De Australische grote pijlstormvogels op Lord Howe Island maakten hoorbaar een krakend geluid als je ze voorzichtig op de buik duwde. Dit was alles behalve normaal, realiseerden de biologen die de vogels bestudeerden zich meteen.
Het gekraak kwam door honderden stukjes plastic in de maag van de vogels.
De foto’s en de filmbeelden van een expeditie die vorige maand plaatsvond laten dramatisch zien hoezeer de plasticvervuiling in de wereldzeeën is toegenomen en hoe groot de tol is die dat eist van het dierenleven rond de oceaan. Net als ieder jaar bezochten leden van het internationale onderzoekerscollectief Adrift Lab het afgelegen Lord Howe Island tussen Australië en Nieuw-Zeeland, dat vanwege de ongerepte natuur de status van Unesco-werelderfgoed heeft. Op dit eiland leeft een broedkolonie van zo’n 44.000 Australische grote pijlstormvogels (Ardenna carneipes). De soort staat als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst van natuurbeschermingsorganisatie IUCN.
Een Australische grote pijlstormvogels (Ardenna carneipes) op Lord Howe Island. Foto Neal Haddaway
Bioloog Alex Bond van het Natural History Museum in Londen, die mee was met de expeditie vertelt dat vooral de kuikens van de pijlstormvogel veel plastic in hun maag hebben. „Andere zeevogels die in dezelfde tijd van het jaar op Lord Howe Island broeden, en die ongeveer hetzelfde eten en op ongeveer dezelfde plek foerageren, hebben niet veel plastic in hun lijf”, schrijft hij per mail. Een sluitende verklaring heeft hij nog niet: „Net als andere vogels eten pijlstormvogels vaak kleine steentjes of puimsteen die de spijsvertering bevorderen door dingen te vermalen. De oudervogels pikken drijvend plastic op wanneer ze op zoek zijn naar voedsel voor hun jongen in de Tasmanzee, tussen Lord Howe en het Australische vasteland. We schatten dat jaarlijks 50 tot 70 procent van de pijlstormvogelkuikens plastic binnenkrijgt, maar de impact op de volwassen vogels, die het inslikken en vervolgens uitspugen, is minder bekend.”
Het probleem neemt ook toe. Toen het jaarlijkse onderzoek van Adrift Lab in 2008 voor het eerst begon, vonden de onderzoekers af en toe vogels met vijf tot tien stukjes plastic in hun maag. Maar dit jaar troffen ze al op de eerste dag van het onderzoek een dood kuiken op het strand met een schokkende hoeveelheid van 778 stukjes plastic in zijn maag.
Op de foto hierboven zijn alle stukjes te zien. Bij elkaar woog al dat plastic 60 gram, bijna 20 procent van het normale gewicht van de vogel. Een snelle rekensom leert dat het kuiken van naar schatting tachtig tot negentig dagen oud dagelijks gemiddeld bijna tien stukjes plastic gevoerd kreeg van zijn ouders.
Bij stormvogelkuikens die nog leefden, maar die soms ook ‘kraakten’ als je op hun buik duwde, spoelden Bond en zijn collega’s de maag met water via een rubberslang in de keel.
Foto Neal Haddaway
„Door voorzichtig water in de maag te brengen, wekken we braken op”, lagt Bond uit. „Dit is absoluut geen probleem voor de vogels en het proces wordt jaarlijks beoordeeld door een toezichthoudende commissie voor dierethiek.” Zo bevrijdden ze de vogels van tientallen stukjes plastic, variërend van plastic doppen tot sigarettenpeuken.
Een vorige maand gepubliceerd laboratoriumonderzoek van Adrift Lab liet zien dat het ingeslikte plastic desastreuze gevolgen heeft voor de gezondheid van de kuikens van deze zeevogels. De dieren vertoonden in hun bloedwaarden tekenen van meervoudig orgaanfalen en neurodegeneratie.
