorgelezen, wendde Patterson haar blik niet af van de jury. Ze keek kalm voor zich uit. Haar straf kreeg ze maandag nog niet te horen, die wordt op een later moment bepaald.

„Onze gedachten zijn op dit moment bij de betreffende families en we beseffen hoe moeilijk de afgelopen twee jaar voor hen zijn geweest”, zei de Australische politie over het oordeel. „We zullen hen na deze beslissing op alle mogelijke manieren blijven steunen.”

Giftige paddenstoelen

Twee jaar geleden nodigde Patterson haar ex-man Simon, diens ouders en zijn tante Heather en haar man Ian uit voor een lunch bij haar thuis. Patterson loog over een kankerdiagnose om haar ex-schoonfamilie naar haar huis te krijgen. In juli 2023 vond de lunch plaats, haar ex had afgezegd. Patterson serveerde Beef Wellington, een gerecht van rundvlees en fijngehakte paddenstoelen in bladerdeeg. In het gerecht verwerkte ze groene knolamaniet, een van de giftigste paddenstoelensoorten ter wereld.

In de loop van de avond voelden haar gasten zich steeds zieker. De volgende ochtend werden ze alle vier in het ziekenhuis opgenomen. Niet veel later overleden Heather en de ouders van Simon. Ian, die wekenlang in een kunstmatige coma lag, was de enige overlevende.

Voor de zaak bestaat grote belangstelling in Australië. Er werd veel gediscussieerd over de schuldvraag van Patterson en true crime podcasts sprongen op de kwestie. Patterson hield vast aan haar onschuld en zei dat ze niet opzettelijk giftige paddenstoelen had voorgeschoteld. Ook zei ze al jaren te lijden aan boulimia, dat zou verklaren waarom zij als enige niet ernstig ziek werd. Na de lunch zou Patterson hebben overgegeven.

Volgens aanklagers zijn er genoeg aanwijzingen dat ze de moord zorgvuldig had gepland. Zo waren haar kinderen niet aanwezig bij de lunch. Ook at ze zelf van een bord met een andere kleur voedsel, loog ze in eerste instantie tegen de politie en wiste ze gegevens van haar telefoon over een nabijgelegen bos waar groene knolamaniet groeit.

Lees ook

Australië in de ban van ‘paddenstoelenmoord’

Delen

Mail de redactie

Goedemorgen!

Het is de zevende van de zevende maand, de nieuwe week is weer van start. We houden hier vandaag al het economische en financiële nieuws in de gaten.

Afgelopen weekend bracht de Financial Times naar buiten dat adviesbureau BCG meewerkte aan een plan om Gaza te ontruimen. Een knappe onthulling, waar we al dit artikel over schreven. Maar zondagavond ging de Britse zakenkrant nog even door: het Tony Blair Institute, een non-profitorganisatie van de voormalige Britse premier met als officieel doel de wereld te verbeteren, was betrokken bij controversiële plannen om Gaza te ontwikkelen tot een soort handelsenclave, aldus de krant.

Volgens de plannen was het de bedoeling private investeerders aan te trekken die van Gaza een soort Dubai zouden maken, nadat een groot deel van de lokale Palestijnse bevolking zou zijn vertrokken. Een medewerker van het instituut van Blair zou een plan hiervoor hebben opgesteld. Het instituut zelf zegt dat „de suggestie” van de Financial Times niet klopt.

Wat viel ons nog meer op?

• Dit is de week waarin het zou moeten gebeuren: woensdag verloopt de deadline waarop Donald Trump handelsakkoorden gesloten wil hebben met landen, anders gaan forse importheffingen gelden. Maar de regering lijkt ook open te staan voor uitstel tot 1 augustus, zo bericht The Wall Street Journal.
• De Europese Unie en China liggen overhoop over een slotverklaring van een top die half juli moet plaatsvinden. Volgens de FT wil China graag een verklaring uitbrengen over gezamenlijke inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan, maar de EU wil dat alleen onderschrijven als China meer maatregelen neemt. De top is al omgeven door spanningen en verschillen van inzicht, bijvoorbeeld over de Russische inval in Oekraïne.
• Een claimstichting is een zaak begonnen tegen ING en Bunq, om ruim 40 miljoen euro terug te krijgen voor gedupeerden van vermoedelijke fraude met goud. Verschillende beleggers zouden door onder meer het bedrijf Gold Investments zijn opgelicht: ze werden voorgespiegeld te investeren in goud dat nog gewonnen moest worden in Tanzania en Ghana, maar kregen goud dat in Alkmaar was gekocht, aldus Het Financieele Dagblad. Dat inkopen gebeurde weer met geld van nieuwe beleggers. Het punt van de claimstichting is dat de banken al vermoedens zouden hebben gehad van deze (piramide)fraude, maar niks deden. Naar de kwestie loopt al jarenlang een strafrechtelijk onderzoek van het Openbaar Ministerie.

