Category: Handelsoorlog

Terwijl de beurzen vooral anticiperen op de toekomstige grote economische gevolgen van een handelsoorlog, tekenen zich op de kades van havens en in fabrieken in de Noord-Amerikaanse auto-industrie de eerste concrete gevolgen af.

Een week geleden kondigden de Verenigde Staten al importheffingen af op auto’s van over de hele wereld. Daarmee zijn de gevolgen in deze sector een soort ‘kanarie in de kolenmijn’, zoals The New York Times het beschreef: hier valt in het klein te zien wat zich de komende tijd mogelijk op grotere schaal gaat afspelen.

De eerste signalen zijn ingrijpend. Audi (onderdeel van het grote Volkswagen-concern), Jaguar Land Rover en Aston Martin hebben hun export naar de VS vrijwel volledig gestopt, zo bleek de afgelopen dagen. Deze merken beschikken niet over fabrieken in de VS waarmee ze heffingen kunnen vermijden.

Stellantis, moederbedrijf van onder meer Peugeot en Opel, heeft twee autofabrieken in Canada en Mexico vorige week al tijdelijk stilgelegd. Het ontsloeg bovendien direct negenhonderd werknemers bij kleinere onderdelenfabrieken die de stilgelegde autofabrieken beleverden.

Voor de auto-industrie zijn de heffingen een enorm probleem: ze kunnen de prijs van auto’s volgens sommige berekeningen met duizenden dollars opdrijven, hoewel alles afhangt van hoe fabrikanten dit wel of niet doorberekenen. Volgens meerdere Amerikaanse media is er bovendien sprake van grote verwarring en zorg over heffingen op auto-onderdelen die in theorie op 3 mei zullen ingaan. Ofschoon veel fabrikanten in de VS eigen fabrieken hebben, halen ze hun onderdelen absoluut niet allemaal uit dit land.

Volledig vollopen

De komende weken zullen de havens in de Verenigde Staten, van New York tot Long Beach en Los Angeles, in de frontlinie staan van de handelsoorlog. Wat betreft auto’s staan ze dat al: de Financial Times schreef dat het erop lijkt dat Amerikaanse havens aan het volstromen zijn met auto’s die al wel zijn aangekomen in het land, maar niet daadwerkelijk ingevoerd – om heffingen te voorkomen. De vraag is hoe lang deze wagens hier zullen staan, en hoe snel de opstelterreinen in havens volledig vollopen.

Overigens lijkt het erop dat Amerikanen de afgelopen dagen op grotere schaal auto’s zijn gaan kopen, in de hoop de heffingen voor te zijn. Eind januari stond een nieuwe auto volgens The New York Times zo’n 77 dagen te wachten op een koper, nu zijn dat er 50.

Ook bij andere goederen duiden de eerste signalen erop dat er grote veranderingen zullen gaan plaatsvinden. Bedrijven die goederen vervoeren naar de VS hebben de afgelopen dagen 67 procent minder containers gereserveerd. Ook het aantal containers dat vanuit de VS naar havens elders in de wereld gaat zal binnenkort sterk dalen.

Dat stelt de Nederlandse verladersorganisatie Evofenedex op basis van cijfers van de maritieme informatieleverancier Vizion. Het Amerikaanse bureau brengt wereldwijd onder meer de boekingen van containers in kaart.

In de week voorafgaand aan Donald Trumps aankondiging waren er volgens Evofenedex en Vizion wereldwijd 516.000 boekingen met de VS als bestemming. In de week erna was dat aantal gedaald tot 169.000 containers (gerekend in TEU, twenty foot equivalent unit; de twintig voet lange container is een standaardmaat in de wereldhandel). Het gaat om reserveringen voor vervoer over pakweg zes weken.

‘Even pauze’

Ook de reserveringen voor export vanuit de VS kenden een daling. Voor Trumps presentatie lag het aantal boekingen voor containers van Amerikaanse havens naar havens in onder meer Europa en Azië op 139.000. Na de aankondiging werden 83.000 containers gereserveerd, aldus beide organisaties.

„Bedrijven in Europa, China en elders hebben massaal even pauze genomen”, zegt beleidsadviseur Casper Roerade van Evofenedex. Hij kan niet zeggen welke landen of sectoren minder containers hebben geboekt.

Volgens Roerade zijn goederen die voor 5 april zijn geladen in buitenlandse havens voor transport naar de VS nog vrijgesteld van de heffingen. Het maakt daarbij niet uit hoe lang zij doen over de reis naar de VS.

De abrupte daling van het aantal gereserveerde containers kan uiteindelijk leiden tot een verstoorde balans in de wereldhandel. Tijdens de coronapandemie raakte het evenwicht ernstig verstoord van containers die tussen Azië en het Westen heen en weer worden vervoerd.

De daling is overigens nog niet te zien in de tarieven voor containervervoer van onder meer Azië naar Los Angeles en New York. Op beide trajecten dalen de containertarieven al sinds het begin van dit jaar, meldden onder meer het Noorse onderzoeksbureau Xeneta en het Britse Drewry.

Delen

Mail de redactie

Deal or no deal? Nu Donald Trump deze woensdag de hoge invoerheffingen daadwerkelijk heeft laten ingaan, is de periode aangebroken dat de ene na de andere minister landt in Washington DC om in onderhandelingen de hoge importheffingen voor hun land omlaag te krijgen.

Dreigen met vergeldende maatregelen kan rekenen op hard terugslaan van de Amerikanen, zo blijkt uit de escalatie tussen de VS en China die elkaar steeds hogere importheffingen opleggen. Trump laat graag zien dat China daar nu alleen in staat en verkondigt steeds luid dat al zeventig landen contact hebben opgenomen om te onderhandelen. Met de Vietnamese vicepremier zijn deze woensdag al gesprekken begonnen, Koreaanse en Japanse bewindslieden zijn onderweg.