Een dag nadat Israël op 17 mei hun nieuwe offensief in Gaza aankondigde doorzoekt een Palestijnse man een getroffen huis in Jabalia, noord Gaza. Foto Bashar TALEB / AFP
Het hernieuwde Israëlische offensief vindt plaats 19 maanden na de aanval van Hamas op Israël. In die periode kwamen er meer dan 53.000 Gazanen om het leven, aldus het Gazaanse Ministerie voor Gezondheid. Hoewel het ministerie geen verschil maakt tussen strijders en burgers, maakte de VN-vrouwenorganisatie deze week bekend dat naar hun schatting minstens 28.000 van de dodelijk slachtoffers in Gaza bestaat uit vrouwen en meisjes.
Foto’s Bashar Taleb
Vrouwen bij hun tenten in het Jabalia kamp in noord Gaza.Foto Bashar Taleb
Naast het starten van een nieuwe grondoffensief besloot de Israëlische regering deze week ook tot het mondjesmaat toelaten van noodhulp tot de Gaza-strip. Ruim 11 weken aan volledige blokkade van hulpgoederen bracht Gazanen op het randje van hongersnood. Vorige week constateerde de IPC, een internationale monitor van voedselzekerheid, dat 1,94 miljoen Gazanen, bijna de gehele bevolking, al te maken hebben met acute voedselonzekerheid. 244.000 inwoners zouden in de „catastrofale” laatste fase van hongersnood zitten.
Een familie deelt een maaltijd in Jabalia.Foto Bashar Taleb
VN-kinderorganisatie Unicef wijst op „acute ondervoeding” bij veel kinderen in Gaza. Bijna de helft van de Gazaanse bevolking is jonger dan 18 jaar oud, een leeftijdsgroep die extra kwetsbaar is voor de gevolgen van ondervoeding.
Foto’s Bashar Taleb
Ontheemde Palestijnen wachten op porties gekook voedsel op 19 mei. De Israëlische premier Netanyahu heeft aangekondigd Foto Bashar Taleb/AFP
Het besluit van Israël om „basishoeveelheden voedsel” in Gaza toe te laten komt na groeiende internationale kritiek op het land. In een gezamenlijk verklaring noemde Canada, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk het besluit van Israël maandag „geheel ontoereikend” en dreigde met „gerichte sancties” tegen het land, als Israël het nieuwe offensief en de beperking van hulpgoederen niet zouden staken.
Het VK kondigde dag erna inderdaad sancties aan tegen kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Ook ontbood de Britse regering de Israëlische ambassadeur.
Palestijnen trekken met hun bezittingen door Jabalia richting het meer zuidelijk gelegen Gaza-Stad op 19 mei 2025, te midden van Israëlische evacuatiebevelen en aanhoudende aanvallen. Die dag kondigde de Israëlische premier Benjamin Netanyahu Gaza met het nieuwe offensief „geheel over te nemen”.Foto Bashar Taleb/AFPPalestijnen kijken naar de overblijfselen van een verwoest huis. In januari schatte de Wereldgezondheidsorganisatie dat meer dan 110.000 Gazanen gewond zijn geraakt. De ineenstorting van het lokale gezondheidssysteem betekent dat zij geen goede zorg ontvangen, aldus de organisatie.Foto Bashar Taleb/AFP
Kinderen spelen tussen de ruïnes van Jabalia.
Foto’s Bashar Taleb
Palestijnen rouwen bij de lichamen van familieleden die omkwamen bij Israëlische luchtaanvallen, in het Al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad. De foto is genomen op 18 mei , een dag nadat Israël zijn nieuwe campagne aankondigde. De burgerbescherming van Gaza meldde dat bij Israëlische luchtaanvallen die dag minstens 33 mensen omkwamen, van wie meer dan de helft kinderen.Foto Bashar Taleb/AFPEen gewonde vrouw zit in het Indonesische ziekenhuis in Beit Lahia terwijl in de ruimte ernaast mensen de lichamen controleren van slachtoffers van een Israëlische aanval. Foto Bashar Taleb/AFP
Palestijnen ontvluchten het noorden van Gaza vanwege het nieuwe Israëlische offensief. Volgens de VN-hulporganisatie voor Palestijnen zijn 90 procent van de Gazanen de afgelopen 19 maanden ontheemd. Veel mensen hebben meermaals binnen Gaza moeten vluchten, sommigen zelfs 10 keer of meer.
