Buitenland Archives - Page 33 of 132

In deze ‘permanente sloppenwijk’ in India bivakkeren zeshonderdduizend arbeidsmigranten

admin
October 20, 2024
0

De zondag is voor slenteren en lanterfanten. In de plaats Kapashera, op een uurtje rijden ten zuidwesten van de Indiase hoofdstad New Delhi, klinkt in alle straten geroezemoes. Kinderen schieten de straat over, jonge stellen lopen hand in hand door nauwe steegjes – de man aan de kant waar het meeste water in de goot ligt. Bij verreweg de meeste bedrijfjes zijn de stalen rolluiken naar beneden gehaald: gesloten.

„Mensen hier krijgen elke week hoogstens één dag vrij, de meesten eigenlijk maar een paar uur. Daar willen ze zo goed mogelijk gebruik van maken”, zegt Arif, die vanuit zijn nét omhooggehaalde luifel naar buiten hangt. Hij werkt vandaag wel, zijn weekendbaan: de theestal die zijn familie al langer dan een decennium uitbaat, in het midden van deze wijk. Diegenen die vandaag ook werken, halen hier aan het eind van de ochtend hun thee en roken een sigaret.

„Uiteindelijk draait alles hier om werk – dat gaat vóór wat mensen eigenlijk belangrijk vinden”, vervolgt de 26-jarige zijn uitleg over zijn buren. „Ze hebben geen keus, ze hebben al te veel opgegeven.”

Twee derde van de bewoners van Kapashera is man. Ze krijgen cash betaald en hebben geen sociale voorzieningen.

Kapashera ligt nog net in het hoofdstedelijke gewest. Voor wie komt aanrijden vanuit New Delhi lijkt het net een gewone stad: een verzameling appartementenblokken en bedompte eetstalletjes aan de ringweg. geflankeerd door een mall. Maar eenmaal te voet is te zien dat voorzieningen en infrastructuur als een goede afwatering, ontbreken. Anders dan gewoonlijk in veel Indiase stadscentra, zijn er in het straatbeeld ook geen slogans of gevels van overheidsinstanties.

Dat komt doordat Kapashera een woonplaats is die, meer nog dan elders in het land dat zucht onder de grootste bevolking ter wereld, is ontstaan uit noodzaak: ze werd opgebouwd door mensen die vanuit het hele land naar Delhi trokken om te werken. Een nederzetting van interne arbeidsmigranten – zo’n zeshonderdduizend volgens de meest recente inventarisatie in 2020. Twee op de drie zijn mannen.

Op zoek naar kansen

Binnenlandse arbeidsmigratie is een gegeven in India. Miljoenen burgers trekken het land door op zoek naar werk en betere kansen. De interne migranten zijn goed voor zo’n 10 procent van India’s bbp becijferde de Internationale Arbeidsorganisatie van de VN (ILO) in een rapport in 2020. Ze zijn de belangrijkste werkkrachten in onder meer de bouw, textiel en kleding, huishoudelijk werk, visserij en de mijnbouw. Daar komt ‘tijdelijke migratie’ bij voor seizoenswerk, wanneer mensen bijvoorbeeld naar hun geboortedorp terugkeren voor de oogst. Het werk is informeel: de arbeiders krijgen doorgaans contant betaald, hebben geen contract en kunnen geen aanspraak maken op pensioen of zorgverzekering.

Vanwege omvang en inwoneraantal geldt Kapashera voor de Indiase autoriteiten – die van oudsher veel doet aan bevolkingsonderzoeken – als een ‘geregistreerde stad’. Maar Arif grinnikt daarom. „Het is eerder een stedelijk dorp, of zo. Of een permanente sloppenbuurt.” Zo ontstond die: „Er was hier eerst een landelijk dorp, maar de landbouwgrond was niet goed. Sinds de jaren negentig is er allemaal industrie rondom New Delhi gevestigd, en dat trok mensen naar hier om te komen werken.” Zijn vader ging vooruit en liet zijn moeder pas komen toen hij genoeg geld had voor de huur van een eigen kamer. Arif werd zelf in Kapashera geboren. De familie had twaalf jaar geleden genoeg geld om de eigen theestal in de migrantennederzetting te beginnen.

**Drie broers in hun kledingwinkeltje in Kapashera** dat ze vijftien jaar geleden als tieners zijn begonnen toen ze arriveerden in de spontaan gegroeide stad die vrijwel alleen door arbeidsmigranten wordt bewoond.

Legertje onderzoekers

De meeste arbeidsmigranten hier kwamen uit de noordelijke deelstaten Bihar en Uttar Pradesh, die ook landelijk gezien veel uitstroom van werkzoekenden hebben. In Kapashera zelf zijn, tussen de woonblokken of in de souterrains, kledingfabriekjes gevestigd – in het Hindi betekent ‘kapas’ katoen.

Sociologen en economen van de Jawaharlal Nehru University (JNU) van New Delhi zien de ‘arbeiderskolonie’ als de perfecte case study van de industriële ontwikkeling die India sinds de jaren negentig doormaakte. Een legertje onderzoekers komt geregeld naar Kapashera voor onderzoeken naar herkomst, kaste, en sociale mobiliteit binnen de smeltkroes die Kapashera is. Ze trekken allemaal langs Arifs theestal.

Er is nog altijd vraag naar arbeiders. Bij het internationale vliegveld van New Delhi, dat bijna direct naast Kapashera ligt, kunnen mannen aan het werk als bagagedrager. De fabrieken hebben productiemedewerkers en vrachtwagenchauffeurs nodig. In de nieuwere kantoren werken IT’ers en telemarkeeters. En die gebouwen moeten weer worden schoongemaakt. Aannemers, die al die nieuwe werkplekken én nieuwe flats in Kapashera bouwen, rekruteren bouwvakkers en klusjesmannen. De bouwploegen slapen dan vaak zelf op de bouwplaatsen waar ze aan het werk zijn.

Voorzieningen en infrastructuur ontbreken in Kapashera.

Prashand Ranjan (48), een lasser uit Bihar, kijkt uit op een woning in Kapashera

„Weet je wie het hier goed hebben gedaan? De huurbazen.” Vaste klant Prashand Ranjan (48), een lasser uit Bihar, heeft net een zakje chips gegeten. Hij haakt in op Arifs geschiedenisles. „Op hun land konden ze geen gewassen verbouwen. Maar zodra de industrie kwam, hoefden ze hier alleen wat beton te storten om de werkmigranten het idee van een thuisbasis te geven.” Ranjan wijst naar een kruidenierszaak verderop. „De man achter de toonbank is ook de eigenaar van het pand, en verhuurt de kamers boven de winkel. De agrariërs werden de huurbazen van de migranten. En nu wonen hun kinderen in Gurgaon.” Die satellietstad van New Delhi is óók een magneet voor nieuwkomers: met goede inkomens en banen bij start-ups.

Plek veroveren

Juist huisvesting is een probleem voor arbeidsmigranten, dat volgens planoloog Mukta Naik vaak over het hoofd wordt gezien. Met alleen een baantje als houvast is het lastig om op een nieuwe plek je leven op te bouwen, constateert de onderzoekster van de denktank Centre for Policy Research. Het verlaten van het geboortedorp is eigenlijk de makkelijkste stap. Wie net in de stad aankomt, heeft meteen startkapitaal nodig om kamerhuur vooruit te kunnen betalen en vervoer naar de werkplek te vinden. „En daarna merken veel interne migranten dat de beloofde banen niet goed genoeg zijn om op de lange termijn hun levenstandaard te verbeteren”, schrijft zij.

Het lukt de arbeidsmigranten nauwelijks om iets beters te krijgen dan een goedkope, slechte woning. In Kapashera huren de meesten een kamer, of twee voor hun gezin in betonnen gebouwen – badkamers en keukens worden gedeeld. De landeigenaren stellen geen formele contracten op en innen de huur contant. Er gelden strenge regels voor gebruik van stroom en water; het riool komt uit op de nauwste straatjes. Afvalpikkers, de allerarmsten en sociaal meest onderdrukte bewoners, leven in zelfgebouwde hutten en tentjes van afval.

Nachtmarkt in Kapashera, waar naar schatting ten minste zeshonderdduizend arbeidsmigranten wonen.

Dat je een plek moet veroveren „heeft iedereen hier meegemaakt”, zegt Arif. Dat verbindt de inwoners, denkt hij. Kapashera kent, „zoals elke grote stad”, criminaliteit en zeker ’s nachts ontstaan weleens ruzies tussen bewoners om geluidsoverlast, maar er is volgens hem ook veel sociale controle. Vaak verhuizen mensen familieleden of bekenden uit hun geboortedorp, en huren van hen onder.

Zo trok Uda Devi Saroj acht maanden geleden bij haar nicht in, in een enkele kamer. Ze liet twee kinderen achter bij haar man en familie in haar thuisstad Ayodhya (Uttar Pradesh). In de buitenwijken van Delhi werkt de 32-jarige moeder in de kledingexport. De aanwezigheid van haar nicht stelde haar familie gerust, vertelt ze: „In Kapashera zijn we eigenlijk altijd samen. Zeker in het begin had ik geen idee waar ik heen moest – voor mijn baan, maar zelfs om mijn weg in de wijk te kennen.”

De twee vrouwen kuieren gearmd over de markt, en winkelen wat bij de paar marktkramen die open zijn. Zoals de viskramen met waterbakken vol levende vissen, vertrouwd voedsel voor mensen uit Bihar.

Saroj is een Dalit, de onderste groep in het maatschappelijke kaste-systeem. Buitenshuis werken was een grote, maar noodzakelijke stap voor het inkomen van haar gezin. „Het is fijn om soms voor mezelf te werken, Delhi te zien. Mijn echte leven is in Ayodhya. Elke tien dagen ga ik terug – veel vaker dan de meesten.”

Zo zijn Arif en zijn familie inmiddels ‘thuis’ in Kapashera. „Ik of mijn ouders kunnen nergens anders wonen.” Doordeweeks werkt hij bij een IT-bedrijf. Met zijn twee inkomens kan hij in ieder geval de maandelijkse huur betalen van 6.000 Indiase roepies (65 euro) voor twee kamers. „We hoeven niet meer alle klussen aan te nemen voor geld, we hebben vaste inkomstenbronnen. Maar goed, het is hier gewoon wel een struggle. Kapashera is niet leuk, of zo.”

Wat zijn de gevolgen van orkaan Helene voor de Amerikaanse verkiezingen?

admin
October 18, 2024
0

Het was de orkaanwind die daken afrukte, bomen velde en stroompalen neerhaalde. Maar het was vooral het water, stortend uit de hemel en opwellend uit de rivieren, dat slachtoffers maakte.

