Terwijl het Israëlische leger steeds dieper doordringt in Gaza-Stad groeit de internationale druk op de regering van premier Netanyahu om akkoord te gaan met een staakt-het-vuren. Maar de Israëliërs hebben er geen geheim van gemaakt liever door te stomen, nu ze met hun veel sterkere conventionele leger de strijders van Hamas steeds meer in het nauw hebben gedreven. Uit Gaza-Stad meldden beide zijden vrijdag hevige gevechten.
Hamas beschuldigde Israël ervan beschietingen te hebben uitgevoerd op het Al-Shifa-ziekenhuis, het belangrijkste van Gaza-Stad. Duizenden Palestijnen hebben daar en in andere ziekenhuizen een toevlucht gezocht vanwege de Israëlische bombardementen. Israël stelt juist dat Hamasstrijders ziekenhuizen gebruiken als schild tegen acties van Israël. Ze zouden zich ook in tunnels onder het Al-Shifa-hospitaal hebben ingegraven. VN-woordvoerder Jens Laerke noemde het noorden van Gaza intussen „de hel op aarde”.
Israël, dat vrijdag het aantal dodelijke slachtoffers van de Hamas-aanval op 7 oktober verlaagde van ongeveer 1.400 naar 1.200, wil doorvechten tot alle gijzelaars zijn bevrijd die Hamas bij die aanval uit het land meenam. De strijd in Gaza zou nog maanden of zelfs jaren kunnen doorgaan, zei minister van Defensie Yoav Gallant donderdag. Begin deze week zinspeelde Netanyahu er voor de Amerikaanse zender ABC op dat Israël ook „voor onbepaalde tijd” in de Gazastrook zou blijven zitten. Dat was tegen het zere been van de VS, die geen heil zien in zo’n nieuwe Israëlische bezetting. Netanyahu, die beseft dat hij Amerikaanse politieke steun op het moment slecht kan missen, draaide daarop bij. Bij Fox TV verklaarde hij: „We zijn er niet op uit Gaza te veroveren, we zijn er niet op uit om Gaza te bezetten en we zijn er niet op uit Gaza te besturen.” Wat Israël dan wel met de Gazastrook wil doen, liet hij in het midden.
Humanitaire gevechtspauzes
Tegen hun zin hebben de Israëliërs uiteindelijk ingestemd met de Amerikaanse wens dagelijks humanitaire gevechtspauzes van vier uur in te lassen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken drong daar al een week op aan, maar Israël negeerde die suggestie aanvankelijk. Donderdag werden zulke gevechtspauzes vanuit Washington aangekondigd, al bleef Israël onderstrepen dat er geen sprake is van een duurzaam staakt-het-vuren.
Dat Israël niet onbeperkt de tijd zal krijgen om Hamas volledig te onthoofden werd de afgelopen dagen steeds duidelijker. Veelzeggend waren de uitlatingen van generaal Charles Q. Brown, de nieuwe voorzitter van de chefs van staven. Op een vraag of er niet meer kans is dat Palestijnen zich tot terrorisme voelen aangetrokken bij een verder stijgend dodental onder burgers, antwoordde Brown donderdag met een volmondig: „Ja, zeer zeker.” Daarom was het volgens Brown beter de vijandelijkheden zo snel mogelijk te stoppen. In Washington leeft ook de vrees dat de oorlog zich verder zal uitbreiden in de regio als het dodental in de Gazastrook verder oploopt. Dit staat volgens de Palestijnen op ruim 11.000.
Lees ook
Top van Hamas neemt burgerdoden op de koop toe
Vooral Arabische staten, die vóór 7 oktober steeds warmere banden met Israël ontwikkelden, dringen met het oog op de publieke opinie in eigen land steeds krachtiger aan op een wapenstilstand. Op een conferentie met Afrikaanse leiders in Riad veroordeelde de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman vrijdag het geweld tegen burgers in Gaza. „We onderstrepen de noodzaak deze oorlog en de gedwongen verplaatsing van Palestijnen te stoppen”, zei hij. De emir van Qatar riep intussen in Egypte op tot een bestand.
De humanitaire nood in de Gazastrook is deze week verder gestegen. Waar burgers voor 7 oktober beschikten over zo’n 80 liter water per persoon per dag, is dat nu gereduceerd tot gemiddeld tot drie liter vaak ondrinkbaar zout water. Met dat slechte water bereiden sommige moeders ook babypoedermelk. Veel mensen eten maar één maaltijd per dag. Hulp komt slechts mondjesmaat binnen. The Economist rekende uit dat in achttien dagen tijd voor elke Gazaan gemiddeld per dag 76 gram voedsel en 29 milliliter water was ingevoerd. Veel landen zetten wel hulp klaar. Deelnemende staten aan een donorconferentie in Parijs beloofden donderdag ruim een miljard euro voor Gaza. Ook Nederland zei eerder al zodra dat mogelijk is een marineschip met hulpgoederen richting Gaza te sturen.
Palestijnse Autoriteit
De Amerikanen steunen Israëls ambitie om Hamas voorgoed uit Gaza weg te jagen, al is de vraag of dat op korte termijn lukt. Verder lieten de VS afgelopen week duidelijker dan voorheen doorschemeren dat ze na de oorlog graag de Palestijnse Autoriteit van president Abbas zouden zien terugkeren in de Gazastrook. Abbas gaat daarmee echter alleen akkoord als hij zicht houdt op een eigen levensvatbare Palestijnse staat. De regering van president Biden is bereid in de richting van zo’n tweestaten-oplossing te denken.
Maar een levensvatbare eigen Palestijnse staat is wel het laatste wat Netanyahu en zijn extreem-rechtse coalitiepartners nastreven. Wanneer de wapens dan ook duurzaam zwijgen in de Gazastrook en de overlevende Gazanen eindelijk opgelucht adem kunnen halen, blijft moeilijk te voorspellen. Maar vooral de opstelling van de VS, die meer dan wie ook het conflict een wending zouden kunnen geven, zal veel Palestijnen deze week enigszins bemoedigd hebben.