Een Palestijnse vrouw die Jabalia ontvlucht laat haar basilicumplant aan fotograaf Bashar Taleb zien.Palestijnen ontvluchten Gaza-stad op een kar.
Foto Bashar Taleb/AFP
Een jongen ontvlucht noord Gaza voor het nieuwe Israëlische offensiefFoto Bashar Taleb/AFP
Op 13 januari brak er een grote ijsschots (A84) af van de George VI ijsplaat, die aan de zijkant ligt van het schiereiland dat richting het noorden naar het puntje van Zuid-Amerika reikt. De onderzoekers van de Falkor, die toevallig in de buurt waren voor ander onderzoek, volgden hun nieuwsgierigheid. Op 25 januari bereikten ze de plek waar kort daarvoor nog een honderdvijftig meter dik pak ijs had gelegen.
Met een robotonderzeeër, de SuBastian, zochten ze acht dagen lang de ongerepte zeebodem af naar bijzonderheden.
Op jonge leeftijd verhuisde Xiaoxiao Xu (40) binnen China naar een andere stad met een nieuw dialect. Zeven jaar later reisde ze haar moeder achterna naar Nederland, waar ze weer een nieuwe taal moest leren. Xu worstelde er lange tijd mee hoe ze zichzelf moest uiten maar vond een manier in de fotografie. In 2009 studeerde ze af aan de Fotoacademie in Amsterdam, sindsdien werkt ze aan eigen projecten.
Door de verhuizing in China had Xu zich geïsoleerd gevoeld en een toevlucht gezocht in de wereld van Japanse manga. Toen ze in Nederland in 2022 voor de eerste keer een cosplay-conventie bezocht, zag ze, naast figuren uit bijvoorbeeld Star Wars en Breaking Bad, personages uit Japanse anime en manga. „Ik had gelijk een band met de bezoekers. Ik voelde me als een kind in een snoepwinkel”, vertelt ze. Voor haar nieuwe fotoboek This looks better irl: Exploring cosplay cons bezocht Xu in tweeënhalf jaar tijd meer dan dertig cosplay-bijeenkomsten in Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Ze werd er betoverd, zoals ze het zelf formuleert, door het gemeenschapsgevoel en de creatieve aandacht voor kleding, make-up en accessoires waarmee personages uit films, strips en games tot in detail worden uitgebeeld.
Op sociale media delen cosplayers geregeld het maakproces van hun outfit, waar ze soms maandenlang aan werken. Xu besloot naast eigen foto’s ook hun Instagram-screenshots in haar boek op te nemen.
Online laten deze cosplayers niet alleen hun creaties zien, maar ook hun onzekerheden en kwetsbaarheden, zegt ze. In het voorwoord schrijft ze: „Een groot deel van de cosplaygemeenschap is neurodivergent. […] Op sociale media delen ze hun gevoelens.” Zo vertelt een cosplayer op Instagram dat de therapie voor een angststoornis haar zwaar valt. Een ander geeft aan liever niet spontaan aangesproken te willen worden op een conventie, omdat dat te veel onverwachte prikkels geeft.
Xu: „Ik denk dat veel mensen moeite hebben om hun gevoel te uiten in taal. Met mijn fotoserie wil ik de eigenheid van cosplayers laten zien. Vaak worden ze weggezet als kinderlijk. Ze omarmen juist de vrijheid om zichzelf te zijn.”