Bijna drie weken nadat orkaan Helene een ravage aanrichtte in westelijk North Carolina, loopt Kevin Craig (45) door de modder die de huizen van zijn familie verzwolg. Met zijn vader en moeder, oma, oom, tante en zes andere familieleden erin. Tussen de fundamenten van de huizen, autowrakken en puin, wijst hij naar een schijnbaar onschuldig stroompje, op een half uur rijden van de stad Asheville, dat van de berg kabbelt.

„De beek is weer terug op het niveau van voor de storm”, zegt hij. „Verder is alles weggeslagen.” Het enige wat nog rechtop staat op het land waar zijn opa tachtig jaar geleden neerstreek, zijn de oude eik en de helft van Craigs huis. De andere helft is vermorzeld door het huis van de buren dat met de modderstroom naar beneden kwam. „Dat huis stond aan de andere kant van de weg”, legt Craig uit. De brandweerman, met stoppelbaardje en ogen zo lichtblauw als zijn fleecetrui, is meer van de praktische feiten dan de zichtbare emoties. Maar in de gemeenschap Craigtown, vernoemd naar zijn familie, zijn er van de ongeveer 75 inwoners nu dertien minder, onder wie elf Craigs.

De orkaan maakte in zes staten in het zuidoosten van de VS zeker 246 dodelijke slachtoffers en duizenden gewonden en ontheemden. De fataalste storm op het vasteland sinds Katrina (2005). In North Carolina worden nog 81 mensen vermist.

Hulpverleningsorganisatie

Naast leed en een enorme hulpverleningsoperatie brengt dat ook een praktisch en politiek probleem met zich mee. Hoe gaat North Carolina, dit jaar volgens alle peilingen een kantelstaat die de race om het presidentschap kan bepalen, verkiezingen houden terwijl in het rampgebied velen nog zonder stroom zitten en bijna niemand schoon drinkwater en internet heeft? Zal dit vooral invloed hebben op de Democraten die de stad Asheville zijn ontvlucht toen de French Broad rivier buiten haar oevers trad en de bierbrouwerijen en kunstgaleries onderliepen? Of op de Republikeinen die in de bergen van de Appalachen hun hebben en houden kwijtraakten en deels nog van de buitenwereld zijn afgesloten?

„De verwoesting is ongekend en de mate van onzekerheid zo vlak voor de verkiezingsdag is ontmoedigend”, zei de voorzitter van de verkiezingscommissie van North Carolina begin oktober. Ze had te maken met meerdere onbruikbare verkiezingslokaties en honderd stembusmedewerkers met wie geen contact mogelijk was. Dat moet niet pas worden opgelost voor de verkiezingsdag op 5 november, maar grotendeels al voor donderdag 17 oktober, toen het vroege stemmen begon.

Net als de meeste staten organiseert North Carolina vervroegd stemmen, poststemmen en machtigingen om kiezers meer mogelijkheden te geven hun stem uit te brengen dan op die ene dag in november.

In het totaal van de getroffen counties stemden in 2020 meer mensen op Donald Trump dan op Joe Biden, wat Republikeinen doet vrezen voor hun gewicht binnen de staat. Maar er zijn experts die zeggen dat de Democratische plukjes in dit rode gebied mogelijk zwaarder getroffen zijn, wat juist daar voor een lagere opkomst kan zorgen.

In Buncombe County, waarin Asheville en Craigtown liggen, zijn donderdag tien stemlokaties geopend, in plaats van de geplande veertien. De openingstijden zijn ingekort. In de bibliotheek van Fairview, precies tussen die plaatsen in, is David Janson (68) verantwoordelijk voor het stembureau. „Ik heb nog nooit zo’n opkomst gezien op de eerste dag”, zegt hij verhit, als zijn ochtendshift erop zit. „Meestal is die heel rustig.”

Vanaf negen uur ‘s ochtends heeft er permanent een rij gestaan van tussen de veertig en vijftig mensen, die evenveel minuten moesten wachten. Jordan kan twee verklaringen bedenken. „Of mensen zijn ontzettend gemotiveerd voor – of tegen – één van de twee kandidaten en de opkomst van deze verkiezingen wordt spectaculair.” Of: het feit dat mensen thuis zitten, scholen dicht zijn en internet het niet doet, maakt dat ze dan maar vast gaan stemmen. „De ontwrichting maakt dat ze plotseling weinig om handen hebben.”

Lees ook

Deze Amerikanen mogen voor het eerst stemmen. ‘Je moet iemand nooit 100 procent uitsluiten.’

In deze rij staan ‘s ochtends vroeg vooral de supergemotiveerden. Helemaal vooraan, in een roze trainingspak, Maddy Haley (21) die voor het eerst gaat stemmen, op Kamala Harris. „De orkaan viel midden in een verkiezingsjaar in een politiek verdeeld gebied. Het is goed om te zien hoe deze gemeenschap, met hulp van de overheid en vrijwilligers, zich er samen doorheen slaat”, zegt zij. „Dat soort saamhorigheid hoop ik met Harris landelijk te zien. We moeten stoppen met de hatelijkheid en complottheorieën.” Andere Harriskiezers noemen Helene een bevestiging dat klimaatverandering het hele land raakt, zelfs hen hier in de bergen, en hun stem daarom belangrijk is.

Ook Trumpstemmer Pat Orsban (68) prijst de lokale saamhorigheid en particuliere hulp uit het hele land, maar noemt het federale bureau voor rampenbestrijding FEMA, „vrij nutteloos”. Die organisatie staat na elke ramp ter discussie, vooral bij de partij die niet in het Witte Huis zit. Dit keer staat zij centraal in allerlei desinformatie.

‘Een gebeurtenis als een orkaan laat mensen niet overlopen naar de andere partij’

Maar hij geeft ook toe: „Een gebeurtenis als deze laat mensen niet overlopen naar de andere partij. Iedereen ziet er de bevestiging in van zijn eigen gelijk. Ik doe daar zelf ook aan mee. De enige invloed die dit kan hebben is dat mensen die nu in de overlevingsstand staan niet komen opdagen. Maar niemand weet welke partij dat zou raken.”

Orsban is door de Republikeinse Partij aangemoedigd om meteen te gaan stemmen. In 2020 noemde Trump vroeg of per post stemmen frauduleus en verwerpelijk, maar dit keer heeft zijn partij het omarmd. „Ze willen dat we zo snel mogelijk stemmen, zodat ze kunnen zien waar de opkomst al goed is en waar ze er juist nog extra geld tegenaan moeten smijten”, zegt Orsban. In de VS zijn veel data over stemgedrag openbaar.

Opkomst

De vroege stemmers hier in Fairview geven wel een indicatie van hoe de verkiezingen leven in North Carolina, maar niet van de mogelijke opkomst. Wie door het rampgebied rijdt, ziet hoe ongelijkwaardig de orkaan heeft toegeslagen. Soms liggen links van de weg alleen wat omgevallen bomen en hangt hier en daar een dakgoot los, terwijl rechts geen huis meer overeind staat. Vooral in op het oog armere buurten zijn alle huisjes en stacaravans vernield, de bewoners zijn met onbekende bestemming vertrokken.

FEMA betaalt de hotelovernachtigen van bijna tweeduizend ontheemden, anderen verblijven bij vrienden of familie. Wie dat in North Carolina doet, kan bij elk kieslokaal een stem uitbrengen, maar wie de staat verlaten heeft moet voor verkiezingsdag regelen dat hij of zij per post kan stemmen. Dat is voor minder betrokken kiesgerechtigden denkelijk geen prioriteit in deze tijd van nood.

Hoewel het gebrek aan internetverbinding en stabiel telefoonverkeer tot allerlei geruchten en verkeerde informatie over de ramp en de hulpverlening leidt, zijn er onder direct getroffenen geen complottheorieën te horen over de storm en de hulpverlening. Maar Morgan Pelly (70), die nabij het stemlokaal campagne voert voor de Republikeinen, trekt zo een blik open. De orkaan zou vanaf de kust van Afrika door Europese landen zijn opgewekt, omdat de NAVO doodsbang is voor de terugkeer van Trump. Het rampgebied moest worden leeggeveegd omdat er lithium in de grond zou zitten. En de overheid liegt over het aantal doden, dat hij op duizenden schat, met YouTube-kanalen als bron.

Al deze verhalen zijn uitvoerig ontkracht, net als Trumps claims dat Republikeinen benadeeld worden bij de hulp in North Carolina en dat het FEMA-geld zou zijn uitgegeven aan illegale immigranten. Maar die beweringen maken het leven van FEMA-medewerkers ter plekke extra gecompliceerd. Afgelopen weekend werd een man gearresteerd die had gedreigd een „hulppost over te nemen”.

Kevin Craig slaapt met zijn gezin voorlopig in zijn brandweerkazerne. „Het duurde tien dagen voordat het lichaam van mijn vader gevonden werd.” Hij prijst elke instantie die daarbij hielp, behalve FEMA, dat volgens hem slecht georganiseerd is en verkeerde prioriteiten stelt. Hij heeft er geen boodschap aan dat het de Republikeinen zijn die het FEMA-budget beperkt houden. „Het gaat niet om de hoeveelheid geld, maar om de hele ingewikkelde bureaucratie”, zegt Craig. „Komende dagen begraven wij onze doden”, vervolgt hij. „Maar daarna ga ik zeker stemmen. Voor verandering.”

Op Donald Trump.

North Carolina stemde de afgelopen zestig jaar maar twee keer op de Democratische presidentskandidaat: Jimmy Carter (1976) en Barack Obama (2008). Het werd daarom als solide Republikeinse staat gezien. Maar door sterke migratie naar de staat, vooral vanuit linksere staten, is de kiezerspopulatie de afgelopen twintig jaar veranderd. Een steeds kleiner deel van de totale bevolking is wit. In 2020 won Donald Trump met een marge van 1,3 procent op Joe Biden.

In de strijd tegen Kamala Harris is Trump de lichte favoriet, maar zijn voorsprong in veel peilingen valt binnen de foutmarge. In het peilingsgemiddelde van datasite 538 staat Trump op 0,7 procentpunt voorsprong. Het kan dus beide kanten op.

De gevolgen van orkaan Helene zijn een onzekere factor in de opkomst en uitkomst van de presidentsverkiezingen. Daarnaast speelt in North Carolina een tumultueuze gouverneursrace. De vanaf het begin controversiële Republikeinse kandidaat Mark Robinson is in opspraak omdat hij op pornosites onder meer gepleit zou hebben voor de terugkeer van slavernij en zichzelf „zwarte nazi” noemde.

