Blondes are a man’s best friend

Barbie kwam op aarde en ze was helblond. Een jaar of tien later verschoot ze tot karamelzachte brunette, maar dat was maar even. Ze werd weer blond en dat bleef ze. Inmiddels bestaan er Barbies in alle kleuren en verschijningen, er zijn zwarte Barbies, oosterse, latina’s, er is een Barbiezeemeermin met rode manen. Maar de boventoon is voor de blonde Barbie. Blond wordt ze nog altijd het best verkocht. Blond is Barbies eerstegeboorterecht.

Blond hoort tot de religie van de Amerikaanse filmindustrie, een geloofsartikel dat blond claimt als steno voor ‘sexy’, met Marilyn Monroe als profeet. Maar Monroe had het weer van Jean Harlow, Hollywoods eerste, originele blonde bombshell.

Harlow was niet zomaar blond, ze was niet-van-deze-wereld-blond. ‘Platinablond’ was de term die voor haar werd bedacht. Blond bleek dodelijk. Gezond was ze al niet, maar de wekelijkse haarverfbeurt met een brouwsel van ammoniak, chloor en waterstofperoxide werd haar fataal. Jean Harlow was 26 en liever dood dan on-blond – stoppen met blonderen was voor haar geen optie, liet ze weten. De rest is geschiedenis.

Sinds Harlow is een mooie vrouw een blonde vrouw. Natuurlijk, stil maar, er zijn zat andershaarkleurige filmidolen, zoals Audrey Hepburn, Sophia Loren, Penélope Cruz. Maar hun aantal staat in geen verhouding tot dat van de blondines. Nu ja, blondine? Het merendeel haalt hun blond bij de kapper, en het mooie is dat het publiek dat weet en daar niet mee zit. Integendeel, het doet het zelf ook en is daar gelukkig mee.

Wie dat wil kan tegenwoordig blond zijn zonder levensgevaar, gevaarlijk is het allang niet meer. Veel vrouwen, en tegenwoordig ook een enkele modieuze man, beginnen op enig moment hun haren te bedekken, niet met een hoofddoek maar met een kleurspoeling. Kijk om je heen, op straat, op de bushalte, op het werk, in een café. Scroll door Instagram, zet de tv aan. Kijk in de spiegel (disclaimer: ikzelf). Check groepsfoto’s. Inspecteer in de concertzaal de kapsels van publiek en orkest. Blond is de gewoonste zaak van de wereld, veel gewoner dan Moeder Natuur het voor elkaar kan krijgen.

De keuze voor blond begon bij Jean Harlow, maar Marilyn Monroe vervolmaakte het. Haar waanzinnige uiterlijk, meer godin dan mens en steeds maar blonder (ze begon goud en eindigde platina), sloeg aan op wereldschaal en dat doet het nog altijd. Sinds Monroe zijn filmactrices blond, met in hun voetsporen de popzangeressen – Debbie Harry van popgroep Blondie (!) is haar directe afstammeling. En Madonna werd het steeds meer. Annie Lennox, Lady Gaga, Miley Cyrus, allemaal zijn ze schatplichtig aan Monroes onweerstaanbare hoogblonde imago uit de jaren 60.

Was zij iets nieuws? Ze was een unicum, maar nee, Marilyn Monroe bevestigde wat al bestond en borduurde daarop voort. Want de keuze voor blond is al eeuwen het geval. De Venus van Botticelli was blond in 1483. In 1965 was de Venus van Federico Fellini dat nog steeds: de platinablonde Anita Ekberg daalde (per vliegtuig) neer op aarde en ontbloeide in de Trevi-fontein tot de summumvrouw, brandpunt van mannelijke Weltschmerz in zijn film La dolce vita.

Maria-blond

Vakantie. Ik reis door Italië en doe een onwetenschappelijke steekproef. Ik loop er de middeleeuwse fresco’s op na en ja hoor: zodra het heilig is, is ’t blond. Vrouwen dan, mannen niet. Hola, het kindje Jezus is ook de hele tijd blond. Maar hij is blond zolang hij op schoot zit bij zijn blonde moeder. Verlaat hij Maria’s armen en knieën, dan krijgt hij bruine lokken.

