Category: Vandaag

Goedemorgen.

Voor het eerst in langere tijd boekte de Nederlandse industrie weer een beetje groei. De stijging is licht, slechts 0,6 procent, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vanmorgen, maar het is beter dan de afgelopen vijf kwartalen. Toen daalde de productie van de Nederlandse industrie ten opzichte van een jaar eerder. Wel gingen meer bedrijven failliet in de industrie, aldus het CBS, en verslechterde de winstgevendheid opnieuw.

Wat we verder lazen vanmorgen:

• Het is weer de tijd van het jaar: blijven we bij onze huidige zorgverzekeraar? Of stappen we over naar een ander? En welke aanvullende pakketten nemen we dan? De Telegraaf constateert grote prijsverschillen in aanvullende verzekeringen. Opvallend, schrijft de krant, is dat zorgverzekeraars steeds meer beknibbelen op de vergoeding voor orthodontie en sneller wachttijden voor vergoeding hanteren.

• De investeringen in de energietransitie zijn voor het eerst berekend, stelt het FD. Het gaat om ruim 25 miljard euro in 2023. Het waren met name bedrijven die geld staken in de verduurzaming van het energiesysteem, aldus de krant.

• Het gaat niet goed met McDonald’s, schrijft het AD. „De burgerzaak wordt steeds duurder”, berekende de krant: 40 euro voor een gezin met kinderen. Een reputatiedeskundige vat het bondig samen in de krant: „Vroeger was het goedkoop en lekker, tegenwoordig is het duur en ongezond.”

• En ook de Sinterklaasinkopen worden een stuk duurder. Chocoladeletters, schrijft RTL Nieuws, zijn een kwart duurder dan vorig jaar.

• Is het einde van de Europese batterijdroom nabij, vraagt de Vlaamse krant De Standaard zich vanmorgen af. De Zweedse batterijenmaker Northvolt zoekt naarstig naar kapitaal om het bedrijf overeind te houden. Haalt Northvolt het einde van het jaar? De Financial Times schreef vanmorgen dit verhaal over het bedrijf. En in april was NRC-collega Milo van Bokkum op reportage in de bossen in Noord-Zweden voor een verhaal over Northvolt.

• Terwijl aankomend president Donald Trump de ene na de andere benoeming bekendmaakt van nieuwe topfunctionarissen, is nog altijd niet duidelijk wie de nieuwe Amerikaanse minister van Financiën wordt. De financiële markten kijken uit naar de persoon die de komende jaren het Amerikaanse economische beleid mede vorm zal geven. De Financial Times probeert orde te scheppen in de chaos rond Trumps zoektocht naar zijn financiële man (m/v/x).

• Op de klimaattop in Azerbeidzjan hebben landen nadere afspraken gemaakt over de oprichting van een mondiale handelsmarkt in koolstofkredieten. AEX-fonden zijn terghoudend om via die weg klimaatdoelen te halen, schrijft het FD.

• Ook opvallend: oliebedrijven zijn de afgelopen tijd juist meer gaan boren naar olie op zee, stelt de Financial Times. Bijvoorbeeld in de Golf van Mexico. En zelfs dieper dan voorheen.

Buitenlandminister Caspar Veldkamp (NSC) zegt dat PVV-leider Geert Wilders’ bezoek aan illegale Israëlische nederzettingen „haaks staat op het kabinetsbeleid”. Dat zei de minister bij aankomst voor overleg met zijn EU-collega’s in Brussel, meldt persbureau ANP maandag.

Desondanks is Veldkamp niet van mening dat Wilders’ bezoek de indruk wekt dat de Nederlandse regering achter Israëls kolonisatiepolitiek staat. „In het buitenland weet met dondersgoed wie in Nederland aan de knoppen van het beleid zit”, zei de minister voor een EU-overleg in Brussel. „In Israël weten ze dat ook heel goed.”

In het regeerakkoord heeft het kabinet steun voor de tweestatenoplossing vastgelegd, maar de Israëlische regering eigent zich steeds meer Palestijns grondgebied toe op de bezette Westelijke Jordaanoever.

