Je kunt weer uit het raam kijken. In de Ryan International School, een grote privéschool in het westen van de Indiase hoofdstad New Delhi, zie je een rij bomen langs het hek en tientallen plantenpotten. Die zijn voor het eerst weer zichtbaar voor leerlingen vanuit de klas: de laatste tien dagen werden de inwoners van de miljoenenstad wakker met ‘nul zicht’ door dikke smog. „Leerlingen moesten thuisblijven vanwege de luchtvervuiling”, zegt directeur Sheetal Labru. „Besluit van de overheid van New Delhi.”
Nu kunnen leerlingen weer naar school, voor zolang het duurt: „In de winter wacht iedereen, van schoolbesturen tot ouders, in spanning op de circulaire van het stadsbestuur”, omschrijft de directeur de onzekerheid die het ‘smogseizoen’ voor het onderwijs met zich meebrengt.
De toestand in de Indiase hoofdstad trekt veel aandacht in de wintermaanden, als de smog vaak dramatisch toeneemt. Maar luchtvervuiling treft de gehele Gangesvlakte, die noord- en oost-India beslaat (en delen van Pakistan, Nepal en Bangladesh). Het is de meest vervuilde regio in India, volgens wetenschappers van de Universiteit van Chicago die jaarlijks onderzoek doen naar de wereldwijde luchtkwaliteit.
„Dit is niet nieuw. Volgens mij is zelfs sprake van enige verbetering in New Delhi. De gemeten luchtkwaliteit is ietsje beter, en ik vind het bemoedigend dat er tegenwoordig veel meer over gesproken wordt”, reageert Anju Goel, die al vijftien jaar onderzoek doet naar luchtvervuiling en beleid voor het Energy and Resources Institute. In de afgelopen twee decennia nam de stad maatregelen om de smog te verminderen: tegenwoordig rijden de meeste tuktuks en taxi’s op minder vervuilende brandstof en zware industrie is uit het woongebied verbannen.
New Delhi sloot zich, samen met 130 Indiase steden, in 2019 aan bij het Nationale Actieplan voor schone lucht (NCAP). De stadsbesturen ontwikkelden eigen plannen om de lokale bronnen van de luchtvervuiling aan te pakken. Wanneer door weersomstandigheden de smog toeneemt, doorloopt New Delhi een stappenplan met steeds strengere maatregelen om uitstoot en productie van fijnstof terug te dringen.
De algehele tijdelijke schoolsluitingen horen bij het zwaarste maatregelenpakket: GRAP-4. „Zo wordt de gezondheid van de kinderen beschermd. En een bijkomend effect: er is minder verkeer omdat leerlingen niet vervoerd hoeven te worden”, legt Goel de gedachtegang achter de maatregel uit. De implementatie ervan wordt volgens haar een stuk haalbaarder geacht sinds de coronapandemie, toen in India lange tijd een strenge lockdown gold. „Onderwijsinstellingen en het ministerie moesten toen wel thuisonderwijs faciliteren, omdat het hele land getroffen was. Die online lesmethoden bieden nu ook uitkomst.”
Telefoon of laptop
Veel scholen zien dat anders. Zo waren er in New Delhi zorgen over arme leerlingen die schoolmaaltijden misliepen. Organisaties die met achtergestelde kinderen werken, sloegen alarm over uitval door digitale ongelijkheid: in arme gezinnen heeft niet iedereen een eigen telefoon of laptop. Tijdens de pandemie zaten ook ouders gedwongen thuis, en hadden kinderen daardoor toegang tot zulke schaarse hulpmiddelen. Nu er geen corona-lockdown van kracht is, kunnen ouders die werken als dagloner of bezorger het zich niet veroorloven hun telefoon af te staan aan hun kinderen.
Op de Ryan-school zijn zulke materiële zorgen niet aan de orde. De leerlingen hebben wel een voorkeur: „Het wordt saai om thuis te les volgen. De eerste twee dagen denk je nog ‘ah, relaxed’, maar daarna mis je je klasgenoten”, vertelt de 17-jarige Aniba Khan. De recente sluiting had één kortstondig voordeel: de wiskundetoets werd uitgesteld. „Eigenlijk word je daar zenuwachtig van. We horen elke dag of de sluiting verlengd wordt, afhankelijk van de actuele luchtkwaliteit. Maar het is moeilijk om je op zulke verschuivingen voor te bereiden.”
Tussen 2016 en 2021 leidde de slechte lucht in hoofdstadgewest Delhi vier keer tot een algehele schoolsluiting: dertig schooldagen in totaal, constateerden journalisten van het platform Mongabay. Zulke sluitingen komen bovenop andere noodgevallen, zoals hittegolven en extreme regenval.
Hetzelfde gebeurt elders in het land. In zeven deelstaten werd het huidige schooljaar – dat begint in India in april – al onderbroken vanwege hittegolven. In Puducherry zijn de scholen maandag dicht omdat het zuiden van het land door cycloon Fengal is getroffen, in Bangalore zijn ouders juist bezorgd dat de autoriteiten ondanks het voorspelde zware weer nog géén schoolsluitingen hebben afgekondigd.
Afgaande op nieuws- en ambtsberichten stellen de journalisten dat kinderen in India „elk schooljaar ongeveer 10 procent van hun schooldagen verliezen als gevolg van klimaatverandering”. Dat onderzoek neemt klimaatrampen en luchtvervuiling samen. In meer rapporten worden die samen genoemd, als gevallen waarbij onderwijs wordt gehinderd door omgevingsfactoren.
Onze leerlingen zullen met luchtvervuiling moeten leven
‘Groene oase’
Onderwijskundigen zijn bezorgd dat in klimaatplannen geen aandacht is voor onderwijs. En het ministerie van Onderwijs lijkt geen beleid te hebben voor klimaatverandering. Terwijl juist onderwijs jonge mensen kan helpen klimaatverandering beter te begrijpen en de gevolgen ervan het hoofd te bieden, volgens onder meer Unicef. Die organisatie concludeerde recent dat het Indiase curriculum leerlingen onvoldoende houvast biedt over de problematiek waarmee zij waarschijnlijk de rest van hun leven te maken krijgen.
Op de Ryan-school is daar wel extra aandacht voor, in vakken als biologie, natuurkunde en economie, en in praktijkprojecten zoals recycling en een eigen moestuin. De school kreeg er dit jaar een internationale onderwijsprijs voor. „Deze school is als een groene oase”, zegt directeur Labru. Maar dat maakt het „misschien extra spijtig” om te constateren dat de smog het onderwijs hindert en dat de school niets anders kan dan ambtelijke besluiten van Delhi volgen. „We hadden nooit voorzien dat sluitingen een herhaaldelijk fenomeen zouden zijn. Het is een feit dat onze leerlingen met luchtvervuiling zullen moeten leven.”
