Category: Tech en Media

Kom, leg die telefoon nou even neer: Erik Scherder wil wat tegen je zeggen. Het gaat over optimisme. Over een beetje pessimisme ook. Én over sociale media: hoe we daar omgaan met elkaar en wat we elkaar allemaal aandoen. Een harde tweet of venijnige comment is zo snel getikt: even in een lunchpauze, of – ik noem maar wat – tijdens een Kamerdebat. Fraai gedrag is het niet, dat begrijpt iedereen wel. Maar wat je misschien nog níét wist (en wat Scherder je graag wil leren) is dat je met die online negativiteit iemand ook werkelijk fysiek pijn kunt doen. „Dus”, luidt Scherders beknopte advies: „kap daarmee.”

Na de tweede aflevering van zaterdag valt te stellen dat Scherders nieuwe EO-programma Erik Scherder en het nut van optimisme alles is wat je ervan zou verwachten. De meest geliefde hersenman van Nederland bezoekt verschillende soorten optimisten en pessimisten, geeft tussendoor wat toegankelijke minicolleges en prikt waar het even kan met gehandschoende vingers in een linkerhersenhelft. Overal waar Scherder komt, brengt hij een nieuwsgierige blik en een gemoedelijke sfeer met zich mee, zodat je de informatie op je vrije zaterdagavond makkelijk kunt verteren, als Het Klokhuis voor volwassenen.

Het is een specifiek genre waar je van moet houden en dat doe ik dan ook met veel overtuiging. Nee, niet alles blijft hangen wanneer Scherder enthousiast uitlegt hoe de hypothalamus aan het begin van de stress-as staat, maar de kern komt meestal wel over: hersens plus langdurige stress is slecht. Niet verkeerd om af en toe bij stil te staan. Daarbij blijft het bijzonder om te zien hoe andere mensen grip op de toekomst proberen te krijgen – door zich aan te sluiten bij een milieubeweging en zo onderdeel te worden van een strijdlustige groep gelijkgestemden, bijvoorbeeld; of door zich voor te bereiden op eventuele rampscenario’s; of door in een kanootje door grachten te peddelen om daar afval uit te vissen.

Elkaar afserveren op sociale media

Een nog niet zo bekend hersenfeitje was er dus ook. Proefkonijn was Gwen van der Zwan, die in 2023 de documentaire Amstergwen uitbracht. Voor die docu dook Van der Zwan in de online wereld van streamingplatform Twitch: ze zond live beelden van zichzelf uit terwijl ze alledaagse dingen deed – de hond uitlaten, koken – met als doel de rol van vrouwen op het platform te onderzoeken. Dat liep al gauw uit de hand. Ze ging zich meer en meer aanpassen aan wat de (mannelijke) kijkers graag van haar zagen, verdiende daarmee geld en complimenten, maar kreeg ook hatelijke reactie na hatelijke reactie te verduren. De digitale ontdekkingstocht liet haar niet koud: ze bleef achter met een enorme angst voor afwijzing.

Dat de reacties haar raakten, was ook in haar hersens terug te zien. Van der Zwan werd gescand terwijl ze positieve en negatieve comments te lezen kreeg. Bij de negatieve lichtten delen van de hersenen op die samenhangen met fysieke pijn. Conclusie: woorden kunnen echt zeer doen.

„Wat je daaraan moet verbinden, is wat we elkaar aandoen door elkaar zo af te serveren op sociale media”, zei Scherder. „Ik denk dat heel veel mensen zich dat niet realiseren.” Wellicht (zo leek de strekking) zouden we ons behoorlijker gaan gedragen als we de effecten van ons gedrag op anderen beter zouden overzien. Dan zou een gerichtere voorlichtingscampagne nog iets moois teweeg kunnen brengen – stuur Scherder langs vak K, zou ik zeggen, en laat hem daar, met zijn volle autoriteit, die „Kap daarmee” herhalen. Te optimistisch gedacht? Vast. Maar dat schijnt gelukkig gezond te zijn.

