Category: Tech en Media

Ze is nog steeds aan het bijkomen. Anja Verheij (71) was een van de deelnemers aan het RTL-programma B&B Vol Liefde, dat acht single bed-and-breakfasthouders volgt op zoek naar, u weet het al, de liefde. Na een jaar van opnames, belangstelling en fanmail zit Anja met een kop koffie aan haar keukentafel. Vanaf haar vaste plek kan ze naar buiten kijken, naar de koolmezen die ze elke dag zaden en pitten geeft. Haar bed and breakfast Le Mouton Perdu (‘het verloren schaap’) ligt aan de rand van het Franse dorpje Biches, in het midden van Frankrijk. Twee dorpen verderop is de dichtstbijzijnde supermarkt. Het restaurant op het dorpsplein van Biches is sinds een paar jaar gesloten. Dat gebeurt hier vaker, volgens Anja: ontdek je net een aardig restaurant of bakkertje, gaat het weer weg.

In haar keuken vind je overal beeldjes, schilderijen en andere afbeeldingen van dieren, vooral schapen. Anja heeft nooit geteld hoeveel het er zijn, tientallen denkt ze. Er zijn een paar zichtbare herinneringen aan het televisiecircus van afgelopen jaar: een fotocollage aan de muur, gekregen van de cameravrouw, het schilderijtje van de inmiddels overleden poes Piet en een bewijs van de Gouden Televizier Ring-nominatie op de gigantische schouw. Als het gastenseizoen in mei weer begint, dan bergt ze het meeste weer op. „Het hoeft van mij niet de hele tijd over B&B Vol Liefde te gaan.”

Anja vindt het grappig hoe veel mensen het programma een guilty pleasure noemen, zegt ze. Want, wat is er nog guilty aan, als miljoenen mensen kijken? Vanaf half juli kwam B&B Vol Liefde bijna iedere werkdag, negen weken lang op televisie. Anja kon met een schaterlach, rollende ogen, of een scherpe directe grap de stuntelende mannen op hun plaats zetten. Haar blikken richting de camera werden berucht, als het voor de zoveelste keer stilviel aan de ontbijttafel, omdat de mannen haar maar geen vragen stelden.

Had je door hoe groots het was?

„Ik dacht eerst: wie kijkt er nou naar mensen op leeftijd die een beetje worstelen met de liefde. Toen ik in Nederland was in augustus, voor de opname van de reünieaflevering, merkte ik dat ik niet gewoon over straat kon. Ook zoveel jonge mensen die mij herkenden: ‘Anja van B&B Vol Liefde, je bent het echt!’, zeggen ze dan. Ik werd zelfs hier in Frankrijk in de supermarkt verderop herkend door Nederlandse toeristen. Voor mijn huis stapten mensen soms uit de auto om een foto te maken.”

Vind je dat leuk?

„Ik moet wel lachen als mensen om een selfie vragen. Het is natuurlijk heel leuk om gezien te worden en dat mensen daar ook positief over zijn. Het is in scherp contrast met mijn leven hier: vooral in de winter heb ik een teruggetrokken leven en zie ik niet dagelijks mensen, absoluut niet. Ik ben maar een heel gewoon mens, hoor. Ik ben helemaal geen BN’er. Ik ben gewoon eventjes bekend geweest. En nu ga ik weer terug in de gewone stand.”

Ping. Een inkomende e-mail op haar telefoon. Ze verwisselt haar bril voor een leesbril: een uitnodiging voor de Dutch Reality Awards in Amsterdam eind december. Anja: „Mensen hebben geen idee van mijn leven hier. Ik ben normaal gesproken maar een week per jaar in Nederland. Ik kan toch niet zomaar voor alles en iedereen naar Amsterdam op en neer?”

