Als je enigszins bent ingevoerd in de Nederlandse Hiphop dan weet je waar THC voor staat, dat staat voor Tuindorp Hustler Click. Het is een rapcollectief waarvan alle leden uit Tuindorp Oostzaan in Amsterdam Noord afkomstig zijn.
In 2005 bracht THC het album Artikel 140 uit. Het werd nooit een heel groot commercieel succes, maar het is wel, kunnen we anno 2025 constateren, een klassieker van de Nederlandse street-rap.
Hiphopkenner en eigenaar van hiphop-platenlabel Kees Koning maakt ons deelgenoot van de THC-wereld. We horen hoofdrolspelers van toen RBDjan, d’Tuniz En Rapper Rocks. We zijn weer in Rocks’ slaapkamer, die omgebouwd was tot studio. Nee, het was misschien meer een soort opvangplek, iedereen was er altijd welkom en Rocks’ moeder kookte. Het slaapkameralbum wat daar gemaakt werd, met al die verschillende accenten van de jongens en al die goede nieuwe beats bleek een enorme culturele impact te hebben. Het raakte onderwerpen van de maatschappij. Armoede, drugsproblemen, het was eigenlijk zijn tijd ver vooruit. Wat een kick om dat weer terug te horen.
Eén van de hevigste gevechten in de recente Nederlandse militaire geschiedenis vond plaats in juni 2007, in Uruzgan, Afghanistan. Dat drong hier toen beperkt door. „De kranten stonden bol van interne ruzies bij de VVD, de opening van de Betuwelijn en het slechte weer dat spoedig ten einde zou komen”, aldus het persbericht van de podcast De Afghaanse Hand . In de Vallei van Chora werden zestig Nederlandse soldaten omsingeld door honderden Talibanstrijders. Aafke Romeijn en Bram Ieven reconstrueren het gevecht en geven een beeld van hoe de Nederlandse missie in Afghanistan hier in de media werd verslagen. Uruzgan werd uiteindelijk vrij snel uit het collectieve geheugen gewist, ondanks dat er zeer kritische rapporten over het optreden van de Nederlandse militairen tijdens de veldslag werden geschreven. Hoe kwam dat? Wie waren daar verantwoordelijk voor en waarom waren we eigenlijk in Afghanistan? We horen ex-militairen, beleidsmakers, journalisten en ooggetuigen in een zeer zorgvuldig opgebouwd verhaal. Begeleid door muziek die de makers (tevens muzikanten) zelf gecomponeerd hebben.
In juli van dit jaar is het 30 jaar geleden dat Srebrenica, in Bosnië en Herzegovina, onder de voet werd gelopen door het Bosnisch-Servische leger. Meer dan 8000 mensen werden in 5 dagen tijd vermoord, duizenden anderen werden gedeporteerd.
We kennen deze gruwelijke geschiedenis vrijwel alleen maar door de rol die het Nederlandse bataljon Blauwhelmen speelde, dat de genocide niet wist te voorkomen. Maar wie zijn de Bosniërs die het overleefden, of die elders vanuit Bosnië vluchtten voor het etnische geweld? Elf inmiddels Bosnische Nederlanders vertellen over de krankzinnigheid van oorlog, de haat, de doodsangst, de trauma’s en het opnieuw op moeten bouwen van een leven in een vreemd land. In aflevering 1 vertelt Satko Mujagic over het concentratiekamp Omarska, waarin hij als 20-jarige in het begin van de oorlog terechtkwam. Hij keek er de dood in de ogen, werd gemarteld maar overleefde het. Veel vrienden, klasgenoten en buren van hem niet. Ze zijn er elke dag nog, in zijn hoofd, hij blijft hun namen noemen, hun verhalen en die van al die andere stemmen die we nog gaan horen moeten verteld blijven worden.
Het voelde „rielie greet”, zei Mark Rutte, om de NAVO-top te hosten – en dat viel aan hem te merken ook. ’s Ochtends vroeg had de NOS al een filmpje online gezet met de titel: ‘Rutte grapt met Schoof in NAVO-zaal’. Een goed gekozen titel, want net zoals de zin intact was gebleven als je ‘met Schoof’ had weggelaten, speelde onze premier in de beelden geen noemenswaardige rol. Tijdens zijn rondleiding door de grote vergaderzaal hoorde je hem soms wat mompelen op de achtergrond terwijl de camera gericht bleef op zijn voorganger, die dan bijvoorbeeld de voorzittersmicrofoon naar zich toetrok om er de slagzin „Jazeker, de hypotheker” in te scanderen. Voor het eerst in lange tijd had ik het enigszins met Schoof te doen. Dit zou je bij mij ook niet moeten uithalen voor twaalf uur ’s middags.