Delen

Mail de redactie

Straks gaat we het weer over de inhoud hebben (over een sterke documentaire) maar eerst nog even het Kamerdebat van donderdag met de nieuwe premier Dick Schoof. Dat was volgens de nieuwsrubrieken „chaos” en „ruzie” en „behoorlijk uit de hand gelopen”. Niet alleen de oppositie maar ook coalitiepartij PVV viel premier Schoof aan. PVV-leider Wilders noemde hem „slappe hap”. „We staan er niet fraai op”, concludeerde BBB-leider Caroline van der Plas.

Kamerlid Esmah Lahlah werd op Twitter door PVV-minister Faber aangevallen omdat ze een hijab draagt. Lahlah antwoordde met een emotioneel, sterk pleidooi voor de vrijheid en autonomie van moslimvrouwen. Vicepremier Fleur Agema ondermijnde Schoofs gezag door vervolgens, naast hem zittend, te twitteren tegen hijabs, terwijl Schoof net de Kamer probeerde wijs te maken dat zijn kabinet niets tegen hijabs had en dat er geen racisten in zaten.

Het Achtuurjournaal, 1Vandaag en RTL Nieuws concentreerden zich vooral op de ruziefragmenten en minder op de context. Nieuwsuur legde het beter uit. In koor zeiden de commentatoren: nog niet eerder vertoond. Dat gaan we ongetwijfeld vaker horen. Aantrekkelijke televisie is het zeker, herrie en wanorde in de Tweede Kamer. Politiek spektakel – onweerstaanbaar voor journalisten. Zo onweerstaanbaar dat ze vergaten om de vraag te stellen: wie profiteert hiervan? Politicoloog Léonie de Jonge gaf in NRC na de verkiezingen vorig jaar al het antwoord: „Wilders gedijt bij chaos en amusement.”

Wel of niet ingrijpen?

Wat te doen bij volkerenmoord? Of preciezer: wat moet de Amerikaanse regering doen bij genocide en andere misdaden tegen de menselijkheid? Prangende vragen momenteel, maar dat wist de Israëlische regisseur Dror Moreh nog niet toen hij in 2022 de achtdelige serie The Corridors of Power (NPO 2) maakte. In iedere aflevering van deze internationale productie, op woensdagen te zien bij de VPRO, buigt hij zich over een brandhaard uit de afgelopen drie decennia waarbij de VS voor lastige keuzes stonden: wel of niet ingrijpen? Met of zonder bondgenoten? Bombarderen of ook grondtroepen?

Sinds de dood van aartsvijand Sovjet-Unie wierpen de VS zich op als wereldpolitie die het internationale recht zou handhaven. Maar als je kijkt naar de conflicten die deze serie behandelt – Irak, Rwanda, Darfur, Kosovo, Libië , Syrië – blijkt dat Amerika vaak niet, te laat of te lauw reageerde. Woensdag was de burgeroorlog in Joegoslavië aan de beurt. De VS hadden geen belang bij ingrijpen, en Europa zei het zelf wel te kunnen oplossen, dus gebeurde er niets en begon de Servische generaal Mladic ongehinderd aan de ‘etnische zuivering’ van Bosnische moslims. Pas na de genocide in Srebrenica bombardeerden de VS Servië naar de onderhandelingstafel. Waarom deed Europa niets? Amerikaanse oud-stafleden hebben een duidelijk antwoord: „Ze hebben daar andere normen voor moslims.”

Schokkende scènes krijgen we te zien, zoals het door Serviërs zelf gefilmde executeren van moslims uit Srebrenica. De link met de Tweede Wereldoorlog – nog altijd de toetssteen voor westerse internationale politiek – is snel gelegd. Dat doet schrijver en Shoah-overlever Eli Wiesel voor ons die zich bij het Holocaustmonument in Washington rechtstreeks tot president Clinton richt: „Onverschilligheid is een zonde en een straf.” De documentairemaker is duidelijk vóór meer en steviger Amerikaans ingrijpen, met de internationale rechtsorde als leidraad. Maar er zijn toch ook voorbeelden dat de VS beter thuis hadden kunnen blijven en juist beter naar hun eigenbelang hadden moeten luisteren.

