Category: Race naar het Witte Huis

Met zijn herverkiezing flikt Donald Trump niet alleen wat pas één andere Amerikaanse president voor hem lukte: twee niet-opeenvolgende ambtstermijnen dienen. In zijn nieuwe en laatste termijn kan hij daarbij bogen op een zeer comfortabele meerderheid in de Senaat, waar de Republikeinen vannacht meerdere zetels van de Democraten afsnoepten. En dan moet de zetelverdeling in het Huis van Afgevaardigden nog bekend worden, waar de Republikeinen ook zeker niet kansloos ogen om hun huidige flinterdunne meerderheid te behouden.

Alleen al de herovering van de Senaat (waar de Democraten nu nog 51 van de 100 zetels bekleden) is een enorme opsteker voor Trump en zijn partij. De partij won niet alleen, zoals alom verwacht, een openvallende zetel in de diep-Republikeinse kolenstaat West-Virginia. Ook in Ohio sneuvelde een Democraat. En dan moesten de uitslagen van spannende Senaatsraces in Montana, Wisconsin en Michigan zich nog uitkristalliseren. Het zou de Republikeinen een overmacht opleveren die al jaren niet meer gezien is in de hoogste kamer van het Congres.

De Senaat heeft niet alleen wetgevende macht, maar gaat ook over de benoeming van hoge rechters aan het Hooggerechtshof. In zijn eerste termijn had Trump het geluk dat hij drie van deze rechters mocht voordragen, waardoor het Hof nu een robuuste rechtse 6-3 meerderheid heeft. Mocht daar de komende jaren weer een vacature vrijkomen, dan kan Trump die uitbouwen tot 7-2.

Deze hoge rechters worden benoemd voor het leven. Waarmee Trump het Hof, en daarmee de rest van de VS, nog decennia verder naar rechts kan duwen. Zo maakte het in 2022 al een einde aan het federale recht op abortuszorg. En deed het dit jaar ook een baanbrekende uitspraak die de reguleringsmacht van federale agentschappen sterk inperkte (Chevron-arrest). Ook kan Trump verdergaan met het benoemen van conservatieve federale magistraten en binnen de hoven van beroep, waar hij eerder ook al vol op inzette.

Drievoudige macht

Trump zal met een loyale Senaat ook geen moeite hebben met het samenstellen van een kabinet. Ook mogelijke controversiële kandidaat-bewindslieden, van wie de afgelopen weken al namen rondgingen, zal hij zonder veel problemen tot ministers benoemd krijgen. Hetzelfde geldt voor ambassadeurs.

Lees ook

Trump heeft een mirakel verricht

Zijn partij is daarnaast nog volop in de race om de macht in het Huis te behouden – mogelijks zelfs uit te bouwen. De afgelopen jaren was die meerderheid zeer nipt, waardoor de Republikeinen er niet veel gedaan kregen, omdat enkele dissidente radicale fractieleden stemmingen frustreerden. Ze zetten zelfs hun eigen Speaker af, omdat die te slap oppositie zou voeren tegen de regering-Biden.

Vooralsnog is de zetelverdeling in het Huis onduidelijk. Maar de goede Republikeinse resultaten in de presidents- en Senaatsrace zouden zich kunnen vertalen naar meer Huis-zetels. Omdat verscheidene districten langzaam tellen of omdat de races er zeer nipt ogen, wordt dit mogelijk pas in de loop van deze week helemaal duidelijk.

Mocht het Huis inderdaad Republikeins blijven zou de regeringspartij minstens twee jaar met een zogenoemde trifecta (presidentschap, Senaat en Huis van Afgevaardigden in handen van dezelfde partij) kunnen besturen. Dat zou de regeringspartij grote macht geven om allerlei wetgeving door te voeren (of die van Biden deels terug te draaien) en de begroting jaarlijks zonder veel problemen aan te nemen. Pas bij de Congresverkiezingen van november 2026 zouden de Democraten daar voor het eerst een einde aan kunnen maken.

Een kleine troost voor de Democraten: trifectas komen vaker voor, maar ze hielden eerder deze eeuw niet lang stand. Barack Obama en zijn vicepresident Biden wonnen in 2008 met zo’n drieslag zowel het Witte Huis als beide kamers van het Congres. Twee jaar later waren ze die alweer kwijt, toen het Huis verloren ging. Biden zelf trad in 2021 ook aan met een uiterst nipte trifecta. Zijn Democraten hadden in de Senaat de meest minieme meerderheid (50-50) waardoor individuele conservatieve Democratische senatoren het regeringsbeleid eigenhandig konden afzwakken of blokkeren. In november 2022 won Biden een extra Senaatszetel, maar bij diezelfde verkiezing raakt hij het Huis al weer kwijt.