Arabist Wagemakers: ‘Hamas heeft niks meer te winnen in de oorlog’

admin
October 18, 2024
0

Dat Hamas-leider Yahya Sinwar door het Israëlische leger is gedood in Gaza, betekent nog niet dat Hamas als organisatie een grote klap heeft gekregen. Talloze Hamas-leiders werden in de afgelopen decennia door Israël gedood, maar telkens kwamen er nieuwe, benadrukt onderzoeker Joas Wagemakers. Zolang het Israëlisch-Palestijns conflict niet is opgelost, zal er altijd een vorm van Hamas zijn, betoogt hij. Het gaat nu vooral over de strijders van Hamas, maar het is daarnaast ook een politieke en bestuurlijke organisatie, die diepgeworteld is in de Palestijnse samenleving.

Wagemakers is universitair hoofddocent islam en Arabisch aan de Universiteit Utrecht, gespecialiseerd in het politieke denken van islamisten, waaronder de Moslimbroederschap en Hamas. Deze maand verscheen zijn boek Hamas. Palestijns nationalisme en militant pragmatisme. De keuze van het in 1987 opgerichte Hamas voor terreur, zoals op 7 oktober vorig jaar, komt volgens hem niet voort uit blinde haat, maar uit „militant pragmatisme”.

Wat is de erfenis van Sinwar in Gaza?

„Waar hij vooral om herinnerd zal worden, onder Palestijnen, maar ook in Israël en de rest van de wereld, is dat hij sinds zijn vrijlating uit de gevangenis in 2011 de confrontatie heeft gezocht met Israël. Hij heeft de groeiende isolatie en marginalisering van de Palestijnse kwestie vertaald naar het idee van een daad stellen om Hamas weer op de kaart te zetten. Meer dan anderen is hij verantwoordelijk geweest voor de opzet van 7 oktober. Zijn bestuurlijke nalatenschap in de Gazastrook, waar hij sinds 2017 de leiding had, zal niet erg positief zijn omdat de situatie daar in die periode eigenlijk alleen maar verslechterd is. De blokkade die Israël oplegde werd steeds meer gevoeld, en de situatie werd onhoudbaar.”

Zullen de laatste beelden van een vechtende Sinwar, die Israël naar buiten bracht, zijn populariteit vergroten?

„Dat zou goed kunnen. Hamas-leiders ontlenen een deel van hun populariteit aan het feit dat ook zij de klappen vangen. Eerdere leiders die zijn geliquideerd, zoals Ahmed Yassin, werden op posters als martelaren afgeschilderd. Betekenis geven aan de constante verliezen die men lijdt, zit sowieso heel sterk in het Palestijnse nationale bewustzijn.”

Dat Sinwar boven de grond en vechtend werd aangetroffen, strookte niet met het dominante beeld dat hij zich verschool in tunnels.

„Het is niet verrassend dat hij in een gebouw is gevonden. Natuurlijk zal Sinwar soms in tunnels hebben gezeten; zo beweegt Hamas zich in Gaza. Maar Hamas is een organisatie die alleszins voortkomt uit de Palestijnse bevolking, uit de vluchtelingenkampen en de afstammelingen van vluchtelingen. Ze wonen in gewone huizen, en hebben geen militaire basis of iets dergelijks, zoals Israël lijkt te suggereren. Het is geen organisatie die een enorm conflict ontketent en zich dan vervolgens schuilhoudt en de bevolking de klappen laat opvangen.”

„Het wordt weleens gezegd dat Hamas-leiders als Ismail Haniyeh of Khaled Mashal in luxueuze hotels in Qatar of elders zaten. Maar Mashal overleefde in 1997 een vergiftiging door Israël. Haniyeh verloor meerdere kinderen, kleinkinderen en een zus, en is geliquideerd. Het zijn mensen die offers hebben gebracht.”

Wat betekent de dood van Sinwar voor Hamas als organisatie?

„Niet zo veel. Er leven nog een boel prominente Hamas-leiders die het stokje van Sinwar kunnen overnemen. Het is een ander verhaal dan bij Hezbollah, waar Israël in een week of twee de hele bovenlaag van de organisatie wegvaagt en de organisatie niet meer onderling kan communiceren.”

Is er een potentiële opvolger?

„Sinwar had twee functies. Hij was leider van Hamas in Gaza en sinds afgelopen zomer politiek leider van de hele organisatie. Khaled Mashal was jarenlang het internationale gezicht van Hamas, en zou dat opnieuw kunnen worden. Musa Abu Marzuq heeft duidelijke wortels in de Gazastrook. Maar er is ook een jongere generatie die nu wat prominenter wordt.”

Wat rest er van Hamas als organisatie?

„De militaire tak van Hamas heeft een grote klap gehad in het afgelopen jaar en er zijn diverse leiders geliquideerd. Tegelijkertijd denk ik dat Hamas nog een hoop strijders over heeft, en ook veel nieuwe mensen heeft weten te rekruteren, al hebben we weinig zicht op wat er nu in de organisatie gebeurt. Hamas kan niet vernietigd worden: het is verbonden met het Palestijnse volk en de Palestijnse kwestie. Zolang het conflict niet opgelost is, zal er altijd een soort Hamas zijn.”

Binnen het Hamas-leiderschap onderscheidt u ‘duiven’ en ‘haviken’. U noemde Sinwar een havik.

„Dat is niet zozeer een ideologisch, als wel een praktisch onderscheid. Ideologisch gezien geloven alle leden van Hamas in de legitimiteit van de strijd tegen Israël. Duiven zijn geneigd om de diplomatie een kans te geven, en haviken om naar de wapens te grijpen. Bij de recente wapenstilstands-onderhandelingen zag je dat Haniyeh de onderhandelingen een kans wilde geven, terwijl Sinwar geneigd was te zeggen, ‘het lukt toch niet, we gaan door met de strijd’.”

Waarom omschrijft u Hamas als een nationalistische organisatie van ‘militant pragmatisme’?

„Hamas ziet zich enerzijds als de vaandeldrager van het Palestijnse nationalisme, en anderzijds staan ze in de traditie van de Moslimbroederschap, een pragmatische islamitische organisatie. Tot de jaren tachtig bekeek de Moslimbroederschap in Gaza het conflict door een religieuze bril, als een joods-islamitisch conflict, teruggaand op de tijd van de profeet Mohammed. Tegelijkertijd zeiden ze: we gaan geen strijd voeren tegen Israël. Die religieuze bril zie je terug in het oorspronkelijke handvest van Hamas [uit 1988, red.]. Maar Hamas heeft een veel nationalistischer kijk op het conflict en voegt daar een militante component aan toe, plus terrorisme als drukmiddel. Tegelijkertijd hebben ze het pragmatisme van de Moslimbroederschap overgenomen.”

Wat je ook vindt van de aanslag op 7 oktober, Hamas zette de Palestijnse kwestie op de kaart

„Mijn stelling is dat de terroristische aanslagen die ze op 7 oktober, maar ook in de jaren daarvoor, hebben ingezet tegen Israël, geen uitingen zijn van een soort blinde jodenhaat, maar onderdeel zijn van dit pragmatisme. Ze hebben een scala aan opties, variërend van onderhandelen met Israël tot het plegen van aanslagen, die ze pragmatisch inzetten. Dat maakt het geweld natuurlijk niet minder erg, maar het geeft wel aan dat Hamas een organisatie is waar je mee kunt praten en onderhandelen, en die niet noodzakelijkerwijs gevangen zit in een ideologie.”

Welke rol speelt het fundamentalisme in Hamas?

„Fundamentalisme beschrijf ik als een variant van religie, die naar de wereld kijkt in termen van dreiging en zich daartegen wapent, niet per se in letterlijke zin. Hamas ziet bijvoorbeeld de staat Israël, Amerikaanse of westerse invloed, en het niet-toepassen van de sharia, als een bedreiging. Maar er is ook een tendens van centrisme: een middenweg tussen blind varen op religieuze teksten enerzijds, en die terzijde schuiven anderzijds. Hamas richt zich steeds meer op de vraag: hoe kunnen wij goede moslims zijn in een uitdagende, veranderende omgeving. Je kunt je daarom afvragen of het op basis van mijn definitie nog steeds een fundamentalistische organisatie is.”

In 2017 accepteerde Hamas impliciet een tweestatenoplossing. Is daarover verdeeldheid in de organisatie?

„Hamas spreekt met één mond, al is er ongetwijfeld verdeeldheid. Het woord tweestatenoplossing gebruiken ze niet, terwijl het daar wel op neerkomt in hun vernieuwde handvest uit 2017. Ze zeggen daarin: we hebben recht op een staat in heel Palestina, maar omdat er nationale consensus is over een staat binnen de ‘grenzen van 1967’ [Gaza en de Westoever, inclusief Oost-Jeruzalem, red.], zijn we bereid dat te accepteren. Dat is geen erkenning van Israël, dat is voor hen absoluut een brug te ver. Ik maak onderscheid tussen de erkenning van Israël en de facto acceptatie van Israël. Dat laatste willen ze wel, maar het eerste zeker niet.”

Zal de dood van Sinwar iets veranderen aan de opstelling van Hamas in eventuele nieuwe indirecte onderhandelingen met Israël?

„Mogelijk schuift Hamas iets op naar een diplomatiek proces. Het is hen gelukt om de Palestijnse kwestie op de kaart te zetten, wat je ook vond van de aanslag op 7 oktober en de oorlog die erop volgde. Er is ook veel gebeurd: Spanje, Ierland, en Noorwegen hebben Palestina erkend, er is een genocide-aanklacht tegen Israël, en de Israëlische bezetting is als illegaal bestempeld door het Internationaal Gerechtshof. Hamas heeft nu alleen de gijzelaars nog als troefkaart. Ze gaan die niet teruggeven aan Israël, om enkele weken later opnieuw het conflict te laten losbranden. Hamas wil natuurlijk veiligstellen dat er een toekomst voor hen is, maar vooral ook dat de oorlog eindigt. Want daarmee hebben ze niks meer te winnen.”

Lees ook

Netanyahu biedt ook na Sinwars dood weinig hoop op staakt-het-vuren met Hamas

De president van Indonesië wil kinderen gratis lunch geven. Sympathiek plan of een milieuramp verpakt in corruptie?

admin
October 17, 2024
0

Anderhalf miljoen melkkoeien importeren, vispoeder aangelengd met water voor melk laten doorgaan en accepteren dat de staatsschuld oploopt tot vijftig procent van het bnp. Het is slechts een greep uit de opvallende voornemens van de aankomende Indonesische president Prabowo Subianto. Deze zondag treedt hij officieel aan.