Maar de secretaris-generaal van de NAVO heeft daar geen boodschap aan. Om kwart over elf had de NOS een nieuw clipje in de aanbieding, nu met de highlights van het interview met Rutte waar de top mee was afgetrapt. Dit filmpje droeg de (grammaticaal twijfelachtige) titel: ‘Rutte over Trump, situatie in Oekraïne en maakt grapje richting Schoof’. Je kon nu voorzichtig aan spreken van een patroon. Het grapje in kwestie was dat Rutte zijn interviewer vroeg wie de volgende spreker was, toen het interview dreigde uit te lopen. „De minister-president”, antwoordde de interviewer. „Oh”, zei Rutte – „den wie ken teek moor tajm.” Hij lachte zijn Rutte-lach: dichte oogjes, open mond, monter duimpje in de lucht. De camera draaide voor het idee in de richting van Schoof, maar die zat ergens in het donker, waardoor je niet wist waar je moest kijken.
In het interview werd intussen nog een patroon zichtbaar: zo vrolijk als Rutte op de teentjes van de Nederlandse premier danste, zo eerbiedig likte hij de hielen van de Amerikaanse president. „Ik wil president Trump complimenteren met het doorbreken van de impasse”, zei Rutte over de oorlog in Oekraïne. „Toen hij verkozen werd, is hij de dialoog gestart met president Poetin. Dat heb ik altijd cruciaal gevonden.” ’s Middags maakte Trump wereldkundig dat Rutte hem privé ook al complimentjes had gestuurd. Op zijn eigen socialemediaplatform plaatste de Amerikaanse president screenshots van het appje, waarin Rutte hem onder meer bedankte voor de bommen op Iran en drie keer benadrukte hoe belangrijk Trump was. Hij rondde de boel nog net niet af met „XOXO”.
Dat is toch niet houdbaar, zulke onevenwichtige liefde. En waanzinnig pijnlijk om naar te kijken, bovendien: hoe de één duidelijk meer interesse heeft dan de ander. In de MTV-show Ex on the Beach: Double Dutch (een belangrijke kijktip voor Rutte) kun je zien dat zoiets zelden goed afloopt. De aflevering van dinsdag toonde onder meer het breekpunt van Chimene, die een nieuwe zwak had ontwikkeld voor haar ex Dani. Maar tot Chimenes verdriet bleef Dani telkens voorstellen om andere deelnemers in hun liefdesleven te betrekken, liefst zes man tegelijk. Ten einde raad huilde Dani uit in de sixpack van Nick; haar betraande gezicht frontaal op zijn platte buik. Dat had zo’n vernietigende werking op het collectieve libido dat de orgie uiteindelijk werd afgeblazen. Weg sfeer.
Bij de verslaggeving over de NAVO-top bleef de sfeer er dinsdag wel goed in zitten. Een beetje te goed, zou je haast zeggen. Zo besloot de NOS de top „live vanuit Madurodam” te bespreken, waar Nederland zich nog kleiner maakt dan het daadwerkelijk is. Dat bracht mijn gedachten toch weer naar Rutte en zijn scheefgegroeide verhouding tot „Mr. President”. Met die woorden had hij zijn appje aan Trump geopend. Een heel formele aanhef. En daarna had hij er – aftastend, hoopvol – nog een tweede, intiemere optie aan toegevoegd: „Dear Donald”. Trump mag zelf kiezen.
Opnieuw worstelt de BBC met berichtgeving gerelateerd aan Gaza. Dit keer is het omstreden Noord-Ierse hiphoptrio Kneecap het middelpunt van de ophef. De groep staat bekend om zijn opruiende teksten, en zijn steun voor de Palestijnse zaak. Elk concert begint met een boodschap in grote witte letters op een zwart podiumdecor: „Israel is committing genocide against the Palestinian people.”
Een lid van Kneecap werd vorige maand aangeklaagd wegens steun aan een verboden terreurgroep nadat hij tijdens een concert met een vlag van de Libanese Hezbollah-beweging zou hebben gezwaaid. Liam O’Hanna (artiestennaam Mo Chara) stond vorige week voor de rechter in Londen, terwijl honderden fans zich buiten de rechtbank hadden verzameld.
In een reactie op de aanklacht zei de band: „14.000 baby’s staan op het punt te sterven van de honger in Gaza, terwijl het voedsel dat de wereld heeft gestuurd aan de andere kant van de muur staat. En de Britse gevestigde orde is weer tegen ons gericht. Wij ontkennen deze ‘overtreding’ en zullen ons fel verdedigen. Dit politieoptreden is politiek, dit is een carnaval van afleiding. Wij zijn niet het verhaal, genocide is het verhaal.”
Het trio staat later deze week op Glastonbury, hoewel het festival onder grote druk staat om het optreden af te zeggen. Zelfs de Britse premier Keir Starmer bemoeide zich dit weekeinde met de kwestie. Gevraagd door het tabloid The Sun of hij het concert van de groep gepast vindt, zei de premier: „Nee, dat vind ik niet. Dit gaat over de dreigementen die niet geuit mogen worden. Ik zal er niet te veel over zeggen, want er loopt een rechtszaak, maar ik vind dat niet gepast.”
