Als de heksenkring in Agatha All Along aankomt in een magisch hippiehuis, waar de gemankeerde heksen tijdens een uitslaande brand een band à la Fleetwood Mac moeten vormen om een vervloeking en een demon te bezweren, dan weet je: werkelijk álles kan gebeuren in deze horrorcomedy op Disney+.
Agatha All Along is het vervolg op WandaVision, ook gemaakt door serieleider Jac Schaeffer. In de voorgaande serie neemt Wanda Maximoff, ook bekend onder de superheldennaam Scarlet Witch, haar gesneuvelde geliefde Vision mee naar een schijnwereld waarin ze kan doen alsof hij nog leeft en samen met haar een knus huiselijk leven leidt. Vanuit ontkenning en woede leert ze langzaam omgaan met het verlies van haar man. Iedere episode is een pastiche op een ander sitcom-tijdperk, van I Love Lucy uit de jaren vijftig tot Modern Family uit deze eeuw. Dit retro-aspect, met zijn tientallen verwijzingen, leek de serie alleen geschikt te maken voor een beperkte groep liefhebbers, maar WandaVision was een onverwachte hit.
Vooral gevierd werd het moment dat Wanda’s bemoeizuchtige buurvrouw onthulde dat zij al die tijd de kwade genius achter die schijnwereld was, de machtige heks Agatha Harkness. Dit deed ze in de geestige showstopper ‘Agatha All Along’. Vandaar dat deze heks nu een eigen serie krijgt. Wat enorm hielp was dat Agatha werd gespeeld door Kathryn Hahn, die eerder te zien was in de slapstickfilm Bad Moms en ‘arthouse’ comedies als Park & Recreations, Transparent en I Love Dick. Voor kenners was zij misschien ene gewaardeerde comédienne, maar voor het grote Marvelpubliek zeker niet.
Beeld Chuck Zlotnick
De nieuwe serie lijkt aanvankelijk wel heel letterlijk voort te borduren op WandaVision. Agatha begint als een onaardige, stoere rechercheur in outdoor-kleding, een archetype bekend uit de Nordic Noir, die een raadselachtige moord in een provinciestadje moet onderzoeken. Zoals Wanda vastzat in een sitcom, zo blijkt Agatha vast te zitten in een detectiveserie; een pastiche van Mare Easttown. Onvoorspelbaarheid is echter een belangrijke kwaliteit van WandaVision en Agatha All Along , dus breekt Agatha al snel uit de detective en stelt een onwillige bende gemankeerde heksen samen om op de magische Witches’ Way haar toverkrachten terug te krijgen. De heksentroep moet allerlei beproevingen aangaan, in een soort escape rooms langs de route. Ook hier weer veel retro-verwijzingen, dit keer naar horror en fantasy uit het verleden, om te beginnen naar The Wizard of Oz. Geregeld zingen ze samen de herkenningsmelodie, ‘The Ballad of Witches’ Way’. Om het retrogevoel vast te houden, wordt er geen gebruik gemaakt van computeranimatie (CGI) zoals gebruikelijk in marvelfilms, maar van traditionele trucage.
Buiten de kaders
Superheldenmerk Marvel (onderdeel van Disney) heeft in de afgelopen vijftien jaar miljarden binnengehaald met tientallen films en series die zich allemaal in hetzelfde Marvel Cinematic Universe (MCU) afspelen, en min of meer naar elkaar verwijzen. Diverse critici hebben al ‘Marvelmoeheid’ gesignaleerd. Zo zou de bioscoopfilm Deadpool and Wolverineduiden op crisis in het genre: de film is een zelfparodie van het genre en drijft op superhelden uit het verleden. Kanttekening daarbij is dat die bioscoopfilm inmiddels 1,1 miljard euro heeft opgebracht, wat niet meteen duidt op een crisis.
Voordeel van de Marvelmoeheid is dat er eer ruimte ontstaat voor uitstapjes buiten de traditionele kaders. Zo zie je meer vrouwen in de hoofdrol, zoals een moslima-heldin in Ms Marcel en een dove Amerikaans-Indiaanse vrouw met een beenprothese in Echo. Net als WandaVision zit Agatha All Along in de hoek van Marvel die het verste verwijderd is van waar het merk bekend van is: grootst opgezette actiefilms waarin superhelden een epische strijd leveren tegen superschurken om de stad, de wereld, het multiversum te redden.
In de Marvel-stripboeken speelt Agatha Harkness een bijrol in de avonturen van de Fantastic Four, onder meer als babysitter, mentor van Wanda Maximoff, als moeder van de duivelse superschurk Nicholas Scratch, en als oma van heksenjagers The Salem Seven. Afgaande op de eerste vier afleveringen die Disney beschikbaar stelde aan de pers wordt daar verder niet veel mee gedaan. Er is wel iets met een verloren kind – een gegeven wat Agatha All Along in de loop van de serie vermoedelijk een tragische ondertoon zal geven.
Agatha All Along: vanaf donderdag op Disney+. Elke week een nieuwe aflevering.
‘Op het moment dat ik deze video opneem, heb ik achtduizend abonnees en in totaal 1,8 miljoen views. Als je deze video kijkt, check dan hoeveel ik er nu heb.” Het is 4 oktober 2015 en de 17-jarige, ietwat ongemakkelijke Jimmy Donaldson neemt in zijn rommelige Amerikaanse slaapkamer een onscherpe video op voor zijn vijf jaar oudere zelf. „Ik ben waarschijnlijk een freaking volwassen man als je dit ziet. Ik zit nog steeds op de middelbare school en… oeh, de camera staat niet recht.”
Een half jaartje verwijderd van volwassenheid, heeft Donaldson duidelijk nog geen idee hoe hij zijn vijf jaar oudere zelf moet inbeelden. „Als je dit ziet, dan… nee, dan zit je allang niet meer op de universiteit. Dude, wat als ik dood ben?” Met zijn hand bedekt hij zijn mond, zijn mondhoeken trekken naar buiten. „Dude, als ik geen miljoen abonnees heb wanneer je dit ziet, dan is mijn hele leven een mislukking geweest.”
Waarschijnlijk was Donaldsons mond opengevallen van ongeloof als iemand hem in 2015 verteld had dat hij over negen jaar met afstand de grootste YouTuber van allemaal zou zijn. En had hij de boodschapper voor gek verklaard als die ook nog eens zou zeggen dat hij het gezicht zou worden van een mediabedrijf dat jaarlijks honderden miljoenen dollars omzet, zeker 250 mensen in dienst heeft en de lokale economie van zijn thuisstad in North Carolina, met het inwonersaantal van Oss, volledig getransformeerd heeft.
Sinds begin dit jaar is MrBeast (26) de populairste videomaker op YouTube. Zijn belangrijkste kanaal heeft 315 miljoen abonnees, tientallen miljoenen meer dan de nummer twee. Verspreid over al zijn YouTube-kanalen heeft hij er ruim 450 miljoen – ruim drie keer de populatie van Rusland. MrBeast groeit in 2024 zo hard dat hij er soms per seconde méér abonnees bij krijgt dan hij in die video van 4 oktober 2015 in totaal had, terwijl hij toen al jarenlang op zoek was naar de sleutel tot het YouTube-sterrendom.
