N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Natuurramp De brand die sinds dinsdagnacht in het noordoosten van Tenerife woedt, heeft zich in 24 uur tijd verspreid over een gebied van zo’n 1.800 hectare. Zeker 150 mensen zijn geëvacueerd.
Ruim 250 brandweerlieden en andere hulpverleners zijn uitgerukt om de brand te blussen. Foto Ramon de la Rocha/EPA
Autoriteiten op het Spaanse eiland Tenerife zijn de controle kwijt over een hevige natuurbrand die sinds dinsdagnacht woedt. Dat schrijven internationale persbureaus donderdag. De brand in het noordoosten van Tenerife heeft zich in 24 uur tijd verspreid over een gebied van zo’n 1.800 hectare. Inmiddels heeft het brandende bosgebied een omtrek van 22 kilometer.
De natuurbrand „is uit de hand gelopen”, zei de president van de Canarische Eilanden, Fernando Clavijo, woensdag op een persconferentie in Santa Cruz, de grootste stad op het eiland. „Het vuur is erg hevig en bevindt zich in een gecompliceerd gebied.”
De brand begon in een natuurgebied bij vulkaan El Teide. Het terrein is lastig begaanbaar met steile ravijnen. Ruim 250 brandweerlieden en andere hulpverleners zijn uitgerukt om de brand onder controle te krijgen. Helikopters die water sproeien, vliegen over het gebied. Verschillende dorpen werden geëvacueerd. Zeker 150 mensen moesten hun huizen verlaten. Ook een hondenasiel is preventief geëvacueerd.
Na de hittegolf deze zomer bleven veel gebieden op de Canarische Eilanden kurkdroog achter, waardoor het risico op bosbranden toenam. Een maand geleden moesten ook duizenden inwoners van het nabijgelegen Canarische Eiland La Palma evacueren vanwege een grote natuurbrand.
Olie zou Suriname uit het economische slop trekken, beloofde president Chandrikapersad Santokhi rond de verkiezingen in 2020. Inmiddels wordt steeds duidelijker hoe hij dit voor zich ziet: Surinamers moeten gaan meedelen in de winsten uit de oliewinning uit het gigantische, nog onontgonnen Gran Morgu-veld voor de Surinaamse kust. Santokhi maakte dat maandag bekend tijdens de viering van de onafhankelijkheid van Nederland in 1975.
Als de olie uit het Gran Morgu-veld op de markt komt, naar verwachting in 2028, krijgen alle ruim 600.000 Surinamers die in Suriname wonen een spaarbiljet van 750 Amerikaanse dollar (ruim 716 euro) met daarop een jaarlijkse rente van 7 procent, beloofde de president. „Iedereen zal profiteren van deze kans en niemand wordt overgeslagen”, zei hij. „Jullie zijn mede-eigenaar van de olieopbrengsten.”
Grote olievondsten
De afgelopen jaren troffen het Franse TotalEnergies en het Amerikaanse Apache Corporation (APA) ver onder zeeniveau grote hoeveelheden olie aan op 150 kilometer van de Surinaamse kust. Dat leidde uiteindelijk tot de grootste buitenlandse investering ooit in het land: Total en APA maakten vorige maand bekend bijna 10 miljard euro te investeren in de productie van een drijvend olieplatform: het Gran Morgu-veld.
Vanaf 2028 moeten daar dagelijks 220.000 vaten olie worden gevuld. Nu exporteert Suriname dagelijks zo’n 17.000 vaten olie per dag. De Surinaamse overheid verwacht er 16 tot 26 miljard euro aan te gaan verdienen, afhankelijk van de olieprijs. Het project moet voor duizenden banen zorgen.
De olieopbrengsten moeten Suriname afhelpen van de zware economische recessie waar het al jaren onder lijdt. Het gemiddelde inkomen was vorig jaar minder dan 100 euro per maand, en voor veel bewoners zijn voedsel, elektriciteit en brandstof veel te duur geworden. Uit woede daarover bestormden honderden betogers vorig jaar het parlement en eisten ze het aftreden van Santokhi.
Optimisme
Na de deal met Total en APA was het optimisme bij de Surinaamse elite groot. „Niemand hoeft meer arm te zijn in Suriname”, zei Annand Jagesar, directeur van het Surinaamse staatsoliebedrijf. „Er zijn zoveel inkomsten uit dit project, (…) dat we een fijn leven gaan hebben.”