Ik vraag me af hoe lang dat zo is, hoe zat het dan met Helena, dochter van Zeus en Leda? De mooiste vrouw die de oude Grieken zich konden voorstellen, reden voor de Trojaanse oorlog. Wordt ze afgebeeld, dan is ze blond, maar hoe zag ze er oorspronkelijk uit? Homerus roemt haar blanke armen en vermeldt haar rijkelijke vlechten, maar was ze blond? Daar zwijgt Homerus over. Helena werd geblondeerd door de kunsten.

Wanneer de ‘Wet van Blond Is Mooi’ ontstond is onduidelijk, maar hij is onmiskenbaar. Heilig is de blonde vrouw alleen in de religieuze kunst. Daarbuiten is ze het hiëroglief voor begeerlijk. Nu weerspiegelen de kunsten niet zelden heersende gedachten en overtuigingen, en als het meezit verhelderen ze wat er in de wereld omgaat met een volgende stap.

Maar wat wil de blondine? Wat drijft haar? Zij is ook maar menselijk, ze wil macht. In 1827 bezong Heinrich Heine de Lore-Ley, de ‘schönste Jungfrau’ die ‘ihr goldenes Haar’ kamt ‘mit goldenem Kamme’. Beeldig en blond, pik in. Maar pas maar op. Ze maakt de passerende schippers gek van verlangen en jaagt hun schepen op de 132 meter hoge klip in de Rijn, die net zo heet als zij. Waarom doet Lore-Ley dat? Ja, waarom? Ze doet het uit blondheid, suggereert Heine. Ze doet het om die mannen te onderwerpen en ze in ene moeite door te ontmaskeren als belachelijk, denk ik.

Wat wil de blondine? Wat drijft haar? Zij is ook maar menselijk, ze wil macht

Lorelei Lee heet Marilyn Monroes personage in Gentlemen prefer Blondes. ‘Diamonds are a girl’s best friend’ zingt ze, ze is uit op makkelijk veroverde rijkdom (noem het maar makkelijk, ze moet haar lichaam verkopen). Maar au fond verleidt ze voor de lol. Ze heeft plezier in haar blonde effect op mannen die in haar nabijheid veranderen in stotterende stoethapsels.

Filmhuis Den Haag wijdde in 2012 een legendarisch filmfestival aan de ‘Hollywood Blondes’ en onderscheidde drie categorieën: The Sexy Blonde – Marilyn Monroe, Jayne Mansfield, Marlene Dietrich. Ik voeg Brigitte Bardot toe. Verder was er The Cool Blonde – Grace Kelly en Kim Novak. Ik voeg Nicole Kidman toe, en Catherine Deneuve. De derde categorie: The Blonde Next Door – Doris Day, Ginger Rodgers (maar die was roodblond) en Judy Holiday. Judy wie? Haar vervang ik door Scarlett Johansson.

Maar ook als ik de Grote Mae West even oversla (een categorie-blond op zichzelf) ontbraken er nog twee. Een eigen categorie verdient The Killer Blonde, met Glenn Close (Fatal Attraction), Sharon Stone (Basic Instinct) en Meryl Streep (The Devil Wears Prada). En waar was The Dumb Blonde? Wellicht was Het Haags Filmhuis te discreet om werk van haar te maken, maar ze hoort er echt bij: het mooie gansje dat, volgens de male gaze van moppentappers en scenarioschrijvers, niet doet of ze dom is, ze is werkelijk onnozel. Ik denk nu aan de lange rij van gangsterliefjes, gespeeld door inwisselbaar geachte blonde actrices. Ze worden belachelijk gemaakt, ze zijn suffies die je kunt manipuleren, uitschelden en in het gezicht slaan als ze moeilijk doen. Het domme blondje is kansloos. Maar huilen? Doet ze niet. Althans, nooit lang.

En voor haar kwam niemand minder dan megaster Dolly Parton (50 tinten blond) op met haar song ‘Dumb Blonde’: „Just ’cause I’m blonde / don’t think I’m dumb / ’cause this dumb blonde ain’t nobody’s fool.” Domme-blondjes-grappen? Die doen haar niks, zei Dolly Parton. „Want ik weet dat ik niet dom ben. En ook dat ik niet blond ben.”

https://www.youtube.com/watch?v=A_Am-m80I78