Activisten in Duits ‘bruinkooldorp’ zetten zich schrap voor ontruiming

Onder de zwiepende wieken van windmolens bewegen zich plukjes mensen met slaapzakken en rugzakken over een drassige landweg richting Lützerath. Het modderpad is de enige weg die nog naar het dorp leidt. Aan de noord- en zuidzijde van het dorp naderen twee graafwielbaggers op enkele honderden meters afstand. Met een soort enorme cirkelzagen klieven ze de aarde.

De mensen zijn onderweg naar Lützerath om te voorkomen dat ook het dorp in het immense gat in de aarde verdwijnt, een bruinkoolgroeve die in twee delen meer dan honderd vierkante kilometer omspant en de komende jaren nog wat groter moet worden. Volgens een recent besluit van de coalitie van CDU en Groenen in de deelstaat Noordrijn-Westfalen moet Lützerath het laatste dorp zijn dat wordt opgeofferd aan de bruinkoolwinning. Klimaatactivisten vinden het een dorp te veel en zetten zich schrap om de graafmachines tegen te houden.

Veelal gebivakmutste mannen en vrouwen wrikken met scheppen straatstenen los en stapelen ze op tot barricades. Elders worden diepe geulen dwars over de weg gegraven, boomstammen en pallets worden op elkaar gestapeld om in brand te steken zodra de politie nadert. Een verlaten caravan is bij wijze van obstakel volgeladen met bakstenen. Vóór die barricades verrijzen driepotige constructies waarin zich enkelingen ophijsen, soms bungelen ze er uren in hun alpinistengordels om met hun lichaam de politieactie te bemoeilijken.

Een Duits meisje, niet uit de regio, zit in een wit isolatiepak op een dijkje tussen de politie en het dorp in. Ze is al maanden af en aan in Lützerath. Twee Italiaanse zestigers op wandelschoenen helpen mee de bakstenen barricades aan te leggen. Een gezin met twee jonge kinderen wil in Lützerath vooral mentale ondersteuning bieden. Geen van de activisten wil met zijn naam in de krant, omdat alleen de aanwezigheid in Lützerath vanaf dinsdag illegaal is.

In het dorp, ongeveer halverwege tussen Sittard en Keulen, wonen al een aantal jaar geen oorspronkelijke bewoners meer. In plaats daarvan vestigden zich klimaatactivisten in de paar huizen die niet meteen tegen de grond waren gebulldozerd. Inmiddels is er een heel dorp verrezen van boomhutten, inclusief „Küfa” – een ‘Küche für Alle’, waar voor eten wordt gezorgd voor de paar honderd „Aktivistis” (genderinclusief meervoud voor ‘Aktivisten’ en ‘Aktivistinnen’) en een eerstehulphutje. Maandag zijn er nog workshops hoe je je het best in een boom kunt verschansen, en hoe je er in het geval van nood ook weer uitkomt. Vanaf dinsdag is het door de politie verboden naar Lützerath te komen.

Tussen de graafmachines en het dorp in staat een hele rits politiebusjes. Volgens berichtgeving van weekblad Der Spiegel heeft de politie van de deelstaat Noordrijn-Westfalen in heel Duitsland om versterking gevraagd. Uit het hele land komen politiepaarden en -honden, waterkanonnen en hoogwerkers om de activisten uit de bomen te halen.

Klimaatdoelen Parijs

Oorspronkelijk zouden naast Lützerath ook vijf buurdorpen sneuvelen voor de graafmachines. In een deal met energieconcern RWE werd besloten dat de vijf dorpen mogen blijven staan, dat de grond onder Lützerath nog wordt afgegraven, maar dat in ruil daarvoor alle kolenverbranding in Duitsland in 2030 zal stoppen.

Lees ook deze eerdere reportage over een ander protest: Het Baumdorf verzet zich tegen nóg een bruinkoolmijn

Volgens minister van Economie Robert Habeck (Groenen) scheelt de vervroegde “Kolenausstieg” 280 miljoen ton CO₂. Het afgraven van Lützerath is volgens het akkoord nodig om de energievoorziening in Duitsland veilig te stellen. Habeck noemde het compromis „nodig om de [energie]crisis te bezweren, daarbij de toekomst niet uit het oog verliezend.”

Het gerenommeerde Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung (DIW) komt tot een andere conclusie. Volgens ramingen van het DIW is de bruinkool onder het dorp Lützerath niet essentieel voor de Duitse energievoorziening, en is het vrijwel uitgesloten dat Duitsland zich met de bruinkool onder Lützerath aan de klimaatdoelen van Parijs kan houden. Dat is ook de overtuiging van de klimaatactivisten in Lützerath. De Duitse klimaatactivste Luisa Neubauer, zelf lid van de Groenen, noemde het een „berekenende ondermijning van de Parijse klimaatdoelen”.