Delen

Mail de redactie

Het zag er reuze feestelijk uit. Het kleine balkje boven in het scherm: links blauw, rechts rood, leuk sterretje in het midden. Het logo dat van tijd tot tijd voorbijvloog: ‘AMERIKA KIEST’, in kapitalen, weer met zo’n blauw-wit-rode ster erbij. Sterren in het decor, sterren op Rob Trips koffiemok. En in het balkje onderin nóg een keer die ster, tussen de laatste updates door. „Stembureaus in alle zeven swing states zijn gesloten.” „Amerikanen stemmen ook voor Senaat en o.a. abortusreferenda.” „Recordbedrag van 16 miljoen dollar uitgegeven tijdens de campagnes.”

Als gidsland Amerika het feest der democratie viert, dan viert het kleine Nederland graag een beetje mee. We sturen alle correspondenten die tot onze beschikking staan en de achterblijvers schuiven aan bij een praatprogramma naar keuze. Die keuze was al weken reuze, maar dinsdag was wel het hoogtepunt. In radioprogramma Spraakmakers (KRONCRV) werd alvast stilgestaan bij de redenen waarom de Democraten zouden verliezen, met ‘de economie’ voorop (Angela de Jong: „Dat is de fragmentatie van de samenleving. Met de één kan het heel goed gaan en met de ander gaat het heel slecht”). In Ongehoord Nieuws (ON) trokken Paul Cliteur en companen bij voorbaat de verkiezingsuitslag in twijfel. Bij Eva (AVROTROS) mocht Jort Kelder wederom de verkiezingen mansplainen aan Laila Frank (de geduldigste Amerika-kenner ter wereld). Bar Laat (BNNVARA) vond de gelegenheid bijzonder genoeg om eenmalig uit te zenden vanuit wereldstad Amsterdam, met presentatie door zowel Sophie Hilbrand als Jeroen Pauw, en elke mogelijke mening vertegenwoordigd. Vanaf een barkruk betuigde Henk Jan van Schothorst (die als conservatieve christen lobbyt voor anti-lhbti-wetgeving in Afrikaanse landen) zijn steun aan Donald Trump. En toen moest de echte election night nog beginnen.

Die was te volgen op NPO 1, waar Rob Trip van kwart over elf in de avond tot zes uur in de ochtend de laatste uitslagen afwisselde met interviews en liveverslagen van correspondenten. Mattijs van de Wiel stond bij een stemlokaal waar Democraten en Republikeinen redelijk beschaafd met elkaar om wisten te gaan. Maar er waren ook plaatsen waar dat anders verliep, vertelde Van de Wiel voor de eerste staten rood begonnen te kleuren. „Daar werden dikke middelvingers naar elkaar opgestoken en allemaal lelijke dingen naar elkaar geroepen.” Ach, kon de kijker hoofdschuddend denken. Rare jongens, die Amerikanen. Die roepen almaar onaardige dingen naar elkaar. De ene partij denkt dat de overwinning van de andere partij het eind van de wereld betekent, en vice versa – die duiding kwam heel wat keren voorbij.

Het jammere, zo leek mij persoonlijk, is dat de leider van één van die partijen een aanrander is die openlijk journalisten minacht, de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 een ‘dag van liefde’ noemt, zegt dat hij iemand neer zou kunnen schieten zonder kiezers te verliezen en, nou ja, nog wel meer zorgelijke dingen heeft gezegd en gedaan die je zijn tegenstander naar mijn weten niet kunt verwijten. Dan ga je toch niet helemaal gelijk op.

Of wel – de NOS had nog een leuke Nederlander in Amerika gevonden, een jongen die er speciaal naar toe was gegaan om campagne te voeren voor Trump. In 2016 had hij campagne gevoerd voor Hillary Clinton. Allebei leuk. Van de agresssievere aanpak van de Republikeinen was hij nu enigszins geschrokken, maar interessant was het in elk geval wel geweest. Wie er ging winnen? Geen idee, zei de campagnefanaat. „Het maakt me ook totaal niet uit.” Het avontuur was al beleefd. En ach, er valt straks hoe dan ook een primeur te vieren. De Verenigde Staten krijgen hun eerste vrouwelijke president, of hun eerste president die strafrechtelijk is veroordeeld. Het lijkt nu, aan het begin van de ochtend, die laatste optie te worden. Gefeliciteerd, Amerika.

Delen

Mail de redactie

Donald J. Trump, veroordeeld crimineel, aanstichter van de Capitoolbestorming en door vriend en vijand afgeschreven politicus, heeft een mirakel verricht. Met een verkiezingscampagne waarin hij weinig meer deed dan zijn grieven van acht en vier jaar geleden herhalen en uitvergroten, heeft hij de opkomst onder zijn oorspronkelijke achterban opgedreven én zijn kiezersschare verbreed. Latino’s, jonge mannen en inwoners van traditioneel blauwe steden van Detroit tot Atlanta hebben hem dinsdag aan winst op vicepresident Kamala Harris geholpen.