Vorige week riep Kemi Badenoch, leider van de Conservatieve Partij, de BBC al op om het concert van Kneecap niet uit te zenden. Badenoch schreef op X: „De BBC zou geen propaganda van Kneecap moeten uitzenden. Een bandlid van Kneecap is momenteel op borgtocht vrijgelaten, aangeklaagd op grond van de Terrorismewet. Als een publiek gefinancierd platform zou de BBC extremisme niet moeten belonen.”
De BBC heeft nog geen besluit genomen. Maar de zender zit duidelijk met de kwestie in zijn maag. Want het is niet de eerste keer dat de BBC onder druk staat vanwege berichtgeving gerelateerd aan Gaza. Het maakt de zender opvallend voorzichtig. Terwijl veel experts inmiddels spreken van genocidaal geweld, houdt de BBC het erbij dat Israël zich mogelijk schuldig maakt aan oorlogsmisdaden in Gaza.
Documentaire
Vorige week maakte de BBC bekend dat het een verwachte documentaire over de voortdurende Israëlische aanvallen op hulpverleners in Gaza niet zal uitzenden vanwege zorgen over partijdigheid bij de productie. Gaza: Doctors Under Attack werd gemaakt door het bedrijf Basement Film in opdracht van de BBC en zou in februari worden uitgezonden. Maar de uitzending werd uitgesteld nadat er ophef was uitgebroken over een ándere Gaza-documentaire van de BBC.
Het definitieve besluit om Gaza: Doctors Under Attack niet uit te zenden volgde op recente opmerkingen van de documentairemakers, onder wie de Britse journalist Ramita Navai. In een interview met Radio 4 zei zij dat Israël „een schurkenstaat is die oorlogsmisdaden en etnische zuiveringen pleegt en Palestijnen massaal vermoordt”. In reactie op het besluit de film niet uit te zenden, zei zij dat de BBC „volledig heeft gefaald” en „journalisten zwijgen oplegt”.
De andere documentaire waar de BBC zijn handen vanaf trok, was Gaza. How to Survive a Warzone. De film, die de oorlog bekijkt door de ogen van kinderen, werd eveneens gemaakt door een extern productiebedrijf en werd wél in februari uitgezonden. Maar na de uitzending bleek dat Abdullah Al-Yazouri, een 13-jarige jongen die optreedt als verteller van de film, familie blijkt te zijn van een hoge Hamas-functionaris. Daarop haalde de BBC de documentaire van iPlayer en andere platformen.
De wijze waarop de BBC omgaat met de gevoeligheden rond de Gaza-oorlog leidt zowel intern als extern tot kritiek. Medewerkers kwamen eerder deze maand tijdens een personeelsbijeenkomst in verzet tegen het schrappen van de film over de hulpverleners in Gaza. Dit blijkt uit interne berichten die de website Deadline in handen kreeg. „Waarom staat u de uitzending van Gaza: Doctors Under Attack niet toe?”, vroeg iemand. „Bent u zich ervan bewust dat dit de reputatie van de BBC, en haar vermogen om verhalen over Palestina te vertellen, negatief beïnvloedt?”
Tijdens de NAVO-top in Den Haag is cyberveiligheid en de bestrijding van desinformatie een prioriteit voor de Nederlandse veiligheidsdiensten. Want militairen en diplomaten van de westerse alliantie zijn geregeld doelwit van hackers die gelieerd zijn aan de Russische spionagediensten. Dat bleek bijvoorbeeld in aanloop naar de NAVO-top in Litouwen in 2023, toen pro-Russische hackers de netwerken en cruciale infrastructuur van tientallen NAVO-lidstaten probeerden te infiltreren.
Naast cyberaanvallen verspreidt Rusland ook op grote schaal desinformatie om de westerse steun voor Oekraïene te ondermijnen en discussies te beïnvloeden. Rond de NAVO-top in de VS vorig jaar deelden aan Rusland gelieerde hackers valse persberichten van de NAVO. In reactie op de storm van desinformatie is de NAVO na de laatste top begonnen met het verspreiden van wat de alliantie „accurate informatie” noemt via sociale media, de eigen website en campagnes.
„We gaan tijdens deze NAVO-top weer een golf aan desinformatie zien”, voorspelt Pekka Kallioniemi, een Finse expert op het gebied van sociale media en online desinformatie, die de afgelopen jaren is uitgegroeid tot een prominente criticus van Russische propaganda op sociale media. Hij is vooral bekend van zijn zogenoemde ‘Vatnik Soups’: draadjes op X of video’s op YouTube waarin hij bepaalde pro-Russische propagandatactieken bespreekt en (westerse) mensen die deze propaganda, bewust of onbewust, helpen te verspreiden. Daarmee heeft hij in een rap tempo ruim 150.000 volgers vergaard, evenals een diplomatieke onderscheiding van de Litouwse regering.
De 43-jarige Kallioniemi was jarenlang een postdoctoraal onderzoeker die beïnvloeding van informatie onderzocht aan de Universiteit van Tampere, een stad in Finland. Maar zijn activiteiten op sociale media namen steeds meer van zijn tijd in beslag. Begin dit jaar besloot hij met zijn werk voor de universiteit te stoppen en zich volledig te richten op Vatnik Soup. Hij richtte een bedrijf op dat zich bezighoudt met het maken en verspreiden van deze filmpjes en artikelen op sociale media. De Fin hoopt het bedrijf te bekostigen met subsidie van de Europese Unie.
