N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Necrologie
Bokito (1996-2023) Zijn leven lang was Bokito een dierentuinbewoner. Van Berlijn verhuisde hij in 2005 naar Blijdorp. Van een wat slungelige puber groeide hij uit tot zilverrug: een volwassen gorillaman. En toen viel hij een vrouw aan.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98987852-650a1f.jpg)
Foto Jerry Lampen/ANP
Bokito is niet meer. De westelijke laaglandgorilla, die in 2007 wereldnieuws werd toen hij uit zijn verblijf in Diergaarde Blijdorp ontsnapte en een vrouw aanviel, overleed afgelopen dinsdag 4 april op 27-jarige leeftijd. De precieze doodsoorzaak is onbekend: omdat de gorilla zich al een paar dagen onwel leek te voelen, kreeg hij onder verdoving vocht toegediend. Tijdens de narcose overleed hij.
Zijn leven lang was Bokito een dierentuinbewoner. Op 14 maart 1996 zag hij het levenslicht in de Berlijnse dierentuin Zoologischer Garten, als zoon van vader Derrick en moeder M’penzi. Tot tweemaal toe wist hij daar uit zijn verblijf te ontsnappen; beide keren kwam zijn vlucht door een verdovingspijltje ten einde.
In 2005 verhuisde Bokito naar Blijdorp, in het kader van een Europees gorillafokprogramma. Van een wat slungelige puber groeide hij uit tot zilverrug: een volwassen gorillaman, met zilvergrijze vacht. Zodoende kwam hij aan het hoofd te staan van een harem – net als in het Afrikaanse regenwoud leven ook dierentuingorilla’s in groepen, waarbij één mannetje de baas is over de vrouwelijke en jonge apen.
En in die rol ving hij ook de aandacht van een vrouwelijke dierentuinbezoekster, die vrijwel dagelijks naar Blijdorp kwam om bij het gorillaverblijf naar Bokito te kijken – haar favoriet. Als zij haar hand op het glas legde, deed hij dat ook. Als ze lachte, leek hij terug te lachen.
Over de gracht gesprongen
Op 18 mei 2007 ging het mis: de zilverrug wist uit te breken door over de gracht van het buitenverblijf te springen. Hij greep de vrouw en beet haar. Vervolgens vervolgde Bokito zijn weg door de dierentuin, waar hij een restaurant binnenwandelde door de glazen deur stuk te slaan. Uiteindelijk werd hij verdoofd, en teruggebracht naar zijn verblijf.
In een interview met NRC zei bioloog Jan van Hooff, kort na het incident, dat de gorilla volgens hem geen kwaad in de zin had. „Ik zag in zijn bewegingen niets van gespannenheid of agressie. En dan het gelaat. Ja, hij toonde zijn tanden aan de vrouw. Oppervlakkig gezien lijkt dat op dreigen. Maar dit is wat ik het verticale blote-tandengezicht noem, een soort groetgezicht. Een gorillaman stelt er zijn vrouwen mee gerust. Rustig maar, meisjes, ik vind jullie aardig en ik heb alles in de hand. Zelfverzekerd.”
Familieman
Na het voorval leidde Bokito een rustig leven, en ontpopte zich als familieman. Diergaarde Blijdorp omschrijft hem als een ‘vreselijk goede vader’ voor zijn tien biologische nakomelingen en zijn adoptiezoon. (Zijn jongste kind werd in februari 2022 geboren, ongepland – juist vanwege het Europese fokprogramma krijgen gorillavrouwtjes anticonceptie toegediend, om het aantal jongen te kunnen reguleren.)
Het gorillaverblijf werd na de uitbraak ‘bokitoproof’ gemaakt – een lemma dat in 2007 verkozen werd tot woord van het jaar.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/07/boumaartikel.png)