Naast een vluchtheuvel in het centrum van Boulogne-sur-Mer ligt Mathieu van der Poel op de grond. Alwéér, net zoals hij op het asfalt lag nadat hij in 2019 de Amstel Gold Race had gewonnen na een onnavolgbare inhaalrace. Of zoals in 2021, toen hij uitgeput op zijn rug rolde na een succesvolle solo van vijftig kilometer in Tirreno-Adriatico.

Opnieuw heeft Van der Poel een bijzondere overwinning aan zijn erelijst toegevoegd. De tweede etappe van de Tour van 2025 – met 209 kilometer de langste in het routeboek en met drie gemeen steile heuvels in de finale net een voorjaarsklassieker – was voor hem, na een alfasprint met klassementsmannen Tadej Pogacar en Jonas Vingegaard. Het leverde de Nederlander bovendien de gele trui op, die hij overnam van ploeggenoot Jasper Philipsen.

Van der Poel had wel zin in deze Tour de France, liet hij vorige week nog weten. Dat is in het verleden wel anders geweest. De afgelopen twee jaar was de Nederlander een van de grootste critici van de parcoursbouwers van de Ronde van Frankrijk. In zijn ogen waren er maar weinig etappes waarin hij een kans maakte. En als hij niet kan winnen, dan vindt Van der Poel er weinig aan.

Onder de prachtig versierde gewelven van de Opera in Lille liet de Nederlander afgelopen donderdag echter blijken zich er dit jaar op te verheugen. „Het is wel een leuke eerste week die eraan zit te komen”, zei hij, doelend op zeker vier etappes in de eerste tien dagen met korte klimmetjes in de finale, die hem met zijn explosieve versnelling bergop op het lijf zijn geschreven.

Verkeersinfarct

Van der Poel begon dus als grote favoriet aan de tweede etappe, en hij wachtte niet langer dan nodig was om zijn behoefte aan zeges te bevredigen. Al duurde het zondagochtend wel even voor de rit van start kon. Het leek in startplaats Lauwin-Planque, een dorpje van net geen 1.600 inwoners, wel alsof het peloton opnieuw in het Vlaamse voorjaar beland was. Het regende pijpenstelen en de enige toegangsweg tot het gehucht kon de komst van het Tourcircus totaal niet aan. Daardoor begonnen de renners een kwartier later; de teambussen waren simpelweg niet op tijd bij de start. Nadat het peloton vertrokken was, moesten tractoren de auto’s en bussen van de Tourorganisatie en journalisten uit de modder lostrekken.

In de voorfinale, die door de met akkers en graanvelden belegde heuvels van de Opaalkust voerde, weerstond Van der Poel kundig elke aanval. En op de verraderlijk scherp omhoog lopende weg naar de finish bleef hij geduldig, zorgde hij als eerste de laatste bocht in te sturen, en had toen net genoeg over om Pogacar voor te blijven in de sprint.

„Ik had de drie voorlaatste beklimmingen niet verkend, die waren zwaarder dan ik had verwacht”, zei Van der Poel na afloop, een felnieuwe gele trui om zijn schouders. „Gelukkig kon ik die fase overleven, en toen de laatste kilometer begon, wist ik wat ik moest doen. Als eerste de laatste bocht in, en toen was het nog maar 150 meter.”

Het was de tweede keer dat Van der Poel een Touretappe won, nadat hij in 2021 op de Mur-de-Bretagne de beste was. „Het was al vier jaar geleden dat ik voor het laatst gewonnen had hier, dus het werd wel weer eens tijd.”

Andere voorbereiding

Van der Poel zei verder dat hij de afgelopen jaren geworsteld had met zijn prestaties in de Tour. Terwijl hij vlak voor of na de grootste wielerwedstrijd van het jaar regelmatig kon pieken, met de wereldtitel in 2023 als beste voorbeeld, lukte dat in de Ronde van Frankrijk niet.

„Daarom hebben we dit jaar een andere voorbereiding geprobeerd”, zei Van der Poel. Hij kopieerde zijn trainingsaanloop naar het klassieke voorjaar, met eerst een hoogtestage en daarna een etappekoers van een week om in topvorm te komen. Een paar weken geleden verloor Van der Poel in het Criterium du Dauphiné nog een sprintje van Pogacar en Vingegaard, nu versloeg hij ze. „Dus dat is een goede keuze geweest.”

Voor zijn Belgische ploeg Alpecin-Deceuninck was het dubbel feest dit openingsweekend van de Tour, nadat sprinter Philipsen de openingsrit had gewonnen. „Yes Matje!”, schreeuwde de Belg zondag na de finish, om vervolgens de opgekrabbelde Van der Poel een dikke knuffel te geven. „Ik heb het idee dat onze hele ploeg met een betere conditie bij de start van de Tour staan dan vorig jaar”, zei ploegleider Philippe Roodhooft bij de bus. „En het is duidelijk dat het op dit moment allemaal lukt voor ons.”