---

---

Voordat ze in 2001 naar Frankrijk verhuisde, woonde Anja in Arnhem en was ze docent in het volwassenenonderwijs. Het werk vond ze leuk, maar door de vele regels kwam ze steeds minder aan de inhoud toe, zegt ze. Dit zag ze zichzelf niet doen tot haar pensioen: „Ik wilde iets heel anders. In die tijd bestond Ik vertrek nog niet, maar ik las in een tijdschrift over een stel dat iets heel anders was gaan doen dan waar ze voor opgeleid waren. En toen kwam het zomaar in me op: ik begin een Frans pensionnetje.”

Na een klein jaar oriënteren verhuisde ze naar Frankrijk. Eerst had ze een grotere chambre d’hôtes in de Lot. Haar moeder, die al vroeg weduwe was en van wie Anja haar ondernemende karakter heeft geërfd, ging de eerste twee jaar mee. Twaalf jaar later verhuisde ze, alleen, naar Biches.

Wat doe je hier de hele dag, als je geen gasten hebt?

„Ik heb zo mijn routines. In de zomer andere dan in de winter. In de zomer ontvang ik gasten, maak ik kamers schoon, kook ik voor gasten. In de winter doe ik veel in het huis en lees ik meer, boeken en tuintijdschriften. Dan is mijn leven een stuk rustiger, ja. Je moet hier wel tegen de stilte kunnen. Soms bedenk ik me dat ik een paar dagen tegen niemand heb gepraat. Nou, dan zoek ik maar eens iemand op.

„Maar ik heb geen zitvlees. Er moeten altijd dingen gebeuren. Iedere ochtend begin ik de dag met mijn ouwelullengymnastiek”, Anja doet iedere ochtend mee aan Nederland in Beweging, „en ik probeer elke dag een rondje te lopen. Dan praat ik tegen de dieren in de wei, de schapen en de koeien. De charolaiskoeien hebben zo’n mooie kuif. Dan zeg ik: wat zit je haar leuk vandaag.”

Zeg je dat dan in het Frans?

„Nee, ik leer ze Nederlands.”

Waarom heb je je opgegeven voor B&B Vol Liefde?

„Het ging eigenlijk hetzelfde als mijn verhuizing naar Frankrijk. Het kwam zomaar in me op, ik kan soms heel impulsief zijn. Ik zag een oproep op tv – ik kijk hier Nederlandse televisie – en toen dacht ik: waarom niet? Ik wilde het avontuur wel aangaan. De kans dat ik er een liefde aan zou overhouden achtte ik niet heel groot.”

Je zei in een van de eerste afleveringen dat je graag verrast wilde worden. Ben je verrast?

„Door de mannen? Wat denk je zelf?”

Foto’s: Antoine Boureau

In een van de eerste afleveringen zien we kandidaat Joop onderweg naar Biches. Hij is bij voorbaat hoteldebotel en biecht in de deuropening bij binnenkomst al op dat hij iedere dag aan haar heeft gedacht sinds hij Anja’s oproep zag. Aan de ene kant voelt ze zich gevleid, zegt Anja later tegen de camera, aan de andere kant denkt ze: „Hoezo? Je kent me nog niet.” Joop heeft zijn espressomachine meegenomen en wil deze in Anja’s keuken zetten, omdat hij heeft gezien dat zij filterkoffie schenkt. Een paar dagen later mag hij het apparaat weer mee naar huis nemen. Het is geen match.

De andere gepensioneerde mannen zijn ook niet aan Anja gewaagd. Een keer schiet ze in de lach als een van de mannen „even moet nadenken” over wat hij van haar zou willen weten. Ook Peter, de man met wie ze wel een klik heeft en die tot het einde blijft, blijkt uiteindelijk – in haar eigen woorden – ook „een man die geen vragen stelt”.

Weet je wat ‘een Anjaatje’ is?

„Nee?”

Als je een date hebt en de man praat alleen over zichzelf en stelt geen vragen. Dan zeggen mensen: Nou, dat was echt een Anjaatje.

