De Amerikaanse ambassade in Moskou heeft vrijdag gewaarschuwd voor aanslagen van islamitische extremisten in de Russische hoofdstad. De ambassade maant Amerikaanse burgers weg te blijven van grote bijeenkomsten, waaronder concerten, omdat een aanslag ophanden zou zijn. Waarom de ambassade een aanslag vermoedt, is onduidelijk. Ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de waarschuwing overgenomen.
De Russische veiligheidsdienst FSB heeft een paar uur eerder bekendgemaakt dat zij aanhangers van de Afghaanse tak van IS hebben „geneutraliseerd” in Kaluga, een stad zo’n 160 kilometer ten zuidwesten van Moskou. Of extremisten zijn gedood wil de FSB niet kwijt.
De mannen zouden van plan zijn geweest een synagoge aan te vallen met vuurwapens. „Wapens, munitie en onderdelen voor een geïmproviseerde bom zijn gevonden”, aldus de veiligheidsdienst, in het bezit van de groep. Of de waarschuwing van de Amerikanen en de operatie van de FSB met elkaar te maken hebben, is onduidelijk.
Bij luchtaanvallen van Hezbollah op meerdere plekken in Israël zijn in de nacht van zondag op maandag zeker zes personen gewond geraakt. Hezbollah vuurde zondagavond ruim 250 rakketten af, het grootste aantal in lange tijd. Dat melden internationale persbureaus. Het Israëlische leger heeft de meeste raketten naar eigen zeggen onderschept. De projectielen bereikten onder meer de buurt van Tel Aviv.
Eerder op zondag vuurde Hezbollah ook al tientallen raketten af op meerdere doelen in Israël. De aanval volgt op het Israëlische bombardement van vrijdag- op zaterdagnacht op een dichtbevolkte woonwijk in het centrum van de Libanese hoofdstad Beiroet. Daarbij zijn volgens Libanese autoriteiten zeker 84 personen gedood, ruim 213 anderen raakten gewond. Ook zondag heeft Israël verschillende aanvallen op Libanon uitgevoerd.
Verschillende Israëlische media, waaronder de publieke omroep Kan en de door de regering geboycotte krant Haaretz, hebben zondagavond gepubliceerd over een akkoord „op hoofdlijnen” over een mogelijk staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël, met ruggensteun van de Verenigde Staten. Het akkoord zou nog niet definitief zijn. Onderhandelingen over gevechtspauzes zijn het afgelopen jaar zeer kwetsbaar gebleken.
Het Amerikaanse nieuwsmedium Axios meldt op basis van twee Amerikaanse en twee Israëlische bronnen dat de Amerikaanse onderhandelaar Amos Hochstein zaterdag druk zou hebben gezet op Israël. Hochstein, die al een jaar medieert tussen beide partijen, zou de Israëlische premier Benjamin Netanyahu hebben laten weten dat zich terug te trekken als onderhandelaar als Israël niet spoedig stappen zou zetten richting een akkoord met Hezbollah.
Zondagavond is rook te zien boven de Libanese hoofdstad Beiroet. Foto Adnan Abidi/Reuters
Goedemorgen, welkom bij het economieblog van 25 november.
De aftrek van de hypotheekrente is een heikel punt. Toch is het kabinet van plan om de regels te veranderen: middeninkomens en hoge inkomens mogen straks meer aftrekken dan lage inkomens, meldt Het Financieele Dagblad. De Eerste Kamer kan er nog een stokje voor steken.
De verwachting is dat de regering-Biden nog deze week strengere exportmaatregelen voor Chinese chipbedrijven aankondigt. Het zou gaan om honderden chipmakers in China die geen geavanceerde apparatuur uit het Westen meer mogen importeren. Wat dat voor ASML en ASM International betekent is niet zeker. Nog voor Thanksgiving (donderdag) zouden de regels bekend moeten worden.
De Italiaanse bank UniCredit doet een bod van 10 miljard dollar op zijn Italiaanse concurrent, Banco BPM. De Financial Timesziet dit als het teken van een nieuwe consolidatietrend, om met grotere Europese banken beter te concurreren met banken uit de VS en Azië.
Bloomberg meldt dat beurzen positief reageren op de keuze van Scott Bessent als voorgestelde kandidaat-minister van Financiën in de regering-Trump. Geen verrassing: hij is van plan de belastingen te verlagen, vertelde hij de The Wall Street Journal.
Een nieuwbouwproject in Leidsche Rijn. Het kabinet is van plan de regels voor de hypotheekrenteaftrek te veranderen.Foto Dieuwertje Bravenboer
Omdat Nederlanders steeds minder naar traditionele ‘lineaire’ televisie kijken en steeds vaker naar streamingdiensten, dreigen ze minder geïnformeerd te raken over wat er in de wereld gebeurt. Dat stelt het Commissariaat voor de Media in de Mediamonitor 2024, een jaarlijks rapport over trends in mediagebruik dat deze maandag is gepubliceerd.
