Dat de Russische oud-president Dmitri Medvedev Berlijn soms dreigt met nucleaire vernietiging vindt Rainer Rothfuss geen bezwaar om hem te bezoeken. „Dat is juist een reden om contact te blijven houden. Het is een hele aardige man”, zegt hij.
Rothfuss is lid van de Duitse Bondsdag voor de rechts-radicale partij Alternative für Deutschland (AfD), die in de peilingen voor de parlementsverkiezingen van 23 februari naar ruim 20 procent van de stemmen is gestegen.
Hij ontmoette Medvedev, voorzitter van Poetins partij Verenigd Rusland, afgelopen november in het Russische Sotsji voor een rondetafelgesprek, waar amper andere westerse politici aan deelnamen. „Ik heb hem een Duits-Russische vriendschapsvlag gegeven. Daar was hij heel blij mee”, zegt Rothfuss, een vriendelijk ogende, kalende vijftiger met een dun brilmontuur tijdens een afspraak in een hotellobby in zijn woonplaats Lindau aan het Bodenmeer, op de grens met Zwitserland en Oostenrijk.
De AfD wordt bij de verkiezingen waarschijnlijk de tweede partij van Duitsland, achter de christen-democratische CDU die 29 procent van de stemmen peilt. Geen van de andere partijen zegt voorlopig een regering te willen vormen met de AfD, omdat ze die als een bedreiging voor de rechtsstaat beschouwen. Alleen: de invloed van de AfD groeit. Tot ontzetting van links Duitsland loodste de CDU plannen om de immigratie te beperken eind januari met behulp van de AfD door het parlement.
Met de groeiende populariteit van de AfD wint ook het Russische geluid in Duitsland terrein. Zo wil de partij alle wapensteun aan Oekraïne staken. Co-voorzitter Tino Chrupalla zei onlangs dat Duitsland het lidmaatschap van de NAVO moet heroverwegen als het bondgenootschap niet meer rekening gaat houden met de belangen van Rusland.
De AfD is jarenlang alleen maar bekritiseerd en gemarginaliseerd. Nu krijgen we steun van de twee grootste kernmachten ter wereld
In de AfD behoort Rothfuss tot de vleugel met de meest uitgesproken pro-Russische standpunten. Afgelopen september beschreef NRC hoe Russische desinformatiecampagnes door commerciële bedrijven in Moskou worden ontwikkeld in nauw overleg met het Kremlin. In hoeverre Rothfuss direct hierdoor is beïnvloed is onbekend, maar hij is er bijvoorbeeld van overtuigd dat niet Rusland maar Oekraïne de MH17 heeft neergehaald. Nederland moest er volgens hem voor zorgen dat Rusland de schuld kreeg. Van een eerlijk en onafhankelijk proces voor de vier Russische verdachten door de rechtbank Den Haag zou geen sprake zijn geweest. „We hebben het hier over Nederland hè. Een piepklein landje in het westerse blok. Denk je nu echt dat zo’n landje, in het kamp van de transatlantische elite, weerstand kan bieden aan zo’n grote strategie, die is uitgestippeld in Washington en Brussel?” Rothfuss lacht erbij.
Zijn bezoek aan Medvedev leidde tot discussie binnen de AfD. Co-voorzitter en lijsttrekker Alice Weidel vond het niet handig, zo kort voor de Duitse verkiezingen. Maar uiteindelijk werd Rothfuss gepromoveerd tot plek drie op de deelstaatlijst van de invloedrijke Beierse AfD-afdeling voor de verkiezingen. Hij koestert ambities om ooit minister van Buitenlandse Zaken te worden. „Ik denk dat ik een goede keuze zou zijn.”
Rothfuss verwelkomt de steun van Donald Trump en Elon Musk voor zijn partij. „De AfD is jarenlang alleen maar bekritiseerd en gemarginaliseerd. Nu krijgen we steun van de twee grootste kernmachten ter wereld”, zegt Rothfuss tevreden. Hij steunt het partijstandpunt om de EU te verlaten en wil dat Duitsland een grote speler wordt in de BRICS, het economische samenwerkingsverband van onder meer China, Rusland en India.
Duitsland is veruit de belangrijkste handelspartner van Nederland en het Nederlandse en Duitse leger werken nauw samen. Alle Nederlandse gevechtsbrigades van de landmacht staan sinds maart 2023 onder Duits bevel. Wat kan Nederland verwachten als de AfD in Duitsland ooit gaat regeren? NRC laat Rothfuss aan het woord om te laten zien hoe pro-Russisch de eennagrootste partij in Duitsland is; bij bekende Russische propaganda geeft NRC de feiten weer.
Hoe zijn uw banden met Rusland ontstaan?