‘Droom voor ons team’

Lang dacht Van der Poel nog dat Philipsen in de gele trui kon blijven, daarbij geholpen door de tegenwind die het tempo drukte op de klimmetjes in de finale. Maar toen de beklimmingen tegenvielen en de Belg achterop raakte, ging Van der Poel voor zijn eigen kans. „Dit is een droom voor ons team, en alles wat nu nog komt is een bonus.”

Er is nog van alles mogelijk voor Van der Poel. Hij heeft dit jaar voor het eerst serieus getraind op tijdrijden, wat hem goed van pas komt om de gele trui te behouden als komende woensdag een tijdrit van 33 kilometer in Caen op het programma staat. Van der Poel ontkende vorige week met die gedachte op het tijdrijden geoefend te hebben. „Ik heb wel nog een uur op de tijdritfiets gereden, maar ik denk dat de tijdrit te lang is om de gele trui te behouden.”

Bovenal zijn er deze week nog drie etappes (4, 6 en 7) met vergelijkbare slotfases als zondag, eindigend met de zevende etappe aanstaande vrijdag op de Mûr-de-Bretagne. „Het wordt wel leuk om daar terug te keren, dat is voor mij toch wel een speciale plek”, zei Van der Poel, „maar ik denk dat er daarnaast nog best wel wat kansen komen voor mij.”

Delen

Mail de redactie

Een kolossaal blauw schip dobbert in een haven terwijl vijf hoge hijskranen fel gekleurde containers op het dek plaatsen. Bij een graanterminal verderop wordt soja ingeladen die later die dag naar China verscheept wordt. „Via deze terminal in havenstad Chancay is het 23 dagen varen naar Shanghai. Het is de snelste route tussen Peru en China, voorheen was het bijna anderhalve maand varen”, zegt havendirecteur Mario de las Casas terwijl hij in een fourwheeldrive automatisch bestuurde, onbemande voertuigen passeert. Tot de opening van de nieuwe haven ging het scheepstransport eerst langs Mexico of de Verenigde Staten, dan naar China.

Via een tunnel van twee kilometer is hij vanaf het hoofdkantoor naar het platform gereden van deze hypermoderne, vrijwel volledig geautomatiseerde megahaven die sinds mei operationeel is. „Ik heb de komst van deze haven vanaf het begin meegemaakt. Mijn familie is afkomstig uit deze havenstad en er is jarenlang gewerkt aan de bouw. Peru is met deze haven een belangrijk knooppunt geworden voor de handel tussen de hele Latijns-Amerikaanse regio met China”, zegt hij trots.

De haven van Chancay ligt ongeveer tachtig kilometer van de Peruaanse hoofdstad Lima. Met een investering van 3 miljard dollar, vijftien kades waarvan er nu vier in gebruik zijn, en een enorm industriepark is dit de eerste Zuid-Amerikaanse haven met een diepte van meer dan twintig meter waardoor schepen met 18.000 containers – de grootste ter wereld – binnen kunnen varen. De haven is voor het grootste deel in handen van China: 60 procent is van het Chinese staatsbedrijf COSCO (China Ocean Shipping Company), de overige 40 procent is in handen van het Peruaanse mijnbouwbedrijf Volcan.

De Chinese president Xi Jinping kwam vorig jaar november persoonlijk naar Peru voor de opening van de haven. „Door deze haven heeft in feite heel Latijns-Amerika een enorme toegang tot de grootste markt ter wereld, Azië. China is daarbij de belangrijkste speler voor ons”, zegt De las Casas. Vanuit de haven worden grondstoffen zoals koper en ijzer, en agrarische producten zoals soja, maïs en fruit naar China geëxporteerd, terwijl vanuit China goederen zoals auto’s, zonnepanelen, computers en kleding worden geïmporteerd. De haven kan de Chinees-Latijns-Amerikaanse handelsrelatie een injectie geven, en past perfect in China’s Belt and Road Initiative, ook bekend als de Nieuwe Zijderoute, waarvoor zo’n twintig landen in Latijns-Amerika en de Cariben intentieverklaringen of overeenkomsten hebben getekend. Meer landen in de regio willen zich daarbij aansluiten.

De haven van Chancay vormt ‘een potentieel risico voor de nationale veiligheid van de VS’, schreef een Amerikaanse denktank

Trumps handelsoorlog

In die nauwe band met China schuilt ook een gevaar, zeker sinds het aantreden van de Amerikaanse president Trump, zegt politicoloog Leolino Dourado vanuit de bibliotheek van de Universiteit del Pacifico in Lima. „Trump is een potentiële bedreiging voor de Latijns-Amerikaanse-Aziatische handelsrelaties en zeker ook voor deze haven. Hij zet verhoging van handelstarieven in als wapen in zijn handelsoorlog met China. En de haven van Chancay speelt een belangrijke rol in de expansie van China in Latijns-Amerika”.