Ze schiet in de lach, slaat met haar hand op tafel: „Echt waar? Dat vind ik heel leuk. Dat ik met dit programma die man niet gevonden heb… daar lig ik niet van wakker. Maar dat ik dit hiermee op de kaart heb kunnen zetten, vind ik leuk. Toen ik in Nederland was voor het gala van de Televizier Ring, werd ik aangesproken door een vrouw die zei: we zouden allemaal veel meer een Anja-gehalte moeten hebben.”

---

---

Wat denk jij dat een Anja-gehalte is?

„Dat je duidelijk voor jezelf opkomt, dat je goed laat weten wat je wel en niet wilt. Dat je assertief in het leven staat en je als vrouw niet laat wegdrukken. De vrouw die me aansprak bloosde toen ze het zei. Vrouwen herkennen zich daarin: we zijn gewend ons altijd te plooien, de vrede te bewaren, mee te buigen met mannen.”

Je woont veertig jaar alleen, maar hebt in de tussentijd wel wat relaties gehad, vertelde je op tv. Heb je dit eerder meegemaakt?

„Dit is wel een rode draad in mijn leven. Ik kan me constant verbazen over mannen. Er zijn een hoop mannen die niet hebben geleerd om aimabel of empathisch te zijn, die niet door hebben dat je geen vrouwenharten verovert door steeds maar over jezelf te praten.”

Had je verwacht dat de mannen van B&B Vol Liefde zo waren?

„Nee, niet in deze mate. Je reageert op een vrouw die je beter wil leren kennen, je gaat de hele ballotage door van de programmamakers en reist dan af naar Frankrijk, en vervolgens stel je geen enkele vraag aan die vrouw? Ik vond het heel bijzonder om tijdens de uitzendingen bij een andere deelnemer, Mirjam, in Zuid-Afrika, exact hetzelfde te zien. Daar was ik ook blij om, want anders zou het alleen aan mij kleven. Dit is een algemeen fenomeen.”

Wat zocht je?

Lacht: „Gewoon een leuke man. Die belangstelling heeft voor mij en de wereld om hem heen. Een man met humor, die nieuwsgierig is. Ik ben zelf ook nieuwsgierig naar dingen.”

Jij zette de mannen af en toe wel flink op hun plek, of rolde je ogen als ze de vaatwasser verkeerd inruimden. Vind je dat jij je genoeg hebt opengesteld?

„Kijk, op het moment dat mannen aankwamen was ik nieuwsgierig. Maar als zij niets aan mij vroegen, of niet nieuwsgierig waren naar mij, dan verloor ik mijn interesse ook wel. Het is niet dat ik als een soort eeuwig verwonderde Pippi Langkous door het leven ga. Nieuwsgierigheid moet wel gevoed worden.”

Foto’s Antoine Boureau

Heb je spijt?

„Absoluut niet. Ik vond het een heel bijzondere ervaring, een geweldig avontuur. En spijt, dat vind ik een verspilling van energie.”

Sommige deelnemers hebben het BN’erschap na de uitzendingen helemaal omarmd, hoppen van praatshow naar praatshow. Joop, die zijn koffiezetapparaat meenam naar Anja, heeft nu zijn eigen koffiemerk. Anja gunt hem dat van harte. Ze zegt dat ze het leuk vindt hoe verschillend mensen zijn.

Krijg jij nog veel reacties?

„Dat wordt beduidend minder, maar in de zomer ontplofte mijn mailbox. Allerlei hartverwarmende reacties en ook veel reserveringsaanvragen. Daarvan zal een deel daadwerkelijk komen en een deel vanzelf afvallen. Over een tijdje sta ik niet meer op ieders netvlies en zijn er weer nieuwe programma’s en nieuwe mensen op tv. En dat is ook helemaal prima.”