Niet voor iedereen is cosplay overigens een toevluchtsoord, zegt ze. „Een groot deel vindt het gewoon leuk om te knutselen en creatief bezig te zijn. Om iets moois aan te trekken en naar een conventie te gaan.”
Vroeger was Willy Kling (73) timmerman en trainde hij de plaatselijke voetbaljeugd. Nu is hij met pensioen en traint hij waterslagers. Dat is een kanarieras dat speciaal voor de zang wordt gefokt, waar dan weer wedstrijden voor worden georganiseerd. Vanzelf gaat dat zingen niet: alleen de mannetjes doen het, en ook die brengen hun krachtige, gevarieerde, als klokkend en borrelend water klinkende lied alleen na een zorgvuldig uitgedacht trainingsregime.
Er is een jaarlijkse cyclus, die rond deze tijd van het jaar begint. De zang van de waterslager is deels erfelijk bepaald, dus de in het Gelderse Wijchen wonende Willy Kling en zijn vrouw (die „voor 200 procent” achter zijn hobby staat) koppelen een melodieus mannetje aan een vrouwtje, een ‘pop’, en dan hopen ze „dat daar weer toppers uitkomen”. Als ze vijf dagen oud zijn krijgen de jonge vogeltjes een voetring met daarop het kweeknummer dat Kling van de bond toebedeeld kreeg en een uniek nummer per dier.
In november, als ze een klein half jaar oud zijn, begint de zangles. In de volière laten de mannetjes zich dan al horen, maar nu gaan Kling en zijn vrouw ze ‘opkooien’, zoals dat heet: vier boven elkaar, elk in een eigen kooitje. Waterslagers beginnen te zingen als het licht wordt, dus hij zet ze in een volledig verduisterde ruimte waar hij met een lamp meerdere keren per dag een zonsopkomst veinst. En dan luisteren. Twaalf verschillende geluiden (‘toeren’) onderscheiden de experts: de klokkende, bollende en rollende waterslag moeten ze in het repertoire hebben, net als bijvoorbeeld het knorren, woeten, bellen en tjokken. Belangrijk is dat de onderste van de vier een brutaal knaapje is, niet bang het voortouw te nemen: waterslagers beginnen doorgaans te zingen zodra ze onder hen een soortgenoot horen.
Kling zit erbij en noteert. „Het mooiste”, zegt hij, „is als ze alle vier hetzelfde lied inzetten, dat het een zuiver in het gehoor liggend geheel is. Als er een met de knor begint en een ander met de klok, dan klinkt het niet.”
Hoe krijg je dat voor elkaar? Lachend: „Ja, dat is het uitzoeken van de liefhebber.” Het samenstellen van goed op elkaar ingespeelde kanarieteams helpt natuurlijk. En voedsel is belangrijk. Kling experimenteert met soorten voer, weegt het op de gram nauwkeurig. Anijszaad, bijvoorbeeld, is wat nootachtig, dat is heel goed voor de keeltjes. „Maar welk voer precies, en in welke hoeveelheden: dat is geheim. Daar ben ik járen mee bezig geweest.” Wat ook helpt is een strak ritme: niet de ene dag voeren om vijf uur en de volgende pas om zes uur. „Een mens moet regelmaat hebben, maar een vogel ook.”
Zo werkt hij toe naar de wedstrijden. Het Nederlands kampioenschap was de afgelopen jaren in Urk. Kling neemt altijd een wedstrijdselectie van 24 waterslagers mee; zes teams van vier, in houten koffers. De bedoeling is dat je ze daar aflevert, je mag er niet bij zijn als de keurmeesters naar het gezang van de deelnemende vogels luisteren en scores toekennen. Wel geeft Kling zijn eigen voer mee, en zelfs zijn eigen water. „Dat is gewoon kraanwater, maar wel van hier. In Wijchen is het water anders dan in Katwijk of Urk. Elke plaats heeft z’n eigen hardheid.” De kleinste verandering van spijs, zo gelooft hij, zou de zang van z’n vogels kunnen aantasten. Zo werd hij al meerdere keren Nederlands kampioen – en zelfs een keer wereldkampioen.