Delen

Mail de redactie

De persconferentie is zo’n tien minuten bezig als de Mexicaanse president Andrés Manuel Lopez Obrador (afgekort als AMLO) zich naar zijn assistent aan de zijkant van de zaal wendt, en hem vraagt een dia op het scherm te tonen. Een eenvoudig in elkaar geknutselde foto toont de koppen van vijf nieuwsberichten uit toonaangevende kranten over recente stroomuitval in grote delen van Mexico.

„De pers doet weer eens zijn werk niet. Ze doen hier alsof de stroomuitval de schuld van de staat is. Maar het komt door klimaatverandering, waar de hele wereld last van heeft”, zegt de populistische AMLO, terwijl hij met een priemende vinger naar de zaal wijst, waar zo’n dertig journalisten op stoelen zitten. „Deze kranten krijgen geld, onder de tafel, om mij zwart te maken. Er wordt een smerige oorlog gevoerd”.

Voor het Mexicaanse journaille in de zaal zijn de aanvallen niets nieuws. Dit is hoe de excentrieke, uitgesproken president van Mexico te werk gaat. Iedere ochtend staan tientallen journalisten om zes uur ’s ochtends voor de deur van het Nationale Paleis in Mexico-Stad, terwijl het buiten nog donker is en alleen daklozen en straatvegers over de keien van het historische centrum sjokken. Vanaf half acht begint president AMLO hier aan zijn dagelijkse ‘mañanera’, een vroege persconferentie van zo’n tweeënhalf uur, waar de president deels vragen beantwoordt van de pers, maar vooral uitweidt over zijn beleid en critici aanvalt. De nog altijd immens populaire president doet dat al sinds 2018, toen hij aantrad.

Op deze mañanera op een maandag eind juni vraagt een journalist naar de gevolgen van de stopgezette avocado-import door de VS . Daarop volgt een uiteenzetting over het koloniale verleden van de VS, oorlogen met Mexico en militaire interventies van de Amerikanen in Centraal-Amerika. Op een vraag over migratie begint AMLO weer over de VS, waar men niets zou doen om drugsverslavingen onder de bevolking aan te pakken, terwijl in Mexico volgens de president amper verslaafden zijn. Een vraag over de verkiezingen leidt tot een historische beschouwing van de politiek in Mexico in de twintigste eeuw, toen het land decennialang bestuurd werd door dezelfde partij – overigens de partij waarin AMLO zijn politieke carrière begon.

Interviews geeft hij amper en door alleen op deze manier met de pers in contact te komen, controleert hij volledig zijn boodschap.

Het continu benoemen van vijanden, het ophemelen van eigen plannen en het aannemen van de slachtofferrol: het is populistische communicatie, zegt Daniela Lemus, expert in politieke communicatie aan de Nationale Universiteit van Mexico (UNAM). Zij bestudeerde AMLO en zijn mañaneras en schreef er een boek over. „AMLO is een telepresidente”, zegt ze. „Interviews geeft hij amper en door alleen op deze manier met de pers in contact te komen, controleert hij volledig zijn boodschap. Het is een geweldige communicatiestrategie.”

Medialandschap veranderd

Begin juni werd bij de presidentsverkiezingen Claudia Sheinbaum gekozen als aanstaand president van Mexico. De protegé van de huidige president treedt op 1 oktober aan. Ondanks dat Sheinbaum uit de partij Morena komt, opgericht door AMLO, en door hem persoonlijk naar voren is geschoven als zijn opvolger, verwacht Lemus niet dat Sheinbaum op dezelfde manier met de pers zal omgaan. „Ze is niet zo populistisch, houdt niet van publieke optredens”, zegt Lemus. „Ze houdt ook niet van journalisten, dus als er nog mañaneras komen, zullen die een stuk korter zijn.”