In december gaat Wilders op uitnodiging van een extremistische kolonistenleider naar Israël en mogelijk ook naar de Palestijnse gebieden. In dezelfde maand vliegt ook minister Veldkamp naar Israël.

Bij Israëlische bombardementen op de regio Tyrus in het zuiden van Libanon zijn in de nacht van zondag op maandag ruim elf personen gedood. Zeker 48 anderen raakten gewond. Dat heeft het Libanese ministerie van Volksgezondheid bekendgemaakt, melden internationale persbureaus.

Zondagavond heeft het Israëlische leger ook opnieuw het centrum van de Libanese hoofdstad Beiroet aangevallen. Ten minste twee mensen zijn gedood bij een bombardement op het centraal gelegen district Mar Elias, stellen autoriteiten. Zondagmiddag werd ook het centrum van Beiroet getroffen door Israëlische raketten. Drie personen zijn daarbij gedood.

Ook Mohammad Afif kwam is zondag gedood. Hij was het hoofd mediarelaties van Hezbollah. Sinds eind september heeft Israël met name de zuidelijke buitenwijken van Beiroet aangevallen, waar zich veel Hezbollah-leden zouden bevinden.

Delen

Mail de redactie

Het besluit van de Verenigde Staten om Oekraïne toe te staan Rusland aan te vallen met Amerikaanse langeafstandsraketten is „een hele grote stap richting het begin van de Derde Wereldoorlog”. Dat zei adjunct-hoofd Vladimir Dzjabarov van de commissie internationale zaken van het Russische hogerhuis zondagavond volgens staatspersbureau TASS in reactie op de toestemming die Joe Biden volgens Amerikaanse media aan Oekraïne heeft gegeven om onder meer ATACMS in te zetten tegen Rusland. Dat zijn supersonische ballistische raketten.

Ook andere prominente parlementariërs hekelen het Amerikaanse besluit. „Aanvallen met Amerikaanse raketten diep in Russische regio’s zullen onvermijdelijk leiden tot een ernstige escalatie, die tot veel ernstiger gevolgen kan leiden”, zei voorzitter Leonid Sloetski van de commissie buitenlandse zaken van het Russische lagerhuis tegen persbureau TASS.

En Andrej Klisjas van de Federatieraad schrijft op Telegram dat „het Westen tot een niveau van escalatie heeft besloten dat ermee kan eindigen dat de Oekraïense staat in een complete ruïne verandert.”

President Vladimir Poetin heeft nog niet gereageerd, maar zei in september dat Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied met Amerikaanse wapens zou betekenen dat het Westen oorlog voert tegen Rusland en dat hij dan „passende beslissingen” zal nemen.

Delen

Mail de redactie

Het besluit van de Verenigde Staten om Oekraïne toe te staan Rusland aan te vallen met Amerikaanse langeafstandsraketten is „een hele grote stap richting het begin van de Derde Wereldoorlog”. Dat heeft adjunct-hoofd Vladimir Dzjabarov van de commissie internationale zaken van het Russische hogerhuis zondagavond gezegd staatspersbureau TASS. Hij reageert daarmee op de toestemming die de Amerikaanse president Joe Biden volgens Amerikaanse media aan Oekraïne heeft gegeven om onder meer ATACMS – supersonische ballistische raketten – in te zetten tegen Rusland.

Ook andere prominente parlementariërs hekelen het Amerikaanse besluit, zei voorzitter Leonid Sloetski van de commissie buitenlandse zaken van het Russische lagerhuis. „Aanvallen met Amerikaanse raketten diep in Russische regio’s zullen onvermijdelijk leiden tot een ernstige escalatie, die tot veel ernstiger gevolgen kan leiden”, zei Sloetski tegen TASS.

Andrej Klisjas van de Federatieraad schrijft op Telegram dat „het Westen tot een niveau van escalatie heeft besloten dat ermee kan eindigen dat de Oekraïense staat in een complete ruïne verandert.”