Foto’s Eveline van Elk
Op het laatste NK, afgelopen januari, heeft hij „wel goed gedraaid, laat ik het zo zeggen”. Er zijn meerdere categorieën: een voor het kwartet vogels boven elkaar, een voor duo’s, een voor enkelingen. Hij kwam thuis met respectievelijk de tweede, derde en tweede plaats. Tevreden? „Jah, ik ben ergens wel blij, maar toch, toch.” Bij meerdere andere zangwedstrijden ging hij dit jaar naar huis met de prijs voor ‘meesterzanger’: die is voor de vogel die van alle 250 tot 300 die meededen het mooist zong. Van prijzengeld is overigens geen sprake; Kling en andere deelnemers doen het voor de eer.
Foto Eveline van Elk
De vogels gaan na de wedstrijd weer naar de volière; sowieso zitten ze nooit langer dan twee, drie dagen achtereen in het kleinere kooitje, zegt hij. Na zo’n cyclus gaan ze naar een opkoper, die ze naar onder meer het Midden-Oosten en Vietnam vervoert. „Schijnbaar willen die mensen daar ze in huis hebben.”
Er zijn steeds minder mensen die dit doen, zangkanaries kweken en leren zingen. Met duizenden waren ze in de jaren vijftig, nu is Willy Kling een van de weinigen die er nog elke dag mee bezig is.
Ja, elke dag, benadrukt hij, maar niet de héle dag. „Je kunt wel eindeloos bij die kooien gaan liggen hangen, maar dat vinden die vogels ook niet leuk.”
Een eerdere poging om de Congolese president Félix Tshisekedi aan tafel te krijgen met zijn Rwandese ambtgenoot Paul Kagame mislukte. Dat was eind januari, daags nadat miljoenenstad Goma in het oosten van Congo in handen van de door Rwanda gesteunde rebellenbeweging M23 was gevallen. Afgelopen weekend hadden regionale leiders meer succes.
Kagame, die ontkent de rebellen te steunen, schoof zaterdag met onder anderen de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa en de Oegandese leider Yoweri Museveni aan bij een top in de Tanzaniaanse kuststad Dar es Salaam. Tshisekedi, die eerdere afspraken voor vredesbesprekingen op het laatste moment afzegde, sprak mee via een videoverbinding.
In hun slotverklaring riepen de leiders van de East African Community en de Southern African Development Community op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. Ook drongen ze er bij de Congolese president op aan om rechtstreeks te onderhandelen met de M23-rebellen. Eerder heeft hij gezegd dat nooit te zullen doen omdat M23 het volgens hem gemunt heeft op de minerale rijkdommen van Congo.
De humanitaire situatie in het gebied verslechtert intussen met de dag. Volgens de Verenigde Naties zijn bij de inname van Goma meer dan drieduizend mensen om het leven gekomen. Honderdduizenden mensen zijn op de vlucht.
Nadat het vluchtelingenkamp in Kanyaruchinya, op 10 kilometer van Goma, bij het oorlogsgeweld verwoest was, heeft Florence Gakuru haar toevlucht gezocht tot een schoolgebouw.Foto Arlette Bashizi/Reuters
Gevluchte kinderen uit de stad Sake lopen richting het Bushagala-vluchtelingenkamp met brandhout dat gebruikt wordt om te koken. Mensen op de vlucht vanuit de stad Sake, 20 kilometer ten westen van Goma.