Wie is Jimmy Donaldson, hoe maakte hij zijn jongensdroom waar? En waarom liggen MrBeast en zijn team sinds kort zo onder vuur?
„Fuck het verleden. Het is al gebeurd. Ik probeer de toekomst te veroveren”, zei Donaldson in 2022 in een interview met popcultuurtijdschrift Rolling Stone. Herinneringen van zijn leven voor zijn elfde, de leeftijd waarop hij zijn eerste YouTube-video maakte, heeft hij naar eigen zeggen nauwelijks.
Misschien maar beter ook. Jimmy Donaldson (Kansas, 1998) groeide op als middelste kind van twee ouders die voor het leger werken en weinig thuis zijn. De zorg voor de kinderen werd gedelegeerd aan talloze au-pairs, telkens weer een nieuwe. Voordat Jimmy zeven werd, had hij al op drie verschillende plekken gewoond. Uiteindelijk settelde de familie Donaldson in Greenville, een uiterst conservatief stadje in North Carolina, in de Amerikaanse Biblebelt. „Er woonden daar geen neven, geen tantes, geen ooms”, zei zijn moeder tegen Rolling Stone. „We waren alleen.” Jimmy’s ouders gingen uit elkaar toen hij acht is, na een tumultueus huwelijk. Sindsdien heeft hij geen contact meer met zijn vader, hij wil niet vertellen waarom.
De computer werd Jimmy’s toevlucht. Hij keerde naar binnen, had op school weinig vrienden. In zijn slaapkamer speelde hij urenlang Minecraft en Call of Duty. Op zijn elfde plaatste hij zijn eerste filmpje op het dan nog nietige YouTube, op een kanaal dat hij twee jaar later uit schaamte zou verwijderen. Het was een simpel concept. De kijker zag Jimmy het spel Battle Pirates spelen en luisterde naar zijn commentaar. In de video werd Jimmy aangevallen door een hacker, wat unieke content opleverde. In een mum van tijd bekeken 20.000 mensen zijn video. „Dat was waarschijnlijk het beste wat me ooit is overkomen”, zei Donaldson twee jaar geleden in de podcast van Joe Rogan. „Ik was meteen verliefd.”
De rush van viraal gaan
Wat als liefde begon, groeit in de loop van Jimmy’s tienerjaren uit tot een obsessie. Het hielp hem niet – of misschien juist wel – dat hij op zijn vijftiende moest stoppen met sporten omdat hij de ziekte van Crohn blijkt te hebben. De vrijgekomen tijd investeerde Jimmy in YouTube. Inmiddels slikt hij ontstekingsremmers en bereidt zijn privéchef al zijn maaltijden voor. Hij blijft geregeld last hebben van opvlammingen.
Op religieuze wijze bleef Jimmy video’s maken. Met één doel: opnieuw viraal gaan, weer die rush voelen. Op zijn dertiende begon hij het kanaal waar hij nu nog steeds op publiceert, dan nog met de naam MrBeast6000 want de naam Mr. Beast was al bezet. „Ik schaam mij niet voor het Evangelie van Christus”, had hij in die tijd nog prominent op zijn YouTube-pagina staan – hij hing in die tijd nog veel streng-christelijke dogma’s aan, zoals dat homoseksualiteit zondig is. Inmiddels zegt hij in interviews nog wel in „een God” te geloven, maar weet hij niet in welke.
Deelnemers aan de spellen van MrBeast raakten gewond en kregen te weinig eten en zorg
In die eerste fase zocht MrBeast6000 naar zijn eigen geluid. Hij bleef filmpjes maken waarin hij schietspelletjes speelde, terwijl hij bijvoorbeeld moderne kunst belachelijk maakte, klaagde over de prijs van popcorn in de bioscoop, of speculeerde over de salarissen van beroemdheden. Zonder veel bekijks.
Zijn eerste echt virale video maakte hij pas op zijn achttiende. Zijn moeder had hem toen net verplicht om een opleiding te gaan doen, maar tijdens zijn lessen werkte hij in zijn auto stiekem aan zijn video’s. Zijn idee was om op camera tot honderdduizend te gaan tellen. Dat kost hem veertig uur, zo lang dat hij de video versneld moest afspelen omdat de grens van een YouTube-video op 24 uur ligt. Maar de bizarre stunt leverde hem wel aandacht op. Inmiddels is de video 30,5 miljoen keer bekeken.
Niet veel later behaalde hij opnieuw succes met een video waarin hij, op zijn teenslippertjes en in zijn joggingbroek, een willekeurige dakloze man in Greenville honderdduizend dollar gaf, gekregen van een sponsor, en hem vervolgens vroeg wat zijn verhaal was, wat hij met het geld ging doen en of hij zijn slaapplek wilde laten zien – wat de man weigerde.
Wie naar de recente content van MrBeast kijkt, ziet dat hij in deze video’s twee essentiële ingrediënten vond voor zijn succesformule, waarmee hij in de jaren die volgden honderden miljoenen mensen zou verleiden naar zijn filmpjes te kijken en honderden miljoenen dollars zou verdienen. De stunts zijn alleen steeds bizarder geworden (I Ate The World’s Largest Slice Of Pizza), de bedragen die hij weggeeft steeds groter (Donating $100.000 To Streamers With 0 Viewers). Sinds een jaar of vijf is daar een derde ingrediënt aan toegevoegd: Donaldson laat mensen steeds vaker steeds extremere spellen spelen met een grote geldprijs in het verschiet, zoals zijn real-life versie van de razend populaire Zuid-Koreaanse Netflix-serie Squid Game. In die dystopische serie spelen aan lager aan wal geraakte burgers kinderspelletjes tegen elkaar met een geldprijs van 33 miljoen euro in het verschiet. Wie verliest, wordt vermoord. In de versie van MrBeast – 650 miljoen keer bekeken – bedraagt de pot ‘slechts’ 456.000 dollar. Luttele troost is dat de verliezers mogen blijven leven.
De 26-jarige YouTuber financiert zijn steeds extremere – en dus duurdere – video’s met het geld dat hij verdient met reclames en sponsordeals. Bijna alles wat hij binnenkrijgt investeert hij in zijn volgende video’s, beweert hij. „Misschien ga ik uiteindelijk zelf de vruchten [van mijn succes] plukken”, zei hij eerder dit jaar tegen Time. „Ik ben niet naïef.” Donaldson zegt geen toegang te hebben tot zijn eigen bankrekening. Ondanks zijn geschatte jaarinkomen van 700 miljoen dollar in 2023, zijn weelderige collectie superauto’s en het feit dat hij een privéchef en personal trainer heeft, weigert hij zichzelf rijk te noemen.