De Russische president Vladimir Poetin heeft nog niet gereageerd. In september zei hij dat Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied met Amerikaanse wapens zou betekenen dat het Westen oorlog voert tegen Rusland. Poetin stelde destijds dat hij dan „passende beslissingen” zal nemen.

De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema roept in Nieuwsuur politiek Den Haag op niet verder te polariseren rondom het geweld in Amsterdam na Ajax-Maccabi Tel Aviv. „Ga aan het werk en maak geen ruzie, want daar is niemand bij geholpen.” Ze stoort zich aan „het gemak waarmee gesproken wordt over een integratieprobleem. Het waren Amsterdamse, Nederlandse jongens die zich hebben misdragen. Waar is het ‘integratieprobleem’ op gebasseerd?”

De woorden van rechtse politici in Den Haag, Geert Wilders voorop, die willen ‘benoemen’ dat het om moslimjongeren zou gaan, helpen niet, zegt Halsema. „Deze politici spreken alsof ze weten wie de daders zijn. Ik mis de feiten in deze discussie.”

Zowel in de Joodse als in de Islamitische gemeenschap is er „heel veel pijn in de stad”, zegt Halsema. Die laatste heeft volgens haar nu weer het gevoel zich te moeten verantwoorden, zoals na de aanslagen van elf september 2001. Ze betuigt zelf spijt van het controversiële gebruik van het woord ‘pogrom’, dat daarna „als propaganda gebruikt” werd. Als ze dat had geweten, had ze het niet gezegd. „Ik ben geen instrument in een nationaal en internationaal politiek gevecht”

Halsema ontkende daarnaast slecht voorbereid te zijn op de komst van de Maccabi-supporters. Ze herhaalde dat het op voetbalgebied geen risicowedstrijd was, ook al staat de harde kern van Maccabi de afgelopen jaren in toenemende mate bekend als extreemrechts.

Delen

Mail de redactie

Maria Kabakova heeft een hekel aan oorlog en al helemaal aan de oorlog die haar geboorteland voert tegen Oekraïne. De 65-jarige Russische woont al dertig jaar in Berlijn en is vandaag met haar man en een paar vrienden naar een park bij het Potzdamer Platz gekomen voor wat is aangekondigd als de grootste anti-oorlogsmars van Russische oppositie, sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Ze schaamt zich voor Rusland en is blij dat er zoveel mensen zijn gekomen. „De wereld denkt nog steeds dat alle Russen Poetin en de oorlog steunen, maar hier zie je dat dat niet waar is.”

Terwijl Oekraïne zondag bestookt werd met raketten, gingen enkele duizenden Russen in Berlijn en enkele andere steden verspreid over de wereld de straat op. De breed aangekondigde protestmars deze zondag is een initiatief van de bekende Russische oppositiepolitici Joelia Navalnaja, Vladimir Kara-Moerza en Ilja Jasjin. Voor de laatste twee is het voor het eerst in lange tijd dat ze tegen het Russische regime kunnen demonstreren. Beiden werden in 2022 veroordeeld tot lange celstraffen vanwege hun kritiek op de Russische invasie van Oekraïne. In augustus kwamen ze plotseling vrij als onderdeel van een grote gevangenenruil tussen Rusland en het Westen. Nu pogen zij, samen met de weduwe van oppositieleider Aleksej Navalny, eenheid te brengen in de verdeelde oppositie.

Wanneer het luisterrijke trio in het park arriveert, stijgt een gejuich op alsof ze filmsterren zijn. Vanuit heel Europa zijn Russen naar de Duitse hoofdstad gekomen om hun stem tegen Poetin te laten horen. Dmitri Tolmatsjev staat met een protestbord „Siberië tegen Poetin” te kijken hoe dissidente politici, activisten en kunstenaars interviews geven aan de pers. Zelf is hij helemaal vanuit Finland gekomen, het land waar hij naartoe vluchtte nadat de grond in zijn geboortestad Irkoetsk te heet onder de voeten werd.

