Afstuderende Lara van der Poel presenteert haar werk op de Dutch Design Week: ‘Door de brand ontwaakt er een gevoel van saamhorigheid’

Het was niet zijn bedoeling, zegt hij, maar de 22-jarige Amerikaanse Jack Sweeney zit al jaren ’s werelds rijkste beroemdheden op de hielen – vanuit zijn studentenkamer.

De techstudent uit Florida beheert meerdere socialemedia-accounts die dagelijks de privéjets van onder anderen Elon Musk, Donald Trump, Jeff Bezos, Kim Kardashian en Taylor Swift tracken. En, niet geheel onbelangrijk, hoeveel CO₂ de vluchten uitstoten, om zo zijn miljoenen volgers te laten weten hoeveel hun favoriete beroemdheden bijdragen aan de vervuiling van de aarde.

De meeste van deze ‘Celebjet’-accounts zijn de afgelopen jaren verwijderd of offline gehaald, al dan niet tijdelijk. Eerst al van platform X (voorheen Twitter), maar deze week heeft ook Meta vrijwel alle 38 accounts van Sweeney van de platforms Instagram en Threads gehaald.

Allemaal legaal

Sweeney, student informatica aan de University of Central Florida, was altijd al geïnteresseerd in luchtvaart en technologie. Het motiveerde hem tot het bouwen van een vliegtuigtrackingwebsite TheAirTraffic.com die nog wél online is. De website draait op openbare data verzameld door enthousiastelingen. Vliegtuigen sturen regelmatig informatie over waar ze zich bevinden en deze signalen kunnen met simpele ontvangers worden opgepikt door mensen op de grond. Dat is allemaal legaal.

In eerste instantie was het gewoon een hobby, vertelde Sweeney in een interview met de BBC eerder dit jaar. Later werd hij meer doelgericht: het delen van de vluchtinformatie is van publiek belang, vond hij.

En zo verschenen ongeveer drie jaar geleden de eerste socialemedia-accounts gericht op de vluchten van beroemdheden: privévluchten van popartiesten, Russische oligarchen of van politici waren live op een kaart te volgen. „Taylor Swifts toestel na een vlucht van 43 minuten geland in Nashville, Tennessee.”

Met accountnamen als @ZuccJet (over de privévluchten van Meta-baas Mark Zuckerberg), of @ElonJet (die van Tesla- en X-topman Elon Musk) kreeg iedere beroemdheid op de radar van Sweeney een eigen profiel op meerdere platforms. De profielen waren gericht op hun privévluchtgebruik, vaak korte vluchten van minder dan een uur, met hoge uitstoot.

CO₂-voetafdruk berekenen

„Ik wil eerlijk zijn”, zegt Sweeney. Beroemdheden die privévluchten maken „proberen de slechte pr van hun emissies te verbergen”, zei hij tegen de BBC. Gegevens van Sweeney zijn gebruikt in meerdere rapporten die de CO₂-voetafdruk van beroemdheden berekenden.

Elon Musk was er in december 2022 klaar mee. De Tesla-topman stuurde Sweeney naar verluidt een persoonlijk bericht: of hij wilde stoppen met het account ElonJet, dat op (toen nog) Twitter meer dan een half miljoen volgers had. Volgens Musk had een man hem weten op te sporen met behulp van de door Sweeney gedeelde vluchtinformatie. Een „gestoorde stalker” sprong op de motorkap van de auto waar Musk met zijn zoontje in zat, twitterde Musk zelf destijds.

Sweeney wees het verzoek af en haalde het account niet uit de lucht. Zijn verweer: hij deelt openbare informatie over vliegtuigen, niet over personen. Musk dreigde met rechtszaken en Twitter haalde de accounts van Sweeney zelf offline. Kort daarna werd het mediabeleid van Musks platform aangepast: het werd verboden privé-informatie te delen van anderen zonder hun uitdrukkelijke toestemming.