Zij zal hoe dan ook te maken krijgen met een medialandschap dat onder AMLO flink is veranderd, mede door zijn mañaneras. Onder de regering van de huidige president krijgen veel grote media minder subsidie en zien kranten en televisiestations de abonnee- en kijkcijfers teruglopen. Vanwege de enorme populariteit van AMLO in Mexico en de constante belangstelling voor zijn uitspraken, zenden alle media iedere dag zijn persconferentie integraal uit. „AMLO vertrouwt traditionele media niet, dat laat hij vaak genoeg merken”, aldus Lemus. „Het grote probleem van de mañaneras is echter dat AMLO nu de enige bron van informatie vanuit de overheid is, en daarnaast vaak de waarheid verdraait of zelfs liegt. Dat komt rechtstreeks binnen bij een miljoenenpubliek”.

Een miljoenenpubliek hééft AMLO. Op YouTube, sociale media, op de websites van Mexicaanse media: gemiddeld heeft de presidentiële persconferentie zo’n tien miljoen kijkers per dag. Volgens StreamCharts is AMLO zelfs de op twee na meest bekeken Spaanstalige influencer ter wereld. Er is met ‘Amlopedia’ een hele zoekmachine aan de mañaneras van de president gewijd. En factcheckers zoals het team van Verificado zijn druk met de dagelijkse persconferenties van de president: een kijkje op hun website toont dat AMLO het niet altijd nauw neemt met de waarheid.

„Het is een heel slimme manier van een heel slimme politicus om dagelijks te bepalen waar de nationale discussie over moet gaan. Hij kijkt welke onderwerpen wel en niet aanslaan”, zegt Jan-Albert Hootsen, vertegenwoordiger van de Committee to Protect Journalists (CPJ) in Mexico, die zelf niet meer welkom is bij de mañaneras vanwege eerdere kritische vragen.

Volgens Hootsen heeft de president een behoorlijke impact op de persvrijheid in Mexico. „Journalisten die kritisch zijn, worden tijdens de persconferenties uitgemaakt voor elitair of conservatief. Vervolgens krijgen deze journalisten op sociale media zijn trouwe aanhang over zich heen, want die kijken ook mee. Ondertussen worden vooraan in de zaal vooral pro-AMLO-bloggers neergezet, die hem amper aanpakken.”

‘Ze liegt’

Op deze mañanera eind juni is de tweedeling tussen pers en bloggers duidelijk. Een deel van de journalisten klapt en joelt als de president binnenkomt, maakt selfies en lacht bij iedere grap van AMLO. Een andere groep zit met de armen over elkaar te luisteren, en probeert vragen te stellen – iets wat amper lukt. Tijdens de 150 minuten durende persconferentie beantwoordt AMLO zes vragen. De Mexicaanse kranten, de Verenigde Staten, en de na de verkiezingen gedecimeerde oppositie komen vaak aan bod in zijn lange antwoorden, als vijanden van het volk die het politieke project van de president proberen te vernietigen.

Een Mexicaanse journalist die onlangs een boek uitbracht over vermeende banden van de president met het Sinaloa-drugskartel wordt meerdere malen bij naam genoemd. „Ze liegt. En ze mag gewoon liegen. Niemand doet er iets aan”, zegt AMLO. Het persoonlijk aanvallen van journalisten overkwam zelfs de New York Times-correspondent Natalie Kitroeff, wiens mobiele nummer door de president openbaar werd gemaakt tijdens een mañanera, omdat ze gewaagd had wederhoor bij hem te vragen voor een verhaal over Amerikaanse onderzoeken naar de president. Kitroeff wil desgevraagd tegenover NRC niet reageren op het voorval.