Omstreden driekleur

De demonstratie komt op een moment dat de Russische oppositie het moeilijker heeft dan ooit. Gevlucht, moegestreden en verdeeld was zij de afgelopen maanden nauwelijks in staat een vuist te maken tegen Poetins oorlogszuchtige regime. Ook ontbreekt het, vele bijeenkomsten in Europese hoofdsteden ten spijt, nog altijd aan een duidelijk plan of strategie. „Er is geen plan. Niet dat er geen plan zal komen, maar het kan lang duren”, erkende Navalnaja afgelopen week tegenover de Russische tv-zender Dozjd.

De grote verdeeldheid bleek ook in aanloop naar de mars, die hevig werd bediscussieerd op sociale media. Zo ontstond ruzie over de vraag of de oppositie de traditionele Russische driekleur nog wel kan gebruiken, of dat de vlag door Poetin voorgoed in diskrediet is gebracht. „Oorlogsmisdadigers en medeplichtigen marcheerden onder deze vlag”, schreef de Russische journalist Ksenia Larina. Verschillende prominente Russische oppositieleden namen afstand van de in hun ogen „zinloze” mars. Anderen zeiden de demonstratie te steunen, maar bleven weg.

Ook uit Oekraïense hoek klonk er kritiek. De Oekraïense ambassadeur in Duitsland, Oleksij Makejev, beschuldigde de dissidenten uit te zijn op media-aandacht en op subsidies van Duitsland en de EU. Ook werd Navalnaja afgelopen week uitgejouwd door Oekraïense activisten, die de Russische liberale oppositie beschouwen als een verlengstuk van het ‘Russische kolonialisme’, dat in hun ogen de kern vormt van het probleem. Ilja Jasjin stelde juist dat de demonstratie er een is van de „vrienden van Oekraïne”. Als om de kritiek te pareren draagt een groep Russische anarchisten een spandoek mee met de tekst „Dood aan het imperium”.

Kritische vragen

De 23-jarige Vjatsjeslav Filolenko is op een van de dranghekken geklommen om zijn politieke helden beter te kunnen zien. Om zijn schouders heeft hij de blauw-witte vlag geknoopt, die sinds de Russische invasie van Oekraïne geldt als het oppositionele alternatief voor de ‘besmette’ Russische driekleur. Toen de oorlog uitbrak had Vjatsjeslav zijn dienstplicht er net op zitten. Hij nam de benen „illegaal, dwars door de Litouwse bossen, over de rivier en daarna over de Poolse grens naar Duitsland.”

Naast hem staat zijn vriend Gleb Polikarpov, even oud en met dezelfde blauw-witte vlag. Ondanks de gevaren bleef Gleb ook na de oorlog nog lange tijd in Rusland, vurig hopend op de revolutie. „Maar toen iedereen werd opgepakt enAleksej Navalny werd vermoord, wist ik dat de oppositie in Rusland was vernietigd. Ik werd omringd door mensen die Poetin verheerlijkten en Kyiv wilden innemen en ik besloot te vertrekken, om niet zelf in de loopgraven te belanden en ook om de Oekraïners een kogel te besparen. Ze kunnen hun munitie beter gebruiken.”

De twee jongemannen zijn het eens dat de verdeeldheid van de oppositie het Kremlin in de kaart speelt. Vjatsjeslav zou de oppositieleiders ook best een paar kritische vragen willen stellen. „Waarom spreken zij zich niet meer uit voor de rechten van gevluchte Russen in Europa? Zelf hebben ze een visum gekregen en kunnen ze hier blijven, maar voor velen van ons is het heel moeilijk.” Zijn eigen aanvraag voor een verblijfsvergunning werd door de Duitse autoriteiten afgewezen, nu bereidt hij zich voor op een rechtszaak.

Tegen twee uur komt de stoet, omringd door een grote politiemacht en met Navalnaja, Kara-Moerza en Jasjin voorop, eindelijk in beweging. Ze dragen een groot spandoek met daarop „No Putin, No War”. Langs de resten van de Berlijnse muur aan het Potzdamer Platz gaat het via de oude grens tussen Oost- en West-Berlijn naar het gebouw van de Russische ambassade aan de chique Unter den Linden. Om beurten nemen de drie oppositieleiders het woord en scanderen ze de anti-oorlogsleuzen, waarvoor in Rusland nog dagelijks celstraffen worden opgelegd.