Woensdagochtend was duidelijk dat Trump drie van de zeven swing states heeft gewonnen: Georgia, North Carolina en Pennsylvania. De andere vier, Wisconsin, Michigan, Arizona en Nevada, liggen binnen handbereik. Het presidentschap lijkt hem niet te kunnen ontglippen.

Trump kan ook de eerste Republikein zijn sinds George Bush in 2004 die de popular vote (meeste stemmen) wint. Daarmee zou de ex-president niet alleen veel beter scoren dan vier jaar geleden, maar ook dan acht jaar geleden, toen hij Hillary Clinton overrompelde. In januari wordt Trump, als oudste president ooit, opnieuw geïnaugureerd.

Zijn tweede termijn kan spectaculair effectiever zijn dan zijn regeringsperiode tussen 2016-2020. Hij heeft nauwelijks meer critici binnen de Republikeinse Partij, die in ieder geval de Senaat veroverde en goede kans maakt het Huis van Afgevaardigden te behouden. In combinatie met de verregaande immuniteit die het conservatieve Hooggerechtshof Trump in juli schonk, weerhoudt vrijwel niets hem van het bouwen van een grensmuur, het deporteren van miljoenen illegale immigranten, het optuigen van handelsbarrières en – als hij dat dreigement doorzet – wraak op zijn politieke tegenstanders. Ook zullen hardliners in zijn partij inzetten op nog strengere abortuswetgeving en drastische veranderingen in het onderwijs.

Democratisch falen

Trumps winst toont niet alleen hoe ongenaakbaar populair de zakenman, reality tv-ster en oerpopulist weer is. Die populariteit werd gesterkt door een mislukte aanslag op zijn leven, de steun van mannen als Tesla- en X-baas Elon Musk en antivaxer en ex-Democraat Robert F. Kennedy. En door grote onvrede over de staat van het land en de onrust in de wereld, Oekraïne en het Midden-Oosten.

Het is evenzeer – misschien nog wel meer – een afstraffing van de Democraten. Vicepresident Kamala Harris, die in drie maanden een knappe campagne voerde, kon nooit ontsnappen aan haar eigen politieke verleden, de enorme impopulariteit van president Joe Biden en hoe onder hun bewind de inflatie en immigratie voor veel kiezers onacceptabel zijn toegenomen.

Waar angstbeelden over criminele, huisdierenetende migranten en transgender personen in vrouwensport en wc’s Republikeinse kiezers motiveerden, sloeg Democratische angst voor Trump als potentiële fascist en woede over de inperking van abortusrechten onvoldoende aan. Harris scoorde weliswaar goed onder vrouwen, vooral zwarte vrouwen, maar de arbeidersklasse die ‘union Joe’ Biden nog aan zich wist te binden, lijkt met deze uitslag definitief bij de Democraten weggelopen. Harris scoorde vrijwel overal slechter dan Biden vier jaar geleden, toen het land, midden in de coronapandemie, Trump afschreef.

De uitslag doet denken aan de nederlaag van Hillary Clinton in 2016. Maar zij voerde een lang voorbereide campagne als opvolger van de populaire Barack Obama en was zelf wereldberoemd. Harris sprong krap drie maanden geleden in toen de aftakelende Biden door zijn eigen partij tot terugtreden werd gedwongen. Ze droeg de last van de zittende macht, zonder dat ze de bekendheid genoot van een president of voormalig first lady. Uit piëteit of overtuiging nam ze tijdens de campagne nauwelijks afstand van Bidens fouten.

Ruk naar rechts

Kiezersonderzoek moet uitwijzen of Trump vooral won vanwege de hoge kosten van levensonderhoud, benzine en woonlasten. Of – zoals in 2016 – zijn radicale oplossingen voor ongereguleerde migratie en retoriek over culturele kwesties. Een ruk naar rechts die ook in Europa te zien is.

Zonder gelovig te zijn heeft Trump allerlei religieuze groepen aan zich weten te binden. Onversneden racisme tijdens zijn campagnebijeenkomsten is geen obstakel geweest voor een toenemend aantal kiezers van kleur. En de blik op het verleden en een ouderwets beeld van mannelijkheid trekt juist jonge mannen aan.

Lees ook

Een veroordeling, een kandidaat-wissel en een moordaanslag: zo verliep de langste, kortste, en duurste Amerikaanse presidentscampagne ooit

De herschikking van kiezers zal tot introspectie bij Democraten moeten leiden. Ook over hun campagnestrategie van fanatiek langs de deuren gaan, waar Harris met name in Pennsylvania op leunde. Seksisme en racisme kunnen een rol gespeeld hebben in Harris’ verlies, maar daar kan de partij zich niet achter verschuilen.