---

---

Delen

Mail de redactie

De vervuiler wordt beloond

In Wat houdt ons tegen? duiken journalisten Jeroen Smit, Jaap Tielbeke en Daphné Dupont-Nivet in de wereld van grote klimaatvervuilers. In de slotaflevering van dit seizoen gaat het over de toenemende klimaatkloof. Klimaatverandering raakt ons allemaal, maar hoe hard hangt maar net van je situatie af. In een slecht geïsoleerde woning heb je meer last van hittegolven en hoosbuien dan in een groene villa. Terwijl over het algemeen geldt: hoe rijker, hoe vervuilender. Dat maakt de klimaatcrisis zo onrechtvaardig: mensen die het minst bijdragen aan de opwarming van de aarde hebben er het meeste last van. En ondertussen profiteren vooral rijkere Nederlanders van de duurzaamheidssubsidies. De vervuiler betaalt niet, maar wordt beloond. Wat houdt ons tegen om deze situatie eerlijker te maken?

André Waardenburg

Piratenavontuur in de ruimte

Deze nieuwe Star Wars-serie gaat over een groepje kinderen die worden meegesleept in een piratenavontuur. Wim, Fern, KB en Neel wonen op de vreedzame planeet At Attin. Wim is ongelukkig thuis, Fern worstelt met een moeder met hoge verwachtingen. Dan vinden ze het wrak van een ruimteschip. Eenmaal aan boord gaat de motor aan en komt het viertal per ongeluk op een piratenplaneet terecht. Daar blijkt dat niemand gelooft dat At Attin echt bestaat – de planeet is een fabeltje, deel van een mythe over een grote schat. De mysterieuze Jod Na Nawood (Jude Law) schiet de kinderen te hulp. Maar is hij wel te vertrouwen? Skeleton Crew is hartstikke leuk als kerstuitstapje voor kinderen. Voor volwassen Star Wars-fans valt er minder te halen.

Len Maessen

Menselijk rollenspel uit Japan

De meest recente game van de geroemde regisseur van Final Fantasy, die in 2003 een eigen studio opende. Fantasian verscheen eerder al op abonnementsdienst Apple Arcade, maar is nu te spelen op spelcomputers. Het is een traditioneel Japans rollenspel: je bent een held die met geheugenverlies wakker wordt en het lot van de wereld op zijn schoot geworpen krijgt. Gevechten kun je opsparen, zodat je rustig de wereld kan verkennen en pas later tientallen vijanden tegelijk moet bevechten. Bijzonder zijn de omgevingen, fysieke diorama’s die zijn gefotografeerd en in het spel geplaatst. Het zorgt dat Fantasian persoonlijker en menselijker aanvoelt dan de doorgaanse CGI-game. Dat de soundtrack afkomstig is van de geroemde Final Fantasy-componist Nobuo Uematsu is de kers op de taart.

Len Maessen

Klassieke kerst op de radio

Het traditionele kerstevenement van radiozender NPO Klassiek komt rechtstreeks vanuit de Jacobikerk in Utrecht. Het Groot Omroepkoor onder leiding van Benjamin Goodson wordt bijgestaan door het Nymphéas Trombone Quartet en harpist Joost Willemze. Een feestelijke avond met muziek van Von Bingen, Pärt, Bach én bekende kerstliederen. Het publiek mag meezingen!

Tijdens het Zondagmiddagconcert van AVROTROS staat het Weihnachtsoratorium van Bach centraal. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Laurens Collegium onder leiding van Reinhard Goebel voeren dit meesterwerk uit met een indrukwekkende solistencast. En als u behoefte heeft aan een klassieke ‘touch’ bij het kerstdiner kunt u terecht op de site van NPO Klassiek. Hier zijn allerlei kerstspeellijsten te vinden. Daar is alles te vinden voor een klassieke kerst, van speellijsten met kersthits, kalme klassieke kerstmuziek en een videospeellijst met idyllische sneeuwtaferelen en klassieke muziek.

