Zelfcompetitie

Eind jaren tachtig pendelden twee mannen een nacht lang heen en weer tussen Den Haag en Scheveningen. Robert Serry zag het nog zo voor zich: hij en zijn (inmiddels overleden) medediplomaat Max van der Stoel, samen op de fiets. In een Haags hotel bevond zich Yossi Beilin, toenmalig minister van Financiën in het Israëlische kabinet-Shamir. In het Scheveningse Carlton Beach Hotel zat ondertussen de Palestijne diplomaat Afif Safieh, toenmalig vertegenwoordiger van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie. Een ontmoeting was uitgesloten: de Israëlische wet verbood direct contact met de PLO. En toch wilden ze praten. Dat lukte in de vorm van proximity talks. In het geheim tastten ze die nacht de mogelijkheden voor vrede af door boodschappen door te geven aan twee Hollanders op tweewielers.

Serry, Beilin en Safieh blikten terug op hun toenaderingspoging in Brug over de breuklijn 2 (BNNVARA). Deel 1 werd uitgezonden in december vorig jaar, niet lang na de aanval van Hamas op Israël die een nieuw hoofdstuk opende van een jarenlang conflict. De verdeeldheid dreunde (en dreunt) door tot in Nederland. Voor columnist Natascha van Weezel en programmamaker Sinan Can (naast collega’s ook vrienden) vormde dat aanleiding om juist te pleiten voor verbinding en wederzijds begrip.

Waar ze toen zochten naar bruggenbouwers in Nederland, trokken ze voor het tweede deel ook naar Israël, op zoek naar de zachte krachten binnen een steeds hardere strijd. Waarom ze niet een soortgelijk bezoek aan Gaza brachten laat zich raden: Israël blijft daar aanvallen uitvoeren die enorme aantallen burgerslachtoffers eisen, en laat bovendien buitenlandse journalisten Gaza niet binnen. Van de journalisten die zich wél in Gaza bevinden, zijn er – voor zover we weten – al 130 gedood.

Toch komen (onder meer via videoverbinding) ook Palestijnse bruggenbouwers aan het woord, onder wie Safieh en advocate Hiva Husseini. Die laatste zet zich samen met Beilin onvermoeibaar in voor vrede in het Midden-Oosten. Beilin: „Vredesovereenkomsten worden altijd gesloten na de vreselijkste oorlogen.” Al bestaat vrede uit meer dan alleen verdragen sluiten en resoluties formuleren, benadrukt Husseini. „Het gaat om acceptatie. Om accepteren dat de ander bestaat en ook emoties heeft, net als jij. Als we het rationele en emotionele combineren, geeft dat ons de kans te genezen.”

Hoop

Er waren meer momenten van hoop. Een burgemeester van een dorpje waarin Joden en Palestijnen “intentioneel samenleven”. Vredesactivisten die zelf vrienden en familie zijn verloren op 7 oktober, maar geen heil zien in wraak. Stemmen die luid roepen om vrede. Maar de beelden van bombardementen en trillende kinderen zijn er ook. Onverbiddelijk hard spatten ze van het scherm, je veilige woonkamer binnen. Je kunt je ogen dichtdoen, je tv uitzetten, maar daarmee maak je niet ongedaan dat de scènes zich in het echte leven hebben afgespeeld. Dat ze eindigden met de dood van een vijfjarig kind. „De achteloosheid waarmee het allemaal gebeurt”, zegt Beilin. „Israël verliest zijn gevoeligheid voor mensenlevens.”

Vóór en na het programma waren op verschillende zenders de updates te zien over de Giro555-actie waarmee geld werd ingezameld voor oorlogsslachtoffers in het Midden-Oosten. Ook die actie verdeelde Nederland: een avondvullende uitzending kwam er niet, bedrijven en BN’ers hielden zich stil. Toch werd er ruim 15 miljoen ingezameld, voornamelijk afkomstig van particulieren. In het callcenter maakten de Joodse Noa en moslima Selma de voorlopige eindstand bekend. Samen met nog twee leeftijdsgenoten startten ze de verbindingscampagne Deel de Duif, waarmee ze verbinding zoeken tussen Nederlandse jongeren. Bruggenbouwers zijn er altijd. Blijf alsjeblieft naar ze luisteren.