Foto’s: Jospin Mwisha / AFP
Aan alles is tekort in Goma, ook aan drinkwater. Het waterleidingbedrijf is er nog niet in geslaagd alle voorzieningen te herstellen. Met jerrycans halen mensen water uit het vervuilde Kivu-meer. De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt voor een verhoogd risico op cholera. In januari kwamen volgens de VN-organisatie in Goma veertien mensen om het leven als gevolg van cholera.Foto AFPKinderen spelen op het wrak van een pantservoertuig van de VN-stabilisatiemissie MONUSCO in het plaatsje Nzulo. 18 internationale vredesmilitairen, onder wie 14 Zuid-Afrikanen, kwamen in januari bij gevechten tussen M23 (gesteund door Rwanda) en het regeringsleger (gesteund door de internationale missies) om het leven.Foto Jospin Mwisha / AFPOp de begraafplaats naast het Institut Technique Industriel de Goma verzamelen familieleden zich op 4 februari voor de begrafenis van een dierbare. Op die dag hadden de M23-rebellen eenzijdig opgeroepen tot een staakt-het-vuren, maar lokale waarnemers vrezen dat dit tijdelijk is en dat M23-troepen ook provinciehoofdstad Bukavu (Zuid-Kivu) in willen nemen. Foto Michel Lunanga / AFPVerse graven in Goma.Foto AFPTV/Getty Images
„Rust in vrede” staat op de kist van een tweejarig kind dat bij de gewelddadigheden in Goma op 28 januari in een huis om het leven kwam. Op 1 februari was de begrafenis.
Foto’s Daniel Buuma/Getty Image
Het Rode Kruis en de Congolese Burgerbescherming begraven tientallen overledenen op een kerkhof in Goma, 3 februari 2025. Foto Alexis Huguet/AFP
Rekruten die zich hebben aangemeld voor de politiemacht in Goma die nu onder controle staat van rebellengroep M23. Foto Michel Lunanga / AFPM23-rebellen begeleiden regeringssoldaten die zich in Goma hebben overgegeven.Foto Moses Sawasawa/APEen M23-militair staat op een pick-up truck bij het Stade de l’Unité (Eenheidsstadion) in Goma. Rwanda ontkent dat het de rebellen steunt. Lokale en regionale waarnemers zeggen dat Rwanda M23 financieel en militair bijstaat. In Congo zouden enkele duizenden Rwandese militairen actief zijn.Foto Jospin Mwisha / AFP
Nadat scholen enkele weken dicht zijn geweest, heropent op 10 februari het katholieke Mwanga Institute. Van de tweeduizend leerlingen waren er slechts zeventig aanwezig. Vluchtelingen hebben hun intrek genomen in de EP Djiwe basisschool in Goma. Ze weten niet waar ze heen moeten nu leerlingen vanaf 10 februari weer op school verwacht worden.
Foto’s Jospin Mwisha / AFP
Lees ook
Wat wil de Rwandese president Kagame nu hij Goma heeft veroverd?
Als kind was Ringel Goslinga (1969) gefascineerd door de studeerkamer van zijn opa, die vol stond met herinneringen aan Nederlands-Indië. Ondanks die nieuwsgierigheid liet zijn opa, die in 1933 als zendingsarts naar de Nederlandse kolonie werd gestuurd, weinig los over het verleden.
In 2017 reisde Goslinga naar Sulawesi, waar zijn opa ooit werkte, om de cultuur en geschiedenis van de Toraja-bevolking te onderzoeken. „Ik wilde begrijpen hoe het leven daar was voordat het christendom werd geïntroduceerd.” Nederlandse zendelingen werden in de eerste plaats naar het gebied gestuurd om de religie te verspreiden. De kerstening had een ingrijpende impact op de lokale bevolking, wier animistische rituelen verboden werden.
Foto Ringel Goslinga
In zijn boek Aluk to Dolo (‘de manier van de voorouders’) verdiept Goslinga zich in de verloren tradities en rituelen van de Toraja-bevolking. Hij leerde zichzelf het traditionele vlechtwerk, een ambacht dat voor hem een brug vormde naar het verleden. „Het vlechten voelde als een meditatie. Het bracht me dichter bij de cultuur van de Toraja en maakte me bewust van de rijkdom van hun tradities.”