De lijst van personen aan wie Kallioniemi een ‘vatnik’ wijdt, wordt steeds langer. Een deel is samengebracht in een boek, dat onlangs is gepubliceerd door een kleine Deense uitgeverij. Bij ‘vatniks’ moet overigens alleen gedacht worden aan figuren die direct zijn verbonden aan de Russische overheid, zoals de Russische tv-propagandist Vladimir Solovyov of de voormalig Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe. De term omvat ongeveer iedereen die volgens Kallioniemi een pro-Russisch standpunt verkondigt of daar tegenaan schuurt. Ook de Britse komiek Russell Brand, de overleden Italiaanse ex-president Silvio Berlusconi, en de Hongaarse president Viktor Orban zijn allemaal het onderwerp van een ‘vatnik’ geweest. In Nederland vallen volgens Kallioniemi Geert Wilders en Thierry Baudet onder die term.
U noemt deze personen ‘vatniks’, wat betekent dat zij dezelfde ‘pro-Russische’ narratieven verkondigen. Waar komt dat narratief vandaan? En hoe worden zij beïnvloed om het te pushen?
„Het Kremlin heeft wat ik meestal ‘spindoctors’ noem. Die komen dus eigenlijk met een paar hoofdverhalen, vaak is dat een verdraaiing van de geschiedenis, of pure onzin. Het kan bijvoorbeeld gaan over Oekraïense nazi’s, of biologische laboratoria die een chemische oorlog voorbereiden. Zulke verhalen worden daarna verspreid via nepaccounts en bots op sociale media. Wanneer die narratieven – bewust of onbewust – worden opgepikt door echte personen, dan neemt de kracht van die verhalen alleen maar toe.”
Kunt u uitleggen hoe iemand zo’n Russisch narratief adopteert?
„De nepaccounts en bots zorgen voor een complex samenspel op sociale media van journalisten, experts, mensen en opinies. Daarmee creëer je geleidelijk een systeem van twijfel, waardoor mensen niet meer weten wat de waarheid is en wie ze moeten geloven. En te midden van die chaos geven bepaalde mensen dan de voorkeur aan een eenvoudige uitleg en makkelijke oplossing voor ingewikkelde problemen. Zo wordt de genuanceerde geschiedenis van het Oekraïense Azov-bataljon in het Russische verhaal volledig overgeslagen en gereduceerd tot het label ‘nazi’s’.
Waarom begon u na de Russische invasie van Oekraïne met ‘Vatnik Soup’?
„Net als iedereen was ik geschokt door de invasie. Ik had meteen het gevoel dat ik iets moest doen. Aangezien ik veel ervaring heb op sociale media, creëerde ik een Twitter-account. Ik zag dat sommige mensen steeds dezelfde verhalen verkondigden: misinformatie die opvallende overeenkomsten vertoonde. Vervolgens deed ik kleine onderzoeken, eerst in mijn eigen land Finland. Ik had nooit verwacht dat mijn draadjes zo populair zouden worden, met name ook in Oekraïne. Dat was reden om ‘Vatnik Soup’ internationaal uit te breiden.”
Waarom waren met name de Oekraïense reacties belangrijk?
„Meestal komt de beste feedback van de mensen die de Russische agressie zelf hebben gezien of meegemaakt. Zij zien fouten het snelst. Daarnaast zijn positieve reacties uit bijvoorbeeld Georgië, dus elk soort land dat een Russische marionet dreigt te worden, altijd goed. Het is een signaal dat je iets belangrijks doet.”
U bent vooral actief op X, dat sinds de overname door Elon Musk een platform is geworden waar extreem-rechtse, dan wel pro-Russische stemmen domineren. Waarom bent u daar nog aanwezig?
„Ik wil zijn waar de discussie wordt gevoerd. En dat is nog altijd op X, ondanks dat het platform de laatste jaren giftiger en giftiger wordt. Daar kan ik nog van betekenis zijn en een verandering teweegbrengen. Veel mensen hebben het platform verlaten voor bijvoorbeeld BlueSky. Alleen is daar geen onenigheid, geen discussie. Eén opinie overheerst, dus heel veel nut heeft het niet om op dat platform actief te zijn. Ik heb grotere impact door op X veel eigen content te posten en te reageren op de posts van anderen.”
Bent u zelf wel eens het doelwit geweest van Russische desinformatie?
„Zeker, zo gaat het meestal, het is onderdeel van het werk. Zodra iemand zich hard uitspreekt tegen Russische narratieven, word diegene doelwit.