Dourado wijst op de uithalen van Trump richting Panama. Het Panamakanaal staat volgens Trump onder Chinese controle, hij kondigde aan het kanaal in te nemen. „Een groot deel van zijn beweringen was nergens op gebaseerd, maar Trump heeft de druk zo opgevoerd dat Panama uit het Nieuwe Zijderouteplan is gestapt. We moeten ons ervan bewust zijn dat zoiets ook met deze haven in Peru kan gebeuren”, zegt hij.

Al voor het aantreden van Trump waarschuwde de Amerikaanse denktank United States Institute of Peace dat de diepzeehaven de militaire belangen van China kan dienen, bijvoorbeeld voor logistieke ondersteuning en reparatie van oorlogsschepen. De haven vormt daarmee „een potentieel risico voor de nationale veiligheid van de VS”, aldus het instituut.

Politicoloog Leolino Dourado: „Daarmee is er een narratief dat Trump zou kunnen opstoken, hoewel het China vooral gaat om commerciële belangen in Latijns-Amerika. Terwijl de VS de afgelopen jaren nauwelijks meer interesse hadden in ‘hun achtertuin’, heeft China de banden met deze regio juist verstevigd. Daar hebben de VS nu moeite mee”, zegt hij. Daarbij verwacht de politicoloog dat Trump door zijn protectionistische politiek meer landen in de regio van zich afstoot, die in de richting van China zullen opschuiven. De haven van Chancay kan daarin een strategische rol spelen: er zijn goede verbindingen met andere grote havens en een directe aansluiting op de Pan-American Highway. Daarnaast zijn er plannen om vanuit Brazilië – de grootste economie van Latijns-Amerika – een spoorlijn te bouwen die uitkomt bij de haven van Chancay. Dat zal de handel tussen Brazilië en China, twee belangrijke leden van het BRICS-blok,  eenvoudiger kunnen maken. 

Wafels in Chinatown

De Chinese aanwezigheid in Peru is niet nieuw. In Lima ligt Chinatown, een wijk vol Chinese winkeltjes en kraampjes, die werd opgericht in de negentiende eeuw door Chinese migranten die naar Peru kwamen als contractarbeiders voor de suikerplantages. Inmiddels wonen er ruim anderhalf miljoen Chinezen in Peru, er is zelfs een Peruaans-Chinese culinaire fusiontraditie, Chifa genaamd. Op de stoeptegels van Chinatown prijken de draak, haan en andere dieren van de Chinese astrologie.

In het overdekte gedeelte doet verkoper Guosheng Zeng goede zaken. Twee jaar geleden kwam hij naar Peru, zijn mierzoete Chinese wafels zijn razend populair. „Wilt u een wafel met sinaasappelsmaak of frambozensmaak? vraagt hij in de paar woorden Spaans die hij spreekt, terwijl hij een mengsel van meel, kleurstof en gesuikerde melk in een wafelijzer giet.

„Ik ben blij met de aanwezigheid van China in Peru”, zegt Jeanet Merino die samen met haar nicht in Chinatown boodschappen doet en op haar wafel kauwt. „De producten uit China zijn goedkoper en populair, het eten is lekker en er komen steeds meer Chinezen hier naar toe, je ziet ze ook buiten de hoofdstad in de provincies”, zegt ze.

Hoewel ze Peru als een soort kolonie van China omschrijft, mag de band als het aan haar ligt hechter worden. „We hebben economisch meer aan China. Uit de VS, dat een belangrijke partner voor ons is, horen we dagelijks zoveel negatieve berichten over hoe migranten uit Latijns-Amerika, ook onze landgenoten, daar behandeld worden. Chinezen hebben meer respect voor latino’s”, zegt ze.

Lees ook

In het wereldwijde goederenvervoer dreigt chaos door Trumps handelsoorlog

Scanners uit de VS

De invloed van China is, als grootste eigenaar van de haven van Chancay, zichtbaar aanwezig. Het topmanagement heeft een gemengde Chinese en Peruaanse samenstelling. Alle informatieborden in de haven zijn in het Spaans en Chinees. In de grote vergaderzaal boven in het hoofdkantoor, met uitzicht over de haven, staan panelen versierd met Chinese bloemen en letters. „Hier wordt vergaderd als er topfiguren uit China komen”, zegt directeur Mario de las Casas tijdens een rondleiding.

Hij maakt zich niet zo druk over spanningen met Trump vanwege de haven. „We hebben hier scanners uit de VS geïnstalleerd en wie weet wil Trump in de toekomst wel investeren. Bijvoorbeeld in een spoorwegennet in de regio, want als we echt willen groeien in Latijns-Amerika hebben we behalve havens ook meer spoorwegen nodig”, zegt hij.

Delen

Mail de redactie

„Een adembenemend uitgangspunt voor een boek”, noemde NRC het plot van bestseller The Salt Path in 2020. „Zeker als je weet dat het niet verzonnen is maar de werkelijke, hopeloze situatie”. Het „waargebeurde” verhaal van twee vijftigers die hun huis in Wales kwijtraken, nadat ze door een goede vriend worden bedrogen, ging in boekvorm wereldwijd al twee miljoen keer over de toonbank en bleek simpelweg te goed om niet te verfilmen. Sinds het najaar van 2024 is de film te zien.