Foto’s: Ringel Goslinga
Goslinga’s boek is het resultaat van acht jaar onderzoek en persoonlijke reflectie. Met een combinatie van foto’s, archiefmateriaal en persoonlijke verhalen vertelt Goslinga niet alleen zijn familiegeschiedenis, maar ook het verhaal van het kolonialisme in Nederlands-Indië.
Ondanks de rol van zijn grootvader in het koloniale verleden, zegt Goslinga dat hij in Sulawesi met open armen werd ontvangen. In Nederland en Indonesië ontmoette hij zowel de „nazaten van de zendelingen als van degenen die zich tegen hen verzetten”. „Als maker wil ik die twee verhalen bij elkaar brengen, zonder er een oordeel over te vellen.”
Terugblik De fotoredactie van NRC selecteert elke week de indrukwekkendste, mooiste en beste nieuwsfoto’s die binnenkomen op de redactie. In de week dat Israël de Netzarim-corridor openstelde en tienduizenden Palestijnen terug naar het noorden van Gaza keerden, kreeg het noordwesten van Frankrijk te maken met overstromingen, kwamen in India minstens vijftien mensen om het leven tijdens hindoefestival Kumbh Mela en zei de door Rwanda gesteunde rebellengroep M23 op te willen rukken naar de Congolese hoofdstad Kinshasa.
In een woonkamer in Casablanca vangt kunstenaar Dunya Zita een moment van huiselijkheid: haar tantes rommelen in de keuken terwijl haar opa een hapje eet, en zittend op de grond kijkt haar oma televisie. Juist de alledaagsheid maakt het zo intiem, zegt Zita: „Een buitenstaander zou deze foto nooit kunnen maken, omdat ze dan niet zo ongestoord hun ding zouden doen.”
In het voorjaar van 2024 verbleef de Utrechtse Zita, dochter van een in Marokko geboren vader en een Nederlandse moeder, twee maanden bij haar familie in Casablanca. Het leverde Mejmou3en (‘samen’) op, een kunstproject waarin ze door middel van fotografie, film en poëzie haar relatie met haar vaderland en familieleden onderzoekt.
In een gedicht schrijft Zita:
wandering the streets
where I know I have not been
though still, I feel at home
a comforting calmness, deep within
like this is where
I’m ought to be
„Ik kwam op plekken in Casablanca waar ik nog niet eerder was geweest, en toch voelde ik me overal thuis. Misschien is dat niet zo vreemd: de stad is al twee generaties lang het thuis van mijn vaders familie. Ik denk dat dat gevoel ook diep in mij zit.”
Foto’s: Dunya Zita
In een videofragment interviewt ze haar tante over de waarde van familie binnen de Marokkaanse cultuur. „Met tranen in haar ogen vertelde ze me dat ik als haar dochter ben, en dat ze me gaat missen als ik wegga.” Het was een intiem gesprek, maar het waren de gezichtsuitdrukkingen die de ware emotie overbrachten, zegt ze. Voor Mejmou3en besloot ze het fragment daarom op te knippen in losse frames. „Ik wil de kijker de tijd en ruimte geven om die emoties goed waar te nemen.”
Ondanks haar intrinsieke verbondenheid met haar familie, blijft een bepaalde laag in hun relatie onbereikbaar. Het gebrek aan een gedeelde taal – Zita spreekt geen Darija, het Marokkaans-Arabisch dat haar familie spreekt – maakte het soms lastig om dieper contact te maken. Pogingen om via Google Translate te communiceren, bleken al snel onpraktisch, de vertaalfunctie ondersteunt alleen klassiek Arabisch, wat ver afstaat van de Marokkaanse spreektaal. Het leverde grappige misverstanden op, zegt Zita, hoewel het soms ook verdrietig kon zijn. „Ik wil onze band graag verder verdiepen en leren over hun blik op de wereld, maar dat lukt gewoon niet altijd.”