Delen

Mail de redactie

Oekraïne mag met Amerikaanse langeafstandswapens ook doelen diep in Rusland aanvallen. Met nog krap twee maanden te gaan, heft president Joe Biden de beperkingen vanuit de Verenigde Staten daartoe op. Dat melden regeringsfunctionarissen zondagavond aan The New York Times. Waarschijnlijk zullen de wapens worden gebruikt tegen Russische en Noord-Koreaanse troepen in de Koerskregio in West-Rusland. Het Witte Huis heeft de berichten nog niet bevestigd.

Het toestaan van het gebruik van de wapens buiten Oekraïne ligt al langer gevoelig in de VS. Dat Biden daar nu toch toe lijkt te besluiten, vlak voordat Donald Trump het stokje van hem overneemt, is geen toeval. Trump zei al vaak de steun aan Oekraïne te willen beperken. Eerder stond Biden het gebruik van de middellangeafstandsraketten (HIMARS) op Russisch grondgebied al toe. Die komen zo’n 80 kilometer ver. De ATACMS waar het nu om gaat hebben een bereik van ruim 300 kilometer.

The New York Times schrijft dat regeringsfunctionarissen het besluit onder meer een signaal aan Noord-Korea noemen: ook in Koersk zijn jullie niet veilig dus stuur niet nog meer soldaten, is de boodschap. Volgens de VS vechten er zo’n tienduizend Noord-Koreanen mee aan Russische zijde. Rusland en Noord-Korea reageerden nog niet op de berichtgeving.

Voor Oekraïne komt het nieuws op een goed moment. De vernietigende Russische aanvallen op de Oekraïense energievoorzieningen van zondag drukken Oekraïne verder in het nauw. President Volodymyr Zelensky meldde eerder zondagavond dat het elektriciteitsgebruik maandag beperkt wordt.

Zelensky hamert al tijden op de noodzaak om Russische militaire doelen ver van de grens te raken. Kyiv hoopt zo onder meer de bevoorrading van de Russische strijdkrachten lam te leggen en haar positie bij eventuele vredesonderhandelingen verstevigen.

Delen

Mail de redactie

Wat is er precies gezegd in de ministerraad van maandag 11 november? En wanneer wordt dat bekend?

Tijdens het crisisberaad van het kabinet-Schoof, afgelopen vrijdag, kwam een geruchtenstroom op gang dat in de vergadering van ministers en staatssecretarissen over de nasleep van de rellen in Amsterdam racistische uitspraken zouden zijn gedaan. Sommige bewindslieden zouden de schuld van geweld tegen Maccabi-supporters hebben gelegd bij Amsterdamse jongeren met een migratieachtergrond. „Kutmarokkanen”, zou een van de PVV-ministers hebben gezegd. En: „Antisemitisme zit diep in het dna van moslims”.

Dit soort racistische en discriminerende uitlatingen waren voor NSC-staatssecretaris Nora Achahbar reden om vrijdag uit het kabinet te stappen. Ze is het enige lid van het kabinet met een Marokkaanse achtergrond.

Na afloop van het uren durende beraad op het Catshuis verklaarde premier Dick Schoof dat er „geen sprake was of is van racisme”. In zijn korte nachtelijke persconferentie weigerde Schoof de vermeende teksten uit de ministerraad van maandag te bevestigen – maar ontkennen deed hij evenmin. „Uit de ministerraad kan en mag niemand iets zeggen.”

Oppositieleiders maakten zich direct boos over de gang van zaken en eisen opheldering. Ze vinden de verklaringen van Schoof ongeloofwaardig. Er is voor hen maar één manier om vast te kunnen stellen of er inderdaad racistische taal is geuit in het kabinet: de notulen van de bewuste ministerraad moeten openbaar worden gemaakt.