Vincent Bijlo

Delen

Mail de redactie

Wie zal er niet houden van Claude met zijn prachtige lach? De 21-jarige zanger uit Enkhuizen die in mei Nederland gaat vertegenwoordigen op het Eurovisie Songfestival, stelde zich donderdagavond voor aan zijn volk in de talkshow Eva! (NPO 1). Popelend zat hij aan tafel bij Eva Jinek, die hij met een omhelzing bij opkomst meteen inpakte met een strikje erom.

Verder zei hij nog niet zo veel. Cornald Maas en zijn selectiecommissie schoven aan om hun uitverkorene op te hemelen. Claude hoefde alleen dankbare knikjes te maken. Jinek had een moeilijke vraag voor hem, over Israël en politiek op het Songfestival, waar hij diplomatiek omheen zeilde: „We moeten het koesteren dat muziek ons allemaal verbindt.”

Claude (spreek uit: Cloud) heeft ook een actueel from-rags-to-riches-verhaal. Hij kwam op zijn tiende naar Nederland, gevlucht uit Congo, en met zijn broers en zussen zat hij in vluchtelingenorkest Orchestre Partout.

De kleine Claudes van de toekomst waren te zien op het Kerst Muziekgala 2024 (NPO 1). In deze jaarlijkse goededoelenshow treden kinderen op met bekende zangers, als reclame voor de Stichting Méér Muziek in de Klas. Koningin Máxima was aanwezig als beschermvrouwe. Tussen de optredens door zagen we haar op reportage gaan bij musicerende schoolklassen.

De sympathieke boodschap wordt er stevig ingehamerd: hoe belangrijk muzieklessen en ander cultuuronderwijs zijn voor kinderen, vooral voor kinderen met een minder fortuinlijke achtergrond. Hoe goed muziek maken is voor de saamhorigheid in de klas, voor het zelfvertrouwen, de levensvreugde. Neuroloog Erik Scherder, met plastic hersentjes in de hand, kwam uitleggen dat je van musiceren ook beter gaat rekenen en schrijven.

In de samenstelling van de jonge zangers, dansers en musici was duidelijk op de diversiteit gelet – er traden ook wat minderjarige vluchtelingen op. De dertienjarige Carita uit Amsterdam danste op ‘‘k Heb je Lief’ van Paul de Leeuw. Presentatrice Edsilia Rombley moest huilen en op het balkon zat koningin Máxima ook haar natte ogen te deppen – waar iedere tv-regisseur sinds de bruidstranen van 2002 alert op is.

Uit de gevangenis

Warme wangen gaf ook de tragikomische documentaire Paul en Paultje (NPO 2). Voor zijn afstuderen aan de filmacademie volgde regisseur Hugo Drechsler twee broers die samenwonen in een krappe arbeiderswoning in Amsterdam-Noord. Paultje (61) komt uit de gevangenis met kapotte nieren en wil bij zijn grote broer Paul (79) intrekken. Maar die zit daar niet op te wachten. Paultje heeft hem in het verleden namelijk vaak bedrogen. Schoorvoetend komen ze nader tot elkaar, vooral de grote broer die prostaatkanker heeft („Ik mankeer helemaal niks, ik heb alleen die kanker”) en niet lang meer zal leven.

De grote broer praat niet graag over problemen. Paultje wil hem meenemen naar de psychiater, maar die wil dat niet: „Even je levensgeschiedenis vertellen? Straks houden ze mij ook vast.” Paultje is geboren uit incest tussen zijn vader en diens dochter, waardoor grote Paul zowel zijn oom als zijn halfbroer is. De broer hoorde dat pas veel later, van tante Annie van de overkant. Verder zegt hij dat zijn vader SS-bewaker in Auschwitz is geweest. Veel over de dramatische achtergrond krijgen we verder niet mee. Ook waarom Paultje in de gevangenis zat wordt niet onthuld.

