‘Heren! Heren!’ – Een doelgerichte ondervrager, met een vier decennia omspannende radio- en tv-carrière

Karel van de Graaf heeft de laatste jaren nog maar weinig van zich laten horen. De AVRO-presentator met het gesoigneerde stemgeluid verdween in 2007 van het scherm, na een radio- en tv-carrière die vier decennia omspande. Sindsdien bleef hij buiten beeld. In een comeback als presentator zag hij geen heil meer, verklaarde hij een paar jaar geleden in het blad Nieuwe Revu. „Er is in al die jaren veel veranderd op tv. Misschien zou het wijs zijn om dat juist niet meer te doen.” Dinsdagavond is hij thuis overleden aan de gevolgen van Alzheimer. Hij was 72 jaar.

Al op zijn negentiende, in 1969, belandde Van de Graaf als van huis weggelopen puber bij de AVRO, nadat een jongerenwerker hem in contact had gebracht met een omroepproducer. Zo kreeg hij een assistentenbaantje bij het populaire jeugdprogramma Stuif es in. Tot zijn takenpakket behoorde het uitdelen van de consumptiebonnen. In de daaropvolgende jaren presenteerde hij steeds meer radioprogramma’s. In 1981 ontving hij zelfs de Reissmicrofoon van de radio- en tv-critici, voor de ‘niet-elitaire’ aard van zijn programma’s.

Zijn tv-debuut – toen nog getooid met een omvangrijke haardos tot op de schouders en een fikse baard – maakte hij begin jaren tachtig als presentator bij de actualiteitenrubriek Televizier. Rond diezelfde tijd behoorde hij bovendien tot de vaste presentatorenploeg van het dagelijkse radioprogramma Met het oog op morgen.

„Heren! Heren!”

Zijn grootste bekendheid had Van de Graaf te danken aan de talkshows die hij vanaf 1984 onder eigen naam – en gladgeschoren – presenteerde. Doelgericht ondervroeg hij daarin gasten van zeer uiteenlopend allooi. Na een langzame start trok de show een groot publiek nadat in de aflevering van 3 december 1984 een rel was uitgebroken. Een Surinamer in het publiek, die een aanhanger van de Surinaamse legerleider Desi Bouterse was, ging die avond een van de gasten aan tafel – een opponent van Bouterse – te lijf. „Heren! Heren!” riep Van de Graaf vergeefs. Daarop werd de live-uitzending gestopt en verscheen de tekst ‘Even geduld aub’. In de verte waren toen nog twee schoten hoorbaar. De vraag of de AVRO er goed aan had gedaan de verbinding te verbreken, bleef nog wekenlang in het nieuws. De show bleef uiteindelijk voortbestaan tot maart 1999.

Van de Graaf presenteerde nadien nog actualiteitenrubrieken als Netwerk en TweeVandaag en ook twee seizoenen van het fameuze spelspektakel Wie is de mol?. Maar in 2007 werd bekend dat hij een bijbaan had, als directeur ‘corporate communicatie’ bij het energiebedrijf Econcern en dat daarnee volgens de AVRO zijn journalistieke onafhankelijkheid in het geding was. Met een ontslagvergoeding van 544.000 euro vertrok hij bij de omroep – een bedrag waarover nog tot in de Tweede Kamer werd gesteggeld, maar zonder succes. Veel werk leverde zijn dienstverband bij Econcern intussen niet meer op, want twee jaar later ging het bedrijf failliet.

Nadien had Van der Graaf niet veel meer omhanden, zei hij in Nieuwe Revu. Hij gaf bedrijven advies over duurzame energie, bedacht tv-formats en trad op als ambassadeur tegen vliegangst. Maar de tijd van zijn grote tv-succes was voorbij.