In de kern is MrBeast een kapitalistische filantroop geworden die volhoudt dat het hem niet om het geld te doen is, terwijl vrijwel iedere video die hij maakt een manifestatie is van zijn extreme rijkdom, met miljoenenjachten, talrijke Tesla’s, grote bergen cash. Hij wil alleen maar zoveel mogelijk mensen helpen, zegt hij. Dus geeft hij in een restaurant voor 20.000 dollar (ook gesponsord) aan fooi aan obers, en laat hij willekeurige mensen onbeperkt geld uitgeven met zijn creditcard in de Amerikaanse Mediamarkt. MrBeast creëert zo zijn eigen versie van de Amerikaanse Droom. Met een klein beetje geluk kun ook jij MrBeast tegen het lijf lopen en ben je plots tientallen duizenden dollar rijker, krijg je een Tesla, of – en dit is geen verzinsel – een privé-eiland. Niet voor niets noemde The New York Times hem ‘de Willy Wonka van YouTube’ – een jaar, overigens, nadat MrBeast de chocoladefabriek had nagemaakt en net als Willy Wonka de fabriek had overhandigd aan de winnaar van zijn competitie.
Licht sadistisch
MrBeast-filmpjes hebben vaak een licht sadistisch element. Mensen die erin voorkomen – soms hele jonge kinderen, of hoogbejaarden – moeten door verschillende hoepels springen om maar kans te maken op die felbegeerde geldprijs – en gaan dan alsnog met lege handen naar huis. De Nederlandse Tibbe (19, achternaam bij de redactie bekend) kan erover meepraten. Anderhalf jaar geleden organiseerde MrBeast in samenwerking met gameontwikkelaar Epic Games een reeks minigames op het populaire spel Fortnite. De speler die in drie uur de beste totaalscore had behaald, zou één miljoen dollar krijgen.
Tibbe was sowieso al een toegewijd gamer, maar een recente kruisbandoperatie maakte dat hij extra veel tijd had om de minigames te oefenen. Van naar schatting „een paar miljoen” spelers belandde ‘De_Tibbe’ op de tweede plaats. Toen vroeg MrBeast zijn volgers op X wat de nummer twee moest krijgen: 10.000 dollar of een taco? 50,8 procent van ruim 930.000 stemmers koos voor de taco. Misschien was het wel een speciale taco, hoopte Tibbe, want bij MrBeast weet je het nooit. Hij nodigde twee vrienden uit voor het uitpakken van het pakketje, toen het twee maanden later binnenkwam. Daar zat een knuffeltaco in. Tibbe is er gelaten onder. „Ik ben niet depressief zoals Twitter denkt dat ik ben.” De taco is nu een trofee.
In maart maakten MrBeast en Amazon Prime bekend dat ze samen een spelshow genaamd Beast Games gaan maken, waarin meer dan duizend deelnemers strijden om 5 miljoen dollar. Donaldson wilde kijken of hij zijn ideeën kwijt kon op een streamplatform, vertelde hij vorig jaar in een YouTube-interview met collega-videomakers Colin en Samir. „YouTube is niet de beste plek voor series. En ik wil mensen bereiken die niet op YouTube zitten. Ik denk dat wij makkelijk de grootste en allerbeste spelshow ooit kunnen maken.”
Gevaarlijke omstandigheden
Maar zoals Willy Wonka niet geïnteresseerd was in het welzijn van de bezoekers van zijn chocoladefabriek, zo kwamen de afgelopen maanden ook verschillende verhalen naar buiten over de gevaarlijke omstandigheden waaraan de bijna tweeduizend deelnemers van Beast Games zijn blootgesteld. Deelnemers vertelden aan The New York Times dat ze tijdens opnames te weinig eten en medische zorg ontvingen en verwondingen opliepen. Mensen die hun medicatie hadden moeten afstaan, kregen die niet zomaar terug. MrBeast wijdde de onhebbelijkheden aan computerstoringen bij Crowdstrike, critici zeggen dat hij simpelweg niet goed op zo’n grote productie was voorbereid.
Nu hij alles wat hij doet onder een vergrootglas ligt, wordt Donaldson vaker dan hem lief is in het defensief gedrukt. Hij ontsloeg zijn boezemvriendin Ava Kris Tyson, lid van de MrBeast-crew van het eerste uur. tegen haar loopt een onderzoek; ze heeft jarenlang seksueel getinte opmerkingen gemaakt tegen minderjarigen in een Discord-kanaal waar ook Donaldson in zat. „Jimmy knew”, klinkt het op sociale media.
Het roept de vraag op hoe oprecht het filantropische karakter is dat MrBeast presenteert aan de buitenwereld. Is zijn filantropie slechts een afleidingsmanoeuvre, een oppervlakkige manier om harten te winnen? Wil Jimmy Donaldson groter worden zodat hij meer mensen kan helpen, of wil hij meer mensen helpen zodat hij nog groter kan worden?
Feit is dat het publiek van MrBeast vooral uit kinderen bestaat, die hij voorhoudt dat kijken naar zijn video’s bijdraagt aan een betere wereld. „Mijn filantropie wordt letterlijk gefinancierd door jullie oogballen”, zei Donaldson in één van zijn video’s. Het klopt dat MrBeast veel mensen heeft geholpen, maar tijdens het kijken naar zijn video’s bekruipt je ook het gevoel dat minder welgestelde mensen vooral dienen als rekwisieten in zijn onstilbare hunkering naar meer-meer-meer.
Lees ook
Kwebbelkop gamede zich rijk. Nu neemt zijn virtuele kloon het over
In het kabinet-Schoof hebben ze heel veel lol. Die scoop viel vorige week al te horen in het radioprogramma Sven op 1 (WNL), waar PVV-staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ingrid Coenradie was aangeschoven om over het detentieregime van Taghi praten. Ze wilde alleen niets zeggen over het detentieregime van Taghi. Wel over „wie ik ben en of ik het naar mijn zin heb”. Zo onthulde ze dat er in het kabinet „ontzettend veel met elkaar wordt gelachen”.
Vrijdagavond mocht dan eindelijk de rest van Nederland zien hoe leuk het kabinet het heeft. De vier vicepremiers waren uitgenodigd in Nieuwsuur (NOS/NTR) naar aanleiding van het regeerprogramma dat die middag was gepresenteerd, maar het ging vooral ook veel over de onderlinge sfeer. Ze zaten er vrolijk bij, zei Fleur Agema (PVV). Ze aten samen broodjes, zei Sophie Hermans (VVD). Ze zagen elkaar zó veel, lachte Mona Keijzer (BBB). Sterker: hij zag deze dames vaker dan zijn eigen vróúw, zei Eddy van Hijum (NSC).