De helft van het land en internationale bondgenoten, Oekraïne met name, houden hun hart vast voor een tweede Trump-presidentschap, met J.D. Vance als vicepresident.

Lees ook

de uitslagen van de presidentsverkiezingen

Delen

Mail de redactie

De drank vloeit nog rijkelijk, de dansvloer staat vol en de sfeer lijkt nog opperbest in de Mexicaanse uitgaansgelegenheid El Malo, in downtown Atlanta, waar de zwarte vrouwenbeweging Song Sisters deze verkiezingsdag haar uitslagenavond houdt. Maar op het grote tv-scherm is de verkiezingsuitzending van CNN, die in een klein rechterhoekje werd getoond naast een eigen promovideo voor ‘Trust Black Women’, nu plots vastgelopen. Stilgezet, blijkt bij navraag aan de organisatie. „Het zorgde voor te veel stress.”

Het is vlak voor 23 uur en de uitslagenkaart begint langzaam maar onverbiddelijk voortekenen te vertonen van een nieuwe verkiezingszege voor de Republikeinse kandidaat Donald Trump. Song Sisters verzet zich in de zuidelijke staat Georgia strijdbaar tegen een van de belangrijkste wapenfeiten van zijn vorige presidentschap: het schrappen van het federale recht op abortuszorg, in 2022, door het Hooggerechtshof met daarin drie door Trump benoemde rechters. De uitslagenavond heeft als motto ‘feest voor reproductieve rechtvaardigheid!’.

Veel aanwezigen gaan er aanvankelijk nog vanuit dat het opnieuw een lange nacht gaat worden. Zoals vier jaar geleden, toen Georgia pas na enkele dagen toegewezen werd aan de Democratische kandidaat Joe Biden. Twintigers Deeyona Massay en Hawa Camara, die in een rustiger hoekje net hun tarotkaarten hebben laten lezen, zijn van plan om niet later dan 1 uur ’s nachts te gaan slapen. „We weten het waarschijnlijk toch morgen pas, joh. En ik moet morgen ook gewoon weer werken.”

Het zal sowieso historisch worden: er komt of voor het eerst een vrouw (van kleur bovendien) in het Witte Huis „of een veroordeelde crimineel”.

Republikeinen al snel hoopvol

De vermoedelijke winst van Trump begint zich in Georgia al rond half negen met elke nieuw percentage stemmen dat gemeld wordt op te dringen. Het leidt eerder op de avond tot steeds enthousiaster gejuich in de grote balzaal van het Hyatt-hotel in Buckhead, een welvarend deel van metropool Atlanta. Hier houdt de Republikeinse Partij van Georgia haar officiële verkiezingsavond. Op tafel staan rood-blauw-witte decoraties en kaarsen met daarop de tekst ‘45-47’: de hoop is hier groot dat Donald Trump niet alleen de 45ste maar ook als 47ste president van de Verenigde Staten de geschiedenisboeken ingaat.

De Republikeinse Partij is op staatsniveau machtig, maar Trump verloor vier jaar geleden mede in Georgia het presidentschap aan Biden. Met een miniem verschil van nog geen twaalfduizend stemmen won de Democraat dat jaar in de staat – sinds Bill Clintons zege in 1992 was dat niet meer gebeurd.

In het Hyatt wordt op twee grote tv-schermen niet het naar links hellende CNN, maar de uitzending van concurrent Fox News vertoond, de rechtse huiszender. Iets voor zevenen ’s avonds druppelen de eerste uitslagen binnen uit enkele staten waar de stembussen net gesloten zijn. Dan is nog niet duidelijk welke kant het op zal gaan, maar de meeste mensen omschrijven hun voorgevoel als „hoopvol” en „optimistisch”.

Het vertrouwen in een voor de Republikeinen gunstige afloop is zo groot, dat de meeste mensen niet meegaan in Trumps preventieve beschuldigingen van fraude – in het geval hij mocht verliezen. Ze vertrouwen erop dat de uitslag op „een paar slordigheden na” zal kloppen en zeggen deze te accepteren wie er ook mocht winnen. „We zijn zo hoopvol”, zegt Valerie Brown met een glas bubbels in de hand.

Net als haar man Dan meent ze dat de organisatie van de verkiezingen in veilige handen was bij hun partijgenoot, secretary of state Brad Raffensperger. Hij boog in 2020 niet voor de druk van Trump om de uitslag nog in diens voordeel om te buigen door 11.800 stemmen te vinden. Een poging tot inmenging waarvoor hij door justitie in Atlanta strafrechtelijk vervolgd wordt, maar nog niet terechtstond. Als hij daadwerkelijk het Witte Huis verovert, zal die zaak vier jaar lang stil komen te leggen dankzij zijn nieuw verworven presidentiële immuniteit.