Zijn aanstaande presidentschap is niet zonder controverse. Zo wordt de oud-generaal en voormalig schoonzoon van autocraat Soeharto verdacht van mensenrechtenschendingen, onder meer in de jaren tachtig toen hij als officier in een bloedige bezettingsoorlog tegen Oost-Timor een beruchte Indonesische militaire speciale eenheid aanstuurde. In VN-rapporten zijn grove mensenrechtenschendingen vastgesteld, maar rechtsvervolging bleef uit.

Ook is zijn rol in de ontvoering – en enkele verdwijningen – van een twintigtal activisten tijdens de val van Soeharto in 1998 nooit opgehelderd. Hij is destijds wel ontslagen uit het leger, maar tot een openbaar onderzoek of proces kwam het nooit.

Lees ook

Achter Prabowo’s vriendelijke gezicht schuilt een geharde autocraat

Mede door een uitgekiende sociale mediacampagne, waarin hij werd neergezet als een beetje klungelige maar ervaren opa, heeft Prabowo Subianto (die naar Indonesisch gebruik met zijn eerste naam wordt aangeduid) het vertrouwen gewonnen van een groot deel van de Indonesische kiezers.

Eén prominente verkiezingsbelofte speelde daarbij een belangrijke rol: Prabowo wil ondervoeding tegengaan door de komende vijf jaar 83 miljoen schoolkinderen en zwangere vrouwen dagelijks te voorzien van een gratis lunchmaaltijd. Een loffelijk streven, want volgens UNICEF heeft een op de twaalf Indonesische kinderen een groeiachterstand vanwege slechte of te weinig voeding .

Maar de grootse belofte roept veel vragen op. Hoe gaat de overheid dat betalen? Wie gaat de maaltijden produceren? En hoe gaat de overheid het transport van alle producten regelen? Critici wijzen bijvoorbeeld op het ingewikkelde transportnetwerk van de archipel. Indonesië bestaat uit duizenden eilanden en veel gebieden zijn moeilijk begaanbaar. Als een groot deel van de maaltijden centraal wordt geproduceerd, zijn er grote logistieke uitdagingen om het eten overal te bezorgen.

Studenten eten **de gratis lunchmaaltijd.**

Foto Willy Kurniawan/Reuters

Nu her en der pilotprojecten zijn gestart, neemt de scepsis over het plan toe. Op een school in Surakarta werden de maaltijden uitgedeeld in plastic bakjes. De aankomende vicepresident Gibran Rakabuming, zoon van huidige president Joko Widodo, deelde de schoolmaaltijden uit. Hij kon de zorgen van milieuactivisten niet wegnemen. „Het bakje hoeft niet in het afval te eindigen, maar kan opnieuw gebruikt worden,” zei hij tegen aanwezige journalisten. „Als kinderen niet alles opkrijgen, kunnen ze het overige voedsel mee naar huis nemen.”

Laat de kinderen hun eigen bakje van huis meebrengen, reageerde Tiza Mafira, directeur van het onafhankelijke adviesorgaan Climate Policy Indonesia in The Jakarta Post. „Maak de maaltijden in de schoolkantine en laat de kinderen hun spullen daar zelf afwassen,” opperde ze.

Wie mag lunch maken?

Over het productieproces bestaan ook zorgen. Krijgen lokale ondernemers een kans om hun producten te leveren? Of worden de meeste maaltijden door de grote staatsondernemingen geproduceerd? Via de huidige president Widodo heeft Prabowo’s team in augustus een Nationaal Voedingsbureau opgericht, dat het megaproject zal coördineren. Enkele grote spelers in de Indonesische voedselindustrie, zoals staatsbedrijf ID Food, zijn al als producent aangewezen.

Directeur Sis Apik Wijayanto meldde afgelopen maand aan het parlement dat hij een deel van de melkproductie voor zijn rekening zal nemen. Op dit moment wordt tachtig procent van alle koemelk geïmporteerd om in de huidige vraag te voorzien. Wijayanto wil de komende vijf jaar 1,5 miljoen koeien importeren om lokale productie uit te breiden.

Experts vrezen een ecologisch drama. Indonesië heeft helemaal geen klimaat voor melkkoeien. Waar moeten die 1,5 miljoen koeien grazen? Is ID Food van plan om megastallen op te zetten? Dat leidt alleen maar tot verergering van de klimaatcrisis, stelt Sonny Mumbunan, coördinator van het Klimaat- en Duurzaamheidscentrum van de Universiteit van Indonesië. „Grootschalige intensieve veeteelt zal leiden tot meer uitstoot van broeikassen, zoals koolstofdioxide, stikstof en methaan,” meldde hij aan The Jakarta Post.

Greenpeace Indonesië vreest meer ontbossing als gevolg van het lunchprogramma. De organisatie heeft de plannen ingezien en waarschuwde in The Jakarta Post dat de overheid al 1,5 miljoen hectare land, waaronder bossen en bestaande plantages, voor ontginning aan grote productiebedrijven heeft toegewezen.

De vraag is hoe de maaltijden bij de kinderen terecht zullen komen als die centraal geproduceerd worden. Indonesië bestaat uit duizenden eilanden

Ook het bedrijf Frisian Flag Indonesia van het Nederlandse FrieslandCampina heeft zich gemeld als gegadigde voor Prabowo’s project. In juli heeft het bedrijf in West-Java met een investering van 257 miljoen euro een zuivelfabriekscomplex geopend, al zijn de onderhandelingen voor deelname nog niet afgerond. De fabriek verwerkt momenteel verse melk van dertigduizend Javaanse boeren. Tachtig procent van de producten wordt gemaakt met melkpoeder dat uit omringende landen wordt geïmporteerd.

De fabriek voelt de ambitie van de Indonesische overheid om de lokale melkproductie te verhogen. „Maar de Indonesische melkveehouderij staat nog in de kinderschoenen. Uitbreiding van lokale melkproductie is niet gemakkelijk,” vertelt woordvoerder Jan-Willem ter Avest in een videogesprek. Zo moeten melkkoeien in een gekoelde stal staan. „Die kunnen niet zomaar buiten in de volle zon staan. Dat is veel te warm.” FrieslandCampina experimenteert met alternatieven, maar duurzame methodes die de gewenste volumes melk geven zijn nog toekomstmuziek.

Ook is er nog geen goede oplossing voor de mestafvoer die bij opschaling zal toenemen. Er zijn boeren die een installatie hebben die stront kan vergisten, zodat het als biogas gebruikt kan worden om mee te koken, maar een circulaire oplossing is er nog niet. Om de gewenste volumes voor het lunchproject te halen, is de fabriek voorlopig nog afhankelijk van geïmporteerd melkpoeder.

Alternatieven voor melk

In een poging milieu- en haalbaarheidszorgen weg te nemen, benadrukte ID Food directeur Wijayanto dat de overheid ook zal inzetten op melkalternatieven. Om de tekorten aan koemelk te compenseren, lanceerde het Ministerie van Visserij vorig jaar ‘vismelk’, een poeder van vis, vermengd met houdbaarheids-, kleur- en smaakstoffen, zodat het kan doorgaan voor pseudomelk.

Gezondheidsexperts maakten er korte metten mee. Er zou te veel suiker in het fabriekspreparaat zitten. Een diëtist van het Nationale Centrale Publieke ziekenhuis van Jakarta verklaarde aan het Indonesische persbureau Antara dat de vismelk zelfs gevaarlijk kan zijn voor kinderen die niet tegen allergenen in het product kunnen.

Waarom überhaupt bewerkte fabrieksproducten, vroeg voedseldeskundige Tan Shot Yen zich af in gesprekken op Indonesische sociale media. „Kijk wat lokaal voor handen is. Verse vis, eieren en kip. Dan stimuleer je ook de lokale economie, lokale boeren en vissers.” Het is helemaal niet nodig om een nieuwe industrie op te tuigen, verklaarde ze tegenover de BBC. Ook hekelt ze de focus op melk. „Veel Aziaten zijn nota bene allergisch voor melk.”

**Studenten staan in de rij** voor een pilot van het gratis lunchprogramma in Sukabumi.

Foto Willy Kurniawan/Reuters

Op een investeerdersforum probeerde Dadan Hindayana, directeur van het gloednieuwe Nationale Voedingsbureau, onlangs zorgen weg te nemen. Het Voedingsbureau zal samenwerken met lokale producenten, benadrukte hij. Projectleiders zullen het menu aanpassen aan de producten die lokaal voor handen zijn.

Prabowo’s broer en adviseur Hashim Djojohadikusumo werd ingezet om de financiering van het megaproject te verdedigen. Voor 2025 wil Prabowo er ruim 4 miljard euro van het staatsbudget voor vrijmaken. Het totale budget van het vijfjarenplan is geraamd op zo’n 28 miljard euro. Toen hij tijdens de verkiezingscampagne meldde dat hij geen bezwaar heeft om de staatsschuld op te laten lopen tot 50 procent, schrokken investeerders zó dat de waarde van de Indonesische roepia een tijdje daalde.

Snel verklaarde Djojohadikusudat tegen persbureau Reuters dat het laten oplopen van de staatsschuld „ernstiger klinkt dan het is”. Hij voorspelde dat de schuld gelijk zal oplopen met verwachte economische groei. De staat zal inkomsten aanvullen door betere uitvoering van het huidige belastingstelsel.

Tot slot zijn er zorgen over de geldstromen binnen het project. Het budget zal door het Nationale Voedingsbureau worden verdeeld. Critici vrezen dat deze centralisatie ruimte biedt voor corruptie, precies zoals ook tijdens het regime van Soeharto gebeurde.

In mei maakte het kritische blad Tempo een analyse van politieke benoemingen rondom het lunchprogramma. Het magazine vermoedt dat de politieke verschuivingen een voorsortering zijn op strategische posities om financiering af te romen. Er zullen grote bedragen worden rondgepompt. Zonder transparantie is het lunchprogramma een verleidelijk vehikel voor politici om hun zakken te vullen, aldus het magazine.

Wie is Jill Stein, en waarom zijn de Republikeinen zo blij met haar?

admin
October 15, 2024
0

Ze is kansloos voor het presidentschap, en toch kan haar rol bij de komende Amerikaanse verkiezingen groot zijn: Jill Stein, de kandidaat van de Green Party. „De Democraten hebben de stem van de Arabische- en de moslimkiezers verloren”, zei ze eind september tegen persbureau Reuters. „Ze raken hierdoor zoveel stemmen kwijt in de swing states, dat ze die niet kunnen winnen.”

De islamitische organisatie CAIR berekende al dat er in sommige swing states evenveel stemmen van moslimkiezers naar Kamala Harris gaan als naar Jill Stein. In 2020 koos nog ruim twee derde van de islamitische kiezers voor de Democratische kandidaat. Afgelopen maandag verklaarde The Arab American Political Action Committee zich niet uit te spreken voor Harris, waar ze dat in 2020 nog wel deed voor Joe Biden.