Juridische dreigementen

Van een rechtszaak tegen Sweeney is het vooralsnog niet gekomen, maar de juridische dreigementen houden aan. De advocaten van Taylor Swift keerden zich ook tegen de student. In een brief die The Washington Post publiceerde, schreven advocaten dat de jet-tracking van Swift een „kwestie van leven of dood” was en dat de informatie de weg vrijmaakt voor stalkers. Daarnaast beweerde het team van Swift dat de artiest de CO₂-uitstoot van vluchten voor haar laatste tour „ruimschoots” heeft gecompenseerd.

Jet Tracking got Zucked

Sweeney hield voet bij stuk, noemde de dreigementen „intimidatie”. Nu zijn de meeste van zijn accounts alsnog verdwenen. „Jet Tracking got Zucked”, schrijft Sweeney in een openbare brief, verwijzend naar de laatste verwijdering van zijn accounts op de platforms van Zuckerbergs Meta.

Naar eigen zeggen heeft Sweeney van Meta geen waarschuwing of uitleg gekregen over de schorsing van de accounts. Meta licht het besluit ook niet toe. „Het gedrag is consistent”, schrijft Sweeney in zijn brief, gepubliceerd op Threads. „Deze platforms opereren zonder transparantie.”

Delen

Mail de redactie

Maandag 14 oktoberOntbijt uit rugzak

Na ongeveer vijf uur slaap, en met de ingrediënten voor mijn ontbijt nog in mijn rugzak (in plaats van in mijn maag), sleep ik een enorme banner de trap af. Samen met medestudenten wacht ik voor de deur van de Design Academy op de bus die onze spullen (voor mij zijn dat de banner, T-shirts en posters) zal vervoeren. We gaan naar Microstad, de locatie waar onze Graduation Show aankomende zaterdag geopend wordt. Ik maak mijn ontbijt klaar, met het pak yoghurt, zak cruesli en een lepel uit mijn rugzak – en haal diep adem.

Als de bus is ingeladen, pak ik de fiets naar Microstad – een imponerend oud kantoorpand, omgetoverd tot expositieruimte. Ik loop naar mijn plekje, in de bookshop op het binnenplein van de expositie, en begin met uitpakken. Er moest nog van alles besproken en besloten worden met het curatie team: het wordt een lange week.

Mijn stempels om visitekaartjes mee te drukken zijn wel aangekomen vandaag!

Donderdag 17 oktoberStroomhuis uitgebrand

Vanochtend werd Eindhoven wakker met het nieuws dat het Stroomhuis, een cruciaal cultureel centrum, is getroffen door een verwoestende brand. De woonkamer en de werkruimtes liggen compleet in de as. Het is een plek waar velen – waaronder ik – werken en samenkomen. Bovendien zijn de ruimtes waar goede vriendinnen recentelijk zijn gaan wonen, niet meer te betreden.

Tegelijkertijd komt de opening van de Dutch Design Week en de Graduation Show dichtbij en is het schakelen naar mijn afspraken van de dag. Gisteren werd ik benaderd door Omroep Brabant om een interview op te nemen met een van de dakloze mensen met wie ik voor mijn afstudeerproject heb samengewerkt.

Mijn project heet Krijg de Klere. Als vrijwilligster bij een inloophuis voor dakloze mensen heb ik een streetwear-merk opgezet dat de dakloze gemeenschap van Eindhoven verbindt met de lokale straatcultuur. Dat doe ik door foto’s, die zij zelf maken met wegwerpcamera’s, te gebruiken als prints voor T-shirts. Er is een ‘koop-er-een-doneer-er-een’-model dat dak- of thuisloze mensen ondersteunt en hun foto’s verspreid.

De dakloze man die het televisie-interview zou doen verschijnt niet op tijd bij ’t Hemeltje, het inloophuis voor dak- en thuislozen. Hij is in het centrum een sigaretje aan het roken: hij wil niet op televisie verschijnen vanwege zijn privacy.

Vrijdag 18 oktoberOn-officiële opening

Om 9 uur sta ik weer bij Microstad, voor de puntjes op de i. Om 12 uur staat alles klaar. Nu alleen nog visitekaartjes stempelen, mijn pitch oefenen en een outfit klaarleggen voor de officiële opening.