Als presentator Jeroen Wollaars toekwam aan een kritische vraag, kreeg hij vier paar boze ogen op zich gericht. Hield Hermans haar PVV-collega’s nog steeds scherp in de gaten, zoals ze had aangekondigd na de omvolkingsuitspraken van (toen nog toekomstig) minister Marjolein Faber? Hermans vertrouwde erop dat ál haar collega’s hun werk deden met „motivatie, passie en toewijding”, zei ze. „Dus ook alle PVV-ers?”, vroeg Wollaars. „Even om dat punt te maken…” „Een zuur punt”, snauwde Agema. Ongezelligheid – bah!
Het viertal slaagde erin elkaar het hele interview lang niet af te vallen. „Ik vond het grote klasse van ons”, zei Keijzer aan het eind van de rit. De vier vicepremiers balden zich samen tot één grote brok van hoop, lef en trots. Met zes handjes klopte het nieuwe radicaal-rechtse wezen zich blij op de eigen zes schoudertjes. Grote klasse, Fleur. Nee, Mona – jíj grote klasse. Nee, jongens – wíj grote klasse.
Belofte van zelfreflectie
Elders op tv stond die avond nóg iemand zichzelf genoegzaam op de eigen schouders te kloppen. Dat was Gordon, in de tweede aflevering van zijn nieuwe realityserie. Daarover had ik aanvankelijk weinig zin iets te schrijven omdat Gordon in de eerste aflevering kijkcijferwatcher Tina Nijkamp al een „viswijf” noemde en tv-columnist Angela de Jong een „onsympathieke harses” toedichtte, en ik geen dringende behoefte voelde aan zo’n recensie van mijn hoofd in een eventueel vervolgseizoen (ik ben ook maar een mens). Maar Dit ben ik: Gordon (Talpa) is te merkwaardig om links te laten liggen.
De serie volgt Gordon in zijn dagelijks leven, van fysiobezoekjes tot filmpremières. Die beelden worden afgewisseld met stukjes interview in een dramatisch donkere studio, waarin Gordon uitgebreid vertelt wie hij nou écht is. Wispelturig. Ongeduldig. Liefdevol. Zorgzaam. Gordon.
Er lijkt een belofte van zelfreflectie in het format te zitten, of op zijn minst reflectie op de omgang van de artiest met de media: in de intro zitten snedige opmerkingen van critici verwerkt, het studiointerview heeft iets weg van een therapiesessie. Maar Gordon is vooral druk met het uitfoeteren van iedereen die kritiek heeft. Verder scharrelt hij wat rond op Dubai, maakt hij zichzelf een paar keer aan het huilen door aan vervelende dingen te denken en probeert hij zijn fysio aan het lachen te krijgen met vrij onvriendelijke grapjes over Lucille Werner, om daarna door te mokken over mensen die onvriendelijke dingen over hem hebben gezegd.
Uiteindelijk lijkt de doelgroep van Dit ben ik: Gordon te bestaan uit één heel specifieke kijker. Die zal vrijdagavond tevreden naar zijn tv-scherm hebben gestaard, de ogen gericht op zijn eigen blonde hoofd. Zo liefdevol. Zo Gordon. Wie weet heeft hij het zichzelf ook met een trots knikje toegefluisterd: „Ik vond het grote klasse van ons”.
‘Je hebt eigenlijk niet veel nodig om beroemd te zijn”, zei Malgosia (50): „een verhaal, een verleden en een paar borsten.” De Pools-Nederlandse single trok haar wenkbrauwen hoog op; haar gezicht toonde een onheilspellend mengsel van venijn en verontwaardiging. In afwachting van de storm die komen ging wiebelden de andere B&B Vol Liefde-kandidaten (RTL) heen en weer op hun stoelen in de studio, waar ze in de reünieaflevering terugblikten op hun deelname aan de datingshow. Daarmee kwam dit zomerseizoen officiëel tot zijn einde – een kleine tragedie voor de trouwe fanschare, een grote opluchting voor het clubje overtuigde niet-kijkers dat al wekenlang nieuwtjes en meningen moet aanhoren over mensen die ze noch kennen, noch willen leren kennen. Die tweede categorie mensen wil ik bij voorbaat mijn excuses aanbieden voor de rest van deze column.
De eerste categorie zal intussen beamen dat de vastberaden sopraan Malgosia dit jaar van alle liefdeszoekers de tongen thuis het meest heeft losgemaakt: door haar excentrieke verschijning, door de verhitte romance die ze met haar gastheer Albert (64) beleefde en door de boze uittocht die ze maakte toen hij haar abrupt inruilde voor een andere kandidaat, Joyce (52). Bij het kijken van de serie kon Malgosia achteraf zien hoe Joyce commentaar leverde op haar borstpartij en hoe Albert hun nachtelijke avontuurtjes afdeed als domme, door lust ingegeven dwaling. In zijn vertelling had ze hem nagenoeg de broek van het lijf gescheurd. En toen ontdekte de immer alerte redactie van RTL Boulevard ook nog eens dat ze in het verleden een gevangenisstraf had uitgezeten – de Malgosia-saga kreeg meer weg van een soap dan van een realityprogramma.
Nu keek ze uit op het bankje in de studio waarop Albert en Joyce naast, haast ín elkaar zaten, terwijl ze zelf had plaatsgenomen tussen de andere vrouwen die de rijke kasteelheer vlot naar huis had gestuurd, veelal zonder ze ook maar een vraag te hebben gesteld. Oog had hij alleen voor Joyce, met wie hij een passie deelde voor praten in kinderstemmetjes en die hij zo vaak zijn ‘puppy’ had genoemd dat ik de komende maanden geen honden in mijn buurt duld. Verder had Albert al eens aangeboden Joyces ‘pappie’ te zijn, en hoewel hij tijdens de reünie bekende niet trots te zijn op die uitspraak, bleek inmiddels de bijnaam ‘poepie’ aan het repertoire te zijn toegevoegd. In andere woorden: het werd niet beter.
Respectloos
Malgosia was de enige die niet braaf naar het nieuwe koppel glimlachte. Hoe had ze haar Spaanse avontuur beleefd, peilde presentator Art Rooijakkers voorzichtig. „Ik heb gezien dat Albert heel onverschillig en respectloos naar vrouwen is”, antwoordde Malgosia. Op de achtergrond begon een aantal bovengemiddeld knappe meisjes (de weggestuurde kandidaten van mooiboy Mike) elkaar enthousiast aan te stoten. Ze vervolgde: „Ik haat mannen die zeggen: Je bent een lustobject.” Vanaf zijn bankje haalde Albert zijn schouders op. Hij had het gewoon leuk willen hebben, verklaarde hij. En verder wilde hij er niks meer over zeggen.
Het was horkerig gedrag, maar ook over Malgosia hielden criticasters hun twijfels. Wat waren haar beweegredenen geweest om mee te doen aan het programma? In Polen nam ze ook al deel aan een realityshow, en op Instagram liet ze onlangs weten tegen betaling inzetbaar te zijn om op verzoek videoboodschappen in te spreken. Al moet gezegd dat het gros van de kandidaten als het even kan de weg van geld en glorie inslaat.