Gebed verhoord

Een vrouw die door de partijtop is gevraagd om een gebed voor te dragen voorafgaand aan de pledge of allegiance en het Amerikaanse volkslied, barst aan het begin van de avond reeds half in huilen uit. Vechtend tegen haar tranen houdt ze de zaal voor dat „de zondaren noch de progressieven gered zullen worden, maar alleen onze mensen. Ongeacht winst of verlies: we zullen de Heer altijd blijven prijzen.” Enkele uren later al lijkt haar gebed te zijn verhoord.

Delen

Mail de redactie

In één opzicht hebben de peilingen alvast gelijk gekregen: de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn inderdaad een nek-aan-nekrace geworden. Aan het begin van de dag in Nederland lagen de uitslagen van vrijwel alle zogenoemde swing states – de zeven doorslaggevende staten – nog te dicht bij elkaar om een winnaar uit te roepen. Alleen North Carolina (16 kiesmannen) werd vóór 6 uur Nederlandse tijd door persbureau AP aan Donald Trump toegedicht. En in Georgia meldde secretary of state Brad Raffensperger, verantwoordelijk voor het verloop van de verkiezingen, rond 5 uur Nederlandse tijd dat de winst in deze zuidelijke staat de Republikeinse kandidaat niet meer kan ontgaan.

Pikant: Raffensperger was ook in 2020 secretary of state en toen moest hij weerstand bieden aan druk van toenmalig president Trump, die hem in een telefoongesprek vroeg om „11.780 stemmen te vinden – doe me een lol”. Raffensperger weigerde en Democraat Joe Biden won dat jaar de 16 kiesmannen van Georgia. Om zes uur vanochtend bleek dat Harris swing state Virginia had veroverd.

Aan het eind van de (Nederlandse) nacht had Trump volgens AP in het getrapte Amerikaanse kiessysteem 230 electoral votes behaald, Harris 209. Voor een overwinning zijn 270 kiesmannen nodig.

Lees ook

Volg de laatste ontwikkelingen en uitslagen in ons liveblog

Hispanic mannen

In het algemeen zagen de kansen er volgens de meeste Amerikaanse media beter uit voor Trump dan voor Democraat Kamala Harris. Exit-polls lieten zien dat Trump beter scoorde dan vier jaar geleden, niet dat Harris het veel slechter deed dan Biden. In Georgia bijvoorbeeld kreeg Harris vrijwel evenveel stemmen als Biden in 2020 (ruim 2,4 miljoen). Maar Trump kreeg 100.000 stemmen meer dan vier jaar geleden: 2,5 miljoen. Hij wist kiezers, soms kiezers die nooit eerder hadden gestemd, in de landelijke districten te mobiliseren.

In zijn derde presidentscampagne heeft Trump grote vooruitgang geboekt onder een kiezersgroep die de Democraten lange tijd als vanzelfsprekend in de berekeningen van hun electoraat opnamen: latino-kiezers, en dan met name mannen. Er gingen verschillende aantallen rond uit exit-polls. Bij nieuwszender NBC zagen ze dat 54 procent van de latino-mannen Trump prefereerden, tegenover 44 procent voor Harris. Vier jaar geleden won Joe Biden deze groep kiezers nog achter zich met een marge van 51 tegen 45 procent.

Meer goed nieuws voor de Republikeinen: ze wisten twee Senaatszetels te veroveren op de Democraten. In West-Virginia en Ohio versloegen Republikeinse kandidaten hun rivalen. Daarmee heeft de partij nu virtueel – nog niet alle races waren afgerond – een kleine meerderheid in de Senaat. Hier kan voor de partij nog een extra zetel bijkomen in Montana.

Democratisch gezinde commentatoren probeerden de moed erin te houden in de tv-shows. „Wij, Democraten, hebben nogal een neiging tot nervositeit. Okay, nu zitten we op piek-nervositeit”, zei commentator Jessica Tarlov rond 23 uur oostkust-tijd op Fox News. „Blijf kalm, Democraten”, zei Donna Brazile bij CNN. Ze wees erop dat Harris nog altijd de staten Wisconsin, Michigan en Pennsylvania kan winnen, waarmee ze de grens van 270 kiesmannen zou passeren.

Delen

Mail de redactie

Goedenavond, goedenacht of alvast goedemorgen! Welkom in het liveblog van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De komende uren volg je hier alle uitslagen in de race tussen de Democratische kandidaat Kamala Harris en de Republikein Donald Trump. Hier leest u het vorige blog terug.

Lees ook

Uitslagen Amerikaanse verkiezingen

Wat kunnen we vannacht verwachten?