„De desinformatie die tegen mij is gericht, zou evenwel erger kunnen. Er gaan in kleine pro-Russische kringen op sociale media nu enkele berichten van mij rond die ik nog nooit heb geschreven. Daarnaast word ik regelmatig bedreigd. Het meest stressvolle zijn echter de rechtszaken die tegen me zijn aangespannen. Zo klaagde Kim Dotcom, een Duits ondernemer aan wie ik een draadje op X had gewijd, mij aan in Finland. Uiteindelijk liep het op niets uit, maar vanwege dit soort aangiftes ik heb wel wat nachten slecht geslapen.”
Dinsdag begint een belangrijke NAVO-top, waarbij onder meer de defensieuitgaven van de lidstaten op de agenda staat. Verwacht u weer een piek van Russische desinformatie tijdens de top?
„Ze zullen sowieso hetzelfde doen als bij eerdere NAVO-toppen: het internet overspoelen met een golf aan onjuiste verhalen. Misschien zullen er een paar nieuwe narratieven over de oorlog in Oekraïne tussen zitten. Waarschijnlijk is de belangrijkste nieuwste ontwikkeling dat Rusland de focus zal proberen te verleggen van Oekraïne naar het Midden-Oosten. De bombardementen tussen Israël en Iran komt het land goed uit, omdat politici en burgers daardoor hun aandacht verleggen van Oekraïne. Het Westen let dan minder op wat Rusland aanricht in het buurland en het publieke debat verstomt.
„Het wordt overigens elk jaar makkelijker om overtuigend nepnieuws te verspreiden. De komende jaren worden wat dat betreft een wilde tijd. AI (kunstmatige intelligentie) wordt alsmaar beter, waardoor ook de Russen ermee uit de voeten kunnen. Nu al zie je op sociale media platformen zoals TikTok of X dat het op het oog soms uitermate lastig is om echt nieuws, dat gemaakt is door professionele journalisten, te onderscheiden van nepnieuws gemaakt met behulp van AI. Daar maak ik mij echt zorgen over.”
Een postbezorger loopt in stilte door een maanlandschap, zijn rugzak vol met pakketten. Hij is vertrokken uit een ondergrondse bunker en gaat naar de volgende: schuilplaatsen voor een mensheid die de buitenwereld vreest. De game Death Stranding kwam tijdens de coronalockdowns van 2020 onverwacht hard binnen. Het leek alsof Hideo Kojima, een van de weinige ‘auteur’-gameregisseurs, wederom – net als in zijn invloedrijke Metal Gear-spionagegames– de toekomst had voorspeld.
Dat was per ongeluk, maar Kojima had wel duidelijk iets te vertellen. Hij preekte in verhalende filmpjes over het belang van verbinding, een thema dat prachtig werd doorgetrokken in het spel. Nu, vijf jaar later, komt de opvolger. Een game die meer achteruit kijkt, gevormd door de coronalockdowns. Kojima is geschrokken, zegt hij in interviews. Is dit waar al die digitale verbinding toe heeft geleid?
Zijn schrik is voelbaar. Death Stranding was helder, puur in zijn thematische precisie. Het gevoel van Death Stranding 2: On the Beach is meer verward, gealarmeerd zelfs. Het is een game vol vragen, zonder overtuigende antwoorden.
Kwaadaardige geesten spoken door de wereld van Death Stranding, maar dankzij het netwerk dat Sam Porter (Norman Reedus) in deel één aanlegde, kan de bevolking van de Verenigde Staten vrijelijk digitaal communiceren en goederen uitwisselen. Postbezorger Sam is nu een gelukkige vader. Hij verliet de Amerikaanse overheidsinstantie ‘Bridges’ en leeft in vrijwillige ballingschap. Zijn oude collega Fragile (Léa Seydoux, die haar rol met overtuigend gewicht speelt in zowel de motion capture voor Fragiles bewegingen als haar stem) weet hem toch te vinden. Ze is nu hoofd van een ngo die poogt om de rest van de wereld deel te maken van het netwerk. Maar is deze verbinding altijd goed, of is het ook een vorm van kolonialisme? Is deze digitale brug niet slechts een holle nabootsing van menselijke connecties? Sam vraagt het zich af, terwijl hij worstelt met persoonlijke tragiek.
Grote Ideeën
De verhalende filmpjes zijn zoals altijd Kojimaans geschreven: vol Grote Ideeën, uitleggerige volzinnen en plotselinge komische zijsprongen. Met de toevoeging van sterke vrouwelijke personages, de mysterieuze Tomorrow (Elle Fanning) en de vrolijke Rainy (Shioli Kutsuna), krijg je de indruk dat Kojima hunkert naar zijn eigen Mad Max: Fury Road. Hij gebruikt zelfs het gezicht van zijn held, Mad Max-regisseur George Miller, voor het personage Tarman. Maar anders dan Miller lukt het hem niet om het perspectief van zijn mannelijke hoofdpersonage los te laten. Je hebt continu het gevoel dat het echte verhaal, het interessante verhaal, in de periferie plaatsvindt: Tomorrow en Rainy en Fragile. Ze giechelen, leren, gaan op eigen avontuur. Sam ziet het slechts vanuit zijn ooghoeken. Hij is te zeer opgevreten door zijn eigen melancholie.