De film draait om de kleine, betekenisvolle scènes tussen de broers. Hoe Paultje ineenkrimpt als zijn broer hem uitkaffert omdat hij de verkeerde tompouces heeft gekocht of de koffiefilters heeft zoekgemaakt. Hoe de een de ander scheert. Hoe ze samen op bed liggen. Hoe de een ‘Kiss my ass’ op zijn rimpelige onderrug heeft laten tatoeëren en de ander er een kusje op geeft. Paul en Paultje is gedraaid in schitterend zwart-wit en ziet eruit als zwaar gestileerd en geënsceneerd, als een speelfilm. Als een indrukwekkende speelfilm.

Delen

Mail de redactie

In de ochtend van 19 november 2005 doodde een groep Amerikaanse mariniers in het Iraakse Haditha 24 mannen, vrouwen en kinderen. Het leger startte een onderzoek, maar uiteindelijk stelde de berechting van de betrokken soldaten steeds minder voor en hoefde geen van hen een gevangenisstraf uit te zitten.

Voor het prijswinnende team van de onderzoeksjournalistieke podcast In the Dark aanleiding om vier jaar lang hun tanden in dit dossier te zetten. Wat is er op die dag in november gebeurd? Waarom werden de verantwoordelijken niet gestraft?

In negen afleveringen krijgt de luisteraar gevoel voor hoe nauwkeurig, en niet-glamoureus onderzoeksjournalistiek in de praktijk is. Stap voor stap verzamelen de journalisten bewijs, kloppen aan bij zo ongeveer alle mogelijke betrokkenen, reizen af naar Irak en weten de hand te leggen op eerder niet-gepubliceerde overheidsdocumenten en compromitterende foto’s. Door die grondigheid is de serie soms wat taai, maar vooral indrukwekkend en ontluisterend. Op sommige momenten springen zelfs bij de geraadpleegde deskundigen – een forensisch expert, een tolk – de tranen in de ogen.

Delen

Mail de redactie

„Er zijn 28 gallons brandstof en een vonk nodig om een menselijk lichaam te verbranden. Het lichaam ligt urenlang plat in vlammen, terwijl de crematoriumoven zo heet wordt als gesmolten steen.” Zo begint journalist Shaun Raviv de podcastserie Noble waarin hij het verhaal vertelt van Tristate, een crematorium in het dorpje Noble in de staat Georgia.

Het begint in 2002, wanneer een brandstofleverancier propaangas komt afleveren en een lijk ziet liggen. Uiteindelijk leidt deze ontdekking tot een groot onderzoek. In totaal worden op het terrein meer dan driehonderd menselijke lichamen gevonden in allerlei staten van ontbinding. En dus niet gecremeerd.

Wat is hier in hemelsnaam gebeurd? Wat was de impact op nabestaanden die, ervan overtuigd dat hun overleden dierbaren eeuwige rust hadden gevonden, opnieuw in rouw gestort werden? En wat bewoog de eigenaar van het crematorium, om dit te doen? Raviv sprak met een groot aantal betrokkenen en geeft antwoord op die vragen zonder ook maar een moment te vervallen in sensatiezucht. De grootste vraag die hij opwerpt blijft echter onbeantwoord en zingt nog lang na in het hoofd van de luisteraar: wat zijn de levenden eigenlijk verschuldigd aan de doden?

Delen

Mail de redactie

Daar stond hij, op 25 april 1983. De voltallige wereldpers was uitgerukt voor zijn ontdekking. Cameramensen hadden letterlijk gevochten om het beste plekje. Gerd Heidemann hield twee schriften in de lucht. Dit waren ze: de dagboeken van Adolf Hitler – de scoop van de eeuw.