Nu Suriname een half jaar verwijderd is van nieuwe parlementsverkiezingen, doet Santokhi er alles aan om het wantrouwen bij de bevolking weg te nemen. Naast de spaarbiljetten, beloofde hij een deel van de olie-inkomsten onder te brengen in het Nationale Spaar- en Stabilisatiefonds en meer te investeren „in onderwijs, gezondheidszorg en welzijn”. Dat moet „op verstandige wijze” gebeuren, benadrukte hij, „zodat er duurzame resultaten uit voortkomen”.
Toch blijft de scepsis over het omvangrijke olieproject groot. Hoewel het land beschikt over grote hoeveelheden natuurlijke rijkdommen, heeft dat nooit tot brede welvaart geleid. In plaats daarvan belandden de inkomsten in de zakken van een klein aantal corrupte politici en ondernemers.
Het wankele staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah dat dinsdagnacht inging, is in Libanon positief onthaald. De Libanese premier Najib Mikati zei woensdag te hopen op „een nieuwe blazijde” in Libanons geschiedenis en benadrukte dat het leger klaarstaat om ingezet te worden in Zuid-Libanon.
De overeenkomst, die bestaat uit dertien afspraken, komt in feite neer op de daadwerkelijke implementatie van de VN-resolutie 1701 die na de oorlog van 2006 werd gesloten, maar in de jaren erna door beide partijen niet werd nageleefd. Het belangrijkste is dat Israël zich in de komende twee maanden zal terugtrekken uit Zuid-Libanon, en Hezbollah ook zijn troepen verplaatst ten noorden van de Litani-rivier, zo’n 30 kilometer van de grens met Israël.
De overeenkomst is er duidelijk een op Israëlische voorwaarden. „Netanyahu heeft enorme winsten geboekt op Hezbollah” zegt de Libanees-Amerikaanse academicus en auteur van meerdere boeken over het Midden-Oosten Fawaz Gerges. „Israël heeft ze gedwongen het Libanese front te scheiden van Gaza, en nu akkoord te gaan met zijn militaire terugtrekking uit Zuid-Libanon.”
Netanyahu heeft enorme winsten geboekt op Hezbollah
Daarnaast, zegt Gerges, betekende de dood van voormalig Hezbollah-leider Hassan Nasrallah eind september het verlies van een langdurig en charismatisch leiderschap voor de hele zogeheten ‘As van Verzet’. Deze alliantie wordt geleid door Iran en naast Hezbollah maken hier ook de Jemenitische Houthi’s en Hamas deel van uit. „Netanyahu zei dat hij de machtsbalans in het Midden-Oosten wilde hervormen en dat Nasrallahs dood het begin was van die nieuwe balans.”
Niet alleen is vrijwel de gehele militaire top van Hezbollah uitgeschakeld, ook is een groot deel van hun wapenarsenaal verwoest. Het Israëlische leger zegt bijvoorbeeld 70 procent van Hezbollahs drones te hebben vernietigd en zeker 30 kruisraketten die tegen burgers in Israël gebruikt hadden kunnen worden, hoewel deze aantallen niet te verifiëren zijn. Bovendien zijn Zuid-Libanon en Zuid-Beiroet, gebieden waar Hezbollah veel steun geniet onder de bevolking, grotendeels verwoest. „Israël heeft duidelijk de overhand in deze ronde. Anders dan in 2006, kan Hezbollah nu niet de overwinning claimen.”
Nieuwe president
Politiek gezien staat Hezbollah er ook een stuk slechter voor. Allianties met partijen die de afgelopen jaren samenwerkten met de sjiitische – ondanks de vaak grote verschillen – zijn bekoeld. Hezbollah wordt immers door het grootste deel van de Libanezen verantwoordelijk gehouden voor de duizenden doden en de miljardenschade die het land te verduren heeft. Gerges wijst erop dat Hezbollah concessies zal moeten doen om politiek te kunnen overleven en serieus genomen te worden. De nieuwe leider Naïm Kassem suggereerde bijvoorbeeld al dat de groep zijn best zou doen met de verkiezing van een nieuwe president, een kwestie waar de groep al twee jaar een blokkerende factor in is.
Ook financieel staan Hezbollah en Iran voor een moeilijke periode. Hoewel er veel geld vanuit Iran zal blijven komen, is Israël erop gebrand deze geld- en wapenstromen via Syrië te blijven afsnijden om te voorkomen dat Hezbollah zijn arsenaal de komende jaren weer opbouwt. Bovendien hoeft Libanon niet te rekenen op dezelfde hoeveelheid gulle giften en investeringen uit heel de wereld voor de wederopbouw, zoals na de oorlog in 2006 wel gebeurde.