RTL Boulevard zette vorige week nog even wat voorbeelden op een rijtje: Joop (74), die opviel doordat hij zelf een koffiezetapparaat meenam naar de B&B van Anja (70), ontwikkelde een eigen koffiemerk; de whisky drinkende Robert-Jan in Schotland adverteert inmiddels voor Gall & Gall; en ook andere deelnemers zijn inzetbaar voor een persoonlijke boodschap. Debbie, die zich vorig jaar ontpopte tot populairste B&B-eigenaar, is intussen nog steeds bezig met een eindeloze zegetocht langs alle talkshows, verzorgde columns over het nieuwe seizoen voor LINDA en schreef zelfs een boek: Debbie.
Misschien was er in het hele programma maar één figuur van wie je er zonder meer op aankon dat ze authentiek zichzelf was, zonder verborgen agenda’s of ambities. Dat was Pietje, de krabgrage kat van Anja. Maar lieve Piet was drie weken na de opnames naar de kattenhemel opgestegen. „Ik vond het fantastisch om haar terug te zien op tv”, zei Anja. „She was the star.” Ze knipperde haar tranen weg. Dat brak m’n hart meer dan alle gesneuvelde romances bij elkaar.
Toen Joke Wevers met haar man in de jaren negentig een kavel met een chalet kocht, trok ze daar niet direct in met haar gezin. Joop van der Tol, mede-bewoner in park Verscholen Dorp in Harderwijk, deed dat wel. Nog altijd werkt die beslissing door. Zijn status als permanente bewoner wordt wél gedoogd, die van Joke Wevers niet. Zij moet een ander adres hebben waar ze de helft van het jaar moet wonen.
Het kabinet, dat vandaag zijn regeerprogramma presenteert, ziet in het gedogen van permanente bewoning kansen in de strijd tegen het woningtekort. Deze groep bewoners zou dan immers geen tweede adres meer hoeven aanhouden, wat mogelijk duizenden woningen zou kunnen opleveren. Vorige zomer hadden provincies ongeveer zestig vakantieparken in kaart gebracht waar „transformatie naar wonen kansrijk is”, aldus het ministerie van Wonen vorig jaar onder Hugo de Jonge (CDA). Hij stelde ook een ‘bestuurlijk aanjager’ aan.
Het CBS maakte donderdag bekend dat er in januari 69.000 mensen een woonadres hebben op een recreatiepark. Dat is 14 procent meer dan vijf jaar geleden. Het aantal dat CBS telt, noemt Verscholen Dorp-bewoner Joop van der Tol „een druppel”. Hij denkt dat er „zeker het dubbele” aantal bewoners zijn. Van der Tol is wel meegeteld door het CBS: hij staat in Harderwijk ingeschreven op zijn chalet. „Heb ik meteen laten doen”, in 1993. Wie dat in 1997 niet had gedaan, kreeg geen gedoogvergunning. „Bij mij moeten ze sowieso niets proberen”, zegt Van der Tol, die vroeger bokste. „Ik ben geen makkelijke.” Wevers, weduwe sinds twee jaar: „Dus pakken ze mij.” Ze had zich een aantal jaar geleden met haar man willen inschrijven in Harderwijk en kreeg al een welkomsttasje van de gemeente, zegt ze. Maar uiteindelijk werd de inschrijving niet geaccepteerd.
Joop van der Tool in zijn vakantiebungalow. Foto Ruchama van der Tas
‘Vitale vakantieparken’
De landelijke wens om meer mensen te huisvesten op parken, kan botsen met regionale belangen rond toerisme. In Harderwijk wordt ingezet op ‘vitale vakantieparken’. „Permanente bewoning gaat vaak ten koste van het recreatiekarakter van dat soort plekken”, zei programmamanager Rob van den Hazel donderdag tegen de NOS. Hij is programmamanager ‘vitale vakantieparken’ van elf Veluwse gemeenten, waaronder Harderwijk. Er is nog een reden om permanent bewonen tegen te gaan: de faciliteiten van parken en woningen schieten vaak tekort.
Het park Verscholen Dorp is een complexe casus, door overnames en ingewikkelde eigendomsverhoudingen. Jarenlange vetes tussen inmiddels vertrokken eigenaren, die de bungalows exploiteerden en met chaletbewoners (die vaak eigenaar zijn) in de clinch lagen. Velen zijn „weggetreiterd” , volgens Van der Tol.
Wevers kreeg een dwangsom van 25.000 euro van de gemeente. „Ik betaal 200 euro per maand van mijn AOW, mag je best weten.” Het maximale dat de gemeente haar wil toestaan is 182 dagen (grofweg een half jaar) in het park, met een maximum van drie maanden aaneen. Maar een gemeentelijke regeling die ze hierover afgelopen maand voorgelegd kreeg, weigert ze te ondertekenen. „Wat ben ik hiermee geholpen?”, zegt ze. Ze hoopt dat het kabinet haar situatie kan verlichten, met nieuw beleid.
Rico Wanschers, voorzitter van de Belangenvereniging Vrij Wonen, bracht NRC met Wevers in contact. Ook hij schat het aantal de facto permanente bewoners op recreatieparken op ruim het dubbele van wat het CBS kan vinden in de data. Wie zijn huis ziet, fraai gelegen aan het kanaal op het recreatiepark Buitenplaats Horsterwold, begrijpt meteen waarom hij zijn tijd zoveel mogelijk hier zou willen doorbrengen. Dat hij niet permanent kan wonen op het park, is volgens hem omdat op onrechtmatige wijze in het bestemmingsplan terecht is gekomen dat bewoners een hoofdverblijf elders moeten hebben. Wanschers heeft al die jaren alternatieve adressen moeten aanhouden. Hij procedeert nog altijd, nu bij de Raad van State. „Ik geef niet op”, zegt de voormalig militair-verpleegkundige.
Joke Wevers bij haar vakantiewoning. Foto Ruchama van der Tas
Lef
Het gedogen, waar het kabinet op zint, zou in dit geval betekenen dat gemeentes hun bevoegdheid om handhavend op te treden tegen permanent wonen zoveel mogelijk laten varen. „Ik hoop dat Mona [Keijzer] genoeg lef heeft om dat bij gemeentes af te dwingen ”, zegt Wanschers over de nieuwe BBB-minister van Wonen. Maar Wanschers heeft er, na twee decennia strijd met gemeente Zeewolde, een hard hoofd in.
Hij loopt met zijn bezoek een rondje over het park. „Hier woont iemand die Spanjaard moest worden van de gemeente, omdat ze daar haar adres had”, zegt Wanschers. Vroeger kende hij iedereen, en iedereen hem. „Het wordt rustig op het park als Duitsers de huizen gaan kopen.” Volgens hem zijn die er niet vaak. Enkele panden – want panden zijn het – staan al langer leeg. Soms doen de erfgenamen van overleden bewoners er weinig aan en dan verloedert zo’n huis snel, weet Wanschers. Hij ziet met lede ogen aan hoe de gemeente bij huisvesting van arbeidsmigranten zich volgens hem soepeler opstelt.
