N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Coronapandemie In hun langverwachte rapport concluderen de Amerikaanse inlichtingendiensten dat SARS-CoV-2 niet is ontwikkeld in een Wuhan-lab in China als militair wapen, noch is er bewijs van genetische manipulatie.
Hard bewijs ontbreekt dat de coronapandemie is veroorzaakt door een laboratoriumongeluk. Dat is opnieuw de conclusie van een langverwacht rapport van de gezamenlijke Amerikaanse inlichtingendiensten, the Office of the Director of National Intelligence (ODNI). Vrijdagavond laat werd de samenvatting van tien pagina’s vrijgegeven, bijna een week nadat de gestelde deadline voor het vrijgeven van deze informatie was verstreken.
Het rapport gaat specifiek in op de relatie die het Wuhan Institute of Virology (WIV) gehad kan hebben met het begin van de coronapandemie. Het onderzoekt of het coronavirus SARS-CoV-2 in de Chinese laboratoria ontwikkeld is als biologisch wapen, maar uiteindelijk komen alle Amerikaanse inlichtingendiensten tot de slotsom dat dit niet het geval is geweest. Bijna alle diensten denken dat SARS-CoV-2 niet genetisch gemanipuleerd is. En de meeste zien geen aanwijzingen dat het virus in het laboratorium verder is opgekweekt waardoor het gevaarlijker zou kunnen zijn geworden.
Het rapport is nadrukkelijk geen analyse rond de vraag of de pandemie begon met een laboratoriumongeluk of door een natuurlijke overdracht van het nieuwe virus vanuit een wild dier op de mens. Drie jaar na dato vinden de Amerikaanse inlichtingendiensten beide scenario’s nog altijd ‘plausibele hypotheses om de eerste menselijke infectie te verklaren’, aldus de samenvatting.
Op de keper beschouwd bevat het nu vrijgegeven rapport geen nieuwe feiten. De samenvatting is openbaar, het volledige rapport (de ‘annex’ genoemd) zal alleen met Congresleden worden gedeeld. De inhoud van de annex blijft geheim om bronnen te beschermen en de onderzoeksmethoden niet bloot te geven. Maar, zo verzekert de ODNI, de informatie in de samenvatting is ‘consistent’ met de annex.
Het is de vraag of de Amerikaanse president Joe Biden hiermee voldoende tegemoet komt aan de eis van het Congres om álle geheime informatie die verzameld is over een mogelijke lableak als oorzaak van de pandemie onverkort openbaar te maken. De Democraten en Republikeinen legden op 20 maart wettelijk vast dat de informatie binnen drie maanden op tafel moest komen. Vorige week zondag, 18 juni verliep de deadline.
Uitgelekte informatie
De verwachtingen over de details in het rapport waren hoog gespannen nadat de Amerikaanse nieuwsbrief Public anderhalve week geleden beweerde te beschikken over uitgelekte informatie van Amerikaanse veiligheidsadviseurs. Daarbij noemde het drie namen van Chinese wetenschappers van het WIV die al in november 2019 besmet zouden zijn geraakt met SARS-CoV-2. Zij zouden wel eens ‘patient zero’ kunnen zijn geweest, die de infectie vanuit het lab in de samenleving hebben gebracht. Eind december 2019 werd de uitbraak voor het eerst officieel gedetecteerd onder inwoners van Wuhan.
The Wall Street Journal publiceerde eerder deze week een artikel waarin de krant beweerde onafhankelijk bevestiging te hebben gekregen over de vroege besmetting van dezelfde drie Chinese onderzoekers: Hu Ben, Yu Ping en Zhu Yan.
Lees ook: Het laboratorium in Wuhan waar corona begon – of toch niet
Het ODNI-rapport constateert echter dat er wel medewerkers van WIV ziek zijn geweest in het najaar van 2019, maar ook dat er ‘geen indicaties zijn’ dat deze onderzoekers met covid-achtige symptomen in het ziekenhuis belandden. Ze verwijst ook naar het bloedonderzoek dat de Chinese overheid begin 2020 liet doen onder alle labmedewerkers, en waarbij geen infecties aan het licht kwamen. Namen van onderzoekers met ziekteverschijnselen ontbreken.
In een nieuwsartikel in het wetenschappelijke blad Science dat vrijdag verscheen, reageert Ben Hu voor het eerst op verhalen over zijn vermeende betrokkenheid bij het begin van de pandemie. De beschuldigingen zijn volgens hem niet meer dan „geruchten” en bovendien „belachelijk”. Hu ontkent ziek te zijn geweest in het najaar van 2019 en had in die tijd evenmin covid-achtige verschijnselen, schrijft hij. Zijn collega Yu noemt de aantijgingen tegenover Science „nepnieuws” en ontkent eveneens dat hij destijds ziek is geweest. De derde wetenschapper, Zhu, reageerde niet op vragen per mail.
Laboratoriumveiligheid
Hoewel het Amerikaanse rapport opnieuw geen bewijzen levert over een mogelijke lableak als oorzaak van de pandemie, bevestigt het wel eerdere suggesties dat de laboratoriumveiligheid bij het WIV te wensen over liet. Dat vergroot het risico op onopzettelijke besmetting. Het rapport stelt vast dat WIV-onderzoekers in januari 2019 met SARS-achtige coronavirussen werkten onder BSL2-condities, terwijl al sinds 2017 bekend was dat dit soort virussen ook mensen kunnen besmetten en er begin 2019 werd gewaarschuwd dat dit potentieel gevaarlijk was. Maar over incidenten met de bioveiligheid bij het WIV in 2019 is niets bekend.
De virologen in Wuhan beschikten over de kennis om moeilijk te detecteren genetische veranderingen aan te brengen in het erfelijk materiaal van het virus. Maar er is geen enkele aanwijzing dat zulke genetische manipulatie ook gebeurde met een nauwverwante voorloper van SARS-CoV-2 of dat er een coronavirus is gebruikt als backbone om SARS-CoV-2 te construeren.
Militaire onderzoekers van het Chinese Volksleger (PLA) hadden toegang tot het WIV en deden daar virologisch onderzoek en vaccinonderzoek. Er zijn opnieuw geen aanwijzingen dat China al voor het uitbreken van de pandemie werkte aan een specifiek vaccin tegen SARS-CoV-2.
In het rapport is alleen informatie opgenomen over het reilen en zeilen bij het Wuhan Institute of Virology. Dat is weliswaar veruit het grootste instituut in Wuhan dat werkte met coronavirussen, maar niet het enige. Er is bijvoorbeeld ook een laboratorium van de Chinese regionale infectieziektebestrijding en -preventie (Wuhan CDC) dat eveneens met coronavirussen werkte.