Lees ook
De wapenstilstand in Libanon lijkt stand te houden
Hezbollah-kenner Nicholas Blanford denkt zal Hezbollah zich de komende tijd zal focussen op het zorgdragen voor zijn sjiitische achterban, die het afgelopen jaar het meest is geraakt. „Het is immers Hezbollahs schuld dat zij hun huizen en familieleden hebben verloren. Als Libanese sjiieten over een jaar nog steeds in tenten wonen, zal dat voor veel onvrede zorgen onder de achterban die juist cruciaal is voor hun voortbestaan.”
Ondanks de zware verliezen zal de organisatie het staakt-het-vuren als een succes presenteren. Hezbollah zegt al dat het niet verslagen is, tot in de laatste uren heeft gevochten om een bezetting van Zuid-Libanon te voorkomen, en Israël niet alleen in het noorden maar in het hele land onveilig heeft kunnen maken.
Technologische superioriteit
Naar verwachting zal Hezbollah zich de komende tijd voorzichtig herorganiseren op al die verschillende fronten. Ook zal het zich nu veel meer moeten gaan focussen op technologie, een aspect waarvan bijvoorbeeld de Israëlische sabotage van duizenden communicatieapparaten in september liet zien dat de groep op achterliep. De belangrijke les voor Hezbollah is dat Israël geleerd heeft van de oorlog in 2006, en jarenlang heeft gewerkt aan niet alleen technologische superioriteit, maar ook aan netwerken van infiltranten en agenten in Libanon en de organisatie zelf.
Ondanks de zware verliezen zal Hezbollah het bestand als een succes presenteren
De afgelopen maanden laten zien dat Hezbollah militair nog steeds overeind staat, zegt Blanford. „De moraal onder militanten was hoog en de achterban steunde de strijd. Aan de frontlinies heeft Hezbollah zwaar gevochten met het Israëlische leger en op meerdere plekken gebied vast kunnen houden.” De commando- en controlevoering van de organisatie functioneert nog goed en er zijn dermate veel strijders dat er nog genoeg geroteerd kon worden. „Hoewel er veel ervaren leden van de oudere generaties zijn gedood, zijn leden in de 30 en 40 zeer gemotiveerd. Zij hebben vaker dan oudere leden wel een opleiding genoten, maar toch ervaring in het veld en zijn zeer toegewijd aan Hezbollahs zaak voor het verzet tegen de Israëlische bezetting.” Hezbollahs speciale eenheid, de Radwan Force, is deze oorlog niet massaal ingezet.
Het is met name vanwege Iran, dat een grotere oorlog wilde voorkomen, dat Hezbollah ook veel van zijn wapenarsenaal de afgelopen tijd maar weinig of helemaal niet heeft gebruikt, zoals luchtafweerraketten, anti-schip-raketten of zware precisiegeleide raketten.
Een verzwakt Hezbollah betekent al met al geen einde van de organisatie en van Irans belangrijkste bondgenoot. Dat geldt zeker op het nationale toneel, waar door sommigen wordt gevreesd dat Libanezen intern de prijs zullen betalen voor wat Hezbollah inbindt op regionaal niveau. De grootste gewapende groep en sjiitische politieke partij zal een dominante rol blijven houden in de Libanese politiek. Andere partijen zijn zich daar maar al te bewust van. Zoals in de afgelopen jaren immers vaker gebeurde, deinst het niet terug om de wapens ook op Libanese tegenstanders te richten.
Lees ook
Bestand wekt hoop in Gaza, maar ‘zal niet veel betekenen voor de Palestijnen’
Op de eerste dag van het fragiele bestand tussen Israël en Hezbollah, was een staakt-het-vuren in Gaza nog altijd ver weg. Daar werden woensdag zeker vijftien mensen gedood door Israëlische luchtaanvallen. Bij een luchtaanval op de al-Tabin school in Gaza-Stad, waar ontheemden schuilden, vielen twaalf doden.
Maar het nieuws over het bestand in Libanon stemde Palestijnen in Gaza ook hoopvol. „Toen ik over de wapenstilstand hoorde, voelde ik een mix van vreugde en pijn”, zegt Khansa Mahmoud Yaseen (47), die ontheemd is in Deir al-Balah in de centrale Gazastrook. „Ik vroeg me af: zou het hierna onze beurt zijn?”
