Art Rotterdam: pastelkleuren, zacht textiel en Karel Appel

Reportage

Kunstmarkt Op kunstbeurs Art Rotterdam, waar negentig galeries aanwezig zijn, is het dit jaar opvallend tam. De meeste galeries tonen vrolijke en decoratieve niks-aan-de-handkunst. Naar geëngageerde kunst is het zoeken.

Casper Braat, De Vending Machine met marmeren sculpturen en blikjes pinda’s.
Casper Braat, De Vending Machine met marmeren sculpturen en blikjes pinda’s.

Foto Casper Braat

Voor een kunstbeurs in tijden van rumoer en maatschappelijk engagement is Art Rotterdam opvallend tam. Het kleine aanbod van geëngageerde kunst sneeuwt dit jaar onder bij de vrolijke en decoratieve niks-aan-de-handkunst. Pasteltinten hebben de overhand.

De 24ste editie, opnieuw in de sfeervolle Van Nellefabriek, is de eerste normale editie van Art Rotterdam sinds 2020. Een beurs zonder tijdsloten georganiseerd op de vaste datum, begin februari. „We gaan weer terug naar normaal”, zegt directeur Fons Hof op woensdagmorgen, vlak voor de opening.

De door corona uitgestelde editie van vorig jaar trok in mei 18.000 bezoekers, tienduizend minder dan normaal. De beurs moest opeens concurreren met allerlei andere evenementen op de internationale kunstkalender. Bovendien hadden veel kunstliefhebber zo kort na de lockdowns kennelijk nog geen zin in een druk evenement. Dat was vervelend voor de deelnemende galeries, zegt Hof, want honderden grote verzamelaars lieten toen verstek gaan.

De beursorganisatie selecteerde dit jaar strenger, zegt Hof. Ze liet minder galeries toe en gebruikt de ruimte die daardoor ontstond voor iets nieuws: een beeldentuin midden op de beurs met dertien grote sculpturen. Een prettige, inhoudelijk interessante attractie die tegelijk zorgt voor een duidelijker plattegrond. Eigenlijk net als vier jaar geleden bij de jubileumeditie , toen AkzoNobel een deel van de bedrijfscollectie toonde.

De beursorganisatie investeerde ook in het vip-programma, vertelt Hof. Een groepje internationale collectioneurs wordt met gratis hotelovernachtingen, een diner en een uitgebreid kunstprogramma naar Rotterdam gelokt.

Veel Belgische verzamelaars kwamen graag naar Rotterdam vanwege het grote aanbod van jonge, actuele kunst, zegt Martin van Vreden, van de Amsterdamse galerie tegenboschvanvreden. Hij liep woensdagmiddag voor het eerst als bezoeker over de beurs. „Het aanbod van jonge, frisse en nieuwe kunst liep voor mijn gevoel al jaren terug. Ik wilde mijn vanzelfsprekende deelname eens doorbreken om te kijken of mijn indruk juist is.”

‘Dark uncles’

Van de negentig galeries bieden vele toegankelijke, oogstrelende kunst aan. Nog iets dat onmiddellijk opvalt: zeker twintig deelnemers presenteren wandkleden, zachte sculpturen en andere kunstwerken van textiel. Zo brengt Madé van Krimpen een solopresentatie van Klaas Rommelaere, een Belgische kunstenaar die na een mode-opleiding geborduurde wandtapijten en sculpturen ging maken vol geruststellend ogende mansfiguren. Hij noemt ze niettemin ‘dark uncles’.

Zwaarder op de hand zijn de indigo gekleurde textielwerken bij Stigter Van Doesburg van Antonio Jose Guzman en IvaJankovic. De werken zitten vol verwijzingen naar koloniale geschiedenissen en oude geesten. Bij Annet Gelink staat een metershoge, met pennen doorkliefde stoffen pop van een vrouw, gemaakt door de Amerikaanse beeldhouwer Lara Schnitger: 16 Nipples are Enough. Aan de pennen hangen vaantjes met teksten als ‘No dickpics please’.

Zulke geëngageerde kunst is zeldzaam op de beurs. Veel groter is het aanbod van kunst met een knipoog. Zoals de Vending machine van de jonge Amsterdamse kunstenaar Casper Braat. De machine, bij galerie Torch, staat vol in een oplage van drie gemaakte beeldjes van carraramarmer, die de bezoeker met een druk op een knop en een bankpas kan aanschaffen. Voor 250 euro een marmeren tampon op een sokkeltje, voor 450 euro een stenen flesje Chanel-parfum. Braat dacht ook aan de allerkleinste beurs: in de machine staan ook blikjes Casper Braat-pinda’s, te koop voor 2,50 euro.

Appels naakt

Een eindje verderop, bij Eenwerk, staat het opzienbarendste kunstwerk van de beurs: Standing Nude No. 1 (1987), een hangende marionet-achtige sculptuur van Karel Appel. Het is een vrouwelijk naakt gemaakt van beschilderde polaroids geplakt op stukken hout. Hoofd, torso, onderlichaam en benen van de vrouw zijn losse elementen die met dikke touwen aan elkaar zijn bevestigd. Het hoofd van de vrouw is met verf tot een kleurrijk masker gemaakt, haar achterzijde is helemaal beschilderd. Dit energieke en geheimzinnige beeld lijkt elk moment in beweging te kunnen komen. Best mooi dat het oude ‘schilderbeest’ Karel Appel zeventien jaar na zijn dood de show kan stelen op een beurs voor hedendaagse kunst. Het staande naakt kost honderdduizend keer zoveel als het pindablikje van Casper Braat: een kwart miljoen euro.