De eerste stembussen sluiten om 1 uur ’s nachts Nederlandse tijd in zes staten, die in totaal zestig kiesmannen te verdelen hebben en overwegend Republikeins stemmen. Een half uur later begint het stemmentellen in nog eens drie staten (samen 37 kiesmannen) – waarvan één spannend is: North Carolina.

De meeste stembussen sluiten tussen pakweg twee en vier uur ’s nachts Nederlandse tijd: om twee uur in staten die samen 171 kiesmannen tellen, om drie uur in staten met gezamenlijk 163 kiesmannen. De laatste stembussen sluiten om zeven uur ’s ochtends Nederlandse tijd, in Alaska.

Lees ook

Hoe laat sluiten de stembureaus in de VS en wanneer komen de uitslagen?

Wanneer weten we wie er gewonnen heeft?

Het kortste antwoord: er kán vannacht een winnaar bekend zijn, maar het kan ook nog dagen duren.

In veel staten zal in de uren nadat de stembussen zijn gesloten een winnaar worden uitgeroepen, ook als nog niet alle stemmen geteld zijn. Het gaat dan met name om staten die een duidelijke politieke kleur hebben, overwegend Republikeins. Zo’n effect is er waarschijnlijk ook in de tussenstanden uit staten, omdat kleinere, rurale districten, waar meer Republikeinen wonen, vaak eerder klaar zijn met het tellen van de stemmen dan grotere districten rond grote steden, waar Democraten sterker zijn.

Het is daarom goed mogelijk dat halverwege de nacht Donald Trump een ruime voorsprong heeft op Kamala Harris, zowel in aantal voorspelde kiesmannen als totaal aantal stemmen, maar dat het beeld in de tweede helft van de nacht kantelt – tenzij Trump overduidelijk wint. In 2016 was dat rond vijf uur ’s nachts wel duidelijk, toen de staat Florida aan hem werd toebedeeld; maar in 2020 duurde het tot zaterdagmiddag.

Lees ook

Vier scenario’s voor de strijd om het Witte Huis – en 22 races om in de gaten te houden

Welke staten zijn belangrijk om in de gaten te houden?

Voor een vroege indicatie zullen veel ogen gericht zijn op Georgia (stembussen dicht om 01:00 uur Nederlandse tijd) en North Carolina. In beide staten zijn briefstemmen al geteld, waardoor er in de loop van de nacht al prognoses en uitslagen worden verwacht. Als Harris het in die staten goed doet, ligt ze op koers voor het Witte Huis. Maar als Trump er wint, verschuift de aandacht zich naar staten waar het langer kan duren voor er duidelijkheid is.

Dat komt doordat de staten verschillen in wanneer zij welke stemmen tellen. In sommige swing states zijn de stemmen die per post zijn uitgebracht al geteld. Maar in de cruciale staat Pennsylvania gebeurt dat pas vanaf verkiezingsdag. Uit Michigan en Wisconsin worden pas in de ochtend (Nederlandse tijd) uitslagen verwacht. En het kan nog dagen duren voordat er duidelijkheid is uit Nevada, omdat alle briefstemmen die tot vier dagen ná de verkiezingen binnenkomen nog meetellen. Uit die staten komen gedurende de nacht wel tussenstanden en prognoses.

Goed om te weten: NRC volgt de prognoses en uitslagen van persbureau AP.

‘Dit is de dag dat Donald Trump de verkiezingen gewonnen heeft’, was afgelopen maanden vaak te lezen op sociale media. Na het debat met Joe Biden, na de moordaanslag op zijn leven, na zijn keuze voor J.D. Vance als zijn running mate, waren er momenten dat een Trump-overwinning onvermijdelijk leek. Maar tot de allerlaatste dag is de presidentscampagne tussen Donald Trump en Kamala Harris een nek-aan-nek race gebleken. Voor Trump was het de langste en voor Harris de kortste campagne in de moderne Amerikaanse geschiedenis, en voor hun partijen de duurste ooit. Voor de kiezer was het een ongekende rollercoaster van dramatische ontwikkelingen. Een terugblik op de Amerikaanse verkiezingsstrijd, in afwachting van de eerste resultaten.

15 november 2022

Na zijn verlies in 2020 en de daaropvolgende bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 was Trump door vriend en vijand politiek doodverklaard. Maar vlak nadat zijn partij slecht had gescoord in de tussentijdse verkiezingen, kondigt hij op Mar-a-Lago een comeback aan. Zijn eerste kiezersbijeenkomst houdt hij in Waco, Texas. Op een scherm zingt een koor van veroordeelde bestormers van het Capitool vanuit de gevangenis. Op het podium belooft Republikein Trump. „Voor degenen die onrecht is aangedaan en zijn verraden. Ik ben jullie vergelding.” Kort daarna worden er vier strafzaken tegen hem aangespannen.