De 34-jarige Mohammed Ahmed al-Ashi, die in een tent in de kuststrook al-Mawasi verblijft, volgde via sociale media de beelden van Libanezen die terugkeren naar hun huizen. „Toen ik de hoop in hun ogen zag, stelde ik me onze terugkeer naar Noord-Gaza voor. Ondanks alles heb ik de hoop niet verloren.”
Toen ik over de wapenstilstand hoorde, voelde ik een mix van vreugde en pijn
Ook Yaseen volgde de beelden van terugkerende ontheemden in Libanon. „De vreugde van de Libanezen vandaag, is ook onze vreugde. In Gaza begrijpen we de betekenis van ontheemding, en het verlangen naar iedere hoek van je huis, zelfs als dat nog maar bestaat uit muren en stof.”
Geen kalmte
Palestijnse leiders spraken woensdag de hoop uit dat op het akkoord tussen Israël en Libanon ook een staakt-het-vuren in Gaza zal volgen. Hamas-functionaris Sami Abu Zuhri zei tegen persbureau Reuters dat de groep begrijpt dat Libanon en Hezbollah het recht hebben om een akkoord te sluiten om het Libanese volk te beschermen, en hoopt dat dit akkoord een opmaat vormt tot een staakt-het-vuren in Gaza.
De Palestijnse politicus Mustafa Barghouti benadrukte dat er zonder een einde aan de oorlog in Gaza geen kalmte in de regio zal zijn: „De oorlog tussen Israël en Libanon [was] een neveneffect van het voornaamste probleem, de Israëlische genocidale oorlog tegen Gaza en de voortzetting van de illegale Israëlische bezetting van Palestijns land.”
Lees ook
De wapenstilstand in Libanon lijkt stand te houden
Een week geleden spraken de VS nog een veto uit tegen een resolutie in de VN-Veiligheidsraad voor een permanent staakt-het-vuren in Gaza. De Amerikaanse president Joe Biden, die er op de valreep voor het einde van zijn termijn toch nog een bestand uitsleepte tussen Israël en Hezbollah, zei woensdag dat hij hoopt dat de tijdelijke wapenstilstand ook zal leiden tot een akkoord in Gaza.
Maar een vergelijkbaar akkoord in Gaza is onwaarschijnlijk, denkt Tahani Mustafa, Palestina-analist voor de International Crisis Group. „Dit akkoord zal niet veel betekenen voor Palestijnen in Gaza, of het lijden verlichten. Israël zal zijn campagne in Gaza niet terugschroeven. Sterker, het akkoord stelt Israël in staat om daar nog meer middelen in te zetten.”
Dit akkoord zal niet veel betekenen voor Palestijnen in Gaza, of het lijden verlichten
Daarnaast zijn er fundamentele verschillen tussen Gaza en Libanon, benadrukt Mustafa. „Gaza is geen soevereine staat, maar bezet gebied, gecontroleerd door Israël. In Libanon heeft het niet dezelfde invloed, en kan het geen grenzen, water of elektriciteit afsluiten zoals het in Gaza heeft gedaan. Bovendien kan Israël zeggen dat er geen Palestijnse entiteit is om mee te onderhandelen: de Palestijnse Autoriteit wordt door Israël ondermijnd, en Hamas wordt gezien als een terreurorganisatie.”
Onderhandeling gestrand
Het laatste en enige akkoord in de Gaza-oorlog was eind november vorig jaar. Een tijdelijk staakt-het-vuren ging toen samen met een gevangenenruil tussen Israël en Hamas. Sindsdien zijn maandenlange indirecte onderhandelingen tussen Israël en Hamas steeds gestrand. Het was daarbij duidelijk dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu niet gebaat is bij een akkoord met Hamas vanwege zijn politieke positie en de corruptiezaken die er tegen hem lopen.
Volgens Mustafa is een gevolg van het akkoord met Hezbollah dat er minder regionale druk op Israël wordt uitgeoefend voor een staakt-het-vuren in Gaza middels ‘afschrikking’. „Dat was tenminste de logica die Hezbollah hanteerde toen het de aanvallen op Israëls noorden begon. Nu die druk er niet meer is, heeft Israël meer vrij spel in Gaza.”
Voor Palestijnen is het Israël-Hezbollah bestand „bitterzoet”, denkt Mustafa. „Niemand wil dat Libanon een verlengstuk wordt van het lijden in Gaza. Maar het betekent ook dat er minder regionale druk op Israël is om de aanvallen op Gaza te stoppen.”
Lees ook
Verzwakt Hezbollah wacht hervorming na bestand op Israëlische voorwaarden
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/08/anp-475675245.jpg)