Twee weken later stortte Heidemanns wereld in. Forensisch onderzoek van de Duitse overheid had uitgewezen dat het materiaal waarvan de dagboeken waren vervaardigd – het papier en de inkt – van ná de Tweede Wereldoorlog waren. De scoop van de eeuw veranderde zo in de canard van de eeuw, een journalistieke misser die Heidemann en zijn werkgever, het weekblad Stern, in grote problemen bracht. De rechter veroordeelde hem tot een gevangenisstraf van vier jaar en acht maanden. Na zijn vrijlating leefde hij van een uitkering, tot hij op 9 december op 93-jarige leeftijd overleed in zijn woonplaats Hamburg.

De blunder met de Hitlerdagboeken overschaduwde een tot op dat moment glansrijke journalistieke loopbaan. Heidemann (1935) groeide op in het door bommen verwoeste Hamburg, dat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog gold als dé mediahoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland. Axel Springer zette er zijn concern op (met onder ander de Bild-Zeitung) en Rudolf Augstein maakte er van Der Spiegel een succes. Heidemann ging werken voor Stern, van de concurrerende uitgever Gruner + Jahr van Henri Nannen.

Voor dit blad reisde hij de hele wereld over als fotojournalist. Hij was actief als oorlogsverslaggever in onder meer Biafra, Angola, Oeganda en Congo. Tijdens een gewapende opstand in Jordanië in 1970 wist Heidemann een korte wapenstilstand te bewerkstelligen, zodat de gasten van een hotel naar het vliegveld geëvacueerd konden worden.

Lees ook

Stanford University koopt grootste nazi-verzameling ooit, van een omstreden eigenaar

Nieuwe smoesjes

Naast zijn fascinatie voor contemporaine oorlogen, was Heidemann zeer geboeid door de Tweede Wereldoorlog. Hij zocht contact met oude nazi’s, had een nauwe band met de dochter van Luftwaffe-baas Hermann Göring en kocht in 1973 zelfs diens jacht, de Carinn II.

In 1980 kwam hij in contact met Konrad Kujau, een handelaar in militaria die zich bediende van de valse naam dr. Konrad Fischer. Kujau zei via een contact in de DDR aan de dagboeken van Adolf Hitler te kunnen komen. Die zouden in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog zijn vervoerd in een vliegtuig dat bij de Oost-Duitse plaats Börnersdorf was neergestort. In werkelijkheid ging het om een soort kasboeken die door Kujau in het handschrift van Hitler waren volgeschreven.

Heidemann kreeg enkele delen te zien en hapte toe. Hij toonde zich namens Stern bereid om in totaal 9,3 miljoen mark te betalen om alle dagboeken in handen te krijgen. Kujau ging hierna aan het werk en produceerde in drie jaar 62 banden. Als Heidemann vroeg waarom het zo lang duurde om alle dagboeken uit de DDR te smokkelen, kwam de vervalser telkens met nieuwe smoesjes. Ook als er vragen waren over de inhoud – ‘Hitler’ maakte soms vreemde fouten – liet Heidemann zich door Kujau met een kluitje in het riet sturen. Hij wilde té graag scoren – dat was mede de reden dat externe experts geen kans kregen de dagboeken te onderzoeken.

Heidemann was zeer geboeid door de Tweede Wereldoorlog. Hij kocht in 1973 zelfs Hermann Görings jacht, de Carinn II

Heidemanns zucht naar een scoop én naar geld werd hem fataal. Hij verdween namelijk in de gevangenis omdat hij een deel van de betaling aan Kujau verduisterd had. Ook was er veel kritiek op het feit dat de dagboeken Hitler leken vrij te pleiten van een sturende rol in de Holocaust.

Na zijn vrijlating bracht Heidemann zijn tijd door met zijn documentenverzameling, die hij bewaarde in een kelder in Hamburg. In 2002 beschuldigde Der Spiegel hem ervan 35 jaar als informant voor de Oost-Duitse veiligheidsdienst Stasi te hebben gewerkt. Hij ontkende.

