Geen ander land in Europa heeft zo veel koeien, kippen en varkens per hectare als Nederland. We importeren grote hoeveelheden veevoer en exporteren grote hoeveelheden vlees en zuivel. En wat achterblijft: mest. Jaarlijks zo’n 75 miljard kilo.
Wat moeten we met al die mest? Al decennia worstelen opeenvolgende ministers van Landbouw met die vraag. Ook afgelopen week zorgde het onderwerp voor ophef. Minister van Landbouw Piet Adema moest zich woensdag in de Tweede Kamer verantwoorden: waarom had hij de Kamer niet geïnformeerd over de harde botsing die hij had met Brussel over het Nederlandse mestbeleid?
In deze Haagse Zaken hebben we het dus over mest én de roerige politieke geschiedenis daarvan. Je hoort van Clara van de Wiel en Eppo König over Nederlandse en Europese landbouwpolitiek en over de eerste, grote politieke test voor Piet Adema. En we bespreken waarom Brussel op het gebied van natuur en milieu steeds strenger lijkt te worden voor Nederland.
De drone vloog door de studio, over het publiek, langs de huisband. „Dit vergt heel wat skills”, zei Vince Tonk met zijn blik op de jongen die naast hem het vliegtuigje bestuurde. „Maar die heeft Ralph wel.” Ralph Hogenbirk was zijn compagnon: met hem had hij een drone gebouwd die snel genoeg kon vliegen om Max Verstappen bij te houden. Maar vrijdagavond beperkte de drone zich tot een rondje door de studio van Carrie op Vrijdag (MAX).
Terwijl de themesong van James Bond door de speakers schalde, kregen kijkers de beelden te zien die de drone van zijn omgeving maakte. Over de bar. Langs André van Duin. „Misschien kan-ie door Carries benen”, stelde Tonk voor. Carrie ten Napel zette direct haar benen ver uit elkaar: het vliegtuigje zoefde soepel onder de presentatrice door. „Oooh”, deed het publiek. Luid geklap toen het toestel landde. „Spectaculair hoor, jongens”, riep Ten Napel over haar schouder – ze was alweer onderweg naar een andere tafel, waar de volgende gast op haar wachtte. „Niel…” Ten Napels stem klonk ineens zachtjes en zalvend. „Jij bent drie jaar geleden gevlucht met je moeder Oleksandra uit Odessa. Ik kan me voorstellen dat jij een andere associatie hebt bij drones.”
Carrie op Vrijdag is nu zo’n tweeënhalve maand op tv, en nog steeds vind ik het iedere week een overrompelende ervaring. Dat begint al bij de opening, waarin een van de gasten het programma van de avond aankondigt door het over een leeg voetbalveld te schreeuwen vanaf de perstribune. De afleveringen hebben titels als ‘Kom alles te weten over de penopauze’, maar ook ‘Je partner verliezen op je 25ste’. Onderwerpen variëren van grensoverschrijdend gedrag tot de mogelijkheid om te trouwen met jezelf. En het meest gekmakende, maar ook meest bewonderenswaardige aspect van dit alles is dat Ten Napel zich met zo’n souplesse van dronepiloten naar oorlogsvluchtelingen beweegt, dat ik spontaan ga twijfelen aan mijn eigen beoordelingsvermogen. Misschien ligt het aan mij dat ik een dag of twee moet bijkomen van zo’n bruggetje.
Aangesterkt
Tegen de tijd dat ik me voldoende aangesterkt voelde om de tv weer aan te zetten was het zondag en had Videoland de eerste twee afleveringen van Alone online gezet. RTL zond ’s avonds de eerste aflevering uit bij wijze van teaser; alleen gebruikers van de streamingdienst kunnen vervolgens wekelijks zien hoe negen deelnemers proberen te overleven „in de Noorse wildernis”. Alle negen hebben ze een eigen territorium aangewezen gekregen. Daar filmen ze zichzelf op hun survivalavontuur: ze worden zelfs niet vergezeld van een cameraploeg. Helemaal alone, dus – met uitzondering van de wilde dieren die ze er waarschijnlijk tegen het lijf zullen lopen. In voorstukjes wordt gehint op de aanwezigheid van slangen en beren. Ook wordt er overgegeven en zegt iemand gepanikeerd: „Ik ben helemaal paars”.
Hoewel ik niet van plan ben deze voorfase van The hunger games verder te kijken, had ik wel meteen een lievelinsgpersonage. Ze heette Marly (27), was „instructeur wildernis living skills” en vond het heel moeilijk om in de bewoonde wereld te leven. Toen ze werd gedropt op haar nieuwe woonplek begon ze dan ook onmiddellijk te huilen van geluk. Hier kon ze eindelijk haar „eigen stem helder horen, en die van de natuur”. Na één nacht kamperen op een lege maag huilde Marly opnieuw, maar nu niet meer van geluk. „Ik kom uit een veilig nest”, mijmerde Marly; „een bubbel genaamd Nederland. Het zat zo ver van de realiteit. Dít is echt. Wat je hier ziet heeft geen maskers. Als het regent, regent het. Als je niks vangt, vang je niks. Als je je vuur niet aankrijgt, is er niks.”