Maar wat valt er voor ze te halen? Een opiniestuk dat Trumps belangrijkste adviseur op handelsgebied Peter Navarro dinsdag in Financial Times publiceerde kan daarbij als leidraad dienen. „Voor die wereldleiders die, na jaren van bedriegen, plots lagere heffingen aanbieden – weet dat dit nog maar het begin is”, schreef deze handelshavik uit de Trump-regering. „Het gaat ons niet om onderhandelen. Voor de VS is er sprake van een nationale noodsituatie die teweeg is gebracht door handelstekorten, veroorzaakt door een systeem dat is misbruikt.” Die woorden zouden kunnen impliceren dat er met onderhandelen betrekkelijk weinig te bereiken is.

Alles op tafel

Uit de regering van Trump komen ook andere signalen. Stephen Miran, hoofdeconoom in het Witte Huis, nodigde handelspartners uit om alles op tafel te leggen wat ze de VS kunnen bieden. „Een nauwe focus op alleen heffingen zal onvoldoende zijn om een deal te krijgen”, zei hij.

Lees ook

Wat wil Trump eigenlijk bereiken? En nog vier vragen over de importheffingen

De Amerikanen willen een einde maken aan alles wat zij beschouwen als oneerlijke handelsbelemmeringen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over de btw die landen rekenen, veiligheids- en gezondheidseisen die landen aan producten stellen (geen vlees van dieren die hormonen hebben gekregen, geen gechloreerde kippen), exportsubsidies of het manipuleren van de eigen munt om exportgoederen goedkoper te maken.

Maar Miran mikt op meer. Hij roept andere landen op bij te dragen aan investeringen in de VS, bedrijven aan te moedigen hun productie te verplaatsen en grote uitgaven voor bijvoorbeeld defensie in de VS te doen om zo te betalen voor de Amerikaanse defensie-paraplu. De vraag die ieder land volgens hem moet stellen: ‘Wat hebben wij recent voor de VS gedaan?’

Minister van Financiën Scott Bessent zei eerder deze week dat hij hoopt dat „door goede onderhandelingen we de hoogte (van invoerheffingen) omlaag zullen zien gaan”.

En dan is er nog Elon Musk – de Teslamiljardair, geldschieter van Republikeinse campagnes en invloedrijk adviseur van Trump. Op X keerde hij zich de afgelopen dagen fel tegen Navarro – de architect van Trumps handelsbeleid. Musk maakte zich hard voor een vrijhandelsverdrag met de EU en schreef dinsdag dat „Navarro dommer is dan een zak stenen”.

Pressiemiddel

Voor de onderhandelaars uit andere landen is het zo lastig in te schatten waar ze op moeten inzetten. Per land verschillen die handelsbelemmeringen waar de VS over klagen. Trump spreekt over „maatwerkafspraken per land”. De hoge Amerikaanse invoerheffingen vormen zo een pressiemiddel dat andere landen, bondgenoot of niet, tot concessies moet dwingen.

Verschillende regeringen die nu een minister naar Washington hebben gestuurd, hebben al aangegeven wat voor concessies ze willen doen. En daar zitten grote verschillen tussen. Deze woensdag is de Vietnamese vicepremier Ho Duc Phoc als eerste in op bezoek voor een gesprek met Bessent. Een eerder aanbod van Vietnam om nultarieven in te stellen werden als bemoedigend, maar volstrekt ontoereikend bestempeld. Door onder andere Navarro werden dumpingpraktijken en het doorvoeren van producten uit China gehekeld. Vietnam kondigde direct maatregelen aan om dat laatste te voorkomen.

Japan heeft toezeggingen gedaan, maar dat zal vermoedelijk niet genoeg zijn

Zuid-Korea probeert de VS te paaien door investeringen te beloven. Zo zou het willen helpen de Amerikaanse scheepsbouw weer op te bouwen, nadat de VS in de afgelopen decennia bijna alle werven richting China en Zuid-Korea heeft zien verdwijnen. Ook besprak Trump naar eigen zeggen in een telefoongesprek met tijdelijk president Han Duck-soo de mogelijkheid voor investeringen van Korea in pijpleidingen voor lng in Alaska.

Japan heeft vergelijkbare toezeggingen gedaan, maar dat zal vermoedelijk niet genoeg zijn. Het land ligt onder grote druk van de VS vanwege de lage koers van de yen en de Amerikanen eisen dat de Japanse centrale bank yens zal opkopen om de munt te versterken en zo te helpen de dollar goedkoper te maken. De Japanse minister van Financiën Kato gaf aan bereid te zijn daarover te praten.

Europa

Welke concessies Europa wil doen, moet deze dagen nog blijken. Met een Europees aanbod om wederzijds voor veel goederen als auto’s, machines en chemicaliën een nultarief te rekenen, neemt de VS geen genoegen. Trump heeft al eerder aangegeven dat hij vindt dat Europa meer lng en olie van de VS moet kopen. Daar voegde hij dinsdag nog ‘het prachtige schone steenkool’ uit de VS aan toe. Hij plakte er zelfs een waarde van 350 miljard dollar op, waarmee het handelstekort in goederen van de VS direct zou zijn verdwenen. Ook grootschalige wapeninkopen in de VS zouden een manier vormen om de Amerikanen te paaien.

Lees ook

Het besef daalt in: voor de EU zijn importheffingen een drukmiddel, voor team-Trump een doel op zich

De EU neemt iets meer tijd en dreigt openlijker dan Japan, Zuid-Korea en Vietnam met vergeldingsmaatregelen. De EU zal in spanning afwachten of en hoe de eerste onderhandelaars uit de Aziatische landen iets kunnen bereiken.

Is Trump echt uit op deals? Waar neemt hij genoegen mee? Of valt hij voor de verleiding van 2.000 miljard aan jaarlijkse inkomsten uit invoerheffingen. Want dat is het bedrag dat hij dinsdag op de geschatte opbrengsten van de woensdag ingegane heffingen plakte. „Ik weet verdomd goed wat ik doe”, zei de Amerikaanse president. Nu is het aan de onderhandelaars van de handelspartners om dat te doorgronden.

Delen

Mail de redactie

Woensdagochtend om 06.00 uur Nederlandse tijd (middernacht in de VS) is het nieuwste pakket aan Amerikaanse importheffingen ingegaan, het meest ingrijpende tot nu toe.