„Tot 2014 had ik geen enkele band met Rusland. Ik was junior professor geografie aan de Universiteit van Tübingen, toen in Kyiv de Majdan-opstand escaleerde [van Oekraïense demonstranten tegen het bewind van de pro-Russische president Janoekovytsj]. Daarna werd de MH17 neergeschoten. Toen had ik al het gevoel dat er na de Majdan een nieuwe ‘valse vlag-operatie’ was uitgevoerd om de oorlog met Rusland te kunnen laten escaleren. Daarom organiseerde ik eind 2014 op de universiteit een debat over vijandbeelden in de internationale politiek, waarvoor ik ook de Russische ambassadeur had uitgenodigd.”
Volgens u werd de Majdan-opstand door het Westen gecreëerd om de macht in Oekraïne over te nemen?
„De CIA is veel beter in hybride oorlogsvoering dan Rusland. De CIA trainde demonstranten in kampen in de Baltische staten om de Oekraïense oproerpolitie aan te vallen. Sluipschutters, ik meen uit Georgië, schoten op demonstranten om president Janoekovytsj er de schuld van te geven dat er slachtoffers vielen. Het was gewoon een gewelddadige coup.”
In werkelijkheid is er geen bewijs voor training door de CIA van Oekraïense demonstranten. Ook niet voor de aanwezigheid van buitenlandse sluipschutters op de Majdan. De Oekraïense demonstranten wilden dat Janoekovytsj een associatie-akkoord met de EU zou sluiten, zoals hij eerder had beloofd. Op 20 februari 2014 liep het dodental onder de demonstranten snel op nadat ze door Oekraïense veiligheidstroepen onder vuur waren genomen. Uiteindelijk vielen er in deze periode meer dan honderd doden, onder wie dertien politieagenten. In de avond van 21 februari 2014 sloeg Janoekovytsj op de vlucht, omdat hij niet langer op de steun van de veligheidstroepen kon rekenen.
Hoe kreeg u na 2014 zulke nauwe banden met Rusland?
„Begin 2016 lanceerde ik op de alternatieve radiozender KenFM [bekend om de verspreiding van complottheorieën] het idee om geopolitiek van onderop te gaan doen. Ik dacht: laten we in onze auto’s stappen met andere mensen die zich zorgen maken over de slechte relatie met Rusland. Gewoon daarheen rijden en zeggen: wij willen jullie leren kennen. In augustus van dat jaar zijn we met 274 mensen in een konvooi van tientallen voertuigen vanaf de Brandenburger Tor naar Moskou gereden. Daar hadden de mensen tranen in hun ogen, zo blij waren ze dat we kwamen.”
Het jaar daarna hebt u het Oekraïense schiereiland de Krim bezocht, dat in 2014 door Rusland is bezet?
„In 2017 zijn we met een nog grotere groep gegaan en hebben we ons opgesplitst. Ik heb de Krim bezocht, omdat ik het interessant vond om dat gebied te leren kennen. Ik werd er zeer hartelijk ontvangen, onder meer door Alexander Zaldostanov, de leider van de Nachtwolven. Hij heeft een half-Duitse dochter.”
De Nachtwolven is die motorbende waar Poetin fan van is?
„Ze zijn patriottisch, ze houden van hun land. Poetin houdt van motoren, dus ze ontmoeten elkaar soms en omhelzen elkaar. Dat is voor Poetin heel normaal. Ik heb me tijdens een persconferentie op de Krim ook uitgesproken voor onafhankelijkheid van de Krim van Oekraïne. Om die reden ben ik op de Myrotvorets-lijst geplaatst, de dodenlijst van Oekraïne.”
Vreest u voor uw leven?
„Er zijn mensen van die lijst vermoord. Ik heb de Oekraïense ambassadeur in Duitsland gevraagd of ik eraf kan worden gehaald. Hij zei dat het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken officiële contacten onderhoudt met de organisatie achter de lijst en dat ik mijn naam kan laten verwijderen als ik mijn standpunt over de Krim zou wijzigen. Dat antwoord schokte mij. Officieel heeft de Oekraïense staat niets met die lijst te maken.” [De Oekraïense ambassade in Duitsland reageerde niet op contactverzoeken van NRC voor commentaar op de opmerkingen van Rothfuss.]

Wat vindt u van de Russische invasie van Oekraïne?
„Ik had het niet verwacht, maar ik begrijp het. Er was een oorlog gaande van het Oekraïense leger, met steun van het Westen, tegen de eigen pro-Russische bevolking daar. Oekraïne wilde dat de gebieden in het oosten onderdeel bleven van het land, maar schoot er tegelijk op de bevolking. En natuurlijk wisten de Russische inlichtingendiensten precies wat voor ‘biolabs’ er in Oekraïne waren. De VS misbruikten Oekraïne om daar biologische wapens te ontwikkelen, die een bedreiging voor Rusland konden gaan vormen.”