Wat is er te koop tot 1.000,- euro

Benedikt Fischer, Chicken, 2020 (geglazuurd terracotta, 22 x 25 x 13 cm): €490,- bij galerie No Limits! Art Castle

De stand van galerie No Limits! Art Castle staat vol sculpturen van keramiek in allerlei grillige vormen en maten. Midden op de achterwand glanst een klein gebronsd kippenlichaam je tegemoet. En het mooie is, je kunt de gebakken kip vullen met een kaars, dan is het een kandelaar. Het beeld is van Benedikt Fischer (1984), opgeleid aan de Gerrit Rietveld Academie als sieradenmaker, maar nu ook actief als keramist. Dat is maar één van de grenzen die No Limits! Art Castle slecht: de galerie werkt ook veel met ‘neurodiverse’ kunstenaars.

Sophie Steengracht, Underworld, Network, 2023 (olieverf op linnen, 18 x 24 cm): €1.000,- bij galerie GoMulan

Sophie Steengracht (1991) maakt prachtige, magische schilderijen van allerlei typen planten. Vaak werkt ze met zelf gekweekte organische pigmenten uit de tuin naast haar yurt in Driebergen. Die kleuren hebben opvallende kracht en diepte, en vloeien als een aquarel zo mooi uit over het doek. Op verzoek van galeriehouder Mulan Go schilderde Steengracht ook dit kleine werk met traditionele olieverf op doek: „Zodat die fijne manier waarop ze schildert mooi uitkomt.” Inderdaad: scherp kronkelen de schimmeldraden door de warme aarde.

Wat is er te koop tot 10.000,- euro

Margriet van Breevoort, Tamagotchi #5, 2022 (siliconen, 30 x 20 x 5 cm): €3.000 bij NL=US Art

Kunstenaar Margriet van Breevoort (1990) is gefascineerd door de grens tussen natuur en cultuur en maakt hyperrealistische sculpturen van vreemde fantasiewezens. In 2017 werd haar sculptuur Homunculus loxodontus van een in de lobby wachtende zee-olifant onverwachts een grote internethit in Rusland. Op Art Rotterdam toont Van Breevoort akelig echte figuren van toch onwaarschijnlijke beesten: zoals deze platte Tamagotchi #5, naar het elektronische Japanse zakhuisdier uit de jaren negentig. Het vlezige figuur van Van Breevoort is even aandoenlijk als afstotend.

Andrea Freckmann, Requisiten und andere Ideeen, (Props And Other Ideas), 2023 (olieverf op linnen, 180 x 160 cm): € 5.800,- bij galerie Maurits van de Laar

Andrea Freckmann (1970) is gefascineerd door „hoe de dingen om ons heen decorstukken zijn in een wereld die we voor onszelf creëeren.” Dit doek is een collage van kleinere schilderijtjes die ze eerder maakte, en van indrukken die ze fotografisch vastlegde. Het levert een intiem beeld op van een ruimte vol persoonlijk geladen objecten. Onderaan schildert ze schetsmatig: „Zoals een theaterdecor vaak met minimale middelen overtuigend een plek kan neerzetten, zo wil ik verkennen hoe je met minimale middelen een illusie in stand houdt.”

Wat is er te koop voor meer dan 15.000,- euro

Jennifer Tee, Tampan World Mountain, Ancestral Creatures, 2022 (Piëzografie, 185 x 172 cm): €17.500 euro galerie Fons Welters

Het project Tampan Tulip begon voor Jennifer Tee met een groot kunstwerk in de metrohalte van van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam Centraal (2018). Geïnspireerd op traditionele textielen uit Zuid-Sumatra, die vaak worden gebruikt bij overgangsrituelen, maakt ze prachtige, hoekige patronen en figuren van tulpenblaadjes. Vaak staan, net als op Sumatra, schepen centraal: als symbool voor een overgangsperiode. De patronen die ze maakt scant ze in, ze worden daarna op hoogwaardig fotopapier afgedrukt, zodat ze hun kleuren behouden.

Piet Parra, Waking up, 2022. (brons, 160 x 95 x 80 cm): €55.000 bij galerie Vriend van Bavink

Piet Parra (Pieter Janssen, 1976) is vooral bekend als grafisch ontwerper en tekenaar, van zijn golvende figuren op platenhoezen van onder meer hiphopgroepen Opgezwolle en Le Le en van zijn ontwerpen voor kleding van Nike en Patta. Inmiddels heeft hij als kunstenaar wereldwijd exposities. In Rotterdam toont hij maar liefst 130 kilo zware bronzen beeld van een voorovergebogen vrouw. Haar gezicht is achter het haar verborgen, in combinatie met de donkerblauwe, matte glans, geeft het een diep mysterieuze uitstraling.