De heffingen treffen landen waar de VS een hoog handelstekort mee hebben en die daarom een hoger “wederkerig” tarief opgelegd hebben gekregen. Afgelopen zaterdag ging al een eerste pakket heffingen in, op landen met kleinere handelstekorten. Op de beurs leiden de heffingen al dagen tot grote onrust.

Einde aan vrijhandel

Trump heeft met zijn handelstarieven een einde gemaakt aan tachtig jaar internationale vrijhandel. Analisten vrezen dat de maatregelen de VS in een recessie zullen storten en ook de wereldeconomie fors zullen raken.

De Amerikaanse president houdt vol dat hij op de juiste weg zit. Op een Republikeins benefietdiner in het congres zei hij dinsdagavond: “Ik ben blij met waar we nu staan.” Landen kunnen proberen een deal te maken, maar dat is niet “noodzakelijk” voor de VS. “I know what the hell I’m doing”, aldus Trump.

Wat is precies de impact van de importheffingen? Een overzicht:

• China wordt het hardst getroffen. Producten die het land exporteert naar de VS worden vanaf vandaag belast met een heffing van 104 procent. Dat is het gevolg van een escalerende handelsoorlog tussen de twee landen. Er gold al een tarief van 20 procent over en weer, Trump deed daar een week geleden 34 bovenop. China beantwoordde dat met een gelijke tegenheffing, waarop Trump de Chinezen extra strafte met nog eens 50 procent. China heeft al gezegd niet te zullen buigen voor Trump en de strijd tot het eind te zullen blijven vechten.

• Het gevolg is dat Chinese producten vanaf vandaag twee keer zo duur zijn als ze de VS binnenkomen. De heffingen worden geïnd bij de importeurs van de Chinese goederen. Die zullen het bedrag aan de douaneautoriteiten moeten overmaken.

• Ook een hele lijst andere landen valt vanaf vanochtend onder de verhoogde importheffingen. Europese goederen worden 20 procent extra belast, en met name een aantal Zuid-Aziatische landen krijgen nog hogere heffingen. Vietnam, Japan en Thailand worden bijvoorbeeld met respectievelijk 46, 24 en 37 procent belast.

• De afgelopen dagen hebben diverse landen geprobeerd onderhandelingen te openen met de VS om de heffingen van tafel te krijgen. Dat lijkt vooralsnog geen enkel land gelukt, hoewel Trump steeds zegt open te staan voor een goede deal. Zelfs de Israëlische premier Netanyahu, die op bezoek was in Washington, wist zijn 17 procent strafheffing niet ongedaan te maken.

• Met name de Aziatische landen hebben mondeling al grote toezeggingen gedaan. Hun economieën zijn voor een groot deel afhankelijk van de export naar de VS. Deze dagen is er intensief contact tussen de regering van Trump en onder meer delegaties uit Japan, Zuid-Korea en Vietnam.

• Beleggers maken zich op voor een nieuwe dag van grote onrust op de markten. Europese en Aziatische markten wisten gisteren een deel van het verlies van afgelopen week goed te maken, maar in de VS gingen de beurzen laat in de middag alsnog onderuit. Vannacht doken de beurzen in China, Japan en HongKong opnieuw in het rood omdat een handelsdeal uitblijft. Europa verwacht ook in de min te openen.

• Vandaag stemmen de landen van de Europese Unie over een eigen pakket aan importheffingen op Amerikaanse producten. Dat is nog een reactie op een eerdere maatregel van de VS om staal en aluminium extra te belasten. Het Europese pakket zou heffingen opleggen op typisch Amerikaanse producten als Harley Davidson-motoren en bepaalde voedingsmiddelen . Producten die Europa makkelijk ergens anders kan krijgen en die de Amerikanen wél raken.

• Later deze week wil de Europese Commissie verder praten over een groter pakket aan tegenmaatregelen. Tegelijkertijd houdt de Commissie de deur open naar Washington voor onderhandelingen. Volgens diverse media zou Europa al hebben aangeboden de heffingen aan beide kanten van de oceaan terug te brengen naar nul. Washington heeft daar nog niet op gereageerd.

• Het is ook de vraag of Trump alleen naar importheffingen kijkt. Uit de speech die hij vorige week hield en uit uitlatingen van andere leden van zijn regering blijkt dat hij de handelstekorten wil terugdringen. Daarvoor kijkt hij niet alleen naar heffingen, maar ook naar andere in zijn ogen oneerlijke maatregelen, zoals belastingen, wetten en regels en valutamanipulatie.

• Economen blijven zeggen dat een handelsoorlog uiteindelijk alleen maar verliezers kent. De prijzen in de VS zullen als gevolg van de importheffingen fors gaan stijgen. Het leven in de VS wordt duurder. Als andere landen de Amerikaanse heffingen beantwoorden met soortgelijke tegenmaatregelen, snijden zij ook zichzelf in de vingers.

Liveblog
Handelstarievenblog

Europese beurzen in het rood

Delen

Mail de redactie

Motoren, fietsen, bourbon, vishengels, puzzels, speelgoedpistolen. Maar ook achtbanen, reptielen en kamelen. Het Verenigd Koninkrijk heeft een document gepubliceerd met Amerikaanse producten waarover de Britse regering importheffingen zou kunnen invoeren. De lijst producten is 417 pagina’s lang en uitgebreider dan een catalogus van de gemiddelde webwinkel.

Het woordje kunnen is hier alleen cruciaal. De Britse premier Keir Starmer (Labour) en zijn ministers reageren tot nu toe namelijk veel voorzichtiger dan politici in andere landen op de importheffingen uit de Verenigde Staten. Die terughoudendheid is onderdeel van Starmers strategie. In plaats van snel tegenmaatregelen nemen, probeert hij liever om zijn relatief goede verstandhouding met de Amerikaanse president Donald Trump te benutten en om een bilaterale handelsdeal te sluiten, met lagere importheffingen.