Lees ook

De bestorming van het Capitool in foto’s

25 april 2023

Ook de zittende president Biden besluit een gooi naar een tweede termijn te doen. Mocht hij in januari 2025 opnieuw geïnaugureerd worden, dan zal hij 82 jaar zijn en zijn zelf gevestigde record van oudste president ooit verbreken. „We verkeren nog steeds in een strijd om de ziel van de VS”, zegt Biden. Er is geen discussie of zijn (eveneens) impopulaire vicepresident Kamala Harris hem moet vervangen als kandidaat namens de Democraten. Twee weken later laat Biden het van zijn voorgangerTrump geërfde grensbeleid los en neemt het aantal illegale migranten rap toe.

Lees ook

Biden kreeg de zuidgrens weer onder controle, waarom durft Harris dat succes niet te claimen?

Voorjaar 2024

Beide mannen winnen eenvoudig hun voorverkiezingen. Trump door Republikeinse sterren Ron DeSantis en Nikki Haley te verpletteren, Biden ondervindt enkel weerstand van ‘uncommitted’ kiezers die boos zijn over de onverwaardelijke Amerikaanse steun aan het Israëlische geweld in Gaza. Eind mei veroordeelt een jury in New York Trump voor 34 strafbare feiten rond het afkopen van een pornoster om de verkiezingen van 2016 te beïnvloeden.

Lees ook

In de rechtbank in New York kan een boze en ongeduldige Donald Trump alleen maar fluisterend schelden

27 juni 2024

Biden kiest de vlucht naar voren. De „sympathieke, goedbedoelende, oudere man met een slecht geheugen”, zoals hij in een rapport over zijn omgang met staatsgeheime documenten wordt genoemd, moet iets doen om zijn almaar kelderende reputatie op te krikken en hij besluit Trump uit te dagen voor een ongekend vroeg debat. De theorie van zijn campagneteam is dat kiezers Trump alleen maar in actie hoeven te zien om eraan herinnerd te worden hoe vreselijk hij is. Het tegenovergestelde gebeurt. Biden levert een abominabele debatprestatie. Er volgt een maand van chaos en paniek bij de Democraten.

Lees ook

Na warrig debat van Biden tegen Trump is de verslagenheid onder Democraten groot: ‘Ik zou hem dolgraag vervangen’

13 juli 2024

Een vreemd hoogtepunt, zeker voor het slachtoffer. Maar de mislukte aanslag op zijn leven door Thomas Crooks brengt Trump ongekende populariteit. Trumps geweldige politieke instinct doet hem, gewond aan zijn oor, opstaan en met zijn vuist in de lucht ‘vecht, vecht, vecht’ naar zijn publiek roepen.

Trump heeft sowieso een goede maand. Het Hooggerechtshof schenkt hem verregaande immuniteit, die de inhoudelijke behandeling van de overgebleven vervolgingen definitief over de verkiezingen heen tilt. Op de Republikeinse Conventie voelt Trump zich onoverwinnelijk en kiest hij MAGA-bekeerling J.D. Vance als running mate. Heel even doet Trump alsof zijn campagne van toon zal veranderen door „een nieuw tijdperk van veiligheid, welvaart en vrijheid voor burgers van elk ras, religie, kleur en afkomst” te beloven, maar lang houdt hij de verbindende toon niet vol.

Lees ook

Trump begint zijn conventiespeech verzoenend, maar eindigt zoals altijd: chaotisch en gegriefd

21 juli 2024

De Democratische opstand, subtiel geleid door Nancy Pelosi, verzwakt Biden steeds verder. De president buigt de zondag na het Republikeinse Conventie-feestje voor de druk uit zijn partij. Hij voorkomt zo verdere opstuwing van Trump in de peilingen: Biden trekt zich terug en positioneert zijn vicepresident als opvolger. Harris belt, in haar universiteitstrui en op gympen, de partij rond voor steun en voorkomt een interne strijd. De eerste endorsement, van popster Charli XCX, komt binnen en ‘brat summer’ begint.

23 augustus 2024

Augustus is Harris’ maand. Ze kiest running mate Tim Walz, trekt volle zalen, haalt bakken met geld op, overspoelt het internet met memes en heeft een vlekkeloze conventie. Zelfs de protesten rond Gaza lijken geluwd. Trump toont zich persoonlijk gegriefd dat Biden hun strijd heeft opgegeven en speelt de rassenkaart tegen Harris. Ze is pas recent ‘zwart geworden’ uit politiek gewin, haalt hij uit. Vance wordt met elk optreden impopulairder en drijft kinderloze huisdierenbezitters in Harris’ armen als oude uitspraken opduiken waarin hij de Democraten ervan beticht de toekomst te vergooien omdat ze geleid worden door ‘kinderloze kattenvrouwtjes’. Hoe meer kiezers van Harris zien, hoe positiever ze over haar denken. De Democraten denken werkelijk de bladzijde van zowel het hoofdstuk Trump als Biden om te kunnen slaan.