Van de ene op de andere dag belanden Raynor Winn en haar man Moth, beiden in de herfst van hun leven, op straat. Een jeugdvriend van Moth heeft het stel overtuigd in zijn bedrijf te investeren. Als dat bedrijf failliet gaat, en de jeugdvriend Moth vervolgens aansprakelijk weet te stellen in de rechtbank, raken Raynor en hij hun huis kwijt. Met geen rooie cent op zak, besluiten ze een wandeltocht af te leggen langs de ruige Britse kust, waarbij ze op hun tentje zijn aangewezen. En dat allemaal terwijl Moth terminaal ziek is. Tijdens het wandelen hervindt het stel de verbinding met elkaar en met de natuur, en verandert Moth van een geslagen hond met een terminale ziekte weer in de vitale, vindingrijke man die hij voor die pech ooit was. Niet gek dat ook de film, met Gillian Anderson en Jason Isaacs, lovende recensies kreeg.

Maar het blijkt allemaal toch te mooi om waar te zijn, ontdekte het Britse weekblad The Observer, in een zondag verschenen artikel. De omstandigheden waaronder de twee in de financiële problemen komen, liggen in werkelijkheid namelijk heel anders dan in boek en film wordt voorgesteld. Het blad interviewde acht mensen met kennis van de financiële problemen van auteur Sally Walker, zoals Raynor Winn eigenlijk blijkt te heten, en haar man Tim.

‘64.000 pond gestolen’

Volgens The Observer ontfutselde Walker in de jaren 2000 zo’n 64.000 Britse pond van het bedrijf waar ze als boekhouder werkte. Als er aangifte wordt gedaan, slaat ze onder een valse naam op de vlucht en leent ze geld van verre familie. Ze biedt het bedrijf aan al het geld terug te betalen en de juridische kosten te dekken, als het bedrijf geen rechtszaak zou beginnen en de eigenaar een geheimhoudingsovereenkomst tekent. De in 2012 overleden eigenaar van het bedrijf ging daar uiteindelijk mee akkoord, vertelt zijn vrouw nu aan The Observer.

Als het bedrijf van het familielid van wie het stel geld leende failliet gaat, kloppen de schuldeisers aan. De rechter besluit dat als het geld niet betaald wordt, er beslag wordt gelegd op het huis. Zowel Sally als haar man Tim heeft op dat moment geen werk. De twee richten een uitgeverij op. Wie het enige door hen uitgegeven boek direct van de uitgeverij koopt, mag meedoen met een loting met een bijzondere prijs: het huis van het stel in Wales, waarop binnen enkele maanden beslag zal worden gelegd, maar dat laatste vertellen ze er niet bij. Wat met het geld dat de twee hiermee verdienen is gebeurd, is volgens The Observer onduidelijk.

Dit alles laat onverlet dat het tragisch is als een stel vijftigers op straat belandt en gedwongen wordt te wildkamperen. Maar ook dat is niet de hele waarheid. Sinds 2007 bezit het stel een stuk land met een oud vervallen stenen huis in Frankrijk, waar de twee regelmatig in een caravan verbleven, ontdekte The Observer.

Twijfels over ziekte

En de terminale ziekte van Tim Walker (Moth)? Hij zou al achttien jaar leven met Corticobasale degeneratie (CBD), een zeldzame aandoening waarbij delen van de hersenen beschadigen en afsterven, enigszins vergelijkbaar met Parkinson. Vaak verliezen patiënten de controle over ledematen, hun spraak en krijgen ze uiteindelijk dementie. Bij diagnose is de levensverwachting zes tot acht jaar. Walker lijkt geen zichtbare symptomen te ondervinden. Negen neurologen en onderzoekers die The Observer sprak, zijn ook over dit deel van het verhaal daarom sceptisch.

De lange wandelingen lans de Britse kust zouden de symptomen doen verdwijnen. Wonderbaarlijk, erkent ook Sally Walker in de boeken. Neurologen zeggen dat er aan het in de boeken en interviews met het stel beschreven ziektebeeld „een luchtje zit”, al zijn medische wonderen niet onmogelijk. Een goed doel dat zich richt op de ziekte haalde na vragen van The Observer een filmpje met Tim Walker offline.

<dmt-util-bar article="4899495" data-paywall-belowarticle headline="Bestseller The Salt Path blijkt deels gebaseerd op onwaarheden” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2025/07/06/bestseller-the-salt-path-blijkt-deels-gebaseerd-op-onwaarheden-a4899495″>


Delen

Mail de redactie

Met de klinkende overwinning in het eerste EK-duel tegen Wales (3-0) heeft het Nederlandse elftal niet alleen gedaan wat het moest doen – winnen van de zwakste tegenstander in een sterke poule – maar ook het vertrouwen in bondscoach Andries Jonker hersteld.

