Tijdens haar hoorzitting in de Tweede Kamer begon Nora Achahbar over Den Haag. Ze groeide op in een achterstandswijk, zei ze. Het huis van haar ouders stond aan de rand van de Schilderswijk. Het is moeilijk om je aan zo’n omgeving te ontworstelen, vertelde ze de Tweede Kamerleden die schuin tegenover haar zaten. Maar dat zij als kandidaat-staatssecretaris in deze commissiezaal aan tafel zat, zei ze ook, was het bewijs dat het kán.
Dat ze in een kabinet terecht zou komen met de PVV, van wie de partijleider die weinig opheeft met de Schilderwijk, hield haar niet tegen. In haar collega-bewindspersonen had ze vertrouwen, zei ze. Waar lag haar grens, vroeg Ines Kostićc (Partij voor de Dieren). Achahbar verwees naar zeven punten uit de rechtsstaatverklaring, die ze duidelijke kaders noemde. Als die overschreden werden door collega’s, dan is ze weg.
Dik vijf maanden later was het zo ver. De staatssecretaris kondigde vrijdag volgens ingewijden aan dat zij haar ontslag wilde indienen, wat tot een crisissfeer in het kabinet leidde. Achahbar zou de grens willen trekken bij racistische en anti-Marokkaanse uitspraken, die tijdens de ministerraad van maandag zouden zijn gedaan.
Luwte
Van de bewindspersonen op het ministerie van Financiën, opereerde staatssecretaris Toeslagen en Douane, Nora Achahbar, het meest in de luwte. Ze kende het toeslagendossier nog niet goed toen ze aan haar klus begon, en was politiek onervaren. Maar de luwte past ook bij haar als persoon, zeggen mensen die in verschillende levensfases met haar gewerkt hebben. Ze noemen haar rustig, bescheiden en weloverwogen in haar keuzes.
Dat ze weinig aandacht opeiste, betekent niet dat ze stilzat. In WhatsAppgroepen met toeslagenouders sloeg het vertrek van Achahbar in als een bom. „Dit kan toch niet waar zijn”, zag Tof Thissen op zijn telefoon voorbij komen. Hij is voorzitter van het Ouderpanel Kinderopvangtoeslag. Het Ouderpanel is „zéér positief” over haar. Vanaf het prilste moment dat Thissen met haar kennismaakte, zegt hij, kwam de staatssecretaris over als uitermate gemotiveerd om van de hersteloperatie „in afzienbare tijd tot een succes te maken”.
Ouders die slachtoffer zijn van het Toeslagenschandaal zijn enorm van haar gecharmeerd, zegt hij. Ze was in staat de juiste vragen te stellen en kon goed luisteren. En wat haar volgens Thissen hielp, is ook haar eigen levensverhaal.
Schoolreisje
Nora Achahbar (42) is geboren in Sidi Slimane, een stadje in het noordwesten van Marokko, en groeide op in Den Haag. Haar vader, vertelt ze in een interview met dagblad Trouw, kwam als 18-jarige gastarbeider naar Nederland. Hij werkte in een restaurant aan de Hofvijver en in keukens van ministeries, en verdiende weinig. Ze vertelt dat het niet vanzelfsprekend was een nieuwe winterjas of schoenen te krijgen als er een gat in zat. Eén keer ging ze mee op schoolreisje. Ze zag de stress die het geldgebrek haar ouders opleverden.
Haar ouderlijk huis stond tegenover de Sociale Dienst, vertelt ze in het Trouw-interview, en kon naar binnenkijken in de spreekkamers. Ze zag boze burgers tegenover ambtenaren. Stoelen vlogen soms door de ruimte. „Het beeld van die wanhopige burger tegenover zo’n ambtenaar, dat begrijp ik dus heel goed.”
Als enige van haar basisschoolklas ging ze naar het VWO. Na het behalen van haar diploma volgde ze een studie Nederlands recht, liep stage bij de D66-fractie en de Raad voor de Rechtspraak. Werd vervolgens rechter, politierechercheur en daarna Officier van Justitie. Ze specialiseerde zich onder andere in extremisme-, fraude- en levensdelictzaken.
Moeras
Toen Pieter Omtzigt op zoek was naar kandidaten voor op zijn kieslijst, solliciteerde ze om de overstap te maken naar de politiek. Daar kon ze meer impact maken, dacht ze. De waarden ‘goed bestuur’ en ‘bestaanszekerheid’ spraken haar aan. Als 27ste op de lijst werd ze niet verkozen tot Kamerlid.
Als staatssecretaris moest ze vooral politiek gezien nog inkomen. Ze moest leren hoe besluitvormingsprocessen werken, hoe het proces werkt hoe je komt tot het maken van een begroting, en hoe je om moet gaan met gehaaide Tweede Kamerleden.
Twee weken geleden presenteerde Achahbar een plan om de hersteloperatie te versnellen. Ze wilde werken aan ‘totaalherstel’ met een spoedadviescommissie zei ze in de Volkskrant, om gedupeerden „uit het juridische moeras te trekken”. Die klus maakt ze hoogstwaarschijnlijk niet af.