De heffing van 10 procent die de VS gaan hanteren voor Britse producten, ligt al flink lager dan bijvoorbeeld die voor goederen uit de Europese Unie (20 procent) en China (opgeteld zo’n 104 procent). In de Britse publieke discussie werd dit zelfs „een eerste echte voordeel van de Brexit” genoemd: de heffingen zijn de helft lager dan het tarief dat het VK opgelegd had gekregen als het land nog lid was geweest van de Europese Unie. Binnenskamers waren Labour-ministers opgelucht, stelden Britse politiek journalisten vast.

Binnenskamers waren Labour-ministers opgelucht, stelden Britse politiek journalisten vast

Niet triomfantelijk doen

„Ik heb in het verleden geworsteld om voordelen van de Brexit te vinden, maar dit is er één. Dit is goed”, zei Darren Jones, staatssecretaris van Financiën (Labour) in een interview met Sky News. Om er meteen aan toe te voegen dat de regering hier niet triomfantelijk over gaat doen richting Brussel. Labour wil de relatie met de EU graag goed houden. En zo knap was de prestatie van het VK rond die heffingen ook weer niet, zeiden critici meteen. Regeringen die minder gemakkelijk toegang hebben tot het Witte Huis dan de Britten, kregen evengoed een ‘basisheffing’ van 10 procent opgelegd.

De VS en het VK waren al voor de aankondigingen van Trump vorige week aan het onderhandelen over een handelsakkoord. Volgens een peiling van de Britse Kamer van Koophandel steunt het bedrijfsleven de regeringsaanpak om niet meteen tegenheffingen in te voeren, maar in onderhandeling te blijven. Labour tempert wel de verwachtingen dat zoiets snel rondkomt. Zeker nu president Trump en zijn team de handelsoorlog met China verder laten escaleren en tientallen andere landen inmiddels óók proberen om bilateraal afspraken met de VS te maken.

Belangrijk onderdeel van een deal tussen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zou een verlaging zijn van de Britse belasting voor grote technologiebedrijven. In 2020 heeft het VK een belasting van 2 procent ingevoerd op de inkomsten van grote socialemediabedrijven en webwinkels, bijvoorbeeld Meta en Amazon. De VS willen ook graag een versoepeling van de Britse standaarden voor voedsel, maar dat zou het VK te ver gaan. Chloorkip en hormoonhamburgers vormen ook voor Britten een schrikbeeld. Bovendien wil Labour graag de handel in dierlijke producten met de EU weer versoepelen, wat alleen mogelijk zou zijn als het VK zich aan de Europese strenge voedselcriteria houdt.

Autofabrikanten, vliegtuigproducenten en staalfabrieken worden in het VK het hardst geraakt door de nieuwe heffingen. Plus whisky-distilleerderijen in Schotland, die de VS als belangrijkste exportmarkt hebben. Auto’s staan bovenaan de lijst van Britse exportproducten en van alle auto’s ging vorig jaar bijna een derde naar de VS. Importeerders van luxe Britse auto’s – denk Aston Martin, Bentley of McLaren – betalen sinds vorige week donderdag in de VS een importheffing van 25 procent. Fabrikant Jaguar Land Rover heeft de export naar de VS voor een maand stilgelegd, om uit te vinden hoe ze met die extra kosten moeten omgaan.

Chloorkip en hormoonhamburgers vormen ook voor Britten een schrikbeeld

Eigen economie eerst

Intussen kwam premier Starmer begin deze week met maatregelen die de eigen maakindustrie moeten beschermen en de binnenlandse economie moeten helpen groeien. Zo was het plan om vanaf 2030 alleen nog verkoop van elektrische auto’s toe te staan, maar nu mogen hybride auto’s nog tot 2035 de markt op. Luxe merken mogen in die extra vijf jaar ook nog benzineauto’s verkopen. En de boetes voor het schenden van het verbod worden verlaagd.

Verder kondigde de premier 600 miljoen pond (ruim 723 miljoen euro) aan investeringen in onderzoek voor medicijnen en gezondheid aan, plus een versimpeling van regels voor klinische onderzoeken. Deze week zouden nog meer van dit soort aankondigingen volgen. Het zijn maatregelen die de regering toch al wilde nemen, geven Labour-politici toe, maar die zijn naar voren gehaald vanwege alle economische onrust.

Lees ook

Trumps heffingen drijven Zuidoost-Azië in de armen van China

Het Office for Budget Responsibility, het Britse Centraal Planbureau, voorspelde dat de economische groei van 1 procent die het voor dit jaar verwachtte, teniet wordt gedaan door de internationale gevolgen van de Amerikaanse importheffingen. Minder belastinginkomsten zou de Britse minister van Financiën Rachel Reeves slecht uitkomen, aangezien ze al weinig financiële speelruimte heeft. Zij en premier Starmer beloofden begin deze week dat ze enkele belangrijke belastingen voor de bevolking niet zullen verhogen, om hun verkiezingsbelofte daarover niet te breken. In plaats daarvan zouden extra bezuinigingen op publieke voorzieningen voor de hand liggen. Ook niet bepaald wat Labour graag wil.

De importheffingen en de handelsoorlog betekenen „een einde aan de wereld zoals we die kennen”, herhaalde Starmer de afgelopen dagen, met minder gevestigde regels en meer losse allianties tussen landen. „We moeten onze binnenlandse concurrentiekracht verbeteren, zodat we minder worden blootgesteld aan dit soort wereldwijde schokken.” Maar, zoals politieke nieuwssite Politico vaststelde: de omvang van de maatregelen die Labour tot nu toe daarvoor aankondigde, „komt niet bepaald overeen met de grote retoriek over het belang van dit moment”.

Delen

Mail de redactie

Nadat Elon Musk afgelopen weekend al in de aanval ging tegen de omvangrijke Amerikaanse invoerheffingen, en onder meer pleitte voor een vrijhandelszone tussen de EU en de VS, keren nu ook andere invloedrijke miljardairs en trouwe Trump-discipelen zich openlijk tegen hem.

Zo noemde Ken Langone, een van de oprichters van de bouwmarktketen The Home Depot en belangrijk donor van de Republikeinse Partij, het beleid „bullshit” en zei hij dat Trump „slecht geadviseerd” wordt. Investeerder Stanley Druckenmiller verklaarde: „Ik steun geen tarieven van meer dan 10 procent.” En hedgefondsactivist Bill Ackman waarschuwde voor „onherstelbare schade” en sprak van „een historische beleidsfout”.