In ‘Death Stranding’ wandel je als Sam langs prachtige vergezichten Beeld Sony Interactive Entertainment
Evenzeer wordt de game zelf te veel opgevreten, door zijn eigen systemen. In deel één was geweld iets spaarzaams, het is catastrofaal als iemand sterft; hier stapelt het spel wapen op wapen op wapen om gevaarlijke criminelen te ruimen. Ze zijn ‘niet-dodelijk’, zegt de game snel. En waar in het eerste spel de nadruk nog altijd lag op lopen, je pakketten stabiel houden, en stug volhouden, geeft Death Stranding 2 je al snel zoveel mogelijkheden om kortere wegen in te slaan dat het duizelt. Is het nog wel Death Stranding als je gewoon een monorail kan nemen, daarna in een auto stapt, en vijf minuten later veilig op bestemming bent?
En toch zit er schoonheid in deze game, stilletjes, net verstopt onder deze schreeuwende systemen. Want een Kojima-game behap je niet via simpele uitleg. Dit is een soms surrealistische, soms pijnlijk mooi sfeervolle ervaring, die ik slechts in fragmentarische momenten kan vangen:
Ik heb een verloren knuffel in mijn bagage, een vogelbekdier. Ik loop al uren heen en weer door dezelfde woestenij. Saai, ik kan door naar de volgende missie, dit is geen cruciale vracht. Toch draai ik me om, verslagen door sentiment. Uren ben ik vergeten dat ik de knuffel had, hij is bijna kapot. Ik móét hem naar zijn bestemming brengen. Voor hij uiteenvalt.
Ik race door het maanlandschap met een warme pizza. De ontvanger bedankt me hartelijk. Ik rij terug.De pizzaboer – oh, dat stukje game wilde ik niet verklappen. Maar ik heb zelden zo hard gelachen.
Ik klim een berg op. De gemakkelijkste koers is links, maar ik ga rechts. Over de bergtop zie ik een zwart strand. Zwarte kwallen vliegen als ballonnen in de lucht. Ik ben stil.
Ik lig in een warm bad. Het poppetje aan mijn riem – gebaseerd op regisseur Fatih Akin – zwemt in bad. Hij zingt ‘ban-ban-ban’, en Sam zingt vrolijk mee.
Ik moet naar de overkant. Er is een duidelijke route, via monorails en autootjes. Maar ik heb genoeg van de kortere weg, ik kies nog niet gebaande paden. De batterij van mijn auto loopt leeg, het licht van de koplampen knippert op de donkere sneeuw, songwriter Woodkid zingt ‘so far away, I’ll reach you’. Ik raak vermoeid, Sam valt voorover, hij moet bijkomen. Hij sleurt de controle uit mijn spelende handen. Zijn schoenen vallen uit elkaar. Ik sta op, ik ga door. Een beekje stroomt door traag hoogland, de zon gaat onder. Het licht, oranje en roze, sijpelt door de golfjes.
Mijn bestemming. Ik (Sam?) val op mijn knieën net voor mijn bestemming. Sam mompelt, ik mompel. Een mantra. Het is het waard. Het is het waard. Het is het waard.
Jan was zenuwachtig, dat wilde hij best toegeven. „Het is ook niet niks”, zei Raven van Dorst. „Wat jij nu wil gaan doen.” De presentator was naast Jan op de hooibaal komen staan die dienstdeed als bescheiden podium. Om hen heen wachtte het publiek af wat er nu zou gebeuren. Ze hadden al geluisterd naar een thrashmetalband die bestond uit drie tieners uit Nieuwleusen, gekeken naar de schilderijen van een afgekickte Grindr-verslaafde – de tweede aflevering van Parels voor de zwijnen (BNNVARA) bleef zondag minstens zo onvoorspelbaar als de eerste was geweest.
„Je hebt vastgezeten, hoorde ik”, zei Van Dorst tegen Jan. Hij knikte: „Coronaperiode. Verkeerde dingen gezegd op de socials.” Door die verkeerde dingen draaide Jan twee jaar de bak in en moest er bovendien een gezin worden beveiligd. Jan liet een korte stilte vallen voor hij vertelde om wiens gezin het ging: dat van Hugo de Jonge. „Wat heb je tegen ‘m gezegd?”, vroeg Van Dorst. „Ik had een Facebookbericht geplaatst, van: kogel door je kop, bom op de Tweede Kamer.” „Dat is wel heftig, Jan”, zei Van Dorst. Jan knikte opnieuw.
Daar op die hooibaal veranderde Jan van een anoniem Facebookstemmetje in een mens dat gewoon iets heel erg stoms had gedaan, en nu ook dondersgoed inzag hoe stom dat was geweest. Zo stom dat hij zelf een extra boetedoening wilde toevoegen aan de straf die hij al had uitgezeten. Jan wilde nu, op tv, sorry zeggen. Tegen Hugo de Jonge.