Delen

Mail de redactie

Er is geen rechtvaardige, zuivere reden om het noodrecht te gebruiken voor asielbeleid. Het feit alleen al dat er al weken moet worden gezocht naar een „dragende motivering” om zo’n staatsrechtelijke sprong in het duister te maken, zegt alles. Die motivering is er niet. Het noodrecht is bedoeld voor rampen, oorlogen, pandemieën, extreme situaties. De gebrekkige opvang van asielzoekers is schrijnend en getuigt van politiek falen, misschien wel politiek cynisme. Maar om opvangproblemen is het verantwoordelijk minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) niet te doen, daar is ze transparant over. Ze wil beleidsmatige shocktherapie toepassen om de grenzen zoveel mogelijk te sluiten. Daarvoor acht ze het nodig de parlementaire controle tijdelijk buitenspel te zetten. Ideaal voor bestuurders die alles op hun eigen manier willen, maar hier is het staatsrecht niet voor bedoeld.

Bovendien: de procedure verloopt rommelig en weinig doordacht. Er ligt geen plan, geen argumentatie. Faber zei deze week dat haar ministerie klaar is met de ‘dragende motivering’ en dat de vier Kamerfracties (PVV, VVD, NSC en BBB) erover aan het onderhandelen zijn. Die bleken van niets te weten. Wat al wél bekend is, is dat ambtenaren van onder meer Binnenlandse Zaken niets heel lieten van de plannen. Dat werd duidelijk toen het kabinet onderliggende adviezen openbaar maakte. De Eerste Kamer heeft zich al tegen het staatsnoodrecht uitgesproken, en de kans is groot dat de Raad van State dat ook zal doen.

De vraag is, kortom: wie houdt wie voor de gek? Als het de PVV en Marjolein Faber er echt om te doen is dat er snel iets gebeurt aan het aantal asielzoekers dat zich in Nederland meldt, dan zijn daar allerlei parlementaire manieren voor. Maar het is allang duidelijk dat er geen noodwet voor asiel komt, en toch worden er maanden verspild aan het verkennen van deze route. Er is geen sprake van een asielcrisis, alleen een opvangcrisis. Maar áls die asielcrisis er al zou zijn, quod non, dan mag je van bestuurders verwachten dat ze écht beleid verzinnen, geen symboolpolitiek. Door het staatsnoodrecht door te drukken houdt het kabinet iedereen, onder wie de eigen kiezers, een illusie voor. Ten eerste dat er sprake is van een crisis, ten tweede dat democratische middelen opzij mogen worden geschoven, ten derde dat er iets krachtdadigs gebeurt. Dat is drie keer kwalijk.

Dat coalitiepartijen VVD en NSC dit allemaal laten gebeuren, is eveneens kwalijk. De VVD is de enige regeringspartij met bestuurlijke ervaring en zou beter moeten weten. NSC werd groot met de belofte van ‘goed bestuur’. Het verzet tegen de noodwet is op zichzelf te prijzen. NSC heeft de eis van dragende motivering in het hoofdlijnenakkoord weten te krijgen. Maar door de samenwerking met de PVV aan te gaan én in te stemmen met het principe van staatsnoodrecht voor asiel, hebben ze de democratische rechtsstaat al in de gevarenzone gebracht. Niet omdat er echt een noodwet gaat komen, maar omdat het nonchalante gebruik van het staatsnoodrecht, als fastfood uit de muur van de Febo, opeens politiek geaccepteerd lijkt. Natuurlijk, de instituties houden wel stand, de Raad van State, de ambtenarij en eventueel de rechter zullen misbruik niet toestaan. Maar tijdens de formatie ging NSC met het principe akkoord. Mogelijk komt er snel een compromis tussen PVV en NSC, waarbij de scherpe kantjes van de plannen zullen zijn afgevijld. Maar als de vette handen van de politiek aan het staatsrecht komen, blijven er altijd vlekken achter.

Delen

Mail de redactie