In aanloop naar die eerste wedstrijd, zaterdagavond in Luzern, waren er meerdere onzekerheden rond Oranje, waarvan die rond de opstelling niet eens de spannendste was. Door zijn eigen toedoen had bondscoach Jonker aan de vooravond zijn eigen positie ter discussie gesteld.

Voor wat de selectie betreft was het lange tijd onzeker of het ideale aanvalsduo aan de wedstrijd zou kunnen beginnen, of überhaupt zou kunnen meedoen. Zowel Vivianne Miedema als Lineth Beerensteyn waren afgelopen seizoen langdurig geblesseerd en hebben hard moeten werken aan herstel. Miedema kon uiteindelijk spelen – en hoe. Op slag van rust maakte ze met een Van Bastiaanse actie haar honderdste doelpunt als international. Het brak de wedstrijd open en gaf haar teamgenoten de energie en inspiratie om de winst in de tweede helft snel veilig te stellen.

Beerensteyn, die sinds de aankomst vorige week in het basiskamp van Oranje aan de Thunersee pas een paar dagen weer volledig kon meetrainen, bleek in staat om de laatste twintig minuten in te vallen. In die slotfase liet ze de ruim 14.000 toeschouwers in het Allmend Stadion zien dat ze inderdaad een superspits is: fel in de duels, snel in de sprint, behendig aan de bal. Ze was twee keer heel dichtbij, maar doelpunten bleven nog eventjes uit.

Als Beerensteyn en Miedema voorspoedig van hun inspanningen herstellen zou het zo maar kunnen dat bondscoach Jonker bij de twee zwaarste klussen in de groepsfase – woensdag tegen titelhouder Engeland, zondagavond tegen Frankrijk – zijn gevaarlijkste voorhoede kan opstellen.

In het onderlinge duel tussen deze twee favorieten won Frankrijk zaterdag met 2-1 van Engeland. Dat kan om twee redenen gunstig zijn voor Nederland. Engeland zal komende woensdag meer risico moeten nemen, waardoor Oranje wellicht meer speelruimte krijgt. De Fransen zouden zich al in hun tweede duel, woensdag tegen Wales, kunnen plaatsen voor de kwartfinales. Dan heeft Nederland het volgende week in Bazel wellicht wat gemakkelijker in de laatste en beslissende groepswedstrijd.

KNVB gaf nooit opheldering

Buíten het veld speelde een andere kwestie die het Nederlands elftal op dit EK parten kan spelen: het gezag van bondscoach Andries Jonker. Dat kreeg in januari een flinke knauw toen de KNVB naar buiten bracht ná dit toernooi niet meer met hem verder te willen. Jonker en zijn speelsters kregen pas in februari de kans daarop te reageren. Op een persconferentie in Zeist liet de bondscoach toen blijken not amused te zijn maar wel netjes zijn contract uit te dienen.

De speelsters die er al iets over wilden zeggen – aanvoerder Sherida Spitse bijvoorbeeld – zeiden de bondscoach te blijven steunen. Jonker bleef maar zeggen dat de groep op het trainingsveld en in de wedstrijden voor hem en voor elkaar door het vuur bleven gaan. Dus de kwestie had volgens hem géén invloed op het team. Hij schroefde de ambitie op om op het EK voor de titel te gaan.

Het aanstaande vertrek en de manier waarop de KNVB dat besluit naar buiten had gebracht bleef niettemin vragen oproepen. Waarom precies de bond niet verder wil met Jonker, heeft verantwoordelijk KNVB-directeur Nigel de Jong nooit willen toelichten. Geruchten zwollen aan dat bepalende speelsters bij technisch directeur De Jong hebben geklaagd over de werkwijze van Jonker.

Het enige wat De Jong er zelf over zei: „We willen een nieuwe weg in slaan”. Al in april presenteerde hij de opvolger van Jonker: de 38-jarige Arjan Veurink – de huidige assistent van Sarina Wiegman, de bondscoach van Engeland.

Lees ook

Met haar honderdste doelpunt geeft Vivianne Miedema vleugels aan Oranje op dit EK

Merkwaardig genoeg was het Jonker zelf die op donderdag zijn onvrijwillige vertrek weer oprakelde. In een uitgebreid gesprek met de NOS Voetbalpodcast had hij gezegd wel degelijk te hebben overwogen om nog voor het EK op te stappen, zelfs nog vrij recent na een paar slechte wedstrijden in de Nations League eind mei, begin juni. Hij zei ook: ,,Als het contract van een trainer niet wordt verlengd, dan is de autoriteit van die trainer een andere.”

Vrijdagavond volgde een merkwaardige persconferentie in het stadion van Luzern, waarin Jonker woedend uithaalde naar een journalist die zijn verhaal in twijfel trok. En hij legde uit dat hij zijn uitspraken bij de NOS bewust had gedaan om zijn team op scherp te zetten en er een eenheid van te maken. Dat had hij intern ook al gedaan door kort voor het EK alle spelers en stafleden hun handtekening op een oranje shirt te laten zetten, als blijk van vertrouwen in de missie van het team: het EK winnen. Wie niet tekende, legde Jonker uit, kon naar huis.