Wie zijn deze mannen – en waarom is hun kritiek zo opmerkelijk?

---

Bill Ackman

Wall Street-magnaat en hedgefondsmiljardair Bill Ackman (58) was de afgelopen jaren een van de meest uitgesproken voorstanders van Donald Trump binnen de financiële wereld. Hij prees Trump veelvuldig voor diens deregulering, harde immigratiebeleid, en verzet tegen diversiteitsbeleid. Ackman vond dat de Democraten het economisch beleid van de VS ondermijnden. Trump bracht daar volgens hem een broodnodige correctie op aan.

Ackman is topman van hedgefonds Pershing Square, dat onder meer een groot belang heeft in schoenenconcern Nike. Dat bedrijf verplaatste de afgelopen jaren al een deel van zijn productie van China naar Vietnam – het land waarvoor woensdag Amerikaanse importheffingen van 46 procent gaan gelden.

Wellicht dat Ackmans toon daarom flink omsloeg dit weekend. In een bericht op X waarschuwde hij dat de VS afstevent op een „economische nucleaire winter” als de tarieven doorgaan. Zondag riep hij op tot uitstel: „De president heeft nog de kans om zich terug te trekken. Zijn adviseurs moeten hun fout erkennen vóór 9 april [de dag dat de heffingen in moeten gaan], anders dreigt een historische beleidsblunder.”

---

Stanley Druckenmiller

Stanley Druckenmiller (71) leidde jarenlang het hedgefonds Duquesne Capital en wordt op Wall Street op handen gedragen. In zijn lange loopbaan begeleide hij tientallen topbeleggers en beleidsmakers. Zo is hij de mentor van de huidige minister van Financiën Scott Bessent, die over hem zei: „In de macro-economie heb je eerst Stan – en daarna komt de rest pas.”

Zijn kritiek op Trumps economische beleid wordt dus serieus genomen, ook binnen de regering. Druckenmiller noemde heffingen boven de 10 procent „economisch onverantwoord”. Ook bestempelde hij recente belastingvoorstellen van Trump – inclusief kortingen op fooien, overuren en sociale bijdragen als „financieel roekeloos”.

---

Ken Langone

Ken Langone staat bekend als één van de belangrijkste Republikeinse geldschieters én fervent Trump-aanhanger. Toch haalde ook hij deze week fel uit naar de importheffingen van ‘zijn’ president. In een interview met de Financial Times noemde hij het beleid ronduit „bullshit”. Naar Langones kritiek wordt geluisterd, onder meer omdat hij in de ogen van veel Amerikaanse ondernemers ‘The American Dream’ bij uitstek vertegenwoordigt.

Als kleinzoon van Italiaanse immigranten groeide hij op in een arbeidersgezin in New York. Om zijn studie economie aan Bucknell University te kunnen betalen, werkte hij als greppelgraver en loodgietersassistent. Na zijn studie maakte hij succesvol carrière op Wall Street. In 1978 richtte hij bouwmarktketen The Home Depot op, inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste retailers van de VS.

Langone stond lang pal achter Trumps economische koers, maar nu keert hij zich openlijk tegen de plannen van de president. Hij stelt dat Trump „slecht geadviseerd” wordt. „Ik begrijp de formule verdomme niet”, zei hij. „Deze heffingen zijn veel te hoog en worden veel te snel doorgevoerd.”

Liveblog
Handelstarievenblog

Herstel beurzen in Azië en Europa na rampzalige dag gisteren

Delen

Mail de redactie

Zo verlekkerd als Donald Trump zijn heffingen aan de wereld presenteert, zo groot is de weerzin bij de Europese politici die een tegenreactie moeten formuleren. Maar het is niet anders, zei de Eurocommissaris voor Handel, Maros Sefcovic, maandag: de EU zal terugslaan met eigen heffingen. Eerst een paar, dan steeds meer. „Ons antwoord zal geleidelijk zijn”, aldus Sefcovic.

De eerste tegenheffingen uit het pakket worden woensdag bekend en moeten volgende week dinsdag ingaan. Dan zal de EU met gerichte speldenprikken komen als vergelding voor de hogere tarieven op staal en aluminium, die Trump al in februari aankondigde. Op het voorlopige EU-lijstje staan onder meer bourbon, speedboten en spijkerbroeken – al wordt tot het laatste moment gelobbyd om producten te ontzien door landen en producenten die een volgende Amerikaanse golf van heffingen op specifieke sectoren vrezen.

Lees ook

Record op record op de beurs, in negatieve zin. De gevolgen van Trumps heffingenpolitiek zijn extreem onzeker

Maar die speldenprikken volstaan niet meer, zo was het gevoel bij de meeste handelsministers die maandag vanuit de hele EU aanschoven in Luxemburg om zich met Sefcovic te buigen over de handelsoorlog-in-wording. Sinds februari zijn er vanuit Washington immers heffingen op de auto-industrie (25 procent) en vrijwel alle andere EU-goederen (20 procent) bij gekomen.

Deze „zogenaamd wederkerige heffingen”, zoals de Eurocommissaris ze na de bijeenkomst sarcastisch noemde, „dwingen tot extra stappen”. De eerste tegenheffingen treffen goederen met een waarde van rond de 20 miljard euro, vergelijkbaar met de omvang van de eerste Amerikaanse heffingen. Als de EU de nieuwe heffingen wil vergelden, zal het blok rond de 380 miljard euro aan goederen moeten raken.

De VS zien deze heffingen niet als een onderhandelingstactiek, maar als een koerscorrectie

Sefcovic en zijn collega’s uit de Commissie-Von der Leyen weten: dit wordt een klus van de lange adem. De Europeanen zetten hun heffingen in als een drukmiddel, bedoeld om Trumps regering tot inkeer te brengen. Maar Trump lijkt vastbesloten om de heffingen door te zetten en de wereldhandel op te schudden. Dat maakt praten lastig, erkende de Eurocommissaris: „De VS zien deze heffingen niet als een onderhandelingstactiek, maar als een koerscorrectie.”