Misschien was Marly toch niet voor de wildernis gemaakt. Het avontuur was amper begonnen voor ze haar eigen beoordelingsvermogen in twijfel trok. Dat maakte haar tot de enige deelnemer in wie ik me herkende.
Een vrachtvliegtuig van DHL is maandagochtend neergestort in de buurt van de Litouwse hoofdstad Vilnius. Een van de inzittenden is daarbij omgekomen. Het zou gaan om een Spanjaard. Drie andere bemanningsleden raakten gewond. Dat melden Litouwse media, waaronder publieke omroep LRT.
De airbus 737 was onderweg vanuit de Duitse stad Leipzig. Het toestel was eigendom van het Spaanse bedrijf Swiftair. Het kwam terecht in de tuin van een woningcomplex, vlakbij het vliegveld van Vilnius. Omwonenden spreken tegen LRT van een „trillende grond” en een „heldere flits” die omstreeks 05.30 uur de omgeving zou hebben opgelicht. In het naastgelegen woongebouw is brand uitgebroken. De twaalf bewoners zijn geëvacueerd.
Hoe het ongeluk is gebeurd, blijft vooralsnog onduidelijk. De Litouwse autoriteiten onderzoeken de crash. Meest waarschijnlijk is een technische of menselijke fout, stelt de politie tegenover LRT.
Lees ook
‚Rusland zit achter reeks branden bij DHL-depots in Europa’
„In de huidige geopolitieke omstandigheden kijken we anders naar een incident dan voorheen”, zegt de Litouwse premier Ingrida Šimonytė op Facebook. Ze heeft gewaarschuwd voor de verspreiding van desinformatie rondom het incident en vraagt om geen overhaaste conclusies te trekken.
Eerder dit jaar braken op verschillende plekken branden uit bij overslagpunten van DHL in Polen, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Ze maken deel uit van operaties door de Russische militaire inlichtingendienst, stellen westerse veiligheidsbronnen.
Geheel onverwachts heeft de radicaal-rechtse populist Calin Georgescu de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië gewonnen. Dat melden Roemeense media maandag. De 62-jarige politicus heeft met 22,9 procent van de stemmen een ruime voorsprong behaald op andere kandidaten, blijkt nadat bijna alle stemmen zijn geteld. Op 8 december vindt een tweede verkiezingsronde plaats, waarin de twee leidende kandidaten het tegen elkaar opnemen. Voor winst is een meerderheid van de stemmen nodig.
De centrumrechtse Elena Lasconi (52), leider van de liberale partij Uniunea Salvați România (USR), werd tweede met ruim 19 procent van de stemmen. Ook haar hoge score werd niet voorzien in de peilingen. De huidige premier Marcel Ciolacu (56) was favoriet, maar eindigde nipt achter Lasconi op de derde plaats. De leider van de sociaaldemocratische partij Partidul Social Democrat (PSD), was vooral populair onder Roemeense kiezers die in het buitenland wonen, maar komt niet meer in aanmerking voor de tweede ronde op 8 december. Zondagavond liep hij nog voorop in de eerste exitpolls.
De rechts-populistische Georgescu is een zelfstandige politicus die pro-Russisch en anti-NAVO is. Het Roemeense peilingsbureau Inscop bestempelde hem eerst nog als „overige kandidaat”, met vrijwel geen kans op winst. Zijn campagne voerde Georgescu voornamelijk op TikTok, waar hij ten minste 1,6 miljoen likes verzamelde met video’s waarin hij naar de kerk gaat, judoot, en spreekt in podcasts. Hij zou zich richten op mensen die het vertrouwen in de politiek hebben verloren.
Georgescu heeft geen politieke agenda en heeft een „vaag en populistisch manifest” met standpunten die buiten de „gangbare politieke discussies” vallen, zeggen Roemeense politieke duiders tegen persbureau Reuters. Georgescu is fervent criticus van de Europese Unie en de NAVO. In een interview zei hij eerder dat Roemenië gebaat zou zijn met „Russische wijsheid”, maar weigerde hij expliciet te bevestigen of hij Rusland daadwerkelijk steunt. Het Kremlin stelt maandag in een reactie niet „bekend te zijn met het wereldbeeld” van Georgescu. Ook noemde Georgescu vooroorlogse antisemitische fascisten met grote rollen in de Roemeense Holocaust „nationale helden”.