Het gebrek aan een gedeelde taal leerde haar verbinding te zoeken zonder woorden. „Je bent meer gefocust op iemands ogen, lichaamsuitdrukking en energie.” Dat is misschien wel intiemer dan het gebruik van taal, denkt ze. „Wat je wil overbrengen, zijn uiteindelijk niet de woorden, maar het gevoel dat daaronder ligt.”
Terug in Nederland veranderde haar ervaring door de fysieke afstand opnieuw. „Als je zo ver van elkaar verwijderd bent, ga je bellen. Het enige wat overblijft, is taal. Dat is wat wij niet delen. Dat maakt het moeilijk om goed contact te houden.”
Kyungshin Kim zag tijdens het duiken in Anilao bij de Filippijnen twee inktvissen innig verstrengeld. Hij dacht getuige te zijn van een paringsritueel maar toen hij dichterbij kwam zag hij dat in werkelijkheid de een de ander aan het opeten was. Na tien minuten begon de kleinste van de twee zijn kleur steeds meer te verliezen. Alsof het zijn laatste adem uitblies liet het dier na tien minuten een wolk zwarte inkt los.
Kim is een van de prijswinnaars in de jaarlijkse Ocean Art onderwaterfotografie-wedstrijd. In 2024 kwamen er duizenden inzendingen binnen uit meer dan negentig landen. De winnende foto’s tonen de schoonheid, kwetsbaarheid en diversiteit van onderwaterecosystemen, aldus de jury.
Foto Hwanhee Kim
In de cenote (onderwatergrot) Carwash nabij Rancho Viejo in Mexico maakte Hwanhee Kim deze spookachtige foto. Door de vele regen de week ervoor was het water troebel. De felle zon maakte er onder water een prachtig kleurrijk schouwspel van.
Foto Eduardo Labat
De foto van de dansende witpunthaaien in schemering nabij het eilandje Roca Partida voor de westkust van Mexico verdiende ook een prijs. Eduardo Labat, in het dagelijks leven radioloog in Florida, zag dat de dieren zich tijdens zijn laatste duik van die dag verzamelden bij een rotspunt. Op een diepte van zo’n tien meter begonnen ze en groupe rondjes te zwemmen. Witpunthaaien staan bekend om hun aanvallen op schipbreukelingen, maar omdat de dieren nu niet agressief waren durfde Labat het risico te nemen er vlak boven te gaan hangen om de foto te nemen. Afgedrukt in zwart wit komen de witte punten op de rugvinnen en het uiteinde van hun staart extra goed tot hun recht.
Foto Stefano Cerbai
Stefano Cerbai maakte dit prijswinnende portret van een grote rafelvis (Phycodurus eques) die ook wel zeedraak genoemd. Het dier is verwant aan zeepaardjes en komt alleen voor langs de zuidkust van Australië. Cerbai zag dat het exemplaar dat hij fotografeerde op zijn achterlijf tientallen eitjes bij zich droeg, het was dus een mannetje.
Foto Jeongin Kim
Als een sportfotograaf liet Jeongin Kim zijn camera ratelend opnames maken van een anemoonvis (Amphiprion) nabij het Indonesische eilandje Lembeh. Dat leverde deze lucky shot op, waarbij in het korte moment dat de vis zijn bek opent de zwarte oogjes van een parasiet zichtbaar zijn. Deze zogeheten tong-eter-parasiet (Cymothoa exigua), een soort pissebed, neemt de plaats van de vissentong in.
Foto James Emery
Nieuwsgierig aangelegde vogels kom je wel vaker tegen, maar zelden onder water. James Emery was in het Calfornische Monterey aan het duiken met zijn vrouw om de Metridium-velden te fotograferen toen er plotseling aan aalscholver opdook die het op het hoofd van zijn vrouw had voorzien. Ze reageerde rustig en het dier droop af. Maar in de twintig minuten daarna kwam het telkens weer even kijken bij de duikers na korte pauzes om boven water even naar lucht te happen.