Bliksemafleider of bluf?

Bij de volgende persconferentie, zaterdagavond na de wedstrijd, had Jonker zelf ook een iets andere lezing van het interview bij de NOS. Nee, het was geen vooropgezet plan maar toen hem eenmaal de vraag was gesteld over het vertrouwen in zijn eigen positie, „had ik hem maar ingekopt”. En vervolgens bedacht: ik kan dit bij de voorbespreking op de eerste wedstrijd inzetten om eenheid in het team te creëren. Hoe dan precies, wist hij ook zaterdagavond niet goed uit te leggen.

Wat Jonker nou precies bewogen heeft om zijn aanstaande vertrek weer onderwerp van speculatie te maken blijft vooralsnog onduidelijk. Wilde hij een bliksemafleider zijn om zijn speelsters uit de wind te houden? Of was het een ongelukkige slip of the tongue die hij vervolgens niet goed wist uit te leggen? In zijn eigen Amsterdams: heeft hij zichzelf klem geluld?

Of was het een staaltje bluf, om de indruk te wekken dat hij als bondscoach overal een uitgekiend plan voor heeft? In dat geval heeft Jonker bepaald een risico genomen. Want als Nederland tegen Wales nou niet goed had gespeeld en niet drie punten had gepakt, dan was niet alleen de uitgangspositie in de poule bijzonder zwak geweest maar ook – zoals Jonker het zelf al formuleerde – „de autoriteit” van de trainer.

Delen

Mail de redactie

Haar man vergat soms dat ze geen papieren hadden. Dan was hij aan het klussen en nam hij ze mee naar de bouwmarkt en daarna naar een dorpsfeest. „Ik piepte dan: doe voorzichtig! Niemand mag weten dat ze bij ons zijn! Er waren engerikken aan mijn weggetje die wel heel erg stonden te turen als ik langs reed met een auto vol zwartharige jongens.”

Ze vielen op, natuurlijk vielen ze op: Afghaanse jongens op het platteland van Östergötland bij het Vätternmeer. Op het dorpsfeest was een oudere vrouw naar hen toe gekomen. „Horen die bij jullie?”, had ze gevraagd. „Ja, och, nou ja”, had Törnqvist ontwijkend gemompeld. De vrouw had zich fluisterend voorover gebogen: „Ik heb er ook twee. En hij daar ook!” Törnqvist lacht aan de telefoon vanuit Zweden. „Er bleken in dat brave dorp allemaal vluchtelingen te zijn verstopt.”

Gelauwerd illustrator en kinderboekenauteur Marit Törnqvist (61) woont een deel van het jaar aan de gracht in Amsterdam, een deel van het jaar in het zuiden van Zweden. In 2015 vluchtten 163.000 mensen naar Zweden, veelal uit Syrië en Afghanistan. Het jaar erna schafte de overheid het ruimhartige beleid af en kondigde aan tienduizenden Afghaanse vluchtelingen te zullen terugsturen. De paniek was immens. Törnqvist en haar man, die dit voorjaar overleed, kregen vanaf dat moment af en aan Afghaanse jongens te logeren, acht in totaal. Zelf zou ze het woord logeren niet gebruiken, „We waren een onderduikadres.”

Törnqvist kan beide landen vergelijken. Zweden kent al een paar jaar een zeer restrictief asielregime dat illegaal verblijf strafbaar stelt. Hulp aan ongedocumenteerden is in Zweden nog niet verboden, wel bereidt de overheid een ‘klikwet’ voor die ambtenaren, leerkrachten en zorgverleners verplicht om contact met een ongedocumenteerde te melden.

„Veel politici hebben geen idee”, schreef Törnqvist vrijdag in een scherp betoog op Facebook, nadat de Tweede Kamer had ingestemd met strenge asielwetten. „Het gaat niet om de soep, mevrouw Van Vroonhoven, het gaat om mensenlevens.”

U schreef dat u een T-shirt van uw dochter kreeg met de tekst: ‘Verstop een vluchteling. Als het onwettig wordt, verstop er twee.’ Is dat uw advies aan Nederland?

„Ha, dat shirt. Ja. Mijn kinderen zagen me steeds gekkere dingen doen. Je rekt jezelf uit. Het gaat niet om een kop soep, hè. Ik heb honderden pagina’s voor de immigratiedienst geschreven, huizen geregeld, artsen gebeld, jongens uit detentie gekregen. Ik heb mensen voor zelfmoord behoed, ik ben keihard weggereden voor politiecontroles, met joelende jongens achterin. Dat was dan wel weer erg grappig.”