Misschien is dit een goed moment om te zeggen dat Parels voor de zwijnen na aflevering één werd afgekraakt door kijkcijferwatchers, die deze getallen lezen als theeblaadjes en er dan de toekomst van een programma mee voorspellen. Trek je te weinig kijkers, dan ben je ten dode opgeschreven en is dat vaak nog je eigen schuld ook: had je maar betere tv moeten maken. En goede tv wordt weer gekenmerkt door hoge kijkcijfers, en zo draait de cirkelredenering een keurig rondje.
In de jacht op De Kijker kiezen zenders geregeld voor variaties op bewezen succesformules. In de praktijk kan dat resulteren in één groot, naar zichzelf verwijzend netwerk van soortgelijke programma’s waarin soortgelijke onderwerpen op soortgelijke wijze worden besproken met soortgelijke mensen. Dat viel dit weekend bijvoorbeeld te merken in Café Kockelmann, waar zondag vanwege de Amerikaanse aanval op Iran een extra uitzending van te zien was (de zendtijd van WNL neemt nu zorgelijke proporties aan). Aan tafel zat Ruben Brekelmans, die die ochtend hetzelfde gesprek al had gevoerd met Rick Nieman in WNL op zondag – misschien dat de demissionair-minister van Defensie het record ‘praten met mannen met ‘man’ in hun achternaam’ probeert te verbreken.
Eén grote monstertalkshow
Geheel in thema zaten er enkel (witte) mannen aan Kockelmanns tafel om hun visie op Iran te delen. Bij Renze op zondag (RTL) was het beeld hetzelfde, al werd Renze Klamer bijgestaan door Nieuws van de dag (SBS6)-presentatrice Malou Petter. Samen met de andere gasten bekeken ze een stukje uit de uitzending van Buitenhof (NOS/NTR) van die ochtend, over Iran. Waarom je dan nog de moeite doen om verschillende talkshows te maken in plaats van ze samen te voegen tot één grote monstertalkshow, ontgaat me volledig. Je hoort nu toch al voortdurend dezelfde mensen en meningen.
Bij Parels voor de zwijnen doen ze niet aan bekende gezichten en gebaande paden. Daar krijgen ‘gewone’ mensen een podium om te delen wat ze bezighoudt. Voor Jan was dat dus een excuusbrief aan Hugo de Jonge. Hij voegde daar ook nog wijze raad aan toe voor mensen die op hetzelfde hellende vlak staan waar hij op stond, toen hij zich liet meeslepen op sociale media: „Blijf bij je eigen waarheid, je eigen gevoelens, en toets die aan de realiteit – niet aan het lawaai van anderen.”
Er is een kans dat Hugo de Jonge niet zat te kijken. Misschien keek er überhaupt amper iemand. Maar die kijkcijfers heb je echt niet nodig om te zeggen: dít is nou waardevolle tv.
Na veertig jaar spelen in het land nam cabaretier Youp van ’t Hek (1954) vorig jaar afscheid van het podium. De documentaire Youp – Leven na het spelen geeft een blik achter de schermen van zijn laatste weken als cabaretier én een beeld van de mens achter de grappen. In gesprekken met journalist Femke van der Laan blikt NRC-columnist Van ‘t Hek terug op zijn carrière en vertelt hij over zijn hechte band met zijn muzikanten, technici en het publiek. Daarnaast reflecteert hij over het leven na het spelen: de rust, de leegte en de zoektocht naar een nieuwe invulling. Wat brengt de toekomst? De door zijn vaste regisseur Joep Krijnen gemaakte documentaire bevat fragmenten uit Van ‘t Heks omvangrijke oeuvre, maar toont ook niet eerder vertoonde beelden vanuit de coulissen.
Puzzelende detective
Vernuftige puzzels, humor en, ondanks de vele moorden, een gemoedelijke sfeer. Ludwig gebruikt behendig alle elementen klassieke detectives zo aangenaam maken om naar te kijken. Als we John Ludwig (David Mitchell) ontmoeten is hij geen rechercheur maar puzzelmaker. Maar als zijn tweelingbroer James verdwijnt, moet hij naar buiten. James werkt bij de politie en zijn vrouw Lucy vermoedt dat zijn verdwijning iets met zijn laatste zaak te maken heeft. Ze vraagt haar zwager of hij zich kan voordoen als zijn broer, in de hoop dat ze daarmee kan achterhalen waar haar man is. John blijkt zeer goed te zijn in het oplossen van zaken. En zo pakt hij elke aflevering weer een nieuwe moord op terwijl samen met Lucy probeert te achterhalen waar James is. Ludwig is daarmee zowel episodisch als een serie met een doorlopend mysterie, en dat werkt uitstekend.
Uiterst creatieve bouwgame
Jan is ongelukkig. Niet alleen omdat hij in zijn eentje vastzit op een ruimtestation op een onherbergzame planeet, maar omdat alles in zijn leven op een mislukking is uitgelopen. De motoren werken niet meer. Wat nu? Met behulp van een kwantumcomputer en een kloonmachine verandert Jan één beslissing in zijn leven, en creëert zo een versie van zichzelf die wél weet hoe je een motor aan de praat krijgt. Het is slechts het begin van de uiterst creatieve bouwgame The Alters van de hand van het Poolse 11 Bit Studios – een gamemaker die als geen ander weet hoe je via het bouwen van een huis een verhaal vertelt. Verken de alternatieve versies van Jans leven, en knap ondertussen het ruimtestation op.