Dat Oekraïne verantwoordelijk is voor de duizenden burgerdoden die sinds 2014 in de oostelijke regio Donbas vielen, is een vast onderdeel van de Russische propaganda. Voordat Rusland Oekraïne op 24 februari 2022 massaal binnenviel, waren er volgens de OVSE bij de strijd al ruim veertienduizend doden gevallen, waaronder ruim drieduizend burgerdoden. Die slachtoffers vielen volgens de veiligheidsorganisatie zowel door wapens van het Oekraïense leger en pro-Oekraïense strijdgroepen, als die van het Russische leger en pro-Russische strijdgroepen.
Net als in veel andere landen zijn er in Oekraïne biologische onderzoeksfaciliteiten die onder meer de verspreiding van vogelgriep en het coronavirus monitoren. In de Russische propaganda zijn dat laboratoria voor de ontwikkeling van biologische wapens genoemd.
Rothfuss: „[De Amerikaanse president] Biden had in 2021 het voorstel moeten accepteren dat het Kremlin presenteerde. Een neutrale status voor Oekraïne en terugtrekking van NAVO-troepen uit Oost-Europa. Zodat er in Europa een nieuwe veiligheidsbalans had kunnen ontstaan met respect voor de Russische belangen.”
Dat hadden de Baltische staten en landen als Roemenië niet prettig gevonden. Zij vrezen Rusland.
„Wie zijn die landen? Wie zijn die landen? Ze betekenen helemaal niets voor de VS, hooguit als een locatie voor militaire bases. Die landen zouden ook vriendschappelijke banden met Rusland kunnen onderhouden, net zoals wij na de Tweede Wereldoorlog geïnvesteerd hebben in vriendschappelijke banden tussen Duitsland en omringende landen.”
U zegt dat zowel het Westen als Rusland desinformatie verspreiden. Maar op belangrijke onderwerpen vertolkt u alleen het Russische geluid. Hoe kan dat?
„Ik factcheck beide zijden en ik zie dat de Russen veel minder met vervormende framing werken. En ik spreek ook mensen aan Russische zijde. Zo kom ik tot mijn conclusies.”
Waar sprak u nog meer over met Medvedev?
„Ik vroeg hem of hij weet dat wij AfD’ers ons in eigen land een vervolgde minderheid voelen. Ook al krijgen we steeds meer steun uit de bevolking. We worden gediscrimineerd en komen in de Duitse media bijna niet aan het woord. Het is een totale vervorming van het publieke debat. Ik vroeg hem wat we hieraan kunnen doen. ‘De verkiezingen winnen’, zei hij.”
Ik sprak ook over de proxy-oorlog in Oekraïne tussen de NAVO en Rusland. Hij corrigeerde me en zei dat het voor Rusland geen proxy-oorlog is. ‘Wij vechten niet tegen Oekraïeners’, zei hij. ‘Ons hart bloedt dat wij deze oorlog moeten voeren tegen ons zusterland’. Dat vond ik sterk. Zij vinden dat ze direct tegen de NAVO vechten. Het zijn de wapens van de NAVO.”
Medvedev is ook de man van de nucleaire dreigementen. Wat vindt u daarvan?
„Ik hou daar ook niet van. Maar dat betekent: ‘respecteer onze rode lijnen’. Het Westen heeft nooit de rode lijnen gerespecteerd van landen die niet sterk genoeg waren. In Irak, Afghanistan en Libië hebben ze gedaan wat ze wilden. De rest van de wereld kent die realiteit. Daarom zien zij ons anders dan wij onszelf zien. Alleen als je dat begrijpt, ben je in staat om bruggen te bouwen.”
Zowel Trump als Poetin hebben een hekel aan de EU, vanwege haar macht als handelsblok. Hun steun aan de AfD is toch uit eigenbelang?
„De frontlinies zijn niet van geografische maar van ideologische aard. De EU vormt een globalistische instelling, die niet eens haar eigen versterking als einddoel ziet, maar het versterken van mondiale bestuursstructuren zoals de Wereldgezondheidsorganisatie of regimes zoals het VN-pact over migratie. Daarom geven zowel Trump als Poetin er de voorkeur aan om zaken te doen met natiestaten die het gemeenschappelijke doel delen om eerlijke deals voor beide partijen te onderhandelen.”
U zou naar de inauguratie van Trump gaan. Waarom bent u uiteindelijk thuis gebleven?
„Zowel mijn visumvrijstelling als mijn visumaanvraag voor een langere periode bleken geblokkeerd. De dag nadat Trump aantrad, kreeg ik een telefoontje van het Amerikaanse consulaat dat ik een visum voor tien jaar had gekregen. Ik denk dat de regering-Biden mijn toegang heeft geblokkeerd vanwege mijn ontmoeting met Medvedev.”