Vanavond is het on-officiële openingsfeest voor de Dutch Design Week, in het Ketelhuis, met een live-performance van jaargenoot Mova BoRee Rijzinga met haar project Movement Matter. Met haar achtergrond in circus en handigheid met metaal heeft zij objecten gemaakt die mensen uitdagen om zelf te gaan bewegen: een soort circusachtige speeltoestellen voor jong en oud.

Na het magische optreden is ze razend enthousiast, met een brede glimlach gaan we dansen.

Zaterdag 19 oktoberAls een duizendpoot

Nog altijd met dat bakje van mijn maandagse yoghurt-ontbijt in mijn mandje, fiets ik naar de Graduation Show. Mijn ouders zijn onderweg om de officiële opening bij te wonen waar ook de award-winnaars bekendgemaakt worden. Mijn project is genomineerd voor de Rene Smeets Award.

Veel van de afgestudeerden hebben hun ‘afstudeermantel’ aan. Die mantel is het project Flock van Dora Heller Russell. Zij heeft ons bij het afstuderen in juni een door haar gemaakte mantel geschonken. Hij symboliseert de reis die we hebben afgelegd als ‘class of 2024’. De stugge beige stof van de mantel heeft ze ook in een lange strook geknipt om de show mee te openen: alle bezoekers moeten de strook beetpakken en vooruit trekken. Als een duizendpoot bewegen we door de expositie heen.

Om 13 uur mag het publiek naar binnen en begint voor mij de test. Pitchen en praten: „Kan ik u iets meer vertellen over mijn project?” Al bijna direct voer ik leuke gesprekken en verkoop zelfs T-shirts.

T-shirts van Lara van der Poel , afgestudeerd aan de Design Academy, bij haar expositie op de Dutch Design Week in Eindhoven.

Foto’s: Merlin Daleman

Zondag 20 oktoberDiepgaande gesprekken en soms een kans

Vrienden die ik ken van een uitwisseling in Oslo zijn vanochtend in Eindhoven gearriveerd. Ik dacht vandaag met hen op stap te gaan in de stad – maar ze waren enthousiast over de Graduation Show, en bleven daar.

Dat komt goed uit, want het is lastig mijn werk alleen te laten. Ik voer diepgaande gesprekken over dakloosheid, fotografie en maatschappelijk werk.

Sommige van die gesprekken kunnen uitlopen op een uitnodiging, een kans die je wilt grijpen. Want wat als ‘trend forecaster’ Lidewij Edelkoort (de ‘moeder’ van de Design Academy en Dutch Design Week) net met jou wil praten, en jij staat er niet?

Dutch Design Week is een uitzonderlijke week waarin alles en iedereen samenkomt. Een week waarin de hele stad opleeft en een week voor kritische, inspirerende, uitdagende, en gezellige gesprekken. Een week waarin je niet overal tegelijk kan zijn en je slaapschema weer eens in de war raakt, maar je wil op alles ‘ja’ zeggen.

Maandag 21 oktoberSaamhorigheid

We zitten vanavond bij Residency for the People, dé hippe designbar van Eindhoven. We spelen een kaartspelletje en de tweede fles cider is besteld. Verderop op het terras zitten de curatoren van de show, mijn beste vrienden, oud-huisgenoten, tweedejaars-studenten, ervaren designers, mijn docent. Ik heb een diep gevoel van extase.

In de afgelopen vier dagen na de Stroomhuisbrand is er, naast een internationaal evenement, een sterke, lokale saamhorigheid ontwaakt in Eindhoven. De hele culturele gemeenschap laat zich horen. Er is een crowdfunding geopend om geld op te halen voor wat verloren is gegaan.

Rosa Hanssen, vriendin, klasgenoot en inwonende van het Stroomhuis zegt: „Zodra die brand er was en we in de brandweerwagen zaten om bij te komen, wist ik, je staat er niet alleen voor. De Stroomhuisgroep is hecht, gemotiveerd en actief en een deel van cultureel Eindhoven. Er is heel veel medeleven.”

Inmiddels is dat yoghurt-bakje wel uit mijn mandje gestolen.

Delen

Mail de redactie