„Internationale sociale media en streamingdiensten bepalen steeds meer hoe we informatie consumeren, terwijl het huidige Nederlandse aanbod onder druk staat”, stelt de voorzitter van de toezichthouder, Amma Asante, in het rapport. „Hoe zorgen we ervoor dat betrouwbare en relevante informatie zichtbaar en toegankelijk blijft?”
In een begeleidend persbericht noemt het Commissariaat deze ontwikkeling „zorgelijk omdat Nederlandse televisiezenders niet alleen burgers informeren, maar ook een verbindende rol spelen in de samenleving. Streamingdiensten kunnen deze functies niet overnemen, omdat zij geen nieuws en actualiteiten aanbieden, en slechts een beperkt Nederlands aanbod hebben.’’ Streamingdiensten bieden vooral films en series aan.
Sociale media zouden een grotere rol kunnen spelen bij het informeren van burgers, „maar alleen als betrouwbare journalistiek beter zichtbaar en vindbaar wordt. Dit vraagt om gerichte actie van zowel wetgevers als mediabedrijven.’’
Nog geen twee uur
In 2013 keken Nederlanders gemiddeld nog bijna drie uur per dag naar lineaire televisie (programma’s die bekeken worden op het moment waarop ze worden uitgezonden). Tien jaar later is dat nog geen twee uur, stelt het rapport.
Tussen 2013 en 2023 is het aantal mensen dat op een willekeurige dag via televisiezenders met nieuws en actualiteiten in aanraking komt fors gedaald. Bereikten nieuws en actualiteiten in 2013 dagelijks op die manier nog 26 procent van de jongeren van 13 tot 19 jaar, tien jaar later was dat nog maar 9 procent. Het aandeel van de 20- tot 34-jarigen waarvoor dit geldt, daalde in dezelfde periode van 42 naar 19 procent.
Tegelijk is het gebruik van sociale media sterk gegroeid. Maar: „Op sociale media is maar een klein deel van de content die je ziet afkomstig van Nederlandse journalisten en ook op de grote videostreamingsdiensten domineert Amerikaans aanbod – met uitzondering van Videoland.’’
Eerder dit najaar waarschuwde het Commissariaat al dat jongeren door het sterk gegroeide gebruik van sociale media „de waardevolle en kwalitatieve informatie die nieuwsmerken te bieden hebben niet meer tegenkomen of gebruiken, terwijl ongecheckte, ongeredigeerde berichten wel vrijelijk de ronde kunnen doen op sociale media”.
Televisiepakket
Al enkele jaren daalt het aantal mensen dat een abonnement heeft op een zogeheten ‘televisiepakket’ (een samengesteld aanbod van televisie- en radiozenders dat wordt geleverd door distributeurs als Ziggo, KPN en Delta). Daarnaast, of in plaats daarvan, zijn mensen abonnementen op streamingdiensten gaan afsluiten.
Weliswaar zijn er nog altijd meer gebruikers van een televisiepakket dan van streamingdiensten, maar er vindt een duidelijke verschuiving plaats. In de „leeftijdsgroep rond de dertig jaar die verhuist of het ouderlijk huis verlaat” nemen mensen vaker dan in andere leeftijdsgroepen géén abonnement meer op een televisiepakket, maar wél op een betaalde streamingdienst.
Inmiddels gebruikt ruim 70 procent van de ruim tweeduizend mensen die zijn ondervraagd voor de peiling van de Mediamonitor een betaalde streamingdienst – via een eigen abonnement dan wel met de inloggegevens van iemand anders. In de groep 20 tot 34 jaar gebruikt bijna tweederde zelfs meer dan twee streamingdiensten.
De populairste streamingdienst in Nederland is Netflix, waarvan bijna twee derde van de ondervraagden gebruik maakt. Op de tweede plaats staat Videoland, waar meer dan een kwart van de Nederlanders gebruik van maakt.
Videoland is onderdeel van RTL Nederland, waarop mediabedrijf DPG (in Nederland eigenaar van onder meer het AD, de Volkskrant en Qmusic) in december vorig jaar een bod uitbracht van 1,1 miljard euro. Die overname wacht nog op goedkeuring van de Autoriteit Consument en Markt, die zich over de mogelijke gevolgen voor de pluriformiteit van het nieuwsaanbod laat adviseren voor het Commissariaat voor de Media.
Lees ook
Commissariaat voor de Media: Nieuwsmedia moeten meer aanwezig zijn op Instagram en TikTok