Harde aanpak

Deels kan de EU Trump tegemoetkomen door een aantal heffingen te schrappen die door het blok al decennia geheven worden. Sefcovic ziet dat wel zitten en heeft zelfs al voorgesteld om gezamenlijk alle heffingen op auto’s en andere industriële goederen af te bouwen naar nul, zo onthulde hij in de Luxemburgse perszaal.

Op dit moment heft de EU invoerrechten van 10 procent op Amerikaanse personenauto’s, tegenover een Amerikaanse heffing op Europese auto’s van 2,5 procent. Voor ingevoerde pick-uptrucks hanteren de VS sinds jaar en dag dan weer een tarief van 25 procent. Dit soort heffingen zouden wat de Commissie betreft allemaal moeten vervallen.

Het aanbod staat, de VS waren er niet op ingegaan. Het nieuwtje leek dan ook vooral bedoeld om de Europeanen te presenteren als de verzoenende onderhandelaars. „De EU is altijd bereid tot een goede deal”, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen maandagmiddag over het gedane aanbod. Ze vermeldde er niet bij dat de Commissie al eens dicht bij een vergelijkbare deal was met de VS in de onderhandelingen over een trans-Atlantisch vrijhandelsakkoord (TTIP) – totdat Trump in zijn eerste termijn als president een streep door de gesprekken zette.

Lees ook

Duizelt het nieuws over de handelsoorlog je? Alles wat je moet weten kort uitgelegd

Keihard onderhandelen

Het EU-bestuur voelt zich evenwel sterk. Deze week zullen de EU-landen nog stemmen over de tegenheffingen die volgende week zouden moeten ingaan. Maar alleen als een overgrote meerderheid tegen stemt, gaat het pakket niet door – anders kan de Commissie haar gang gaan.

Handel is, heel anders dan bijvoorbeeld defensie, een van de terreinen waar de Commissie een vanzelfsprekend mandaat heeft. Het is ook een van de gebieden waarin de ambtenaren in de Brusselse kantoorkolossen bij uitstek gespecialiseerd zijn. En sinds de Commissie liet zien keihard te kunnen onderhandelen met het Verenigd Koninkrijk over de voorwaarden van de Brexit, weten de lidstaten dat de EU uiterst effectief kan zijn als de landen zich achter de Commissie scharen.

Een aantal landen verbijt zich over de gekozen route. Duitsland en Frankrijk vinden dat de EU harder mag optreden, de Italiaanse regering pleit juist voor meer begrip voor Trump. Von der Leyen zal geen van de grote landen voor het hoofd willen stoten, maar ze hoeft niet bij hen te bedelen voor steun. En dat weet ze.

Delen

Mail de redactie

Als een mokerslag zijn de verhoogde Amerikaanse importtarieven aangekomen in Zuidoost-Aziatische landen zoals Vietnam, Cambodja en Laos – de meeste van hen zijn verenigd in het regionale samenwerkingsverband ASEAN. Vooral toen in het weekend bleek dat Trump ook na grote verliezen op de Amerikaanse aandelenbeurzen niet van plan lijkt zijn koers te wijzigen.

„De grootste importeur van de wereld heeft een bordje op zijn deur gehangen: ‘Closed for business’”, aldus Stephen Olson, onderzoeker verbonden aan het Singaporese ISEAS-instituut, aan het Japanse nieuwsmedium Nikkei Asia. Maandag doken Aziatische aandelenkoersen verder naar beneden.

Hij richt zich duidelijk op de landen die nauwe banden hebben met China, het land dat hij ziet als zijn grootste vijand

Voor de ASEAN-landen zijn de heffingen, als die doorgezet worden, een catastrofe. Er heerst vrees en verwarring, want afgezien van de onnavolgbare berekeningen lijkt ook de geopolitieke logica totaal te ontbreken. „Trump denkt dat hij de handelsrelaties eerlijker maakt”, zegt de Maleisisch-Amerikaanse econoom Woo Wing tegen het Singaporese nieuwsmedium CNA. „Hij richt zich duidelijk op de landen die nauwe banden hebben met China, het land dat hij ziet als zijn grootste vijand.” Ook de landen die zich de laatste jaren nadrukkelijk bij de VS als alternatief voor China aanboden, zoals Vietnam, hebben hoge heffingen opgelegd gekregen. Woo Wing verwacht dat de heffingen de Zuidoost-Aziatische bondgenoten juist in de armen jagen van China.

Sinds 2014 zagen de Verenigde Staten met lede ogen aan hoe China militair en economisch in met name Zuidoost-Azië steeds dominanter werd. De VS haalden de banden aan met bondgenoten, zoals Thailand, Vietnam en de Filippijnen. Mede hierdoor hebben Zuidoost-Aziatische landen zich de afgelopen jaren ontwikkeld als productiecentra voor westerse bedrijven die allerlei goederen maken. Ook dat lijkt een reden voor Trump om hoge heffingen op te leggen.

Zo boden Vietnam, Laos en Cambodja zich met goedkope arbeid en soepele regels aan als aantrekkelijk alternatief voor China, dat voor het westen steeds geslotener werd. Vietnam, Thailand en Maleisië maakten economische groei door, investeerden in arbeid en scholing, waardoor de levensstandaard in deze landen omhoog ging.

De Zuidoost-Aziatische landen hebben weinig verweer tegen de torenhoge importtarieven. Cambodja krijgt 49 procent voor haar kiezen, Laos 48 procent, Vietnam 46 procent, Thailand 36 procent en Indonesië 32 procent. Trump heeft het over een correctie van de import-exportbalans.

Profiteren van lage lonen

Amerikaanse bedrijven en consumenten profiteren tot nu toe in deze regio volop van de lage lonen. En andersom accepteerden de Zuidoost-Aziatische landen de lage lonen in ruil voor economische ontwikkeling. Maar juist omdat de lonen laag zijn, is het onmogelijk voor deze landen om evenveel uit de VS te importeren.

