Op last van een rechtbank in Kyiv heeft de Oekraïense Veiligheidsdienst SBOe maandag drie hoge officieren aangehouden die worden verdacht van plichtsverzuim bij de verdediging vorig jaar van de Oekraïens-Russische grens in de noordoostelijke regio Charkiv.
De drie officieren hebben volgens de aanklachten militaire reglementen overtreden en zich te snel teruggetrokken tijdens de Russische aanval. Daardoor zouden zij de regio Charkiv onvoldoende hebben beschermd, wat volgens de Veiligheidsdienst leidde „tot de inname van een deel van het grondgebied van Oost-Oekraïne”.
Volgens de Oekraïense publieke omroep Soespilne, die het nieuws bracht, betreft het twee generaals en een kolonel. De drie officieren zijn dinsdag gehoord in een districtsrechtbank in Kyiv.
Russische tanks staken in mei vorig jaar de Oekraïense grens over ten noorden van de stad Charkiv, na Kyiv de grootste agglomeratie van Oekraïne. Bij dat verrassende offensief vanuit de Russische regio Belgorod kwam vooral het stadje Vovtsjansk, op zo’n vijf kilometer van de grens, zwaar onder vuur te liggen.
Gebied is nog altijd bezet
Ook al werd het Russische offensief binnen enkele weken in de kiem gesmoord, de Oekraïense strijdkrachten slaagden er niet in de Russen terug te dringen. Acht maanden later ligt de frontlijn nog altijd midden in Vovtsjansk, dat inmiddels volledig is verwoest door aanhoudende Russische granaatbeschietingen en bombardementen.
Even ten westen van Vovtsjansk, rond het plaatsje Hlyboke, veroverden de Russen bij hetzelfde offensief een vergelijkbaar stuk terrein. Ook daar houdt de Russische bezetter nog altijd stand, zo blijkt uit de meest recente frontlijnkaart van DeepState, een groep analisten die banden heeft met de Oekraïense krijgsmacht.
Het Oekraïense Staatsonderzoeksbureau (SBI) stelde direct na de Russische inval in Charkiv een officieel onderzoek in naar de manier waarop de Russen de Oekraïense verdedigingslinies hadden weten te doorbreken.
Volgens Oekraïense media zijn de aangehouden officieren generaal Joeri Haloesjkin, luitenant-generaal Artoer Horbenko, en kolonel Ilja Lapin. De drie wordt nalatigheid verweten. Horbenko diende een maand na het deels geslaagde Russische offensief in Charkiv zijn ontslag in. Hij en Lapin worden onder meer aangeklaagd wegens ongeoorloofde terugtrekking op het slagveld. Daarmee riskeren zij een gevangenisstraf van maximaal tien jaar.
De zaak tegen hen wordt grotendeels achter gesloten deuren behandeld, omdat de informatie die wordt besproken onder de militaire geheimhouding valt.
De advocaat van kolonel Lapin zei dinsdag volgens omroep Soespilne dat hij zal bewijzen dat zijn cliënt handelde in het belang van zijn manschappen, en juist levens redde. Hij stelde dat het bevel van Lapin in de praktijk geen terugtrekking behelsde, „maar een manoeuvre”.
Meer legerschandalen
De zaak tegen de drie officieren komt in een periode waarin meer leidinggevenden van de Oekraïense strijdkrachten in opspraak zijn geraakt. Maandag werd de aanhouding bekend van de commandant van de 155ste Oekraïense Brigade, die wordt geplaagd door schandalen. Deze brigade, die de bijnaam ‘Anna van Kyiv’ draagt, had het vlaggenschip moeten worden van een groot Oekraïens project om met andere landen militaire eenheden te trainen en te bewapenen.
Maar afgelopen najaar deserteerden bij de brigade Anna van Kyiv tientallen soldaten in Frankrijk, waar zij werden getraind, zo ontdekte de Oekraïense journalist Joeri Boetoesov. Die schreef over een „complete organisatorische chaos op letterlijk elk gebied” bij de brigade.
Lees ook
Aan het front in Oekraïne is Trumps belofte van een einde aan de oorlog ver weg. ‘Ik ruik de vrede nog niet’
De brigade werd in december ingezet aan het front bij Pokrovsk, maar leed aanzienlijke verliezen, volgens Boetoesov mede door de „desorganisatie” en „slechte voorbereiding”.
Het Oekraïense Staatsonderzoeksbureau, dat zich ook over de zaak rond Anna van Kyiv buigt, schreef maandag dat de commandant niet reageerde op overtredingen binnen zijn eenheid, inclusief het „ongeautoriseerde vertrek van zijn strijders bij de militaire eenheid”. De commandant liet volgens de onderzoekers ook bewust na melding te maken van de misdrijven die door de militairen werden gepleegd. Ook deze commandant, kolonel Dmytro Rjoemsjin, kan tien jaar gevangenisstraf krijgen.
Kritiek op legerleiding
Het afgelopen jaar valt in zowel Oekraïne als het buitenland steeds meer kritiek op de Oekraïense legerleiding te horen. Zo worden nog steeds vraagtekens gezet bij de Oekraïense operatie over de Russische grens in Koersk. Daarbij zijn duizenden Oekraïense soldaten betrokken, terwijl de Russen in het oosten van het land, vooral in de regio Donetsk, steeds meer terrein winnen. Ook vragen militair analisten af waarom Oekraïne na de val van Avdiivka in februari vorig jaar geen verdedigingslinies heeft weten op te werpen die de Russen konden tegenhouden.
Vanuit de VS kwam de afgelopen maanden vooral kritiek op de hoge dienstplichtleeftijd in Oekraïne. Die is nu 25 jaar, en moest volgens veiligheidsadviseurs van de vorige Amerikaanse regering drastisch naar beneden om meer mannen onder de wapenen te kunnen roepen. Washington zag onder de vorige president, Joe Biden, niet een tekort aan wapens en munitie als voornaamste probleem voor Kyiv, maar vooral een tekort aan manschappen.