Twee jaar geleden werden mensen ‘betrapt’ op permanent wonen: de auto had bevroren ramen en er was een krantenabonnement afgesloten, zagen handhavers. Wanschers: „Zo begint zo’n zaak dan, met een verdenking. Dan kunnen ze aan het watergebruik zien dat je amper op je officiële adres van inschrijving was. Er wordt gehandhaafd op het bestemmingsplan. En dan leg je het af bij de bestuursrechter.”
Lees ook
Goed en goedkoop wonen? Koop een huis in Staphorst, Pekela of Kerkrade
Het ANP, het enige persbureau in Nederland voor algemeen nieuws, voelt zich in zijn voortbestaan bedreigd als de voorgenomen overname van RTL Nederland door mediabedrijf DPG doorgaat. Dat zeggen de eigenaar van het ANP, ondernemer Chris Oomen, en algemeen directeur Martijn Bennis, in gesprek met NRC.
„Zorgen over de kwetsbaarheid van het ANP bestonden eerder ook al”, zegt Oomen, „maar ze worden groter als de fusie wordt goedgekeurd.” Oomen, die het ANP in 2021 voor 27,5 miljoen euro overnam van Talpa van John de Mol, benadrukt dat hij niet wil overkomen „als een klagerig persoon, terwijl het mij goed gaat in het leven.”
Maar Oomen wil voorkomen dat DPG, nu al het grootste mediabedrijf van Nederland, na inlijving van RTL het ANP onder druk kan zetten om akkoord te gaan met lagere prijzen voor de berichten en foto’s die het persbureau levert. Hij is niet van plan de verliezen van het ANP uit eigen zak aan te vullen.
De nieuwe mediareus DPG/RTL zou bovendien zijn eigen interne nieuwsdienst kunnen beginnen, om vervolgens het contract met het ANP op te zeggen. „De uitgevers maken nu nog de afweging dat een contract met het ANP bedrijfseconomisch in hun belang is”, aldus Bennis. „Maar zodra één van hen zegt: vanuit het oogpunt van onze bedrijfsvoering is het níet meer in ons belang, dan is het ANP weg.”
In december deed DPG een bod van 1,1 miljard euro op RTL Nederland. Het van oorsprong Belgische DPG heeft in Nederland onder meer het AD, de Volkskrant, Trouw, tal van regionale kranten, NU.nl, Margriet, Libelle en Qmusic. RTL is in Nederland de grootste commerciële tv-zender, en is eigenaar streamingdienst Videoland.
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) moet toestemming geven voor de overname, en onderzoekt de mogelijk negatieve gevolgen. In een tussenrapport noemde de toezichthouder als een van de risico’s van het samengaan van DPG met RTL „dat het bestaansrecht van het ANP verdwijnt”.
Het ANP werd in 1934 opgericht door de brancheorganisatie van krantenuitgevers, die zo kosten bespaarden door een deel van hun nieuwsvoorziening uit te besteden aan het persbureau. Het ANP levert nieuwsberichten en foto’s aan vrijwel alle Nederlandse media. De grootste klanten van het persbureau zijn de twee grote krantenuitgevers DPG en Mediahuis (onder meer De Telegraaf en NRC), NPO, RTL Nederland en Talpa.
Chris Oomen (75) werd rijk met het bedrijf Optiver, voor de handel in derivaten zoals opties. Landelijk bekend werd hij als de eigenzinnige bestuursvoorzitter van de kleine zorgverzekeraar DSW.
Waarom kocht u het ANP?
Oomen: „Bij de verkiezingsstrijd tussen Trump en Hillary Clinton [in 2016, red.] ben ik me grote zorgen gaan maken over het nepnieuws, het verdraaien van feiten en het constante liegen. Ik besefte hoe belangrijk het is dat je een persbureau hebt dat onafhankelijk, feitelijk en onpartijdig nieuws levert. Als ik het ANP koop, dacht ik, kunnen de politiek, de uitgevers en de commercie er geen invloed op hebben.
„Ik zal me nooit dividend laten uitkeren. Maar ieder bedrijf moet een gezonde bedrijfsvoering hebben. Je hebt winst nodig om te kunnen innoveren. De winst van het ANP lag tussen 2006 en 2009 nog op zeven tot acht miljoen euro per jaar. Nu maken onze persbureaudiensten ongeveer twee miljoen verlies. Alleen door de bijdrage van ANP Business [een afdeling die communicatie- en pr-diensten levert aan bedrijven, red.] hebben we toch nog een winst van iets meer dan een miljoen – een te laag rendement om als bedrijf van te bestaan.
„Het hele aankoopbedrag van 27,5 miljoen heb ik afgeschreven, want ik vind het van groot maatschappelijk belang dat er feitelijk en dubbel gecheckt nieuws is. Ik zal het ANP ook nooit verkopen. Als ik het tijdelijke voor het eeuwige verwissel, dan wordt het ANP overgenomen door mijn kinderen. Ik vind het heel belangrijk dat het ANP in leven blijft.
„Maar ik vind het ook belangrijk om tegen het ANP te zeggen: u heeft daar zelf ook een rol in, namelijk door zodanig te presteren dat je er niet omheen kan. Noch bij het ANP, noch bij de uitgevers die onze klanten zijn moet het idee bestaan: daar zit een heel rijk iemand, die zorgt wel dat alles geregeld wordt.”
In 1991 had het ANP nog 42 onafhankelijke uitgevers als klant, heeft ceo Bennis nageslagen. Door een gestage reeks van fusies en overnames zijn er daarvan nu nog maar vijf over die er echt toe doen. Als DPG erin slaagt om RTL over te nemen heeft het ANP nog maar vier grote klanten.
„Dan wordt het ANP ontzettend kwetsbaar. Dan kunnen we als onderhandelingspartner geen gewicht meer in de schaal leggen”, aldus Bennis (57), die nog tot oktober ceo is. Na bijna acht jaar aan het hoofd van het ANP wordt hij opgevolgd door Martha Riemsma, oud-hoofdredacteur van De Twentsche Courant Tubantia.
Bennis: „De consolidatie in het algemeen, en deze grote stap van DPG in het bijzonder, is bedreigend voor het ANP, én voor het hele journalistieke medialandschap. Nederland koerst af op een situatie met twee nieuwsuitgevers en een publieke omroep die kwetsbaar is.”
Waarom noemt u de publieke omroep kwetsbaar?
Bennis: „Omdat de grootste politieke partij van Nederland journalisten ‘tuig van de richel’ vindt. En in de politiek wordt over budgetten besloten.”
Heeft het ANP zélf een politieke kleur?
Bennis: „Nee. Het ANP is volledig gespecialiseerd in het constateren, verifiëren en publiceren van feiten. Dat is het enige wat er gebeurt. Wij zijn vergelijkbaar met gezuiverd water – zonder kleur en smaakstoffen.”