Vooral voor Vietnam kan de opgelegde importheffing economische malaise veroorzaken. De communistische eenpartijstaat is geen vriend van China en heeft sinds de jaren negentig geïnvesteerd in goede banden met het westen. 30 procent van alle export gaat naar de VS. Als dat zou wegvallen, is de klap enorm. Investeringen zullen uitblijven. „Vietnam kan nog proberen om meer af te nemen van Boeing en Lockheed Martin, maar verder is de onderhandelingspositie slecht”, schrijft econoom Trinh Nguyen voor Nikkei Asia.

Vrijdag bood de Vietnamese leider To Lam aan om de Vietnamese heffingen op Amerikaanse producten helemaal te schrappen in ruil voor herziening van de opgelegde Amerikaanse tarieven. Of Trump op dat aanbod in zal gaan, is nog onduidelijk.

Cambodja krijgt samen met Laos de hoogste tarieven voor haar kiezen. Dit lijkt een politieke keuze, een afstraffing, omdat deze landen financieel – en daardoor politiek – zeer afhankelijk zijn van China. Hoewel de Amerikaanse invloed op Cambodja al tanende was, exporteert Cambodja nog altijd zo’n tien miljard dollar aan met name schoenen en kleding naar de VS. Het land importeerde in 2023 slechts voor 264 miljoen dollar. Dit gat in de handelsbalans kan het land nooit dichten.

Casey Barnett, de president van de Amerikaanse Kamer van Koophandel in Cambodja, moedigde het land aan om een telefoontje met Trump te plegen. „Cambodja kan haar tarieven verlagen en een abonnement op Starlink nemen”, zei hij afgelopen week tegen de staatskrant Khmer Times. „Maar veel meer kan het land niet doen”, moest hij toegeven. „Behalve dan een uitnodiging voor de marinebasis Ream.”

Cambodja wordt geleid door Hun Manet, zoon van dictator Hun Sen. De familie voert al sinds 1985 een schrikbewind en heeft nauwe banden met China. Zondag werd de nieuwe marinebasis Ream, betaald door China, geopend. Tot nu toe probeerde de VS naast handelscontacten via soft power, bijvoorbeeld via hulporganisatie USAID en steun aan democratische krachten, westersgezinde contacten in het land warm te houden. Maar onder Trump zijn deze activiteiten stilgelegd.

Terugslaan is geen optie

Ook Indonesië wil bij Trump langs gaan om te onderhandelen over de heffingen. De VS is na China een belangrijk exportland. Er is angst dat honderdduizenden Indonesiërs hun werk zullen kwijtraken.

Singapore en de Filippijnen zijn vergeleken met hun buurlanden milder getroffen. De Filippijnen zijn een belangrijke bondgenoot in de strijd tegen de Chinese militaire agressie in de Zuid-Chinese Zee. Het is niet duidelijk waarom de tarieven voor Singapore relatief laag zijn (10 procent). De stadstaat is een belangrijk regionaal financieel knooppunt. Er zijn nauwe banden met China, maar evenals de Filipijnen is het land een belangrijke bondgenoot van de VS. Door zijn positie als financieel knooppunt is het land meer dan omringende landen gevoelig voor een stagnerende wereldhandel. Een tegenoffensief met verhoging van tarieven voor de VS zoals China nu doet, is voor Zuidoost-Aziatische landen geen reële optie. De landen hopen op onderhandelingsruimte en zullen inzetten op diversificatie van handelsrelaties. Daarbij willen ze – gezien de grillige aard van Trump – afwachten. Bovendien is verplaatsing van productiecapaciteit niet op korte termijn haalbaar.

Als je het mondiaal bekijkt, zijn we nu een van de meest vreedzame gebieden

Donderdag komen de ASEAN-landen bijeen. De meeste van hen willen er alles aan doen om niet te afhankelijk te worden van China. Mogelijk zullen de leiders van ASEAN zich meer gaan richten op de EU en het Midden-Oosten als handelsblokken, naast de al bestaande handel met de rijkere, omringende landen zoals Japan, Australië en Zuid-Korea, verwachten analisten. Ook zou de situatie kunnen leiden tot betere banden binnen ASEAN. De huidige voorzitter, de Maleisische premier Anwar Ibrahim, riep dit weekend al op tot onderlinge solidariteit. „ASEAN heeft 640 miljoen inwoners, dat is onze economische kracht. Daarbij zijn we, als je het mondiaal bekijkt, nu een van de meest vreedzame gebieden.”

Delen

Mail de redactie

Record volgt op record op de beurs, dezer dagen. In negatieve zin dan. Maandag incasseerde de Amsterdamse AEX-beurs het grootste dagverlies sinds 2020: 6 procent na opening, later op de dag beperkt tot zo’n 3,5 procent. De beurs van Taipei in Taiwan incasseerde het grootste verlies ooit: 10 procent aan beurswaarde ging in rook op. Wall Street noteerde het grootste koersverlies in twee dagen sinds de beurskrach van 1987. De S&P 500-index gaf 4,8 procent prijs op donderdag, bijna 6 procent op vrijdag. Maandag kwam daar, na een zeer onrustige handelsdag, verlies bovenop van zo’n 1,5 procent aan het einde van de middag.

Gezien de schok vanuit het Witte Huis van vorige week is het misschien niet verwonderlijk. President Donald Trump verraste de financiële markten met importheffingen die veel hoger waren dan de economen en analisten van banken, vermogensbeheerders en beleggingshuizen hadden voorspeld. Zij hadden allemaal nog het relatief comfortabele plaatje van Trumps eerste termijn (2017-2021) in hun hoofd, toen de importheffingen beperkt bleven.

Lees ook

het laatste nieuws over de handelsoorlog in ons blog

Ditmaal niet. Trump kondigde 10 procent aan als ‘basisheffing’, met daar bovenop heffingen voor zo’n zestig landen die, naar zijn mening, oneerlijk handelen met de Verenigde Staten. Op import uit de EU gaat een tarief van 20 procent gelden, op Chinese producten maar liefst 54 procent.

Nu spookt het r-woord rond op de markten: ‘recessie’. Maar loopt het echt zo’n vaart? De beursreactie kan behoorlijk heftig genoemd worden. Als je de prognoses bekijkt die nu de ronde doen, is een recessie in de Verenigde Staten, laat staan wereldwijd, allerminst zeker.