Lees ook

Harris houdt zich het liefst op de vlakte over het Midden-Oosten, maar dat wordt steeds moeilijker

De Republikeinen spinnen garen bij de kandidatuur van Stein, en hebben haar zelfs geholpen om in zoveel mogelijk staten op het stembiljet te komen.

De Democraten richten zich op hun beurt sinds vorige week in reclamespotjes expliciet tegen haar, met de leus „een stem voor Stein is in werkelijkheid een stem voor Trump”. Begrijpelijk: in 2016 was het aantal stemmen voor Stein in diverse staten groter dan het verschil tussen Clinton en Trump. Wie is Jill Stein?

Succesvolste vrouwelijke presidentskandidaat

Stein wordt op 14 mei 1950 in Chicago geboren in een Joods-Russisch gezin. Als ze in 1973 magna cum laude afstudeert aan Harvard, in psychologie, sociologie en antropologie, besluit ze een vervolgstudie te doen aan de Harvard Medical School. Na haar afstuderen in 1979 gaat ze aan het werk als internist. In haar praktijk ziet ze hoe groot de invloed van woonomgeving is op gezondheid, en hoe kansenongelijkheid zijn weerslag heeft op de gezondheidszorg.

Eind jaren negentig protesteert ze tegen kolenmijnen in Massachusetts, de staat waarvan ze in 2002 en 2010 vergeefs probeert gouverneur te worden. Samen met drie andere wetenschappers schrijft ze in 2000 een boek over de effecten van vervuilde omgevingen op leerproblemen.

In 2012 is ze voor het eerst presidentskandidaat voor de Green Party, waarbij ze in dat jaar 0,36 procent van de stemmen binnenhaalt. Saillant detail is dat ze daarmee destijds de succesvolste vrouwelijke presidentskandidaat ooit was. Vier jaar later zit ze op ruim 1 procent van de stemmen. Ze uit in 2016 ook stevige kritiek op de invloed van bedrijven op het goedkeuringsproces van vaccins, wat haar vier jaar voor de coronapandemie het predicaat ‘anti-vaxxer’ oplevert. In 2020 doet Stein niet mee aan de verkiezingen, maar is Green Party-medeoprichter Howie Hawkins de presidentskandidaat van de groenen. Hij krijgt 0,26 procent van de stemmen: minder dan Stein.

Voor de verkiezingen van 2024 is Stein terug. Ze doet mee in achtendertig staten, waaronder de zes swing states Wisconsin, Pennsylvania, Michigan, Georgia, North Carolina en Arizona. Hamerend op het idee dat een tweepartijensysteem ondemocratisch is, benadrukt ze dat een stem op haar geen stem op de Republikeinen is. „No more Blue or Red. Vote Green instead”, is haar leus. Bij haar rally’s zijn borden te zien met ‘Abandon Harris’ [laat Harris in de steek]. Op haar socialmedia-accounts plaatst ze boodschappen die gericht zijn aan de Democratische kiezer op de linkerflank van de partij, zoals ‘Kamala Harris is a cop’ (waarbij ze voormalig openbaar aanklager Harris plaatst voor een Amerikaanse vlag waarvan de sterren zijn vervangen dvoor streepjes op de muur, zoals het clichébeeld van de gevangene die zo zijn dagen in de cel aftelt)[Kamala Harris is een politieagent], verwijzend naar Harris’ verleden als openbaar aanklager, wat slecht ligt bij de anti-racisme activisten die de politie het liefst willen afschaffen. Ook zet Stein regelmatig de volgens haar onvervulde beloften van de Democraten op een rij.

Beschuldiging genocide

Over de meeste buitenlandse kwesties is Stein niet erg uitgesproken. Over de rol van de VS inzake Taiwan of geopolitieke dreigingen laat ze zich niet uit. Ze was kritisch over wapenleveranties aan Oekraïne, maar gaf eind september wel aan dat ze Poetin een „oorlogsmisdadiger” vond. Ze heeft in haar buitenlandbeleid één duidelijk hoofdthema: de oorlog die Israël voert in het Midden-Oosten. Ze beschuldigt het land consequent van genocide. „Arresteer oorlogscrimineel Netanyahu”, zette ze onder een portret van de Israëlische premier. Ze valt de wapenleveranties en politieke steun aan Israël hard aan. En ze beschuldigt Harris ervan „genocide te steunen”, vanwege de steun van de Biden-regering aan Israël.

Het zal erom spannen hoeveel teleurgestelde kiezers ze met deze aanvallen van de Democraten af weet te pellen. Ze kan zelf niet winnen, maar wanneer de verschillen tussen Harris en Trump zo klein zijn als de peilingen voorspellen, bestaat de kans dat ze net als in 2016 bijdraagt aan het verlies van de Democraten.

Aanvallen op VN zetten Israëls goede relatie met bondgenoot Italië onder druk

admin
October 14, 2024
0

Giorgia Meloni belde zondag met haar Israëlische ambtgenoot Benjamin Netanyahu, een volgens de Italiaanse media lang en moeilijk gesprek. Voor de vierde dag op rij viel Israël in Zuid-Libanon een post van blauwhelmen van de Verenigde Naties aan. Meloni noemde dat „onaanvaardbaar”. Er zijn ongeveer duizend Italiaanse blauwhelmen in Libanon.

De premier van Israël zo duidelijk aanspreken, is allerminst vanzelfsprekend. Het is misschien wel Meloni’s moeilijkste beleidswijziging tot nu toe. Twee weken na de terreuraanval door Hamas reisde de Italiaanse premier als een van de eerste buitenlandse leiders naar Israël om haar steun te betuigen. Italië is een trouwe bondgenoot van Israël, en na de Verenigde Staten en Duitsland (samen goed voor 99 procent van Israëls wapenimport) ook de derde grootste exporteur, zij het met een veel kleiner aandeel (0,9 procent).

Er zijn meerdere redenen voor de goede relaties met Israël. Als radicaal-rechtse politica voert Meloni in Italië een anti-migratiekoers. Zijzelf en haar partijgenoten waarschuwden al vaker voor het zogenaamde gevaar van ‘omvolking’, een samenzweringstheorie waarbij een ‘globalistische elite’ moslimimmigranten Europa zou binnenhalen om de oorspronkelijke bewoners te vervangen en de westerse, christelijke cultuur omver te werpen. Dat plaatst haar in het conflict in het Midden-Oosten dichter bij Israël dan bij de Palestijnen, die voornamelijk moslims zijn.

Ook een historische ‘schuld’ speelt een rol. Meloni’s partij Broeders van Italië heeft wortels in het Italiaanse neofascisme. Na Duitsland voerde ook fascistisch Italië de rassenwetten in, met als absolute dieptepunt de grote deportatie van de joden uit het getto van Rome, naar Auschwitz. Onlangs, op de eerste verjaardag van de Hamasaanval van 7 oktober, woonde Meloni een herdenkingsdienst in de synagoge van Rome bij. De Italiaanse premier onderhoudt goede relaties met de joodse gemeenschap in de Italiaanse hoofdstad, die dicht bij de Israëlische regering staat, de meest uiterst rechtse ooit.

Nationale belangen

Dat Meloni dan toch zo kritisch is op Netanyahu heeft te maken met nationale belangen. Bij de eerste Israëlische aanval op de VN in Libanon werden twee Italiaanse bases aangevallen. Hoewel andere VN-blauwhelmen – onder meer twee Sri Lankanen en twee Indonesiërs – gewond raakten, bracht het Israëlische leger zo dus ook rechtstreeks Italiaanse militairen in gevaar. De Italiaanse minister van Defensie Guido Crosetto sprak meteen van „mogelijke oorlogsmisdaden, en in elk geval zeer ernstige schendingen van het internationaal recht”. Crosetto staat dicht bij premier Meloni, en is medeoprichter van haar partij.

Lees ook

Hoe Giorgia Meloni een niet te missen factor in Europa werd

Ook de aanhoudende bombardementen op Gaza, met veel burgerdoden tot gevolg, dwingen Italië tot een steeds kritischer standpunt inzake Israël. Een niet-geautoriseerde betoging voor Palestina ging in Rome onlangs toch door, en verliep woelig. Vierendertig agenten raakten gewond. Meloni wil de Italiaanse publieke opinie, die groeiende solidariteit voelt met de Palestijnse burgerbevolking, enigszins kalmeren. En Netanyahu kon de voorbije maanden al een stuk minder rekenen op Italiaanse steun.

Na 7 oktober 2023 bevroor Italië nieuwe wapenleveringen aan Israël. De Israëlische regering moest ook haar kandidaat-ambassadeur voor Italië terugtrekken. Vanuit Rome was het signaal gekomen dat de kandidaat geen groen licht zou krijgen, omdat hij burgemeester was geweest van Ma’ale Adumim, een grote illegale nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever. Voorts blijft Italië hameren op een staakt-het-vuren in Gaza, en Israël aansporen om humanitaire hulp door te laten.

Pragmatisch buitenlandbeleid

In haar buitenlands beleid toont Meloni zich dus pragmatisch – ze reserveert haar ideologische standpunten, zoals haar tegenstand tegen abortus, het muilkorven van de media en drastische hervormingen voor justitie, voor binnenlands gebruik. Vlak na haar verkiezing in september 2022 stelde Meloni andere Europese leiders en de internationale markten gerust door meteen naar Brussel te reizen, en zich te scharen achter de lijn van zowel de EU als de NAVO. Ze blijft een medestander van Oekraïne. Zo kocht ze veel krediet, zowel bij Commissievoorzitter Ursula von der Leyen als bij de Amerikaanse president Joe Biden.

Met Von der Leyen sloot ze verschillende strenge migratiedeals en kan ze het persoonlijk goed vinden. „En toch onthield ze zich bij de stemming over een nieuw mandaat voor de EU-Commissievoorzitter, wat zeer opvallend is voor een groot EU-land als Italië”, stelt politiek analist Franco Pavoncello. Volgens hem onthield Meloni zich om zo de banden met de radicaal-rechtse krachten in Europa rond de Hongaarse premier Viktor Orbán veilig te stellen.

Meer voeling met Trump

Het toont hoe graag Meloni van twee walletjes eet. Ze wilde Von der Leyen het signaal sturen dat ze rekening moet houden met Italië. Met resultaat: de als Europees commissaris voorgedragen Raffaele Fitto geeft Italië ook in de nieuwe Europese Commissie voldoende gewicht.