Ondanks de moeilijke situatie waarin het ANP verkeert, klinkt Oomen strijdbaar. „Ik ga uit van de eigen kracht van het ANP. Maar als de ACM ons vraagt of in het verleden bij contractonderhandelingen gebruik is gemaakt van de macht van schaalvergroting, dan is het eerlijke antwoord: ja.”
Foto Bram Petraeus
Op wie doelt u?
Oomen: „De grote uitgevers. Naarmate ze groter zijn, gaan ze druk op de prijs uitoefenen, willen ze ons minder betalen. Maar het kan niet zo zijn dat de grootste klant verreweg de grootste korting krijgt, waardoor de kleinere klanten meer moeten betalen. Ik heb kort nadat ik ben aangetreden ook met DPG en Mediahuis, de twee grootste klanten, een avondje belegd en dit onder een genoeglijk hapje besproken.
„Ik vind dat iedereen zijn fair share moet betalen. De kleinere partijen, zoals het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad, moet je beschermen in het belang van de pluriformiteit van het medialandschap. En ik ben niet van plan om de eigenaars van DPG en Mediahuis te gaan subsidiëren vanuit mijn eigen vermogen. Dat ga ik niet doen.”
En als de grote uitgevers het ANP in contractonderhandelingen toch weer onder druk zetten om de prijzen voor hen te verlagen?
Oomen: „Dan houdt het op.”
Wat houdt er dan op?
Oomen: „Dan moeten ze het zelf gaan doen.”
Bennis: „Je moet bereid zijn de ultieme consequentie te trekken, namelijk: we doen het niet. Daarmee speel je wel met het voortbestaan van het persbureau. Maar je moet dat durven uitspreken. Anders ga je nat, wat de afgelopen jaren is gebeurd. We durfden het niet aan om een harde uitspraak te doen. Met Chris Oomen doen we dat wel.”
Lees ook
Met de overname van RTL door DPG is een voor Nederland ongekende mediareus in de maak
In het tussenrapport van de ACM staat dat DPG in 2019 al rond de overname van NU.nl liet blijken het ANP niet meer nodig te hebben. Een van de marktpartijen waarmee de concurrentiewaakhond sprak, Bennis wil niet zeggen of dat het ANP was, stelt dat DPG dat dreigement gebruikte bij contractonderhandelingen met het ANP. Oomen had ANP destijds nog niet gekocht. DPG geeft desgevraagd geen commentaar.
Dit voorjaar heeft DPG tegen de ACM gezegd: we hebben niet de intentie om het contract met het ANP op te zeggen. Vertrouwt u die toezegging?
Oomen: „Die toezegging zal de ACM moeten wegen. Als ik de ACM was zou ik tegen DPG zeggen: als u daar zo zeker van bent, dan kunnen we wel een aantal voorwaarden aan de overname verbinden.”
Dat bedrijven profiteren van hun machtspositie zit in de aard van het beestje. Dus dat kunnen ze in de toekomst toch weer doen?
Oomen: „Daarvoor heb je een mededingingsautoriteit, die paal en perk kan stellen.”
Wat kan dat in de praktijk betekenen? Dat de ACM de fusie verbiedt?
Oomen: „Of ze zeggen: we verbinden er voorwaarden aan, voor partijen die anders belemmerd zouden worden in hun voortbestaan, of in hun mogelijkheid om toe te treden tot de markt. Er moet innovatie kunnen zijn.”
Wat voor maatregel zou de ACM kunnen opleggen zodat ANP na de overname van RTL door DPG kan blijven functioneren?
Bennis: „Een contract voor de lange termijn voorschrijven.”
Oomen: „Dat zou kunnen. Of DPG verbieden dat ze zelf een persbureaudienst gaan ontwikkelen.”
Of DPG verplichten om NU.nl, wat voor hen nog het meest lijkt op een persdienst, af te stoten?
Overstromingen, bosbranden, orkanen en extreme hitte. Klimaatverandering heeft een steeds grotere impact op de plekken waar mensen wonen. Sommige plekken voelden ooit veilig, maar beginnen nu onveiliger te voelen. Andere plekken waren al riskant, maar worden mogelijk zelfs onbewoonbaar. Deze voorspellingen klinken wel vaker, maar wat we minder vaak horen is wat deze veranderende planeet – ook nu al – in de praktijk voor mensen betekent. Of, in de woorden van de podcastserie Not Built For This, wat betekent het om te leven in een wereld die niet langer geschikt is voor de planeet waarop we leven?
In zes afleveringen nemen host Emmett FitzGerald en zijn collega’s de luisteraar mee naar zes verschillende gemeenschappen in de Verenigde Staten waar klimaatverandering zich nu al doet voelen. Hoe bepalen we wat de moeite van het beschermen waard is? En wie bepaalt dat eigenlijk? Wat betekent het om je huis te moeten verlaten? En hoe vind je een nieuwe plek? Het resultaat: zes persoonlijke, knap gemaakte audiodocumentaires waarin de makers geschiedenis, beleid en maatschappelijke verhoudingen ontrafelen en documenteren hoe de mensheid zich voorbereidt op de hobbelige rit die voor ons ligt. Soms verontrustend, maar vaker leidend tot nieuwe inzichten. En je vraagt je bij het luisteren af: welke verhalen zou een Nederlandse versie van deze serie vertellen?
Zijn de mensen die zij volgt „helden op een missie” of zijn het eigenlijk „tragische figuren die zichzelf voor de gek houden”, zo vraagt podcastmaker Jennifer Pettersson zich af in De weg van de dodo. Zij volgde twee jaar lang drie mensen die al jaren alles op alles zetten om één diersoort (de mysterieuze paling of het eigenzinnige donker pimpernelblauwtje) of zelfs een heel ecosysteem (de Noordzee) te redden. En dat lijkt hard nodig: volgens biologen zijn planten- en dierensoorten massaal aan het uitsterven. Maar, hoe ver gaan de natuurbeschermers? En hoe zinvol is hun strijd?
Het resultaat is een lichte serie over een zwaar onderwerp. Er is vaart. Er is humor. Dat komt mede door de levendige scènes met grote en kleine successen en obstakels. Maar ook door de nieuwsgierige en betrokken voice-overs van Pettersson. En het slimme, soms naar de vertelling knipogende sounddesign van Wederik De Backer. Onmisbaar is ook bioloog Janneke Sindram die gefascineerd is door het uitsterven van diersoorten. Elke aflevering vertelt zij Pettersson een waargebeurd sprookje over verdwenen soorten: er was eens de reuzenalk, er was eens de Tasmaanse buidelwolf, er was eens de Pyrenese steenbok. Het is haar onbegrip en verontwaardiging over hoe we dit allemaal maar laten gebeuren die de serie een gevoel van samenhang en urgentie geeft die de recente podcast Animal van The New York Times wat mij betreft mist.