Wie wel uitgesproken is over haar relatie met de president is journalist Reyna Haydee Ramírez, die de nationale pers haalde vanwege haar confrontaties met AMLO tijdens de mañaneras. Ook zij is deze maandag aanwezig, zittend aan de kant van de traditionele pers, met een scherpe blik op de president gericht. „Ik ben de verslaggever die hem het meest heeft ondervraagd, die hem het vaakst heeft geconfronteerd, die geen genoegen heeft genomen met ontwijkende of valse antwoorden”, zegt ze. „En dat heeft een prijs gehad: ik werd soms niet toegelaten tot het Nationaal Paleis, en kreeg te maken met massale aanvallen op sociale media door volgelingen van AMLO.”

Volgens Haydee Ramírez heeft de beledigende en denigrerende houding van de president een grote impact op de persvrijheid in Mexico, omdat journalisten hem niet altijd meer kritisch durven te bevragen, uit angst voor wat zijn reacties op kritiek te weeg kunnen brengen.

‘Journalistiek moet het volk dienen’

Toch zijn niet alle journalisten negatief over de mañaneras. Voor José Sobrevilla, journalist uit de staat Veracruz, is politiek onder de huidige president veel toegankelijker geworden. Hij gaat naar alle mañaneras. „Voorheen gaven presidenten niet zo snel antwoord op vragen van journalisten die geen onderdeel van de grote media waren. De grote media bouwden hun eigen waarheid, vaak gefinancierd door mensen met een eigen agenda. Deze president heeft voor een breuk in het medialandschap gezorgd.”

Sobrevilla denkt dat de mañaneras onder Sheinbaum zullen blijven bestaan, maar wel in gewijzigde vorm. „Ze zal vaker ministers naar voren schuiven, waar AMLO nu alle communicatie zelf doet. Maar voor met name de kleinere media is het vertrek van AMLO in alle opzichten een verlies”, zucht hij.

Sobrevilla zegt wat president AMLO ook vaak benadrukt: media in Mexico zijn niet objectief of hebben politieke belangen. Het klopt dat toonaangevende kranten in Mexico financiering uit de private sector krijgen, maar de beschuldigingen vanuit de regering lijken toch vooral een manier om de aandacht af te leiden van kritische berichtgeving aan het adres van de president.

Volgens Sobrevilla is er een kloof tussen journalisten van grote nieuwsorganisaties en de journalisten zonder grote opdrachtgevers, die vinden dat op ze wordt neergekeken door traditionele media. Er klinkt een echo van de retoriek van AMLO in zijn woorden. „De journalistiek moet het volk dienen. Door de mañaneras kunnen we dat nu doen.”

Lees ook

Eerste Mexicaanse ‘presidenta’ erft van haar mentor veel macht en evenzoveel problemen

Delen

Mail de redactie

Uit zijn documenten blijkt namelijk dat de veroordeelde schutter, Volkert van der G., mogelijk een handlanger had, een oud-crimineel die hem het wapen leverde.

Gefascineerd door deze mogelijkheid, bestudeert Arends opnieuw (voor hem voor het eerst) alle feiten, en ontdekt een hele rits scenario’s die de politie liet liggen zodra er zich een getuige aandiende die óók zei te weten waar het pistool vandaan kwam.

De journalistieke zoektocht naar deze scenario’s (waarin de onderwereld een rol speelde) leidt Arends naar verschillende inlichtingendiensten, een andere bekende moordzaak, en de criminelen, die zich wel of niet mengden in een gewelddadige tak van het dierenactivisme van destijds.

Delen

Mail de redactie

Naar aanleiding van deze serie kregen de makers een tip van een luisteraar, die opnieuw leidde naar een klokkenluider. Douglas Gowan, dit keer.

Gowan was lid van boerenorganisatie National Farmers Union en ontdekte dat er tonnen vol pcb, een gevaarlijke chemische stof, werden begraven in de buurt van vuilnisbelten van Britse dorpen. De twee onderzoekers, die ook met elkaar getrouwd zijn, kunnen de klokkenluider niet interviewen: hij stierf aan kanker, mogelijk veroorzaakt door diezelfde chemische stof.