Ook in de VS wedt Meloni graag op twee paarden. Hoewel ze een goede werkrelatie heeft met Biden, probeert haar entourage niet te verhullen dat het radicaal-rechtse Broeders van Italië veel meer voeling heeft met Donald Trump. Met hem deelt Meloni haar voorliefde voor conservatieve, christelijke waarden en haar weerzin van immigratie.

Voor ze premier van Italië werd, knoopte ze goede relaties aan met Trumps wereld. Meloni haalde in 2018 Trumps voormalige partijstrateeg Steve Bannon naar haar partijfeest Atreju in Rome. En ook met Tesla-topman en Trump-medestander Elon Musk kan Giorgia Meloni het prima vinden, bleek recent uit een zeer innige omhelzing.

Dat de meeste EU-leiders huiveren voor een terugkeer van Trump als president, verwacht Meloni in haar voordeel om te buigen. Wint Trump, zo stelt de Financial Times, dan hoopt de Italiaanse dat zij Trumps geprivilegieerde gesprekspartner in Europa wordt. Trumps eventuele comeback zou Meloni’s politieke ster in Europa nog meer kunnen laten stijgen.

Lees ook

Zes jaar cel geëist tegen Italiaanse vicepremier Salvini wegens weren migrantenschip

Aantal meldingen van standrechtelijke executies en martelingen van Oekraïense krijgsgevangenen door Rusland neemt snel toe

admin
October 14, 2024
0

Het is al de tweede keer deze maand dat de Oekraïense openbare aanklager, Andry Kostin, een onderzoek opende naar de mogelijke executie van Oekraïense krijgsgevangenen door Rusland.

Eind vorige week zouden negen Oekraïense militairen zijn geëxecuteerd nadat zij zich hadden overgegeven aan Russische militairen, zo stelde de Oekraïense oorlogsanalist die opereert onder de naam DeepState, op basis van berichten van de Eerste Oekraïense Tankbrigade. Beelden die DeepState publiceerde, toonden een groep levenloze Oekraïense militairen in onderbroek, met hun gezicht naar de grond. Het beeldmateriaal kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.

„Rusland is een terroristenstaat die alle regels van oorlogvoering overtreedt. De internationale gemeenschap mag niet blind blijven voor zulke misdaden”, schreef Dmytro Loebinets, Ombudsman voor de mensenrechten namens het Oekraïense parlement.

De gevangen genomen Oekraïense militairen zouden drones hebben bestuurd in de buurt van Zeleny Sjljach. Dat dorp ligt dichtbij de frontlijn in de zuidelijke Russische regio Koersk, die sinds begin augustus voor een deel wordt bezet door Oekraïense militairen.

Meeste executies in 2024

Sinds de grootscheepse Russische invasie in Oekraïne, begonnen in februari 2022, hebben de Oekraïense autoriteiten herhaaldelijk beschuldigingen over standrechtelijke executies van Oekraïense krijgsgevangenen geuit aan het adres van Moskou. Tien dagen geleden zei het hoofd van het Oekraïense departement dat onderzoek doet naar Russische oorlogsmisdaden, Joeri Beloesov, dat Rusland sinds 2022 al 93 Oekraïense krijgsgevangenen zou hebben geëxecuteerd. Van die executies heeft volgens hem 80 procent plaatsgevonden in 2024. „Sinds november vorig jaar is het gedrag van de Russische strijdkrachten tegenover onze gevangenen aanzienlijk verslechterd”, zei Beloesov.

Lees ook

In Cherson jagen Russische soldaten vanuit de lucht met drones op burgers

De grootste Russische massa-executie die tot nu toe werd gemeld, vond vermoedelijk twee weken geleden plaats, in de regio Donetsk. Openbaar aanklager Kostin startte toen een onderzoek naar de mogelijke executie van zestien militairen die zich hadden overgegeven ten oosten van de stad Pokrovsk, die door Rusland wordt belegerd.

Kostin sprak toen van een „afschuwelijke misdaad” en een „flagrante schending” van het oorlogsrecht. Op korrelige videobeelden was te zien hoe militairen zich in een rij hadden opgesteld nabij een loopgraaf, waarna het vuur op hen werd geopend. Militaire uniformen waren op de beelden niet te onderscheiden. De datum en locatie van de video zijn niet onafhankelijk te verifiëren.

De toenemende berichten over executies van Oekraïense krijgsgevangenen wijzen er volgens de openbare aanklager in Kyiv op dat „het doden en martelen van krijgsgevangenen geen geïsoleerde incidenten zijn”, maar een „opzettelijk beleid van de Russische militaire en politieke leiders”.

‘Executies worden aangemoedigd’

Ook het Institute for the Study of War (ISW), een Amerikaanse defensiedenktank die dagelijks bericht over de oorlog in Oekraïne, stelde zondag „een toename” te hebben waargenomen van „Russische eenheden die Oekraïense krijgsgevangenen executeren in het hele oorlogsgebied”. Volgens de ISW-analisten is het „waarschijnlijk dat Russische commandanten luid en duidelijk de executie van Oekraïense krijgsgevangenen goedkeuren, aanmoedigen of direct bevelen”.

Lees ook

Russen vielen bijna drieduizend Oekraïense burgerdoelen aan

Het executeren van ongewapende krijgsgevangenen die zich hebben overgegeven is een oorlogsmisdaad volgens de Geneefse Conventie. Kyiv probeert al sinds de invasie zoveel mogelijk van de Russische oorlogsmisdaden in kaart te brengen. Aanklager Kostin stelde twee weken geleden dat alle Russische verdachten „geïdentificeerd zullen worden, en verantwoordelijk worden gehouden voor deze misdaden, van de soldaten die deze feiten hebben gepleegd tot degenen die de misdadige bevelen hebben gegeven, en de Russische doctrine van geweld en intimidatie vormgeven”. Het Kremlin ontkent steevast dat Russische strijdkrachten oorlogsmisdaden plegen tegen Oekraïense militairen.

Volgens het Oekraïense ministerie van Defensie vinden de oorlogsmisdaden plaats op een veel breder front. Sinds de Russische invasie van 2022 zijn volgens Kyiv tenminste 177 Oekraïners omgekomen in Russisch gevangenschap. Victoria Tsymbaljoek, vertegenwoordiger van het Oekraïense Coördinatiecentrum voor de Behandeling van Krijgsgevangenen, denkt dat het werkelijke aantal Oekraïense doden in gevangenschap nog veel hoger ligt.

Geen contact met gevangenen

Veel van de lotgevallen van Oekraïense krijgsgevangenen in Rusland blijven onbekend. De meeste Oekraïense soldaten die door Rusland werden vrijgelaten na een uitruil van krijgsgevangenen, werden tijdens hun gevangenschap nooit bezocht door vertegenwoordigers van het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC). Contact met de krijgsgevangenen was er ook niet, schreef de Oekraïense Ombudsman Loebinets afgelopen zomer.

Het VN-Bureau van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten (OHCHR) constateerde onlangs na een onderzoek dat de Russische autoriteiten zich schuldig maken aan grootschalige mensenrechtenschendingen tegen Oekraïense gevangenen. Volgens het bureau gaat het om „honderden Oekraïense krijgsgevangenen” die zijn blootgesteld aan „wijdverspreide en systematische marteling”, terwijl de Russische autoriteiten op de hoogte waren van de misstanden, „maar niets deden om het tegen te houden”.

Vertegenwoordigers van het VN-bureau spraken sinds maart van dit jaar met bijna tweehonderd Oekraïense krijgsgevangenen. „Bijna allemaal gaven ze geloofwaardige, betrouwbare en gedetailleerde verklaringen over martelingen en ernstige mishandeling”, zei Danielle Bell, hoofd van de VN-missie die de mensenrechtensituatie in de Russische oorlog tegen Oekraïne onderzoekt, begin deze maand tijdens een persbijeenkomst in Kyiv.

Afranselingen en schijnexecuties

Volgens de VN-onderzoekers sprak 68 procent van de Oekraïense krijgsgevangenen over „seksueel geweld, marteling, een slechte behandeling in elk stadium van het gevangenschap en afschuwelijke omstandigheden”. Misstanden die regelmatig terugkeerden in de verhalen van de gevangenen betroffen onder meer „ernstige afranselingen, elektrische schokken, langdurig wakker houden, hondenbeten en schijnexecuties”.

Ook volgens Bell is de vaak mensonterende behandeling van gevangenen door Rusland het gevolg van bewust beleid. „Publieke figuren in Rusland roepen openlijk op tot een onmenselijke behandeling en executies van Oekraïense krijgsgevangenen.” Ook het feit dat Moskou wetgeving heeft aangenomen die op brede schaal voorziet in gratie voor Russische militairen, draagt volgens haar bij aan een „klimaat van straffeloosheid”.

In cruciale staat Pennsylvania telt elke stem, ook die van queers. Gaan ze allemaal op Harris stemmen?

admin
October 14, 2024
0

‘Out… and proud”, schalt zondagochtend over een kruising in het centrum van Philadelphia, in wat hier de Gayborhood heet, de homowijk. Een team van queer cheerleaders, onder wie enkele transvrouwen, oefent voor een optreden later op de dag op OURFest, een lhbt-evenement in de Amerikaanse stad.

11 oktober, de wereldwijde coming out-dag, is hier uitgegroeid tot een meerdaags festival: optredens, food trucks, standjes van tientallen lhbt-organisaties. De duizenden queer mensen en hun vrienden die in de groene, nauwe straten van deze wijk neerstrijken, zijn van alle leeftijden en qua etnische achtergrond even divers als Philadelphia zelf.

Hoewel gezelligheid domineert, is de politiek niet ver weg, ruim drie weken voor de verkiezingen. Democratische vrijwilligers lopen rond met borden ‘Harris Walz’ erop, burgerrechtenorganisatie ACLU wijst transgenders op hun rechten bij hun registratie als kiezer. Het gevoel dat hier in de Gayborhood domineert: veel rechten die de Amerikaanse lhbt-mensen de laatste decennia hebben verworven, kunnen Donald Trump en de Republikeinen hen weer ontnemen.

Allemaal stemmen op Kamala Harris, dus? De mensen die NRC sprak, gaan dat doen. Maar zij uitten eveneens zorgen dat sommige lhbt’ers misschien niet gaan stemmen, of op een andere kandidaat, zoals Jill Stein, van de Green Party. Dat kan nét het verschil maken hier in Pennsylvania, een cruciale swing state, waar de voorsprong van Harris in de peilinggemiddelden minimaal is.

Palestijnse kwestie

Jamie Quinter (26) zit achter een standje van de Philadelphia Fins, een lhbt-zwemvereniging. Quinter, barman en operazanger, wil „ooit de optie hebben om te trouwen”. Maar als Trump wint, zal het huwelijk voor homostellen „waarschijnlijk het eerste zijn dat sneuvelt”, zo vreest hij. Quinter is ook bang dat de Republikeinen de zorg voor aids-patiënten aantasten. En hij denkt dat een zege van Trump ook de maatschappelijke „cultuur” jegens de lhbt-gemeenschap zal verslechteren. „Het zou gewoon verwoestend uitpakken”.