Kinderdoding is strafbaar in Amerika. Niet echt een funfact om de blits mee te maken op de vrimibo – je mag hopen dat je er niemand een welgemeend ‘Ik had géén idee!’ mee ontlokt. Toch zagen media zich deze week genoodzaakt het feitje veelvuldig onder de aandacht te brengen. De aanleiding: oud-president Donald Trump beweerde tijdens het Amerikaanse verkiezingsdebat op dinsdagnacht dat Democraten geen moeite zouden hebben met het toestaan van abortus ná de geboorte. „In andere woorden: executeren.” Maar kinderen executeren is toch echt nergens in Amerika de bedoeling, en het staat ook niet op de to do-list van Trumps tegenstander Kamala Harris om daar verandering in te brengen, meldden de factcheckrubrieken. Die draaiden overuren om de steeds fantasierijkere verzinsels zo snel mogelijk te voorzien van een labeltje: ‘False.’ ‘Misleading.’ ‘Missing context.’
Zo’n live factcheckrubriek zou best een aardige toevoeging zijn aan het alledaagse leven: er zitten niet genoeg uren in een dag om de informatie die van alle kanten tot je komt zorgvuldig na te trekken. Een hapklare oplossing voor die overdaad aan informatie is er niet, maar PowNed besloot een steentje bij te dragen door in het nieuwe programma Trap er niet influencer?! (de omroep had schijnbaar wat leestekens over) in de claims van socialmediagrootheden te duiken. In de woensdag uitgezonden eerste aflevering was het de beurt aan de online ‘mannenwereld’, waar veel jongens te horen krijgen dat je geen echte man bent zonder bikkelharde biceps, flink wat geld in kas en een gehoorzaam meisje in je bed.
De denkbeelden die in deze digitale kringen de ronde doen, halen regelmatig het nieuws sinds manfluencer Andrew Tate in december 2022 werd opgepakt wegens verdenking van mensenhandel en verkrachting. De oud-kickbokser bleek verontrustend populair onder een jonge fanschare.
In de aflevering trad Jens van Tricht aan als stem van de rede, om de populariteit van figuren als Tate enigszins te duiden en zich tegelijkertijd nadrukkelijk tegen achterhaalde man-/vrouwbeelden af te zetten. De oprichter van organisatie Emancipator (gericht op het betrekken van mannen bij emancipatie) zag dat er „steeds meer jongemannen zijn die niet zo goed weten wat ze moeten met hun leven en met name met hun manzijn, en die daarvoor naar makkelijke antwoorden zoeken”. En die makkelijke antwoorden zijn online volop te vinden. Al moet je er wel wat voor over hebben: ‘kennis’ over mannelijkheid wordt duur verkocht in de vorm van talloze cursussen, die onzekere (jonge)mannen aansporen hun testosteronlevels op te krikken naar ongekende hoogtes.
Stierenballen
Kwalijk, maar bekend: wat de inhoud betrof voegde de aflevering weinig toe aan bestaande berichtgeving en programma’s over het thema. Wat de vorm betrof wel. Die was vlot en luchtig, geschikt voor de doelgroep die je juist wil bereiken wanneer je de beweringen van manfluencers aan een factcheck onderwerpt. De PowNed-verslaggevers kregen flink wat van die manfluencers voor de camera. Soms ging dat soepel, soms met zichtbare tegenzin aan beide kanten – de haal-me-hier-weg- blik van Filemon Wesselink toen de misogyne lifecoach Nick Alper bleef herhalen dat je ‘van je hoofd naar je hart’ moet gaan, was an sich al het kijken waard.
Ook PowNed-man Mark Baanders had het niet makkelijk. Twee weken lang volgde hij braaf de adviezen van testosteroncoach Dennis Emaar op. Zijn edele delen bescheen hij met een infraroodlamp. Verder liet hij ze zo veel mogelijk met rust (aftrekken is uit de mode in deze nieuwe mannenwereld) en bracht hij zijn tijd door met sporten en stierenballen eten. Aan het begin en het eind van de rit liet hij het tosterongehalte in zijn bloed meten, om te zien of twee weken afzien iets had uitgehaald. Het labresultaat was onverbiddelijk. False.
Op 20 april stonden de treinen overal in Nederland drie minuten stil. Om half elf ’s avonds, het moment dat een vrouwelijke conducteur in de trein tussen Delft en Den Haag HS een week eerder zou zijn geslagen en getrapt door een groep jongens.
Werknemers met een zwaar beroep kunnen volgens de vroegpensioenregeling drie jaar eerder stoppen met werken. Medewerkers in het OV hebben vaak te maken met spanning, wisselende diensten en agressie van reizigers. En dat doet wat met mensen.
Lees hier de persoonlijke verhalen van Mike, Ashwin, Ted, Priscilla en Teun.
Foto Roger Cremers
Reizigers zonder kaartje of ID
Sinds de coronapandemie lijkt er iets „geknakt” onder passagiers, zeggen Mike en Ashwin van het Veiligheid & Service-team van de NS in een eerdere reportage. „Toen ik net begon, waren er dagen dat je nul agressie-meldingen had”, zegt Mike. Ashwin: „Die tijd is echt voorbij.”
Foto Merlijn Doomernik
Een kwartier veranderde alles
NS-medewerker Ted Boeree (74) werd eind jaren tachtig mishandeld en heeft daar nog dagelijks last van.
Foto Roger Cremers
Reizigers sluiten zich af
Hoofdconducteur Priscilla van Barlingen wilde met een voettocht van station naar station aandacht vragen voor het geweld in het openbaar vervoer.
Foto Olivier Middendorp
Luisteren en doorvragen
Om verwarde personen die vaak voor problemen zorgen te helpen heeft de NS een interventiemedewerker in het leven geroepen: Teun. Door zijn aanwezigheid nemen de spanningen op het station af, merken andere NS’ers. Onlangs wist hij zelfs een suïcidale twintiger tot kalmte te manen. „Soms weten ze het zelf nog niet, maar uiteindelijk wil iedereen geholpen worden.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121678851-47e0ba.jpg|https://images.nrc.nl/MqaZMsdGaGbJukWNb9M6yEamPyE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121678851-47e0ba.jpg|https://images.nrc.nl/TP09F_DB0w0N9-0Rjko_bMyPHh0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121678851-47e0ba.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121650565-96fba2.jpg|https://images.nrc.nl/NwwkP42aLrYGUFZRtKknd5fX_cg=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121650565-96fba2.jpg|https://images.nrc.nl/FpZH0CvHBJxuIv2QN1XfFXoAib0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121650565-96fba2.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121650547-1dd14b.jpg|https://images.nrc.nl/SyRTM-i-GF7XbD9oJXps53ApUOQ=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121650547-1dd14b.jpg|https://images.nrc.nl/ClzH2eijU7wCAGvdkXtJBu4jbQs=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121650547-1dd14b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121643001-e38dc8.jpg|https://images.nrc.nl/I8oOZNyhW1z4a4cehpH-KmLje28=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121643001-e38dc8.jpg|https://images.nrc.nl/e5Hb7e2VUGoE97aJrM1QJJHJN08=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121643001-e38dc8.jpg)