Onder anderen fractievoorzitter Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA en D66-fractievoorzitter Rob Jetten hebben daar om gevraagd. Ze zullen komende dinsdag een debat over het vertrek van Achahbar aanvragen en willen daarvoor inzage krijgen in het woordelijk verslag van de ministerraad van vorige week maandag. „Of het nu wel of niet gezegd is”, zei Timmermans tegen NPO Radio 1, „het zou heel erg helpen als we het zouden kunnen lezen.”

Lekken is strafbaar

Wettelijk gezien is dat eigenlijk niet mogelijk. Notulen van de ministerraad zijn immers staatsgeheim – onder de hoogste kwalificatie ‘zeer geheim’ zelfs. Ze worden in principe twintig jaar in de kluis gelegd, passages over nationale veiligheid zelfs langer. Lekken uit de ministerraad is dan ook een strafbaar feit. Standaard worden verzoeken tot openbaarmaking, ook als die via de Wet open overheid (Woo) lopen, niet gehonoreerd. Maar onder politieke of publicitaire druk kan het kabinet zelf besluiten de verslagen van zijn vergaderingen wel openbaar te maken.

Dat deed de vorige premier Mark Rutte in april 2021, nadat RTL Nieuws had geciteerd uit een ministerraad van twee jaar eerder waarin over de zich toen ontvouwende Toeslagenaffaire werd gesproken. Het kabinet, zo had RTL bericht, zou welbewust hebben besloten om de Tweede Kamer daarover niet volledig te informeren. Daarnaast zou toenmalig CDA-leider Wopke Hoekstra, destijds minister van Financiën, in de ministerraad hebben verklaard het kritische Kamerlid Pieter Omtzigt, toen nog lid van het CDA, te hebben willen „sensibiliseren”.

In de begeleidende brief aan de Tweede Kamer noemde Rutte het openbaar maken van de betreffende notulen een „zeer uitzonderlijke stap” die „eenmalig” was, en waartoe het kabinet „unaniem” had besloten. Overigens had de parlementaire ondervragingscommissie die onderzoek naar de Toeslagenaffaire deed al vertrouwelijk inzage in de bewuste stukken van de ministerraad gekregen.

Van het lekken aan RTL deed het kabinet aangifte – van het onderzoek door de Rijksrecherche is nooit meer wat vernomen. Uit de geopenbaarde stukken – een document van 37 pagina’s, waarbij de kwalificatie ‘zeer geheim’ was doorgehaald – blijkt dat RTL goed was geïnformeerd. De CDA-ministers Hoekstra en Hugo de Jonge, zo staat in het woordelijk verslag, hadden „veel tijd en energie gestoken in het sensibiliseren van de heer Omtzigt, met overigens beperkt succes”.

Selectieve informatievoorziening

Los van de politieke gevoeligheid en mogelijke strafbaarheid van de vermeende uitspraken door leden van het kabinet, hebben de oppositiepartijen in de Tweede Kamer ook een principiële reden om de notulen openbaar te laten maken. Vrijdagavond waren immers de leiders van de vier coalitiefracties PVV, VVD, NSC en BBB aangeschoven op het Catshuis. Na afloop verklaarden zij eveneens dat er „geen sprake is geweest van racisme in het kabinet”. Dat kunnen zij alleen maar weten als zij inzage hebben gekregen in het verslag van de ministerraad of op andere manier op de hoogte zijn gebracht. Daarmee is de informatievoorziening door het kabinet selectief geweest: alleen de fractievoorzitters van de coalitie zijn geïnformeerd, niet de oppositie.

Delen

Mail de redactie

De gedeelde belangen tussen China en de Verenigde Staten nemen niet af, maar toe. Dat heeft de Chinese president Xi Jinping zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden zaterdag voorgehouden tijdens wat vrijwel zeker hun laatste onderlinge ontmoeting is geweest. Ontkoppeling van economieën en verstoring van toeleveringsketens zijn geen oplossingen, waarschuwde Xi aan de vooravond van het aantreden van Bidens opvolger Donald Trump. Hij herhaalde dat China graag bereid is met de nieuwe Amerikaanse regering samen te werken.