Wat hoort hij verder binnen de lhbt-gemeenschap? „Oudere mensen zijn zeker gemobiliseerd en vastbesloten om op Harris te stemmen. Maar jongere kiezers, van mijn leeftijd en jonger, voelen zich soms niet comfortabel bij al haar opvattingen”. Hij doelt op „hoe ze de Palestijnse situatie heeft aangepakt”. Vanuit linkse hoek krijgt Harris kritiek omdat ze te zeer aan de kant van Israël zou staan. „Zelf vind ik wat ze op dit punt doet ook niet fantastisch, maar beter dan zij krijgen we niet.”

Even verderop staat Michele Kessler (63) met een grote rol stickers in regenboogkleuren, met ‘Kamala’ erop, die ze uitdeelt. Haar vakbond UFCW, die onder meer werknemers in de detailhandel vertegenwoordigt, probeert mensen naar de stembus te krijgen. „Want het wordt nek-aan nek hier in Pennsylvania.” Ze hoort soms „dat er binnen de gemeenschap enige twijfel is” bij het stemmen voor Harris, vanwege haar positie over ‘Gaza’. Die mensen houdt ze voor: „Uiteindelijk stem je voor je eigen toekomst. Alles staat op het spel voor ons, álles.” Onder de „haatspuwende” Trump vreest ze onder meer aantasting van transgenderrechten – die Biden en Harris juist hebben versterkt.

**Michele Kessler**

Foto Mark Beunderman

Transgenderrechten aangevallen

Bij een machine waar mensen 360-gradenfoto’s van zichzelf kunnen laten maken, staat Toni Mc Fadden (31), die zich als non-binair identificeert en die hij, zij of hen als voornaamwoorden accepteert. McFadden, oorspronkelijk uit Tennessee, is „geboren en getogen in het Zuiden”. Nu werkt McFadden bij de gemeente Philadelphia, in de zorg voor hiv-patiënten. In zuidelijke staten, zegt hij, treffen conservatieve politici de lhbt-gemeenschap hard. Dragoptredens worden bijvoorbeeld verboden. „Ik zat in Nashville in het bestuur van de Pride. We moesten mensen adviseren niet in drag naar de Pride te komen, omdat we bang waren dat ze zouden worden gearresteerd.”

McFadden is een groot aanhanger van Harris, die hij ziet als „geweldige” pleitbezorger van de lhbt-gemeenschap. „De mensen die mij, een zwarte queer persoon uit het Zuiden, beschermden in die verschrikkelijke dieprode [Republikeinse, red.] staat, waren zwarte vrouwen als Kamala Harris.”

Eveneens fan van Harris is naar eigen zeggen Jaymie Campbell, een transman die werkt voor Advocates for Youth, een ngo voor jeugdgezondheid. Daarbinnen werkt hij aan projecten voor transjongeren. Trump en de Republikeinen vormen een groot gevaar voor de transgemeenschap, zegt Campbell (44). De laatste jaren is er van rechtse zijde een „ongekende” hoeveelheid van honderden wetsvoorstellen ingediend in de VS, op lokaal, statelijk en zelfs federaal niveau, om de zorg voor en de rechten van transgenders af te breken. Enkele tientallen voorstellen zijn (op statelijk niveau) aangenomen.

**Jaymie Campbell**

Foto Mark Beunderman

Als Trump wint, zegt Campbell, komen medische en mentale zorg voor transpersonen verder op de tocht te staan. „Helaas denken veel Philadelphians dat dit gewoon een verkiezing is tussen een Republikein en een Democraat, terwijl het gaat om niets minder dan menselijkheid versus destructie.”

Gaat iedereen binnen de gemeenschap op Harris stemmen? Hij hoort soms lhbt’ers die „heel gepassioneerd” zijn over Palestina, vooral zwarten, latino’s of Aziaten. Dit omdat zij de strijd om „bevrijding” van de Palestijnen herkennen. „Sommigen van hen zullen op een derde partij stemmen en die stemmen gaan verloren voor Kamala. Ik ben zelf zwart en ik begrijp dit wel, maar ik zeg: stem op Kamala. Over de Palestijnse zaak kunnen we het hebben, maar ná 5 november.”

In de uitzichtloze oorlog in Soedan houden jongeren met soepkeukens de mensen in leven

admin
October 13, 2024
0

Nu het regenseizoen voorbij is in Soedan, worden de oorlog én de hulp hervat. De opgedroogde zandwegen maken grootschalige oorlogshandelingen weer mogelijk en in de modder vastgelopen vrachtwagens kunnen weer rijden om de slachtoffers bij te staan.

Met name het regeringsleger van president Abdel Fattah al-Burhan heeft de afgelopen weken zijn offensief tegen de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) van Mohamed Hamdan Dagalo – bekender onder de naam Hemedti – opgevoerd met luchtaanvallen in onder meer de regio’s Noord-Darfur en Noord-Kordofan. Ook Hasaheisa, een stad gelegen in de staat Gezira ten zuiden van Khartoem, waar veel RSF-militanten zijn gestationeerd, werd maandag onder vuur genomen. Volgens de Soedanese mensenrechtenorganisatie Emergency Lawyers kwamen daarbij ruim honderd mensen om. Het regeringsleger, gesteund door onder meer Egypte en Iran, heeft nog geen enkele grote overwinning behaald. Bij het begin van het droge seizoen en de opgelaaide gevechten slaagden ze er in één brug van de Nijl over te steken, maar verder wonnen de regeringstroepen nauwelijks terrein op de RSF. Nog steeds controleert het RSF, gesteund door de Verenigde Arabische Emiraten, het grootste deel van het grondgebied. In totaal zouden inmiddels meer dan 150.000 burgers door honger en geweld om het leven zijn gekomen.

In wat mogelijk de grootste humanitaire crisis ter wereld is, spelen echter niet de grote internationale hulporganisaties een hoofdrol. Zij verlieten de hoofdstad Khartoem toen daar anderhalf jaar geleden de gevechten begonnen. De twee strijdende partijen dwarsboomden vervolgens daarna internationale pogingen om noodhulp binnen te brengen, of ze stalen goederen.

Militairen van het Soedanese regeringsleger in een deel van de hoofdstad Khartoum dat is terugveroverd.

Een begraafplaats in de wijk Wad Nubawi, Karthoum. Bewoners mogen de gecontroleerde zone niet uit en kunnen daarom overledenen niet elders in een familiegraf begraven.

Foto’s: Arthur Larie

Noodkeukens

Het zijn Soedanese jongeren in noodhulpruimtes die hongerende burgers in leven houden. Van deze zogeheten Emergency Response Rooms — opgezet in verlaten loodsen, op schoolterreinen en binnenplaatsen van woningen — telt Khartoem zelf er zo’n 450, die een half miljoen families assisteren. Ook buiten de hoofdstad zouden verspreid over het hele land honderden andere keukens zijn opgezet. Sinds kort krijgen de noodcomités in de westelijke regio Darfur ook hulp van buitenlandse organisaties. Om al deze plekken te kunnen bereiken, manoeuvreren handelaren door een reeks wegversperringen van milities om commerciële activiteiten gaande te houden.

„Het is verbazingwekkend hoe Soedanezen nog steeds manieren vinden om elkaar te helpen”, prijst een buitenlandse hulpverlener de zogenoemde noodkeukens. „Voedsel wordt door beide partijen gebruikt als een wapen”, zegt de hulpverlener die anoniem wil blijven.

Vacuüm vullen

De Soedanese noodcomités proberen het vacuüm op te vullen dat door de hulpblokkades is ontstaan. Op plekken waar de vernietiging groot is en de bombardementen en gevechten hevig zijn, brengen soepkeukens soelaas. De destructie in Khartoem en de satellietsteden Omdurman en Bahri maakt een normaal leven onmogelijk. Woningen en hoge gebouwen zijn ingenomen door scherpschutters. Daarnaast houdt de langdurige hongercrisis in Soedan aan.

„Zonder de Soedanese noodcomités waren we niet in staat geweest om iets te doen aan de uiterst kritieke voedselsituatie”, vertelt de hulpverlener. De soepkeukens worden financieel ondersteund door internationale hulporganisaties. Alleen kwam die samenwerking moeizaam op gang. Want ter verantwoording van de besteding van hun gelden moeten de hulporganisaties strikte regels naleven. In een vernietigingsoorlog zoals in Soedan, waar actoren van buitenaf nauwelijks meer bij de brandhaarden kunnen komen, vallen die regels niet na te komen. „We sluiten een overeenkomst met ieder voedselcomité en maken dan geld over. Ook maken Soedanezen in de diaspora geld over. Daarmee proberen ze plaatselijk voedsel te kopen”, vertelt de hulpverlener. Als het lukt, serveren de soepkeukens een warme maaltijd – meestal een magere pap van sorghum, linzen of bonen – één of twee keer per dag.

De soepkeukens komen voort uit de Verzetscomités, die aan de basis lagen van de volksopstand die in 2019 de dertig jaar oude moslimfundamentalistische dictatuur van president Omar el Bashir ten val bracht. Volgens de Verenigde Naties ervaart meer dan de helft van de bevolking van Soedan – 25,6 miljoen mensen – acute honger en hebben zij dringend hulp nodig.

Kinderen in Omdurman.

Een verwoeste moskee in Omdurman.

De verwoeste markt van Omdurman.

Foto’s: Arthur Larie

Handelaren en beschilderde vrachtwagens

De noodcomités zouden niet kunnen werken zonder de inzet van handelaren. Soedan is beroemd om zijn transportsector. Aftandse maar mooi beschilderde vrachtwagens dringen op soms wekenlange reizen door tot vrijwel alle uithoeken van het moeilijk begaanbare land, overal valt wel iets te verhandelen. De oorlog bemoeilijkt het reizen maar op beperkte schaal gaat de handel door.

„Vrachtwagenchauffeurs riskeren hun leven om ons handelswaren te leveren”, vertelt handelaar Al-Sadiq Fador (30) per telefoon vanuit het stadje Adilla in de regio Oost-Darfur. Van beroep is Fador leraar, maar alle scholen in Soedan hebben inmiddels hun deuren gesloten, of zijn toevluchtsoord geworden voor ontheemden. „Onze regio staat onder controle van de RSF, maar bij veel wegversperringen zwaaien geallieerde milities [van beide partijen] de scepter”, vertelt hij. De controleposten bestaan uit stukken hout die op autobanden zijn gelegd en worden bemand door losbandige militieleden met AK-47-geweren, die honderden dollars eisen om je te laten passeren. „Vrachtwagens gaan landbouwproducten uit onze regio verhandelen in Noord-Soedan. Dan moeten ze eerst bij de RSF belastingen betalen en vervolgens bij het regeringsleger. Ze moeten zelfs een religieuze belasting betalen.”