JP Morgan ziet al grote kans op een recessie dít jaar: 60 procent, tegen 40 procent vóór Trumps aankondiging

‘Nog geen krimp’

Goldman Sachs, de grote Amerikaanse zakenbank, verlaagde zondag haar raming voor de bbp-groei in de VS dit jaar van 1 naar 0,5 procent. Dat is dus nog groei, geen krimp. Er is wel een toenemend risico dat de VS volgend jaar in een recessie belanden, denkt de bank. Schatte Goldman Sachs dit risico vorige week nog in op 35 procent, nu is dit 45 procent. JP Morgan ziet al grote kans op een recessie dít jaar: 60 procent, tegen 40 procent vóór Trumps aankondiging.

Nog een prognose: Deutsche Bank verlaagde haar bbp-groeiraming voor de VS van 2,2 naar 1 procent voor dit jaar. De bbp-groei in de eurozone valt volgens Deutsche dit jaar terug van 0,8 naar tussen de 0,25 en 0,5 procent. En dan nog een raming over de wereldeconomie, van de onderzoeksfirma Oxford Economics: de verwachte wereldwijde bbp-groei neemt door Trumps heffingen af van 2,6 naar 2,2 procent dit jaar (historisch gezien een zeer laag cijfer, maar geen recessie).

Gigantische onzekerheid

Vanwaar dan de sterke marktreactie? Economische ramingen zijn altijd met grote onzekerheid omgeven en komen zelden uit. Maar anno 2025, met Donald Trump, zijn ze nóg onzekerder. Een situatie met Amerikaanse importheffingen van, gemiddeld, 22,5 procent, is niet voorgekomen sinds begin twintigste eeuw.

Ook voor beleggers is dit dus onbekend terrein. Onduidelijk is nog hoe de meeste handelspartners van de VS zullen reageren, met hun eigen heffingen of andere vergeldingsmaatregelen. Onduidelijk is ook in welke mate (Amerikaanse) importeurs de heffingen zullen doorberekenen aan consumenten. Onzeker bovendien is hoe de handelsoorlog de komende jaren zijn weerslag zal hebben in valutakoersen, die weer grote impact hebben op handelsstromen. Onduidelijk is of overheden de verwachte economische schade (deels) zullen compenseren, zoals ze deden tijdens de coronacrisis en de energiecrisis, toen bedrijven en consumenten royale bijstand kregen.

Onduidelijk is bovenal ook hoe lang de Amerikaanse ‘wederkerige’ heffingen, zoals Trump ze noemt, van kracht zullen blijven. Maandag schoot de Amerikaanse S&P 500-kortstondig omhoog omdat één van Trumps adviseurs zou hebben gezegd dat Trump zou overwegen de meeste heffingen negentig dagen op ‘pauzestand’ te zetten.

De onzekerheid is, kortom, gigantisch. En die onzekerheid strekt verder dan alleen de verwachte macro-economische heffingen. Want wat gaan centrale banken doen? In vorige crises, die nog vers in het geheugen liggen (Covid), of wat verder in het verleden liggen (de eurocrisis en de financiële crisis), intervenieerden ze grootscheeps op de markten, met name met renteverlagingen en met de massale opkoop van staats-en bedrijfsobligaties om de lange termijnrents te drukken.

De Fed zal heel beperkte ruimte hebben om de rentes te verlagen, om een dreigende recessie aan te pakken

Maar nu is zo’n interventie veel minder voor de hand liggend. Want dreigde bij die vorige crises deflatie (een negatieve prijsspiraal), nu dreigt juist ínflatie. Trumps heffingen werken prijsverhogend, hoewel de omvang van dit effect al even onzeker is. Het bedwingen van een recessie zou lagere rentes vergen van de Amerikaanse Federal Reserve en collega-centrale banken, maar het aanpakken van de inflatie vraagt juist om hógere rentes. Gezien de toch al hoge inflatie in de VS (2,8 procent in februari, fors boven het Fed-doel van 2 procent) zal de Fed „heel beperkte ruimte hebben om de rentes te verlagen, om een dreigende recessie aan te pakken”, aldus Deutsche Bank.

Lees ook

Wordt dit een titanenstrijd tussen Trump en Wall Street?

‘Lijken in de kast’

De marktreactie op Trumps heffingen, zegt Marieke Blom, hoofdeconoom van ING, aan de telefoon, gaat niet alleen over het macro-beeld. „Beurzen reageren sterker dan de verwachte macro-economische impact misschien doet vermoeden, omdat veel grote beursgenoteerde bedrijven, die internationaal opereren, wel degelijk sterk onder druk kunnen komen te staan”. Invoerheffingen kunnen zowel de winstmarges van multinationals gaan raken (als ze kosten van de heffingen voor de consument willen verminderen) als hun verkoopvolumes (omdat handelsstromen naar verwachting zullen dalen).

Een belangrijke vraag voor de verdere ontwikkeling op de financiële markten is volgens Blom of er „lijken in de kast” blijken te zitten. Zoals, ruim twee jaar geleden, de Californische Silicon Valley Bank (SVB). Bijna niemand had die op de radar, maar opeens viel de bank om omdat zij zich niet goed had ingedekt tegen renteverhogingen door de Amerikaanse Fed. De episode zorgde voor aanzienlijke marktstress.

Een kwetsbare plek op de markten is traditioneel die van junk –bedrijfsobligaties, met een hoog risico op niet-terugbetaling, en daarom een hoge rente (risicovergoeding). Deze junk bonds worden nu in de VS massaal van de hand gedaan door beleggers, schrijven onder meer The Wall Street Journal en de Financial Times.

Amper nog voor te stellen is de situatie op de markten tussen november en februari. Bijna iedereen op de beursvloer liet zich betoveren door Trumps belofte van belastingverlagingen en deregulering, met almaar stijgende koersen tot gevolg. En die heffingen die Trump óók beloofde? Ach, zo’n vaart zou het niet lopen.

Delen

Mail de redactie