Brussel ziet veel ‘greenwashing’: helft groene claims is onbetrouwbaar

Consumenten doen er verstandig aan niet te veel waarde te hechten aan de duurzame beweringen in winkels. Meer dan de helft van al die groene beloftes zijn onvoldoende onderbouwd of simpelweg onbetrouwbaar. Die conclusie trekt de Europese Commissie in een voorlopige versie van wetgeving die misleidende claims in de toekomst moet tegengaan, zo schrijft zakenkrantFinancial Times.

Bij het voorbereiden van de wetstekst deed de Commissie een steekproef van honderden duurzame beweringen die bedrijven deden rond producten die in 2020 in de winkel lagen. In 53 procent van de gevallen was sprake van „vage, misleidende of ongefundeerde informatie over de duurzame eigenschappen van een product”, citeert de zakenkrant uit het conceptvoorstel.

Welke overtredingen de Europese Commissie in de steekproef aantrof, meldt Financial Times niet. Ook is niet duidelijk bij wat voor soort producten bedrijven over de schreef gingen, en welke bedrijven de rand van het toelaatbare opzochten.

Gelijk speelveld

Met de nieuwe regelgeving hoopt de Europese wetgever een halt toe te roepen aan bedrijven die producten groener doen voorkomen dan ze in werkelijkheid zijn, ook wel ‘greenwashing’ genaamd. De nieuwe regels moeten gaan gelden voor alle goederen en diensten die in de Europese Unie worden aangeboden, behalve financiële producten – daarvoor gelden al aparte regels.

Een cruciaal onderdeel van de nieuwe wet is een gestandaardiseerde methode voor het berekenen van de klimaatimpact van producten. Wie groene beweringen wil doen over zijn product of dienst – zoals: gemaakt van „100 procent gerecycled materiaal” of „volledig natuurlijke” grondstoffen – móét daarvoor straks die methode gebruiken.

EU wil in nieuwe wet ook standaard voor meten van klimaatimpact producten

Bij het bepalen van die impact kijkt de rekenmethode naar zestien factoren, zoals de bijdrage van een product aan de klimaatverandering, het land- en watergebruik, de veroorzaakte luchtvervuiling of het gebruik van giftige stoffen in de productie. Voor andere eigenschappen die niet in de methode zijn opgenomen, zoals hoe goed een product is te hergebruiken, moeten bedrijven hun sommen eerst laten goedkeuren voor ze er beweringen over mogen doen.

Lees ook: Een alles omvattend keurmerk voor kleding? Dat is volgens kenners nauwelijks te doen

In de ogen van de Commissie is greenwashing een serieus gevaar, omdat bedrijven die werkelijk duurzaam zijn er door benadeeld worden. „Er is gebleken dat bij klimaatgerelateerde claims het gevaar op onduidelijkheid en ondubbelzinnigheid groot is, waardoor de consument misleidt kan worden.”

Het tegengaan van greenwashing moet dat „speelveld” gelijker maken, aldus de Commissie. Een woordvoerder wilde tegenover de Britse krant niet ingaan op de concepttekst, en ook niet laten weten wanneer de nieuwe regels worden aangekondigd.

Eerlijk en schoon

Brussel is niet de enige die werk maakt van het aanpakken van greenwashing. Datzelfde geldt voor landelijke toezichthouders. Zo begon de Nederlandse Autoriteit Consument & Markt in de lente van 2021 een onderzoek naar duurzaamheidsclaims in de sectoren energie, zuivel en kleding. De ACM koos specifiek voor die branches omdat ze er „veel mogelijk misleidende” beweringen zag.

De toezichthouder kwam met handvatten voor wanneer beweringen over het randje gingen. Dat was bijvoorbeeld zo bij vage en subjectieve beweringen, zoals ‘groen’, ‘ecologisch’, ‘eerlijk’ of ‘schoon’. Ook moest een claim eerlijk zijn. Dat was bijvoorbeeld niet zo voor een kledingketen die beweerde dat een shirt van biologisch katoen was gemaakt, terwijl in werkelijkheid dat maar voor de helft van het materiaal gold.

Afgelopen najaar leidde dat onderzoek tot een berisping voor twee van de zestig onderzochte bedrijven: de Zweedse modereus H&M en Decathlon, een Franse verkoper van sportspullen. De concerns kregen niet meteen een boete maar moesten beterschap beloven. Komen ze hun beloftes niet na, dan legt de ACM alsnog straffen op.

Ook de Britse toezichthouder CMA opende afgelopen zomer de aanval op modeketens die hun eco-claims niet konden waarmaken. Begin vorig jaar liet de waakhond al weten bedrijven die de grens over gingen met naam en toenaam te zullen noemen. De CMA doet nu specifiek onderzoek naar Asos en Boohoo, twee jonge bedrijven die snel groeien door de verkoop van goedkope en snel wisselende mode.