Lees ook

‘Een glimlach van duizend watt’ en een onverzettelijk leider – zo werd Kamala Harris gelanceerd als kandidaat

10 september 2024

Ook het eerste, en uiteindelijk enige debat, tussen de kandidaten lijkt een succes voor Harris. Ze weet Trump uit de tent te lokken.

Het is Trumps leugen dat Haïtianen in Springfield Ohio huisdieren zouden eten, die vervolgens dagenlang het nieuws domineert. Hij toont zich echter de volleerde populist: wat hij zegt is niet waar, maar zou volgens een groot deel van angstige Amerikanen waar kunnen zijn. Na vooral campagne te hebben gevoerd over de staat van de economie, richt hij zich weer volop op het zwartmaken van immigranten, gekoppeld aan Harris’ vermeende rol als ‘grenstsaar’. In Springfield is het door Trumps ophitsende uitspraken nog steeds onrustig.

Lees ook

Anna uit Springfield in Ohio vond haar verdwenen kat snel terug. Maar toen had ze de politie al op haar Haïtiaanse buren afgestuurd

7 oktober 2024

Harris heeft de popsterren en andere beroemheden achter zich, maar de rijkste man ter wereld, Elon Musk, heeft zich in de zomer achter Trump geschaard. Hij zet zich steeds actiever in voor de campagne. Met miljoenen dollars, met desinformatie op zijn platform X en door op een rally op het podium enthousiast op en neer te springen.

Ook ex-Democraat Robert F. Kennedy Jr zit volledig in het Trumpkamp. Het wordt steeds duidelijker dat het niet alleen bij de kandidaten, maar ook onder kiezers een verkiezing is waarbij de mannen tegenover de vrouwen staan.

Lees ook

Volledige steun van Elon Musk is voor Trump van ongekende waarde

8 oktober 2024

Als ze interviews gaat geven komt Harris een stuk moeilijker los van de negativiteit rond Biden, de druk van inflatie en de hoge huizenprijzen en haar eigen uiterst linkse presidentscampagne in 2019. Ze komt nauwelijks met nieuwe beleidsplannen.

Harris durft geen afstand van haar baas te nemen, waarmee ze haar kans verspeelt om als ‘de kandidaat van verandering’ te worden gezien. Het dieptepunt van haar campagne is wanneer haar tijdens een vriendelijk interview bij The View wordt gevraagd wat ze anders zou hebben gedaan dan Biden. De uitgelezen kans om mee te buigen met het volkssentiment en iets te zeggen over dat de grens met Mexico te poreus is geweest, dat de economische stimulans anders had gekund of door iets kritisch te zeggen over Israël. Haar antwoord, „er schiet me niets te binnen”, echoot lang na.

Lees ook

‘De wittebroodsweken zijn voorbij’, aldus CBS. Vijf momenten van de live interviews tijdens de mediablitz van Kamala Harris

22 oktober 2024

Een oktober surprise komt er niet, maar aan het eind van de maand publiceren zowel The New York Times als The Atlantic interviews met John Kelly, de generaal die het langst diende als Trumps stafchef. Kelly beschrijft daarin hoe Trump Hilter prees en noemt hem een fascist. Een label dat Harris snel overneemt, nadat ze even de nadruk probeerde te leggen op Trumps ouderdom. In de laatste dagen van de campagne is Trump niet langer een weirdo, maar weer een gevaar voor de democratie. Zo is de Democratische campagne terug bij de kernboodschap van Biden: het karakter van de president is belangrijker dan het beleid.

Lees ook

Of Kamala Harris denkt dat Trump een fascist is? ‘Ja dat geloof ik’, zegt ze tegen CNN

5 november 2024

Trump sluit zijn campagne vermoeid af met grieven en rancune, Harris schildert hem af als bedreiging en probeert dat te combineren met een positieve boodschap voor de toekomst. Samen hebben ze naar schatting 3,5 miljard dollar aan hun campagne uitgegeven.

Deze dinsdag bepalen de kiezers in de Verenigde Staten of het weer ‘Make America Great Again’ wordt of toch ‘We’re not going back’. De strijd in zeven staten is nek-aan-nek en zal doorslaggevend zijn. Wordt het een voortzetting van een onvoltooid Trump-regime, ditmaal met strafrechtelijke veroordeling en zonder beperkingen van de oude Republikeinse garde? Of de eerste vrouwelijke president, een dochter van immigranten? Beiden erven een diep verdeeld land.

Lees ook

Tijdens laatste rally’s richt Harris zich tot islamitische gemeenschap, Trump heeft ‘geen probleem’ met pers neerschieten

Delen

Mail de redactie