De twee wereldleiders spraken elkaar in een hotel in de Peruaanse hoofdstad Lima, waar dit jaar de APEC-top plaatsvond. Op de vorige editie van die conferentie over economische samenwerking van landen rond de Grote Oceaan, in november 2023 in San Francisco, brachten Biden en Xi de turbulente onderlinge betrekkingen in iets rustiger vaarwater. Zo herstelden ze de militaire communicatie tussen beide landen – een belangrijk mechanisme om onbedoelde escalatie te voorkomen – en zegde China zijn medewerking toe bij de aanpak van de uitvoer van grondstoffen voor synthetische drugs, zoals het zeer verslavende fentanyl, dat in de Verenigde Staten voor veel problemen zorgt.

Dit keer spraken beide leiders elkaar in de wetenschap dat de Amerikaans-Chinese relatie onzekere tijden tegemoet gaat. In januari treedt Donald Trump opnieuw aan als president van de Verenigde Staten, tijdens wiens vorige termijn beide landen in een handelsoorlog verwikkeld raakten.

Trump bepleitte ook in zijn nieuwe verkiezingscampagne hoge invoertarieven op Chinese producten, oplopend tot 60 procent. Afgelopen week nomineerde hij bovendien verschillende Republikeinen die bekend staan als ‘China-haviken’ voor sleutelrollen in zijn kabinet.

Taiwan

Toch slaagden Xi en Biden er niet in om de onderlinge spanningen in de aanloop naar de machtswisseling verder te verminderen. Daarvoor stonden te veel irritaties in de weg, waarover de twee niet verder kwamen dan een uitwisseling van bekende standpunten. Biden deed zijn beklag over de Chinese steun aan de Russische defensieindustrie, en over een cyberaanval op Amerikaanse telecomproviders waar Washington Chinese staatshackers verantwoordelijk voor houdt. Xi ontkende iedere betrokkenheid van Beijing.

Xi waarschuwde op zijn beurt dat de „separatistische activiteiten” van de Taiwanese president Lai Ching-te een bedreiging vormen voor de vrede – Lai brengt in de komende weken een gevoelig bezoek aan de Amerikaanse staat Hawaii en mogelijk ook aan de Amerikaanse militaire basis Guam – Biden riep Xi op de „destabiliserende” militaire oefeningen rond het zelfstandig bestuurde eiland te stoppen.

Ook riep Biden zijn Chinese collega op zijn invloed aan te wenden om een einde te maken aan de hulp van Noord-Korea voor de Russische oorlog in Oekraïne. Westerse diplomaten vermoeden dat ook China – dat zich tot nu toe op de vlakte houdt over de militaire betrokkenheid van zijn buurland – ongelukkig is met de inzet van zeker tienduizend Noord-Koreaanse soldaten aan Russische zijde.

Biden en Xi spraken waren het wel eens over de noodzaak om oog te houden voor de risico’s van kunstmatige intelligentie. Zo benadrukten ze beide na afloop dat de beslissing om kernwapens te gebruiken altijd door een mens genomen moet worden.

Trump heeft tijdens zijn campagne duidelijk gemaakt dat hij de regulering van kunstmatige intelligentie wil versoepelen, juist om de concurrentie met China op dit gebied niet te hinderen.

Groepsfoto

Met hernieuwd Amerikaans protectionisme in het vooruitzicht bood de APEC-top Xi een gelegenheid om China te presenteren als voorvechter van globalisering en vrije wereldhandel. In Peru opende hij een grote, met Chinees geld aangelegde diepzeehaven in het stadje Chancay, die de handel tussen Zuid-Amerika en Azië een grote impuls moet geven. In Washington wordt gevreesd dat niet alleen Chinese vrachtschepen, maar ook de marine van de Volksrepubliek gebruik zal maken van de nieuwe haven in wat de Verenigde Staten als hun achtertuin beschouwen.

Op de traditionele groepsfoto na afloop stond de Chinese leider fier vooraan in het midden, naast de Peruaanse gastvrouw, president Dina Boluarte. Joe Biden, die vijf minuten te laat was, schoof ongemakkelijk aan, linksachter in de hoek.

Delen

Mail de redactie