Fascinerend.
Live-verslag Pinkpop 2025
Radiozender 3FM zendt tijdens de 54ste editie van Pinkpop live uit vanaf het festivalterrein in het Limburgse Landgraaf. Deejays doen verslag, lopen over het terrein, spreken met publiek en stappen met artiesten in een golfkar om ze gedurende een ritje backstage het hemd van het lijf te vragen. Artiesten als Mark Ambor en The Last Dinner Party komen in die interviews aan het woord. Er is ook veel livemuziek te horen van onder onderen Olivia Rodrigo, Muse en Claude (hij staat er goed op sinds het Songfestival). De Groene Cup, bedacht om solo-festivalgangers met elkaar in contact te brengen, reist ook mee naar Landgraaf. Ook op de online kanalen van 3FM gebeurt van alles rondom Pinkpop. Op de app NPO Luister zijn alle uitgezonden concerten te vinden, samen met exclusieve optredens.
Na veertig jaar spelen in het land nam cabaretier Youp van ’t Hek (1954) vorig jaar afscheid van het podium. De documentaire Youp – Leven na het spelen geeft een blik achter de schermen van zijn laatste weken als cabaretier én een beeld van de mens achter de grappen. In gesprekken met journalist Femke van der Laan blikt NRC-columnist Van ‘t Hek terug op zijn carrière en vertelt hij over zijn hechte band met zijn muzikanten, technici en het publiek. Daarnaast reflecteert hij over het leven na het spelen: de rust, de leegte en de zoektocht naar een nieuwe invulling. Wat brengt de toekomst? De door zijn vaste regisseur Joep Krijnen gemaakte documentaire bevat fragmenten uit Van ‘t Heks omvangrijke oeuvre, maar toont ook niet eerder vertoonde beelden vanuit de coulissen.
Puzzelende detective
Vernuftige puzzels, humor en, ondanks de vele moorden, een gemoedelijke sfeer. Ludwig gebruikt behendig alle elementen klassieke detectives zo aangenaam maken om naar te kijken. Als we John Ludwig (David Mitchell) ontmoeten is hij geen rechercheur maar puzzelmaker. Maar als zijn tweelingbroer James verdwijnt, moet hij naar buiten. James werkt bij de politie en zijn vrouw Lucy vermoedt dat zijn verdwijning iets met zijn laatste zaak te maken heeft. Ze vraagt haar zwager of hij zich kan voordoen als zijn broer, in de hoop dat ze daarmee kan achterhalen waar haar man is. John blijkt zeer goed te zijn in het oplossen van zaken. En zo pakt hij elke aflevering weer een nieuwe moord op terwijl samen met Lucy probeert te achterhalen waar James is. Ludwig is daarmee zowel episodisch als een serie met een doorlopend mysterie, en dat werkt uitstekend.
Uiterst creatieve bouwgame
Jan is ongelukkig. Niet alleen omdat hij in zijn eentje vastzit op een ruimtestation op een onherbergzame planeet, maar omdat alles in zijn leven op een mislukking is uitgelopen. De motoren werken niet meer. Wat nu? Met behulp van een kwantumcomputer en een kloonmachine verandert Jan één beslissing in zijn leven, en creëert zo een versie van zichzelf die wél weet hoe je een motor aan de praat krijgt. Het is slechts het begin van de uiterst creatieve bouwgame The Alters van de hand van het Poolse 11 Bit Studios – een gamemaker die als geen ander weet hoe je via het bouwen van een huis een verhaal vertelt. Verken de alternatieve versies van Jans leven, en knap ondertussen het ruimtestation op.
Fascinerend.
Live-verslag Pinkpop 2025
Radiozender 3FM zendt tijdens de 54ste editie van Pinkpop live uit vanaf het festivalterrein in het Limburgse Landgraaf. Deejays doen verslag, lopen over het terrein, spreken met publiek en stappen met artiesten in een golfkar om ze gedurende een ritje backstage het hemd van het lijf te vragen. Artiesten als Mark Ambor en The Last Dinner Party komen in die interviews aan het woord. Er is ook veel livemuziek te horen van onder onderen Olivia Rodrigo, Muse en Claude (hij staat er goed op sinds het Songfestival). De Groene Cup, bedacht om solo-festivalgangers met elkaar in contact te brengen, reist ook mee naar Landgraaf. Ook op de online kanalen van 3FM gebeurt van alles rondom Pinkpop. Op de app NPO Luister zijn alle uitgezonden concerten te vinden, samen met exclusieve optredens.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134058590-6f0e45.jpg|https://images.nrc.nl/68cdncRdlfDMSRC8NX0LcMDVyPE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134058590-6f0e45.jpg|https://images.nrc.nl/uhak-TAtXy0z2dgDbW-bNG8Z5bo=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134058590-6f0e45.jpg)