Ze belanden aan tafel bij de beroemde acteur Michael Sheen, die de klokkenluider ooit interviewde. Met zijn drieën volgen ze de voetstappen van Gowan, en duiken in de schadelijke gevolgen van pcb, die inderdaad te vinden zijn in de dorpen die ze onderzoeken. Maar ze stuiten ook op een ander mysterie: spreekt hun, inmiddels overleden, klokkenluider wel de waarheid?

Delen

Mail de redactie

Het idee komt regelmatig op bij de EO. Waarom maken we geen chatbot die op basis van kunstmatige intelligentie (AI) vragen beantwoordt die mensen aan Jezus willen stellen? Maar voorlopig is dat voor de omroep, die zich wel degelijk met AI bezighoudt, nog een stap te ver.

„Er bestaan al verschillende chatbots die mensen oproepen: praat met Jezus! Vooral in het Engels zijn er allerlei varianten. Op zich is daar voor mij niks mis mee”, zegt Matthias van Turennout, die bij de EO onder meer ‘strategisch manager’ is van het dossier digitalisering en innovatie. „Het is een van de eerste dingen waar je als EO aan denkt bij AI: wat zou het leuk zijn als je met Jezus kunt praten. Alleen: zolang de gebruiker maar begrijpt hoe het werkt, en goed beseft dat je dan praat met ‘een AI’, met een computer.

Matthias van Turennout, strategisch manager van de EO.

„Als omroep, die er is voor een brede groep in Nederland, denken we dat een deel van ons publiek nog niet klaar is om zo’n gesprek te voeren. Daarom hebben we hier een duidelijke grens getrokken. We zijn liever te laat dan te vroeg om dit aan te bieden.” In de AI-richtlijnen die de omroep heeft opgesteld staat: „AI mag niet namens Jezus, God of de Heilige Geest antwoorden.”

In diezelfde richtlijn staat dat de EO bij het gebruik van AI een pioniersrol wil vervullen…

„…binnen christelijk Nederland. Die nuance is belangrijk. Met de opkomst van het internet was christelijk Nederland niet de snelste, daarom nemen wij daar nu die pioniersrol op ons. We denken dat we vanuit onze positie iets kunnen bijdragen.”

Met wat voor toepassingen van AI?

„Dit voorjaar zijn we een samenwerking aangegaan met het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) rond de vraag: hoe gaan we om met AI en de Bijbel? We voelen allebei: dit kunnen we niet alleen. Zij hebben heel veel kennis van de Bijbel en alle theologische opvattingen er omheen. Wij hebben ervaring hoe je dat naar het publiek brengt, hoe je verhalen vertelt voor de breedte van Nederland.

„Dus we zijn samen gaan experimenteren en hebben een ‘Bijbel-lab’ opgezet. Het is een experimentele omgeving waarin we uitzoeken: waar zit de meerwaarde van AI voor de Bijbel? We hebben voor de hand liggende dingen, variërend van een chatbot een chatbot die vragen beantwoordt over de Bijbel, tot een AI-talkshow format.’’

De lichtvoetige talkshow (BijbelBabbels Live) werkt niet met pratende en bewegende avatars, maar functioneert als een chat tussen de gebruiker, een presentator en, zoals die laatste het formuleert, „twee beroemde gasten uit de Bijbel”. Bijvoorbeeld „de sterke man van het Oude Testament die zijn kracht verloor door een knipbeurt. Dames en heren, geef een hartelijk welkom aan Simson!”. Als een gebruiker vraagt welke lessen Simson heeft geleerd uit zijn lot, luidt het antwoord: „Het besef dat kracht en talent niets betekenen zonder wijsheid en sturing.”

Ben ik persoonlijk blij dat AI in de wereld is gekomen? Daar heb ik regelmatig mijn twijfels over

Waarom is AI voor de EO belangrijk?