„Ik heb mensen voor zelfmoord behoed, ik ben keihard weggereden voor politiecontroles, met joelende jongens achterin”

„Mijn kinderen vonden het lastig dat ik veel stress had, maar steunden ons. Ze hadden het zelf vaak gezellig: nachtenlang kaarten met die jongens, met de waterpijp bij het meer hangen. Maar ik werd steeds kwaaier en mijn band met hen steeds sterker. Ik weet zeker dat sommigen van hen zouden worden vermoord als ze terug zouden worden gestuurd. Eén was zo getraumatiseerd dat-ie niet te stoppen huilbuien kreeg. Twee van de acht deden een suïcidepoging. Ze leefden in voortdurende doodsangst, in je broek plassen als je langs een politiecontrole moet. Het verblijf in Zweden richtte vaak nog meer schade aan dan hun hele leven daarvoor.”

Wat staat ongedocumenteerden in Nederland te wachten?

„Een klikmaatschappij waarin een groep mensen kapot gaat aan leven in angst en onzekerheid. Het begint met de strafbaarstelling. Als je illegaal verblijf strafbaar stelt, valt er ook wat te klikken. Geloof me, in Nederland is er een groep die daar heel veel plezier uit zal halen. Kijk naar de mensen die zelf grenscontroles gaan uitvoeren. Als je ook hulp aan ongedocumenteerden strafbaar maakt, valt er nog meer te klikken.”

Was u bang verklikt te worden?

„Ja, ook zonder klikwet al. De eerste jongen die we hielpen zat in een asielzoekerscentrum. De grenspolitie zou hem komen halen om hem uit te zetten als hij niet op kwam dagen bij zijn ‘terugkeergesprek’. Wij hebben hem daar gauw weggehaald, want hij kon beslist niet terug. Toen is de grenspolitie in het azc rondgegaan met zijn foto en de vraag welke mensen hem hielpen. Doodeng. Hij kon niet bij ons wonen, we hebben hem gauw met onze dochter naar een eiland in de Oostzee gestuurd waar zij woonde. Ik heb meegemaakt dat de grenspolitie heel gericht jonge mensen oppakte in bowlingbanen, in bioscopen. Kun je je voorstellen.”

Zweden heeft de duur van verblijfsvergunningen ingekort en een tweestatusstelsel ingevoerd. Wie voor oorlog vlucht, moet terug als de oorlog voorbij is. Nederland krijgt dit ook.

„Dat levert ongelooflijke angst en permanente onzekerheid op. Ik weet van een jonge vader die na zes jaar terug moest, kind achterlatend. Moeder stort in, kind uit huis geplaatst, narigheid voor iedereen. Mensen willen niet langer de taal leren, waarom zouden ze? Alles is onzeker. Mensen zullen artsen en psychiaters mijden, kinderen uit school houden. Hun kinderen hebben geen toekomst, ze worden prooi voor criminelen. De maatschappelijke gevolgen zijn niet te overzien.”

„Er staat Nederland een klikmaatschappij te wachten waarin een groep mensen kapot gaat aan leven in angst en onzekerheid”

Hoe is het nu met de jongens?

„Ik heb nog met iedereen contact, we hadden vorig jaar een kleine reünie op de Leliegracht. We hebben ze, op één na, Zweden uit zien vluchten. Ze zijn nu in België, Nederland, Frankrijk, Italië, Duitsland. Ze hebben allemaal status, Zweden had ze onterecht afgewezen. Sommigen doen het supergoed, anderen hebben het zwaar. Eén is getrouwd en verwacht zijn eerste kind. Eén kan denk ik nooit meer zonder medicatie slapen, de stress zit nog steeds in zijn lijf.

„Ik krijg altijd fotootjes als iets is gelukt, van een rijbewijs, een appartement. Ik heb ze op de bodem van hun bestaan gezien en nu willen ze aan mij laten zien dat ze normale mensen zijn. Dat zag ik toen natuurlijk ook al.”

Velen zullen het als succes zien dat ze uit Zweden zijn vertrokken.

„Tja. Maar dan vergeten ze dat hun maatschappij langzaam maar zeker afbrokkelt. Dat medemenselijkheid één van de allerbelangrijkste fundamenten is van een goed functionerend land.

Natúúrlijk gaan we door met mensen helpen. Natúúrlijk gaan we niemand dood laten vriezen op straat. Want dan zijn we geen mens meer. En als we allemaal blijven helpen hoeven we niets te vrezen. Er is helemaal geen plek in de Nederlandse cellen voor al die leraren en ambtenaren en vrijwilligers en artsen die medemenselijkheid boven de wet stellen.”

Delen

Mail de redactie

De meeste slachtoffers van de natuurramp in Texas kwamen om in Kerr County, in de buurt van San Antonio. Er wordt nog naar veel mensen gezocht, waaronder naar bijna dertig meisjes die een christelijk zomerkamp bezochten. Alhoewel de regenval naar verwachting op zondag zal afnemen, worden miljoenen inwoners van Texas gewaarschuwd voor nieuwe overstromingen.

Lees ook

Dodental na overstromingen in Texas loopt op tot zeker 50

Delen

Mail de redactie