Vanwege het historisch belang van Heidemanns collectie werden de zevenduizend mappen met papieren, meer dan honderdduizend foto’s en zevenhonderd geluidsbanden vorig jaar voor een onbekend bedrag aangeschaft door het Hoover Instituut van Stanford University. De ‘dagboeken van Adolf Hitler’ staan sinds vorig jaar online, netjes geannoteerd.

Delen

Mail de redactie

Heb je een stad in een moeras gesticht, ben je de stamvader van een roemruchte familie, vader van een legendarische rebellenleider, en dan eindig je verward en verweerd vastgebonden aan een dikke boom in je eigen binnentuin.

Dat overkomt José Arcadio Buendía, een van de hoofdpersonen van Honderd jaar eenzaamheid (Cien años de soledad), de roman uit 1967 van Gabriel García Márquez (1927-2014). Het werk van de Colombiaanse schrijver diende al tientallen keren als bron voor een film of een serie, maar Márquez verzette zich bij leven tegen verfilming van zijn beroemdste boek. Het was onmogelijk om in een film het propvolle boek recht te doen, dacht hij.

Maar Netflix heeft er gelukkig toch een zestiendelige serie van gemaakt. De eerste acht afleveringen staan nu online, de rest volgt volgend jaar. De brede opzet en het repetitieve van een serie blijken zeer geschikt voor een getrouwe verfilming van de roman. Anders dan het boek is de serie een lineaire vertelling, die zich in de eerste helft concentreert op de eerste twee generaties.

Lees ook

‘Honderd jaar eenzaamheid’, van boek nu naar Netflix

In een weelderige vormgeving in bruintinten, met archetypische personages, vertelt Honderd jaar eenzaamheid het breed uitwaaierende verhaal van het 19de-eeuwse Colombiaanse echtpaar Buendía, hun dorp Macondo, en hun nageslacht. De stamvader is een geweldenaar die zich verliest in zijn dromen – cartografie, alchemie, uitvindingen. De stammoeder is in haar eigen woorden: „de stem der rede in een familie van gekken”. De zoon wordt een revolutionaire held in de eindeloze Colombiaanse burgeroorlogen. Deze kolonel en zijn zusters zijn de eeuwig eenzamen waar de titel naar verwijst, omdat zij de liefde niet vinden, of verliezen, of afwijzen.

Bovennatuurlijke elementen

Eens te meer blijkt dat García Márquez de Bijbel van Latijns-Amerika heeft geschreven: een mythische ontstaansgeschiedenis met als vanzelfsprekend gepresenteerde bovennatuurlijke elementen – de schrijver is de vader van het realismo mágico. Macondo begint als een idyllisch, primitief oord, waar in de eerste dertig jaar na de stichting niemand overlijdt. Langzaam wordt het dorp verpest door de komst van de staat, de kerk, grondbezit, oorlog.

De serie biedt een onweerstaanbare, aantrekkelijke wereld om je in onder te dompelen. De wonderlijke toon van de roman is goed getroffen: het grootse en gruwelijke eraan is tevens vaak licht en geestig, zoals de dorpsdictator die rond paradeert in een Napoleon-kostuum. In het begin is de liefde de enige wolk aan de hemel boven Macondo. Maar de latere afleveringen staan in het teken van het geweld dat Colombia al zo lang verscheurt.

Eens te meer blijkt dat García Márquez de Bijbel van Latijns-Amerika heeft geschreven

Favoriete episode is die over de slapeloosheid, een van de vele oudtestamentisch aandoende plagen die Macondo treffen. Het verweesde nichtje Rebeca, dat reist met de botten van haar ouders in een zak, brengt chronische slapeloosheid in Macondo, die weer leidt tot grootschalige vergeetachtigheid. In een vergeefse poging om dit tegen te gaan, leggen de bewoners overal briefjes. Bij de eieren ligt een briefje met: „Eieren, komen van kip”. Of: „Van lang in de zon zitten word ik boos”. En onder het plaatsnaambord: „God bestaat”. Niet vergeten.

Delen

Mail de redactie