Zowel de RSF als het regeringsleger richten hun pijlen op de vrijwilligers van soepkeukens. Vóór de oorlog trokken het RSF en het regeringsleger op om de Verzetscomités te ontmantelen. Nu tonen ze zich uiterst wantrouwig jegens de mensen van de soepkeukens. Beide partijen executeerden vrijwilligers op verdenking te heulen met de vijand. Tegelijk zijn de voedselblokkades onderdeel van de militaire strategie in deze oorlog. De strijdende partijen willen voorkomen dat voedsel alle gebieden bereikt, ook die van de vijand.

Internationale organisaties hebben altijd een grote rol gespeeld bij het afleveren van hulp tijdens de lange reeks oorlogen die Soedan sinds haar onafhankelijkheid in 1956 heeft gekend. De aanwezigheid van hulporganisaties gaf rebellen legitimiteit. Door met ze samen te werken en voedsel in hun gecontroleerd gebied te leveren groeiden ze in status, onder de bevolking en bij de buitenlandse donoren. Dit wil de regering nu voorkomen bij het RSF.

Een vrouw en haar zoon in het Al Nau-ziekenhuis in Khartoum, nadat ze gewond zijn geraakt bij beschietingen in Omdurman.

Een achtjarig meisje dat gewond is geraakt door een mortiergranaat.

Foto’s: Arthur Larie

Vrede steeds verder weg

Een oplossing voor het conflict lijkt steeds verder buiten bereik, mede door de groeiende versplintering van het strijdtoneel. Zowel de RSF als het regeringsleger zetten milities in, terwijl ook buurlanden als Eritrea en Tsjaad zich steeds nadrukkelijker mengen in de gevechten. De RSF, oorspronkelijk afkomstig uit Darfur in het westen van Soedan, verraste begin dit jaar door zijn operaties uit te breiden naar gebieden ten oosten van de Nijl. Daar leek het regeringsleger aanvankelijk een stabiele positie te hebben. De RSF wist zijn terreinwinst mede te behalen door lokale strijders te ronselen, die als beloning mochten plunderen. Beide partijen zeggen nog lang te willen doorvechten en tonen nauwelijks interesse in vredesbesprekingen. Die realiteit zorgt ervoor dat de noodzaak voor de noodhulpruimtes voorlopig blijft bestaan.

**Twee jonge meisjes** die uit de stad Sennar in Zuid-Soedan zijn gevlucht in een school in Port Soedan.

Ondanks tweehonderd lokale afdelingen lijkt besturen voor Vlaams Belang ver weg

admin
October 10, 2024
0

‘Ik heb gestemd zoals bijna iedereen hier”, glimlacht Koen Tempelaere. De zwarte wetsuit die de veertiger draagt, is kletsnat van het autowassen. Tempelaere woont in een bemiddelde nieuwbouwwijk van het West-Vlaamse dorp Houthulst, tevens hoofdplaats van de gelijknamige gemeente. Achter zijn tuin liggen glooiende maïsvelden, bossen en een militaire begraafplaats. De frontlinie van de Eerste Wereldoorlog is vlakbij. Het van oorsprong arme Houthulst kampt in de regio met een slecht imago, onder meer vanwege drugsgebruik.

Net als Tempelaere stemden bijna vier op de tien inwoners van Houthulst in juni op Vlaams Belang. België hield toen Europese, federale en regionale verkiezingen. Haast nergens werd de radicaal-rechtse partij, wier voorganger Vlaams Blok is veroordeeld wegens racisme, zo groot als in Houthulst. „De instroom van gelukszoekers is te hoog”, zegt Tempelaere. Hij houdt een druipende spons tegen zijn middel en geeft toe: „Al valt de instroom in Houthulst wel mee.”

Bij de gemeentelijke- en provinciale verkiezingen zondag in België staat het cordon sanitaire, de afspraak om niet met Vlaams Belang te besturen, volgens partijleider Tom Van Grieken „op springen”. 2024 moest het jaar worden waarin zijn partij, in navolging van radicale geestverwanten elders in Europa, zou gaan regeren. Met verkiezingen op elk denkbaar niveau van de Belgische politiek en gunstige peilingen, waren de verwachtingen hooggespannen. In juni haalde Vlaams Belang in de helft van de Vlaamse gemeenten de meeste stemmen, maar dat bleek onvoldoende om de grootste te worden.

Vlaams Belang is wendbaar in het vertalen van haar kernthema’s naar het lokale niveau. Zo koppelen ze de leefbaarheid van wijken bijvoorbeeld aan de komst van asielzoekers.

Laura Jacobs
politicoloog

Zowel in de pas aangetreden centrum-rechtse Vlaamse regering als in de onderhandelingen over een federale Belgische regering speelt Vlaams Belang geen rol. Om het cordon alsnog te doorbreken, zijn de lokale verkiezingen cruciaal. De partij neemt in 209 van de driehonderd Vlaamse gemeenten deel. Daartoe heeft de partij tientallen lokale afdelingen opgericht, waaronder in Houthulst. Toch lijkt de partij het juist op lokaal niveau lastig te krijgen.

„Veiligheid” is voor Tempelaere het belangrijkste verkiezingsthema. „Mijn drie zoontjes moeten veilig kunnen spelen.” Hij heeft daarvoor meer vertrouwen in de huidige coalitiepartijen dan in Vlaams Belang. Dus zal Tempelaere op Lijst Burgemeester van de christen-democratische burgemeester Jeroen Vandromme (CD&V) stemmen.

In de steek gelaten

Het gemeentehuis van Houthulst telt een handvol kantoren, een raadzaal en maquettes van de kerk en het gemeentehuis. De 45-jarige burgemeester Vandromme draagt een donkerblauwe trui. Hij reageert allerminst verrast op zijn radicaal stemmende bevolking. „Inwoners voelen zich in de steek gelaten door Brussel. Laatst moest een tachtigjarige plots zijn sociale woning verlaten. Zelfs ik wist van niks!”

Houthulst heeft tienduizend inwoners. Vlaanderen kent veel van dit soort kleine gemeenten, vaak decennialang bestuurd door christen-democraten. „Gemeentefusies klinken mooi, maar eindigen altijd met minder dienstverlening”, zegt Vandromme. „Vlaanderen mag niet dezelfde fout maken als Nederland.” Want in zo’n kleine gemeente begrijpen inwoners „goed wat de lokale overheid allemaal doet”.

Enthousiast en ietwat gehaast – er wachten nog huisbezoeken – toont Vandromme het dorp. In een zaal achter de bibliotheek heeft een groep ouderen soep gegeten, ze krijgen een snelle handdruk. Op het marktplein wijst Vandromme naar het bankkantoor. Dat zit er nog, omdat de gemeente een pand ter beschikking stelde. En dan is er de ‘vrijetijdscampus’ waar gesport wordt. „We organiseerden hier ook onze nieuwjaarsreceptie, daar kwamen tweeduizend inwoners op af”, glundert de burgemeester.

„Door de plaatselijke bekendheid van kandidaten wordt bij lokale verkiezingen doorgaans minder ideologisch gestemd”, zegt Herwig Reynaert, politicoloog aan de Universiteit Gent. „Dat werkt in het nadeel van Vlaams Belang, zij leveren nergens burgemeesters.” Ook de nieuwe spelregels kunnen de partij parten spelen. De grootste partij krijgt voortaan het alleenrecht om in twee weken een coalitie te vormen. Het stemmenkanon van de grootste partij binnen een coalitie wordt automatisch burgemeester.

Maar de grootste „onzekere factor” bij wat Reyneart „de tweede ronde van Belgiës electorale boksmatch” noemt, is dat in Vlaanderen de opkomstplicht wordt afgeschaft. In Brussel en Wallonië blijft deze behouden. „Voor het eerst weet niemand wat de opkomst gaat zijn en welke kiezers thuisblijven.”

Thuisblijvers

Uitgebloeide zonnebloemen en tientallen verkiezingsborden doen de bus in- en uitgeleide die eens per uur over een hobbelige weg van Houthulst naar de provinciestad Roeselare rijdt. Volgens de peilingen wordt Vlaams Belang hier zondag de grootste. Op de Grote Markt van Roeselare blijkt de animo om te stemmen gering. Ouderenverzorgster Natashinka Lanckriet werkt op verkiezingsdag en vindt een volmacht regelen „te veel rompslomp”. „In juni stemde ik Vlaams Belang, want immigratie moet harder aangepakt. Maar nu ga ik niet.” Ook student game-ontwikkeling Riti Vandewalle koos de vorige keer voor radicaal-rechts. „Toen heb ik naar mijn familie geluisterd, maar het interesseert me echt niet. Ik blijf thuis.”

Op het plein voor het station van Roeselare veroorzaken gebruikers van de zombiedrug flakka veel overlast. De dertigjarige buschauffeur Alexander, van Noord-Macedonische afkomst, vindt het er onveilig voor zijn vrouw en dochter. „Misschien ben ik een beetje een racist, maar je ziet hier op het plein geen Belg met blond haar meer.”

„Vlaams Belang is wendbaar in het vertalen van zijn kernthema’s, migratie en criminaliteit, naar het lokale niveau”, zegt Laura Jacobs, politicoloog aan de Universiteit Antwerpen. „Zo koppelen ze de leefbaarheid van wijken bijvoorbeeld aan de komst van asielzoekers. Andere partijen voelen zich gedwongen te reageren en schuiven op naar rechts.” Grote vraag is volgens Jacobs of lokale afdelingen tegen de partijlijn in met Vlaams Belang durven te praten. In Roeselare hintte de lokale afdeling van oppositiepartij N-VA op samenwerking. N-VA-leider Bart De Wever greep direct in, de lokale lijsttrekker moest terugkrabbelen.

In Houthulst heeft Vlaams Belang zijn eigen besognes. De lijsttrekker gaf aan „geen vreemdelingen” meer te willen als hij burgemeester wordt. Daarop verbood de nationale partijleiding hem deelname aan een verkiezingsdebat. Op Facebook maken Vlaams Belang-kandidaten elkaar onderling uit voor racist, homofoob en nazi. Ook blijken partijgenoten elkaars verkiezingsaffiches te hebben overgeplakt. Vanwege deze „plaatselijke gebeurtenissen” wil Vlaams Belang Houthulst niet spreken met NRC.