N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/04/web-0304binvolkel01.jpg)
Foto Rob Engelaar/ANP
Volgens de Federation of American Scientists (FAS) is er mogelijk een Amerikaanse kernbom beschadigd geraakt op Vliegbasis Volkel. Dat schrijft de denktank maandag in een rapport op basis van een foto. Daarop is te zien dat drie militairen en een vierde man in burgerkleding een voorwerp inspecteren dat er volgens de FAS uitziet als een beschadigde B61-kernbom. De foto zou gemaakt zijn op Vliegbasis Volkel. Als het inderdaad om een beschadigde kernbom gaat, zou dit volgens de FAS het eerste publiekelijke kernwapenongeval op een Europese luchtmachtbasis zijn in de recente geschiedenis.
De foto dook voor het eerst op in een presentatie voor studenten van het Amerikaanse Los Alamos National Laboratory in april 2022, schrijft Hans Kristensen (directeur van het nucleaire informatieproject van de FAS) in het rapport. Wie de foto heeft gemaakt en hoe de presentatiemakers aan het beeld zijn gekomen, is niet bekend. Na vergelijkend onderzoek, onder andere met een foto van prinses Amalia die genomen werd tijdens haar bezoek aan de vliegbasis in april 2022, kwamen de FAS-onderzoekers tot de conclusie dat het foto waarschijnlijk werd gemaakt op Vliegbasis Volkel in Noord-Brabant.
In het rapport waakt Kristensen voor te stevige conclusies. „Het moet van tevoren worden benadrukt dat het niet officieel bevestigd is dat dit beeld is geschoten op Vliegbasis Volkel, dat de gebogen B61-vorm een echt wapen is (of een trainingswapen), of dat de schade het resultaat is van een ongeluk (of een trainingssimulatie).” Voor een beschadiging als op de foto is „aanzienlijke kracht” nodig, denkt Kristensen. „Mogelijk is het wapen geraakt door een voertuig of verbogen geraakt door de wapenlift van een ondergrondse opslagkluis.”
Dat er al sinds de Koude Oorlog Amerikaanse kernbommen liggen opgeslagen op Vliegbasis Volkel was al een tijd een publiek geheim, en werd in 2019 bevestigd in een per ongeluk gelekt NAVO-rapport. In Volkel zouden er twintig liggen, van de in totaal zo’n honderdvijftig nucleaire bommen op zes locaties in Europa. Het Ministerie van Defensie zegt desgevraagd niets los te kunnen laten over de mogelijk beschadigde kernbom. „We doen geen uitspraken op basis van NAVO-afspraken over locaties van kernwapens.”