„Omdat AI zich op dit moment zó snel ontwikkelt, dat je wel mee móet. Ben ik persoonlijk blij dat AI in de wereld is gekomen? Daar heb ik regelmatig mijn twijfels over. Maar het is er, en als omroep moeten we daar iets mee, dat staat voor ons buiten kijf. Net zoals we mee moesten met televisie en internet en alle revoluties die we hebben gehad. Kunstmatige intelligentie is de volgende, en daarom willen we er snel op voorsorteren.

„Daarbij gaan we uit van onze waarden, we willen die door de AI laten meeklinken. Dan kom je ook bij de vraag: past dat bij ons?

„We voelen het als een duivels dilemma. Een vergelijkbare zoektocht hebben we gemaakt met sociale media. Ik ben geen fan van Big Tech. Maar we móeten er wel op, want daar zit het publiek. We willen dat zo veel mogelijk mensen in aanraking komen met de verhalen die wij vertellen.”

---

Gesprek met bijbelfiguur Jonas in BijbelBabbels Live

Geeft jullie chatbot, Vraag het de Bijbel, echt andere antwoorden op vragen dan ChatGPT?

„Ja, want hij is erop getraind met data van het Bijbelgenootschap. Maar de basis is nog ChatGPT, en niet een eigen Large Language Model (LLM) rondom de Bijbel. Voor we iets groot optuigen willen we eerst uitzoeken wat we kunnen toevoegen.”

Maar als de basis nog ChatGPT is, hoe weet je dan dat jullie waarden daarin terugkomen?

„We weten niet met wat voor informatie ChatGPT gevoed is, maar wel waarmee we het zélf voeden. Het is een experiment. We kunnen zélf wel allerlei vragen stellen in overeenstemming met onze waarden, maar we weten niet wat er gebeurt wanneer gebruikers heel andere vragen gaan stellen.”

Zijn jullie niet bang dat je, vanuit een christelijke optiek, met ChatGPT in onveilige handen bent?

„Dat zijn grote woorden. Maar we weten dat AI alle vooroordelen reflecteert die er in de wereld zijn. We weten ook dat AI in de basis op bepaalde terreinen atheïstisch is. AI is getraind op basis van alle data op het internet. Daardoor zitten er ook atheïstische vooroordelen in. Al denk ik wel dat er meer christelijke waarden in zitten dan islamitische waarden.

„Als je AI vraagt hoe lang de aarde bestaat, dan krijg je het wetenschappelijke antwoord (4,5 miljard jaar, red.). Dat begrijp ik heel goed. Maar er zijn ook christenen die met een beroep op de Bijbel zeggen: nee, het antwoord is 6.000 tot 10.000 jaar. Dat betekent niet dat je AI niet kan gebruiken. Maar dat je bij het stellen van een vraag, het formuleren van een ‘prompt’, bijvoorbeeld kan toevoegen: ‘… en geef christelijke perspectieven…’ ”

Veel mediabedrijven vinden het onterecht dat de makers van AI aan de haal zijn gegaan met hun auteursrechtelijk beschermde content om AI te trainen. Zij willen geld zien. De EO lijkt soepeler. „We zijn er niet op tegen”, staat in jullie richtlijnen, „dat onze content onderdeel wordt van de data van LLM’s, omdat we vinden dat ons geluid van toegevoegde waarde is voor de systemen.”

„Ik kan me goed voorstellen dat commerciële bedrijven er wél bezwaar tegen maken dat hun content wordt gebruikt. Maar zij hebben een commercieel belang. Als onderdeel van de publieke omroep gaat het ons om een publiek belang. We stellen wel een duidelijke grens bij privégegevens – die mogen ze niet gebruiken voor het voeden van AI. Maar verder hebben we er geen bezwaar tegen. Wel zullen we ons aan de juridische kaders houden, die nog volop in ontwikkeling zijn.”

Lees ook

Wil je een beeld van een zwarte vrouw als drummer? Dat vindt AI moeilijk

Delen

Mail de redactie